VS: Irak maakt biologische wapens
Tuzla kondigt noodtoestand af
Extreme partijen trekken Jeltsin naar rechts
Buitenland
Gebrek aan drinkwater
Doden en gewonden door
ongeregeldheden in Iran
Visserij-akkoord hangt
aan een zijden draad
EXTRA BELONING
OP ENERGIE-ZUINIGE
KOELKASTEN
-NSDAG 5 APRIL 1995
ïejbelprijswinnaar Aifven overleden
kholm De Zweedse natuurkundige en Nobelprijswinnaar
J^lJnesAÏfVen is op 86-jarige leeftijd overleden. Alfven werd in
1 hoogleraar aan de Technische Hogeschool van Stockholm.
370 kreeg hij de gedeelde Nobelprijs met de Fransman Louis
l. De Zweedse natuurkundige werd bekend met zijn theorie
S 3e planeten niet zijn onstaan uit een 'oerknal', maar juist
samenklontering van plasma, gassen van elektrisch g
is hij.
1
gebr
innie Mandela stapt naar rechter
cr|STADWinnie Mandela heeft besloten naar de rechter te
lie g>Pen en ^aar onts^a8 als Zuidafrikaanse onderminister van
het oiur en wetenschappen aan te vechten. Ook eist ze dat ANC-
;tof uers zic^ onthouden van kritiek op haar doen en laten. Het is
'miscerste °Penbare reactie van Winnie Mandela op haar ontslag
jet jir president Nelson Mandela anderhalve week geleden. Een
7edri e'sen 'n ^et ^oor ^aar aangesPannen proces is dat de
nmijident duidelijk moet maken waarom hij haar heeft ontsla-
iley weer burgemeester Chicago
lC&AGO» Burgemeester Richard Daley van Chicago heeft met
Ir^nak een tweede volle ambtstermijn binnengehaald. De 53-ja-
Democraat kreeg tweederde van de kiezers achter zich, zo
na telling van 75 procent van de stemmen. De opkomst in
derde grootste stad van de VS was met 41 procent lager dan
eict^nvaller Clinton schuldig bevonden
'lijkssHiNGTON Een jury heeft de 26-jarige Francisco Duran uit
i erlorado schuldig bevonden aan een poging president Clinton
ten vermoorden. In oktober vorig jaar vuurde Duran een reeks ko-
7 vers af op het Witte Huis. Het vonnis was eenstemmig. De aan-
'oortht houdt op hoofdpunten in dat hij de president wilde ver-
7un)orden, dat hij vier bewakers van de presidentiële garde bij
't n Witte Huis heeft aangevallen en dat hij geen wapenvergun-
'gekjg had. De strafmaat wordt later vastgesteld, maar Duran
ingjet rekening houden met levenslang.
st
™rans hof: Touvier komt niet vrij
1 'nius» De Franse oorlogsmisdadiger Paul Touvier, die in 1994
eerste en enige Fransman wegens misdaden tegen de mense-
rschcheid tot levenslang werd veroordeeld, moet ondanks zijn ho-
en slechte gezondheid in de gevangenis blijven. Dat
d- eft een hof van beroep gisteren bepaald. De 80-jarige Touvier
nt *jt aan prostaatkanker,
wi-
Veer journalist vermoord in Algerije
giers Een groep mannen in politieuniform heeft een televi-
«journalist gedood door hem de keel door te snijden. Daarna is
oJa verminkte lichaam in de kofferbak van zijn auto gestopt. De
staatstelevisie heeft dit gisteren bekendgemaakt. Mahlouf Bouk-
2^zar was de 37ste journalist die in Algerije is gedood sinds mei
78)93, toen de extremisten begonnen met hun vervolging van
2 mediavertegenwoordigers.
Echtgenote bezoekt Chinese dissident
o jfciNGDe vooraanstaande Chinese dissident Yang Zhou, die
i:\jna een jaar geleden werd gearresteerd, heeft maandag voor
^2t eerst bezoek mogen ontvangen van zijn echtgenote. Yang
cuas een van de oprichters van een mensenrechtenorganisatie,
j '®jij werd in mei gearresteerd en in oktober veroordeeld tot drie
3o;ar werkkamp.
5.8|
Parlementariërs mogelijk geschorst
inden Een commissie die de Britse premier Major in het le-
-in heeft geroepen om laakbaar gedrag van parlementsleden
[[\|in de kaak te stellen, heeft gisteren tijdelijke schorsing aanbe
llen van twee conservatieve parlementsleden, die zich duizend
'ORond (ruim 2.500 gulden) hebben laten betalen om in het parle-
ïent bepaalde vragen te stellen. De aanbeveling om David Tre-
innick en Graham Riddick respectieveljk twintig en tien dagen
schorsen moet worden bekrachtigd door het Lagerhuis.
'aniek na aardbevingen Griekenland
thene Het noorden van Griekenlahd is gisteravond opge-
chrikt door een reeks aardbevingen. Het epicentrum lag bij het
lorp Arnaa. Toeristen en bewoners van het vakantiegebied Cha-
ükidiki en de stad Thessaloniki raakten in paniek. Velen brach-
en uit angst voor nieuwe bevingen de nacht in de open lucht
Volgens de Griekse politie vielen geen slachtoffers.
erdachten moord Belg mogelijk vrij
irussel Het gerecht in Turnhout heeft gisteren geoordeeld dat
;r onvoldoende bewijs is om drie mannen, die worden verdacht
ran de moord op de Belgische veearts Karei van Noppen, nog
anger vast te houden. De daadwerkelijke vrijlating van het drie-
al is opgeschort om het openbaar ministerie de kans te geven in
i Deroep te gaan tegen de beslissing.
PLO laat wondergeit afmaken
siniria» Een geit op de Westelijke Jordaanoever waarvan de
melk volgens de hoeder en eigenaar, Mufid Sheikh, impotentie
genas, is op last van Arafats Fatah-factie afgemaakt. Fatah (de
grootste Palestijnse organisatie binnen de PLO) vond dat de gei
tenhoeder zijn toenemende klantenstroom bedroog en beval
hem het dier af te maken. Mufid Sheikh verdiende vijftig dollar
per glas melk. Talrijke Palestijnen uit de omgeving kwamen op
het mekkerende wonder af.
'Saddam Hussein is bezig met snelle inhaaloperatie
De Verenigde Staten beschikken over bewijzen dat het
bewind in Irak biologische wapens ontwikkelt voor aan
valsdoeleinden. Dat heeft de Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken Warren Christopher gisteren gezegd.
WASHINGTON HANS DE BRUUN
CORRESPONDENT
Christopher baseerde zijn be
schuldiging op een rapport van
VN-functionarissen die het
Iraakse wapenprogramma heb
ben onderzocht. Irak bleek
daarbij niet in staat de invoer te
verantwoorden van materiaal
dat kan worden gebruikt voor
de fabricage van biologische
wapens.
Tijdens en na de Golfoorlog
werden de Iraakse fabrieken
voor massa-vemietigingswa-
pens vernietigd of ontmanteld.
Maar Irak is volgens de VS bezig
met een snelle inhaaloperatie.
De opmerkingen over het
Iraakse biologische wapenpro
gramma komen op het moment
dat de VS proberen twee door
Irak vastgehouden Amerikanen
vrij te krijgen. De twee werden
vorige week tot acht jaar gevan
genisstraf veroordeeld, omdat
zij Irak illegaal zouden zijn bin
nengedrongen. Volgens Irak
gaat het om spionnen, volgens
Washington zijn de twee per
ongeluk de grens tussen Koe
weit en Irak overgestoken.
Christopher zei dat de VS presi
dent Saddam Hussein 'volledig
verantwoordelijk houden' voor
de veiligheid van de twee. „Elk
beschaafd land in de wereld zou
de twee al lang hebben vrijgela
ten", zei hij. Irak weigerde giste
ren een diplomaat toe te laten
die de twee gevangenen na
mens de Verenigde Staten wilde
bezoeken.
In een toespraak tot een jood
se organisatie in Washington zei
Christopher bovendien te zullen
pleiten voor het verscherpen
van de sancties tegen Iraks
buurland Iran, dat volgens de
VS de grootste financier en or
ganisator van terreuracties in de
dhaka Duizenden inwoners van Bangladesh, grotendeels kinderen, demonstreren in Dhaka, met lege kruiken op het hoofd, tegen het feit dat er
onvoldoende drinkwater is te krijgen. De autoriteiten in Dhaka, dat zeven miljoen inwoners telt, wijten het tekort aan het gebrek aan regen.
FOTO REUTER
Beter weer: strijd in Bosnië neemt in hevigheid toe
SARAJEVO/ZAGREB DPA/Rtr
Het bestuur van de industrie
stad Tuzla,die in handen van
het door dé moslims beheerste
regeringsleger is, heeft in ver
band met de voortdurende aan
vallen van de Serviërs de nood
toestand uitgeroepen. Dat heeft
de Bosnische radio meegedeeld.
Er waren geen mededelingen
over doden of gewonden.
De Serviërs beschoten de stad
vanaf het Majevica-gebergte ten
noorden van Tuzla, waar zware
gevechten over de beheersing
van verscheidene strategisch
belangrijke posities aan de gang
waren.
Het Bosnische regeringsleger
heeft gisteren zijn offensief in
de richting van het verkeers
knooppunt Donji Vakuf in Cen-
traal-Bosnië voortgezet. Zondag
vierden regeringsmilitairen een
feestje boven op de strategische
berg Vlasic in Centraal-Bosnië,
die zij mèt de daarop gelegen
belangrijke communicatietoren
op de Bosnische Serviërs had
den veroverd.
Een VN-woordvoerder zei
toen al dat de overwinning mo
gelijk de opmaat zou zijn voor
een verdere opmars van het re
geringsleger in het gebied.
Bosnische troepen veroverden
behalve de televisietoren op de
berg, ook enkele vierkante kilo
meters grondgebied ten westen
van de top. Het leger van de
Bosnische Kroaten (HVO) heeft
het offensief van de moslims ac
tief met artillerie ondersteund,
aldus Kroatische zegslieden.
Aan de meeste fronten in
Bosnië is de strijd de afgelopen
dagen toegenomen. VN-woord
voerder Williams zei in Zagreb
dat nu het weer beter begint te
worden, „de gevechten pas
goed kunnen beginnen". Vooral
in het noorden van Bosnië werd
hard gevochten. Maar van het
door de Serviërs aangekondigde
tegenoffensief is vooralsnog
weinig te merken.
„De Servische tegenstoten
kunnen naar onze inschatting
pas over een dag of twee begin
nen, als de sneeuw op de berg
hellingen is gesmolten", zei een
VN-zegsman. De sneeuw ver
hindert vooralsnog de aanvoer
van zware wapens.
De contactgroep voor Bosnië
besloot in Londen dat de rege
ring in Sarajevo gevraagd zal
worden het wankele staakt-het-
vuren dat eind deze maand af
loopt, te verlengen. Maar de af
gevaardigden van Rusland, de
VS, Duitsland, Groot-Brittannië
en Frankrijk konden het niet
eens worden over de wijze
waarop Servië overgehaald
moet worden de vredespogin
gen te steunen.
De contactgroep gaat probe
ren een eensluidend standpunt
op te stellen over hoe Servië ge
leidelijke verlichting van de VN-
sancties kan worden aangebo
den in ruil voor de diplomatieke
erkenning van Bosnië en Kroa
tië. Er bestaat nog onenigheid
over de termijn. „De discussie is
duidelijk nog niet afgerond", zei
een diplomaat.
Bosnisch-Servische autoritei
ten in Banja Luka hebben giste
ren de Belgische Rooms-katho-
lieke kardinaal Godfried Dan-
neels geweigerd toestemming te
geven voor een bezoek aan de
katholieke gemeenschap in de
stad. Het in Zagreb gevestigde
Katholieke Persbureau IKA
heeft dit bekend gemaakt. Dan-
neels, die de Belgische Bis
schoppenconferentie voorzit,
had een ontmoeting zullen heb
ben met bisschop Franjo Koma-
rica, aldus IKA.
[wee doden bij
jankoverval in
)uits grensdorp
JSTERSEEL GPD
|ij een vuurgevecht tussen poli-
Ie en bankovervallers zijn gis-
ïrochtend in het Duitse Suster-
eel (zes kilometer van Sittard)
doden gevallen. Een 55-ja-
politie-agent en een nog
iet geïndentificeerde overvaller
het leven.
Twee politie-agenten zagen 's
lorgens tijdens hun patrouille
1 het Duitse grensdorp een
auto voor een filiaal
de Kreissparkasse staan,
oen de surveillancewagen stil-
ield om het kenteken te con-
'oleren, sprong een gewapende
lan naar buiten. Hij bedreigde
erst de agenten en sloeg daar-
a op de vlucht. De ene agent
ette de achtervolging in en
tuitte bij de ingang van de
ank op de tweede dader, die
iet getrokken wapen en het ge-
iolen geld naar buiten kwam.
laarbij brak een vuurgevecht
»s, dat zowel de dader als de
het leven kostte. De twee-
overvaller vluchtte in een au-
in de richting Tudderen, ver-
naar Nederland. Hij
nog steeds spoorloos.
MOSKOU HANS HOOGENDUK
CORRESPONDENT
Als alles gaat zoals president Boris Jelt
sin heeft beloofd, mogen de Russen vol
gend voorjaar een nieuwe president kie
zen. Menigeen heeft echter zijn twijfels
of Jeltsin het zo ver zal laten komen. Re
centelijk hebben immers de presidenten
van Oezbekistan en Turkmenistan zich
door middel van een referendum in hun
ambt laten bevestigen en wie zou 'tsaar
Boris' kunnen verbieden hetzelfde te
doen?
Desondanks bereiden zijn tegenstan
ders zich voor op een machtswisseling
in het Kremlin. En onder de politici die
een gooi naar de macht willen doen, zit
een aantal oude bekenden. Vanzelfspre
kend acht de rechts-extremist Vladimir
Zjirinovski zich het meest geschikt om
de Russen de volgende eeuw binnen te
leiden. Maar of hij net zo goed zal sco
ren als bij de parlementsverkiezingen,
wordt algemeen betwijfeld.
Meer kans heeft de houwdegen
Alexander Roetskoi, de man die als vice-
president in oktober 1993 samen met
toenmalig parlementsvoorzitter Chas-
boelatov de coup tegen Jeltsin leidde.
Na een korte celstraf is Roetskoi weer
helemaal terug in de politiek en heeft hij
zich ontwikkeld tot een van de gevaar
lijkste tegenstanders van Jeltsin.
Het afgelopen weekeinde koos zijn
zeer nationalistische en patriottische
beweging 'Derzhara' ('Grote hoop') hem
tot presidentskandidaat. En Roetskoi gaf
de afgevaardigden waarvoor zij waren
gekomen: een afrekening met de oude
en nieuwe communisten, een openlijk
pleidooi voor een nieuw groot Rusland,
inclusief Oekraïne en Wit-Rusland. „Wij
zullen stoppen met het leveren van
elektriciteit, olie en gas aan de vroegere
Sovjet-republieken, waarna we ze zullen
feliciteren met hun onafhankelijkheid",
zei Zjirinovski. Hij had het nauwelijks
duidelijker kunnen zeggen.
Maar aan de uiterste rechterkant
wordt het behoorlijk druk. En omdat
daar volgens velen de slag om de stem
bus wordt gewonnen, maakt ook de
club rond Jeltsin een ruk naar rechts. De
recente anti-AJDSwet en de dreigemen
ten richting NAVO en ex-Warschaupact-
landen zijn er de voortekenen van.
Een Russische journalist ontdekte de
ze week bovendien dat de kleine neo
nazi-partij 'Russische Nationale Een
heid' ineens zijn hoofdkwartier op een
steenworp afstand van het Kremlin
heeft gevestigd. Dat is een locatie waar
van zelfs de meest gerespecteerde wes
terse zakenlieden slechts kunnen dro
men. Als dekmantel zou een handelsfir
ma fungeren, maar de Moskouse jour
nalist zag dat de bewoners van het mo
numentale pand in leren jassen met ha
kenkruizen en andere nazi-tekens rond
liepen.
De journalist vroeg zich af waarom de
almachtige chef van Jeltsins veiligheids
dienst, Alexander Korzajakov, niets
heeft ondernomen. Per slot van reke
ning is hij verantwoordelijk voor het wel
en wee van de Kremlin-top. De journa
list concludeert dan ook dat Korzjakov
blijkbaar deze (neo-)nazi's niet langer
als extremistisch beschouwt.
Een week geleden organiseerde een
andere neo-nazipartij, de Russische Na-
tionaal-Republikeinse Partij (NRPR)
haar congres ongestraft in Moskou. De
34-jarige leider Nikolai Lysenko presen
teerde vol trots het nieuwe symbool: de
swastika. „Niet te verwarren met het na
zi-teken", zei Lysenko. „Ons nieuwe
symbool stond in de twaalfde en der
tiende eeuw al geschilderd op de Russi
sche kerken." De partij komt, net als
veel andere groepen aan de extreem
rechtse kant, op voor een 'constructief
en gezond nationalisme'.
Het kenmerkende van deze nieuwe
rechtsextremistische partijen is hun
hang naar een militair machtig Rusland
en hun haat tegen alles wat niet-Rus-
sisch is. Over dat laatste kunnen de re
presentanten van de meer dan 180 niet-
Russische volkeren in de ex-Sovjetunie
meepraten. Zij voelen de discriminatie
elke dag, vooral zij die in Moskou wo
nen. Tsjetsjenen, Osseten, Kirgiziërs et
cetera worden steevast, ook in het
openbaar, voor 'negers' uitgemaakt.
„Veel meer dan onze schouders opha
len, kunnen we niet. Een klap krijg je
zo", aldus een Ossetisch-Georgische.
'Echte' Russen die in het Westen zijn
geweest, klagen echter ook over discri
minatie. Een Russische kennis, terug na
een jaar Amsterdam: „Eerst zeggen ze
dat ze het interessant vinden, maar dan
gapen ze je aan alsof ze in de dierentuin
naar de apies kijken. Nee, er gaat niets
boven ons eigen trotse Rusland".
Maar dat Rusland zal wel nationalisti-
scher en patriottischer moeten worden.
Mede daarom lijken de partijen die
daarop gokken de wind mee te hebben.
Want behalve een nieuwe president
moeten de Russen volgend jaar ook een
nieuw parlement kiezen. Als het alle
maal doorgaat natuurlijk, want Roetskoi
had als uitsmijter de these dat Jeltsin
per decreet de verkiezingen wil verbie
den. „Wij beschikken over informatie
uit het Kremlin dat dit besluit pas na 9
mei, de dag van de herdenking van de
capitulatie van nazi-Duitsland, bekend
zal worden. Eerst wil Jeltsin rugdekking
van zijn Amerikaanse collega Clinton,
die hier dan op bezoek is", aldus een
woordvoerder van Roetskoi. Het Krem
lin ontkende uiteraard.
wereld is. Christopher wil vol
gens woordvoerders een volle
dige handelsboycot van Iran en
wil Amerikaanse bedrijven en
hun filialen overzee verbieden
Iraanse olie te kopen.
Christopher zou volgens
bronnen in Washington niet blij
zijn met het optreden van mi
nister van defensie William Per
ry, die maandag in Moskou te
vergeefs heeft geprobeerd de
Russen af te brengen van hun
voornemen om Iran te helpen
bij de bouw van een kernener
giecomplex. Perry suggereerde
in Moskou dat de VS niet verder
zullen aandringen, als Moskou
kan garanderen dat de kerncen
trale niet voor het maken van
een atoombom kan worden ge
bruikt. Maar Christopher wil
van toegeven niet weten. Vol
gens de directeur van het Ame
rikaanse ontwapeningsbureau
ACDA, John Holum, kan Iran nu
binnen tien jaar kernwapens
produceren. Met de Russische
technische hulp kan dat veel
eerder.
TEHERAN AFP/Rlr
Tien a vijftien personen zijn
gisteren om het leven geko
men en tientallen mensen
zijn gewond geraakt tijdens
ongeregeldheden tussen
Iraanse veiligheidstroepen en
betogers. Dat hebben oogge
tuigen verklaard. De rellen
braken uit in de arbeidersstad
Akbar Abad, ten zuidwesten
van de hoofdstad.
Verreweg de meeste van de
doden en gewonden zijn ge
raakt door kogels, volgens
zegslieden. De ordetroepen
maakten gebruik van vuurwa
pens in hun pogingen de de
monstranten te verspreiden.
Ze protesteerden naar ver
luidt tegen de verhoging van
de prijzen van openbaar ver
voer. Het persbureau IRNA
sprak over 'mensen die zich
hadden verzameld om te pro
testeren tegen het tekort aan
drinkwater'.
Er zijn nog geen betrouw
bare gegevens over het aantal
slachtoffers noch over even
tuele schade. Een journalist
van AFP zei vele ziekenwa
gens te hebben gezien die
naar Teheran reden. In Akbar
Abad is geen ziekenhuis.
Verscheidene regeringsge
bouwen zouden in vlammen
zijn opgegaan. De hele stad
was rond het middaguur om
singeld en afgesloten door
eenheden van de Pasdaran
(revolutionaire wachters).
Na Spaans 'onaanvaardbaar':
BRUSSEL» PETER DE VRIES
CORRESPONDENT
Spanje heeft gisteren grof poli
tiek geschut ingezet om te voor
komen dat Europese onderhan
delaars een visserij-akkoord
met Canada zouden afsluiten
over de vangst van heilbot bij
Newfoundland. De Spaanse
premier Felipe Gonzalez sprak
al het 'onaanvaardbaar' uit nog
voor de onderhandelaars van de
Europese Unie en Canada een
akkoord wereldkundig hadden
gemaakt. De EU heeft het
Spaanse verzet aangegrepen om
Canada onder druk te zetten
snel meer concessies te doen en
zo de ruzie de wereld uit te hel
pen.
Ambtenaren van de EU en
Canada vergaderden ook gister
avond nog lang over de omstre
den vangst op heilbot in de in
ternationale wateren voor New
foundland. Vandaag worden de
ambassadeurs van de vijftien
EU-landen geïnformeerd over
de stand van zaken. In die kring
brokkelt de steun voor de on
verzoenlijke Spaanse opstelling
snel af. Zij vrezen dat Spanje
een torenhoge prijs zal vragen
voor een visserij-akkoord.
Canada wil de vangst van
heilbot beperken tot 27.000 ton
per jaar, omdat de vissoort met
uitstreven wordt bedreigd. Ot
tawa verwijt de Spaanse vissers
de zee leeg te halen. Maar vol
gens de EU heeft Canada vorige
maand aan 'piraterij' gedaan
door een Spaans schip te ente
ren en gaat het conflict in feite
over de verdeling van de be
schikbare visquota.
Achter de schermen leek gis
terochtend een akkoord in de
maak waarbij Canada en de EU
elk tienduizend ton heilbot zou
den mogen vangen. De andere
visserijlanden zouden zeven
duizend ton toegewezen krij
gen. Spanje krijgt het grootste
deel van het EU-quotum (acht
duizend ton), Portugal dë rest.
Canada wil bovendien een zone
in de internationale wateren
waar het als enige mag vissen.
De Spaanse premier Gonzalez
zei voor de radio dat dit 'voor
akkoord' onaanvaardbaar is: „Er
zitten elementen in die we niet
zullen kunnen accepteren".
Een woordvoerder van de Eu
ropese Commissie, het dagelijks
bestuur van de Europese Unie,
deed gisteren driftig pogingen
de interne ruzie te sussen. Vol
gens hem is enkel een akkoord
nakend over toezicht op de
vangsten, door Europese con
troleurs op de schepen toe te la
ten en spionage-satellieten in te
zetten. Over de quota-verdeling
'wordt nog steeds gepraat. Wij
hopen dat Canada redelijker zal
worden'.
Tegenwoordig vindt u op iedere koelkast of diepvriezer
in de winkel een energi^etiket. Zo kunt u gemakkelijk zien
welk toestel echt energie-zuinig is. Toestellen met de
klasse-aanduiding A of B op het energie-etiket besparen de
meeste energie.
Met zo'n energie-zuinig toestel helpt u niet alleen het
milieu. U bespaart óók op uw energiekosten, jaar in jaar uit.
En bovendien krijgt u in de winkel meteen 50 gulden korting
van uw Energiebedrijf.
Deelnemende winkeliers herkent u aan de actiesticker.
Bij hen kunt u profiteren van de milieukorting. Informeer
naar de voorwaarden van actie.
UW ENERGIEBEDRIJF ADVISEERT.
