Rwandezen vluchten massaal uit Burundi Buitenland Nederlander gedood bij vliegramp in Roemenië Chinese dissident Wei Jingsheng al een jaar zoek Clinton doet dagje Haïti Nieuwe Russische TV maakt stormachtige entree ATERDAG 1 APRIL 1995 ijl Zweden wijst Russische spion uit >50Stockholm Zweden heeft een Russische handelsgezant gisteren '^beschuldigd van spionage en hem bevolen het land te verlaten. [ggDe Russische ambassadeur Grinevski werd op het matje geroe- ,50pen bij het ministerie van buitenlandse zaken, aldus het persbu- isoreau TT. Het ministerie overhandigde een officieel protest aan 50 de ambassadeur en gaf Rusland een uitbrander omdat het on- ®G|danks het einde van de Koude Oorlog blijft spioneren. „We had- 50 den van het nieuwe democratische Rusland ander gedrag ver- Iwacht", aldus een woordvoerder. De Russische ambassade in Stockholm weigerde commentaar. so Goudkoorts in Kazachstan moskou» Duizenden Kazachen hebben gisteren de banken be- 50 stormd om hun briefjes van tien tenge (drie Nederlandse cen- 50,ten) te verkopen voor 250 dollar per stuk. Een plaatselijke krant ^9'had namelijk gemeld dat de coupures goud en platina bevatten. ^Volgens het dagblad Ekspres AT had de Londense drukkerij die de sqKazachse tenge had gedrukt, per ongeluk edelmetalen in de vei- 5o!ligheidsstrip van het bankbriefje gebruikt. Commerciële banken 50, zouden daarom bereid zijn tot 250 dollar per briefje neer te leg- 5°, gen. Uiteindelijk bleken de goedgelovige tenge-verkopers het slachtoffer te zijn van een vervroegde 1 -aprilgrap van Ekspres K. 50 De krant verschijnt namelijk niet op zaterdag, waarop de redac- 5o| tie besloot het misleidende bericht alvast op 31 maart te plaat- 50, sen. 50, 50, 5<j Tapie verliest hoger beroep 5°, parijs De Franse zakenman-politicus Tapie heeft gisteren in Pa- 5Qrijs het hoger beroep verloren dat hij had aangespannen tegen 5o' zijn faillietverklaring. Curatoren hebben nu de vrije hand om 5o| zijn bezittingen te veilen. Tapie zei dat hij tegen de uitspraak in 50, beroep zal gaan bij het Hof van Cassatie. Tapie, voormalig eige- 50.' naar van onder meer Adidas en de voetbalclub Olympique Mar- seille, kon zijn schulden eind vorig jaar niet meer voldoen en 5o' werd door de rechtbank failliet verklaard. Hij wordt bovendien 50' verdacht van belastingontduiking en het opzettelijk te gronde 50, richten van bedrijven door geld te verduisteren. 30, )0, Vijftien jaar voor Neo-nazi Oostenrijk I wenen Een rechtbank in Wenen heeft de Neo-nazi Hans Schi- manek gisteren tot vijftien jaar gevangenisstraf veroordeeld. Schimanek (31) heeft een paramilitaire organisatie opgericht die onder meer streefde naar de heroprichting van Hitlers NSDAP. 1 Op een videoband die tijdens het proces tegen Kussel werd ver- toond, zei Schimanek de republiek Oostenrijk omver te willen werpen en de macht met geweld te willen grijpen. Veel opzien wekte een scène waarin hij zijn kameraden liet zien, hoe men een tegenstander de keel doorsnijdt. Bosnische beul moet naar Den Haag bonn» De Duitse Bondsraad heeft gisteren een wet aanvaard die het mogelijk maakt de Bosnische Serviër Dusan Tadic uit te le veren aan het Internationaal Tribunaal van de Verenigde Naties in Den Haag. Het tribunaal houdt zich bezig met de berechting van oorlogsmisdadigers uit het voormalige Joegoslavië. De 39- jarige Bosnische Serviër wordt beschuldigd van een leidende rol in de 'etnische zuiveringen' in Bosnië. In het concentratiekamp Omarska, waar Bosnische moslims bijeen werden gedreven, zou hij als kampbewaker ten minste 32 mensen hebben vermoord en 61 gemarteld. 59 Doden bij ongeluk in sneeuwval boekarest afp-anp In de Roemeense Airbus die gis termorgen kort na de start in Boekarest tijdens zware sneeuwval neerstortte, bevond zich ook een Nederlander. Sa- Jmen met 32 Belgen, negen Roe- menen, drie Amerikanen, twee Spanjaarden, een Fransman, :j een Thai en de bemanning is hij omgekomen bij de ramp. België |en Roemenië stellen een geza menlijk onderzoek in-naar de oorzaak. De verongelukte Airbus kwam uit Bangkok. Het toestel stond een uur stil in Boekarest om te worden bijgetankt. Het toestel was sinds 1994 in bedrijf. Het was de laatste Airbus die de Roemeense maatschappij Tarom afnam. Tarom had de toestellen in onderhoud bij Swissair en heeft de Zwitsers gevraagd om hulp bij het on derzoek. Kort nadat het toestel om tien over negen plaatselijke tijd was opgestegen van de luchthaven Felle gevechten I na aanslag Israël j Hezbollah-leider jeruzalem-sidon ap Bij een raketaanval op het noor den van Israël is gisteren een dode gevallen. De aanval was het antwoord op de dood van een Libanese guerrillaleider die eerder op de dag omkwam bij een Israëlisch luchtbombarde ment. Israël antwoordde op zijn beurt weer met nieuwe lucht- aanvallen op Zuid-Libanori. Gevechtshelikopters en vlieg tuigen hadden vrijdag eerder op de dag vier aanvallen uitge- j voerd op Zuid-Libanon. De 48- 1 jarige Hezbollah-bevelhebber I Yassin en zijn medewerker kwa- men om het leven toen de auto I waarin ze zaten werd geraakt door een raket, afgevuurd door I een helikopter. Yassin was een van de tien belangrijkste Hez- bollah-bevelhebbers in Zuid-Li- banon. Politiebronnen zeiden dat de I Hezbollah na de aanslag op commandant Yassin Katjoesja- j raketten en mortiergranaten had afgevuurd op de veilig heidszone, waarna Israëlische tanks, kanonnen en bommen werpers Hezbollah-bases be stookten. Drie Israëlische bom menwerpers hadden 's morgens al bombardementen uitgevoerd op vermeende Hezbollah-bases bij de stad Ein Bouswar. Het was de twaalfde luchtaanval van dit jaar. peking renee schoof Vandaag is het precies een jaar geleden dat China's bekendste dissident, Wei Jingsheng, verdween. Wat hij heeft misdaan, waar hij zich bevindt en hoe hij er aan toe is - als hij überhaupt nog leeft - weet niemand. Tot dusver is ieder officieel bericht uitgebleven. Wei werd in 1979 voor het eerst gearres teerd wegens het schrijven van essays waar in hij democratische hervormingen eiste. Hij zat bijna vijftien jaar in de cel en kwam in 1993 vrij. In dat jaar probeerde China te vergeefs de organisatie van de Olympische Spelen voor het jaar 2000 in de wacht te sle pen. In de zes maanden volgend op zijn vrijlating schreef Wei essays ten gunste van de democratie die in het buitenland werden gepubliceerd en gaf hij interviews aan bui tenlandse verslaggevers. Hij liet zich door geen enkele politieorder het zwijgen opleg gen. De politie arresteerde hem opnieuw op 1 april 1994 en sindsdien is er niets meer over hem vernomen, zelfs niet door familie leden. Wei's onverbloemde uitspraken en zijn lange gevangenisstraf maakten hem tot de bekendste van China's duizenden politieke gevangenen. In oktober droegen 58 leden van het Amerikaanse Congres Wei voor voor de Nobelprijs voor de vrede van 1995. Meer dan 150 anderen over de hele wereld hebben de nominatie gesteund, zo zei het Robert F. Kennedy Centrum voor Mensen rechten in een verklaring. Het Centrum, dat zich in Washington bevindt, heeft een brie- vencampagne georganiseerd voor Wei. Het zegt echter nog geen enkele reactie van de Chinese regering te hebben gehad op een verzoek om informatie over Wei. Regeringsfunctionarissen weigeren Wei's verblijfplaats te onthullen of te zeggen van welke misdaden hij beschuldigd wordt. Op zijn wekelijkse persconferentie antwoordde woordvoerder Chen Jian van het ministerie van buitenlandse zaken op vragen over Wei dat het hier een binnenlandse aangelegen heid betrof. Hij wilde zelfs niet zeggen of Wei nog in leven is. „Als de heer Wei al schuldig is aan iets, dan is het aan het pleiten voor democratie en individuele vrijheid." zo schreef de dissi dent Fang Lizhe deze maand in een com mentaar in de International Herald Tribu ne. Tijdens zijn verblijf in de gevangenis, als dertiger en vroege veertiger, heeft Wei een aantal tanden verloren en een hartkwaal ontwikkeld. Gisteren publiceerde de Eas tern Express in Hongkong een vertaling van een interview dat Wei in 1993 heeft gege ven. Hierin beschreef Wei zijn gevangenis- jaren in isolatie, waaronder een periode in absolute duisternis. De gevangen kregen geen vlees of fruit en aten meestal brood. „Het was zeer pijnlijk aan de tanden," zo citeerde de krant Wei. „Hoewel ik niet reli gieus was, kon ik de tijd in de gevangenis doorstaan omdat ik een spiritueel systeem had. Ik heb geen enkele keer aan zelfmoord gedacht," zei hij. Hij verzon wetenschappe lijke uitvindingen om de verveling te ver drijven, maar „het was gemakkelijk om de pressief te raken. Ik beschouw het als een wonder dat ik het heb overleefd." Bang voor grote vergeldingsactie uit Rwanda Meer dan 45.000 Rwandese vluchtelingen zijn op de vlucht geslagen uit angst voor de escalatie van het etni sche geweld in Burundi. De vluchtelingen, die matrassen, zakken voedsel en andere bezittingen op hun hoofd en rug droegen, vormden gisteren een rij van tien kilometer voor de grens met Tanzania. De Rwandese Hutu's vluchtten vorig jaar naar het buurland Burundi uit angst voor vergelding na de massaslachting op etnische Tutsi's in hun vaderland. ngozi ap vluchtelingen angstig gemaakt. Vlak na die aanslagen vertrok ken 24.000 Rwandezen naar Zaire, terwijl werknemers en di plomaten uit westerse landen hun gezin op het vliegtuig zet ten. Het vertrek van de buiten landers verhoogde de vrees dat het tot een escalatie zou komen. „Ze zijn bang dat de hulpverle- De vluchtelingenstroom kwam op gang nadat een gewapende man maandag in kamp Majuri twaalf Rwandese vluchtelingen had gedood. Ook de aanslagen van Tutsi-milities in de Burun dese hoofdstad Bujumbura, vo- weekeinde, hebben de ng ners weggaan en dat is niet het geval", aldus VN-woordvoerder Kessler gisteren. De vluchtelingen zeiden te gen hulpverleners dat ze bang zijn dat de Tutsi's, die nu aan de macht zijn in Rwanda, van plan zijn om op 7 april het noorden van Burundi binnen te dringen om slachtpartijen aan te rich ten. Op 7 april is het een jaar geleden dat de massamoorden in Rwanda begonnen. De meeste vluchtelingen die onderweg waren naar Tanzania kwamen uit kamp Magara, dat volgens Paul Stromberg, een woordvoerder van het Unhcr in Bujumbura, helemaal verlaten was. „Er is geen stukje doek achtergebleven", zei hij verwij zend naar de plastic zeildoeken die aan de vluchtelingen waren uitgereikt in de kampen. In totaal bevinden zich 200.000 vluchtelingen in zeven kampen in Burundi. Rwanda en het buurland Bu rundi hebben ongeveer dezelfde bevolkingssamenstelling: 85 procent van de bevolking is Hutu en 15 procent Tutsi. Hoe wel er in Burundi ook al enkele duizenden doden zijn gevallen bij etnisch geweld, verwachten hulporganisaties niet dat ook hier op grote schaal slachtpar tijen zullen worden aangericht, omdat de machtsverhoudingen anders liggen. De kans dat het gebeurt kan echter niet volledig worden uitgesloten. Otopeni bij dë Roemeense hoofdstad, stortte het neer bij het dorp Balotesti, dertig kilo meter ten noorden van de luchthaven. Volgens het Roe meense persbureau Rompres is de Airbus ontploft. Het persbu reau baseert zich op ooggetui gen. De Belgische regering stuurde onmiddellijk extra personeel naar Boekarest om te helpen bij de berging van de stoffelijke resten. Volgens minister Vande Lanotte van binnenlandse za ken zijn er geen aanwijzingen dat het vliegtuig is neergestort als gevolg van een aanslag. De Belgische regering zette een speciaal vliegtuig in om de lij ken van de Belgische slachtof fers te repatriëren. De identifi catie van de slachtoffers ver loopt moeizaam. Het is het elfde ongeluk met een Airbus in ruim zeven jaar tijd. De Europese Airbus A310 is sinds eind 1985 in gebruik. Mo menteel vliegen er 245 Airbus sen. Het voorlaatste ongeluk met dodelijke afloop met dit ty pe toestel gebeurde in Japan. Daar stortte in april 1994 een Airbus van een Taiwanese maatschappij neer en verloren 264 mensen het leven. In sep tember vorig jaar stortte een Tarom-Airbus met 182 passa giers bijna neer op de Parijse voorstad Villeneuve-le-Roi. De piloot kreeg het toestel pas weer onder controle toen het de grond tot op honderd meter was genaderd. Twee Rwandese kinderen staan te wachten bij de grens met Tanzania. Met hun ouders zoeken ze hun heil in het buurland in de h ke slachting in Burundi tijdig te ontvluchten. den haag dieperik kramers De kijkers in Rusland en de overige ex- Sovjetrepublieken krijgen vandaag een nieuwe TV-zender voorgeschoteld: de Publieke Russische Televisie (ORT), die in de plaats komt van de vroegere Sovjette levisie Ostankino. Moord, maffia-belan gen, sociale onrust en politieke belan genverstrengeling bedreigen echter de toekomst van het project al voordat de eerste uitzending de lucht in gaat. De nieuwe zender komt voort uit de ge deeltelijke privatisering van Ostankino. Krachtens een decreet van president Jeltsin houdt de overheid 51 procent van de aandelen in handen, de rest gaat naar een consortium van banken en bedrij ven. De ORT krijgt het rijk alleen op ka naal 1dat tot dusver was voorbehouden aan Ostankino. Dat zal vanaf 1 april doorgaan als een produktiemaatschappij die TV-programma's aan de ORT leven. De overheid zegt dat ze met de oprich ting van de ORT af wil komen van de enorme kosten van Ostankino en de kwaliteit van de programma's wil verbe teren. De reorganisatie heeft echter kwaad bloed gezet bij het parlement, het personeel van Ostankino en de 'reclame maffia'. De georganiseerde misdaad zou achter de moord op directeur Listjev zit ten, die op 1 maart voor de deur van zijn appartement werd doodgeschoten. De dader is nog spoorloos, maar aange nomen wordt dat Listjevs dood samen hangt met de veranderingen bij Ostanki no, en met name met zijn besluit over advertentiewerving. Kort voor zijn dood had hij bepaald dat Ostankino (en na 1 april de ORT) geen reclame meer zou uitzenden, totdat er een waterdicht con trolesysteem voor de verkoop van zend tijd was geregeld. Het was namelijk ge bleken dat veel reclame-inkomsten (naar schatting 85 procent van het totaal) in de zakken van duistere tussenpersonen Ver dwenen. Deze 'reclame-maffia' zou zich daarom van Listjev hebben willen ont doen en de ORT tegenhouden. „We heb ben iemand voor de voeten gelopen al dus de voorzitter van de Raad van Be heer van de ORT, Aleksandr Jakovlev. Ook de vijfduizend werknemers van Ostankino zijn ontevreden over de nieu we zender en vrezen voor hun baan. De- cennnia lang genoten ze een monopolie positie, maar nu zullen ze moeten con curreren met andere bedrijven die even eens voor ORT programma's gaan ma ken. Twee weken geleden zegde het per soneel op een protestbijeenkomst het vertrouwen in hun baas, algemeen direc teur Jakovlev, op. Jakovlev beschuldigde hen van 'creatieve impotentie' en stapte woedend op. Als gevolg van het gerommel rond de ORT hebben drie aandeelhouders, de TV-maatschappijen ATV, ViD en Ren- TV, zich inmiddels uit het project terug getrokken. Dit gebeurde nadat hun di recteuren anonieme dreigementen had den ontvangen. Het verlies van de drie maatschappijen is een zware tegenslag, omdat zij veel nieuwe programma's had den moeten verzorgen. Ook in het parlement is verzet gerezen tegen de fluwelen overname van de staatstelevisie door de commercie. De Staatsdoema (Lagerhuis) stemde ervoor de privatisering tijdelijk stop te zetten, een besluit dat kamerbrede steun kreeg van communisten, oppositionele hervor mers en de rechtsradicalen van Zji- rinovski. Waarnemers en politici verdenken Jelt sin ervan het eerste TV-kanaal onder het mom van commercialisering te willen veranderen in zijn eigen spreekbuis. Dat zou blijken uit het feit dat een groot deel van de aandelen in handen is van 'de groep van Acht', banken die nauwe ban den met het Kremlin onderhouden. Met een potentieel kijkerspubliek van tweehonderd miljoen is de Russische te levisie een belangrijk platform voor poli tici in de parlements- en presidentsver kiezingen, die in december 1995 en juni 1996 moeten plaatsvinden. De opmer king van de bankier Oleg Bojko, een van de aandeelhouders van ORT, dat de Groep van Acht voor uitstel van de ver kiezingen is, deed dan ook veel stof op waaien. „De controle van een enkele po litieke en financiële groep over de televi sie betekent een gevaar voor de staat", aldps de voorzitter van de parlements commissie voor mediazaken, de hervor mer Igor Jakovenko. port au prince De Amerikaanse president Clinton en zijn Haïtiaan- se Aristide gaven eikaar een stevi ge arm toen Clinton een dagje overwipte vanwege de officiële beëindiging van de Amerikaanse bezetting. Clinton werd door tien duizenden Haitianen toegejuicht tijdens zijn toespraak vanachter een kogelvrij scherm op de trap pen van het Paleis. Hij noemde de Amerikaanse invasie, die een eind maakte aan het bewind van een militaire junta, een groot succes. Volgens Aristide hebben de Ame rikaanse soldaten Haïti 'van dood naar leven geleid'. Clinton riep de Haitianen op nu de handen ineen te slaan om hun straatarme land weer op te bouwen. Nu de Ameri kanen het eiland verlaten, neemt een VN-vredesmacht hun taken over. Die VN-macht bestaat uit 6.000 soldaten uit 27 landen, on der wie 150 Nederlandse mari niers. FOTO'REUTER Shanghai dreigt in de komende eeuw te verdrinken peking yvonne van der heupen correspondent De Chinese havensteden Shanghai en Kanton dreigen in de komende eeuw onder water te verdwijnen. Ze behoren tot de 48 kuststeden in China die tegen het jaar 2050 zullen over stromen door een stijging van de zeespiegel, veroorzaakt door het warmer worden van de aar de. Meer dan 76 miljoen Chine zen zullen tegen die tijd naar hoger gelegen gebieden moeten zijn uitgeweken. Deze waar schuwing staat in een alarme rend rapport van de Chinese overheid en de Wereldbank over de gevolgen voor China van het broeikaseffect. De zeespiegel zal een halve tot een hele meter stijgen als niets wordt gedaan tegen de op warming van de atmosfeer, al dus berekeningen van de on derzoekers. In China's grootste industriecentrum Shanghai gaat het zeewater 50 tot 70 centime ter omhoog. In de delta van de Parelrivier in het zuiden - een ander dichtbevolkt, economisch welvarend gebied - verdwijnen veertien steden omdat het wa ter 40 tot 60 centimeter stijgt. Het water zal een gebied over stromen dat meer dan twee keer zo groot is als Nederland en 76 miljoen mensen dwingen hun woonplaats te verlaten. De klimaatverandering zal ook de voedselproduktie ver minderen, want door een grote re verdamping komt minder zoet water beschikbaar. Boven dien zal meer neerslag land bouwgronden wegspoelen en deze ongeschikt maken voor de teelt van gewassen, aldus het rapport. Dit is voor de Chinezep die in het verleden verschrikke lijke hongersnoden hebben ge kend, een schrikbarend vooruit zicht. F.r is op het ogenblik al een heftige discussie gaande öf China - dat 22 procent van de wereldbevolking herbergt en slechts beschikt over zeven pro cent van het bouwland in de wereld - in de komende eeuw in staat zal zijn de meer dan een miljard Chinezen te voeden. In het rapport wordt erkend dat China met zijn aanhouden de snelle economische ontwik keling verantwoordelijk is voor een groot deel van de uitstoót van broeikasgassen als kool dioxide. Op dit moment is Chrl- na al goed voor tien procent vali de wereldwijde uitstoot vali kooldioxide. Als de economi sche ontwikkeling van Chirta doorzet, zal die uitstoot nog enorm toenemen. EU: Douane-unie in gevaar door veldtocht tegen Koerden in werking en levert Turkije gro te handelsvoordelen op. I Ipt Europees Parlement gaf al een der aan dat het niet zal instem men met de unie als Turkije cjp deze voet doorgaat. De Turk$e onderminister van buitenlandse zaken Sanberk ontving gisteren de ambassadeurs van Frankrijk, Duitsland en Spanje en de gé- zant van de Europese Unie en verzekerde hen dat de Turkse operatie zal stoppen 'als een maal het doel is bereikt'. Het Turkse leger trad gisteren opnieuw hard op. Gisteren wer den volgens een opgave van Ankara 29 Koerdische rebellen gedood bij een offensief tegèn de guerillakampen in Noord- Irak. Op 20 maart stuurde Tiir- kije 35.000 manschappen tot 35 kilometer in Noord-lrak om de bases te vernietigen van waaruit Turks-Koerdische rebellen ver rassingsaanvallen uitvoerdeh. Koerdische rebellen vechten sinds 1984 voor autonomie Jn Zuidoost-Turkije. Meer dijn 15.000 mensen zijn bij defce strijd omgekomen. brussel-ankara gpd-ap Turkije kan de douane-unie met de Europese Unie wel ver geten als het zo doorgaat in Noord-lrak, zo heeft EU-com- missaris Van den Broek gisteren laten doorschemeren. „Als wij het gevoel krijgen dat daar din gen gebeuren die niet te verkla ren zijn, ga ik niet naar het Eu ropees Parlement", aldus Van den Broek. Het EP moet de be gin deze maand met Turkije overeengekomen douane-unie nog in de herfst van dit jaar goedkeuren. Volgens Van den Broek kan er geen sprake zijn van een douane-unie 'op basis van rechteloosheid'. Volgens Van den Broek heeft de Europese Unie Turkije al tij dens de onderhandelingen over de douane-unie duidelijk ge maakt dat 'de situatie van de mensenrechten en de kwaliteit van de democratie in Turkije te wensen overlaten'. De douane unie treedt, als het Europarle ment er zijn goedkeuring aan hecht, op 1 januari volgend jaar

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1995 | | pagina 5