Sympathie voor Oblomow
Cultuur&Kunst
Had Blade muren van AZL
niet kunnen beschilderen?
Schone
&ch1jn
Prachtige 'Erwartung'
redt Schönberg-trilogie
Willem-Alexanders feestpaleis:
whiskyflessen en pin-ups
Reproduktie partituur
Gustav Mahler te koop
Brussels Kunstenfestival
steekt de kop in de wind
JERDAG 25 MAART 1995
[eesterserieconcert in Stadsgehoorzaal
IEN Op vrijdag 31 maart wordt het laatste Meesterseriecon-
t gegeven in de Stadsgehoorzaal. Het volgend seizoen wijkt K
f met zijn Meesterserie waarschijnlijk uit naar de Vredeskerk
lis) de Burggravenlaan, in verband met de verbouwing van de
dsgehoorzaal. Het concert van aanstaande vrijdag wordt uit-
joerd door het Orkest van het Oosten o.l.v. Jac van Steen. So-
jsche medewerking wordt verleend door de violiste Vera
|hs. Op het programma staan werken van Tsjaikowsky, Dvo-
irtrjen Mendelssohn. Het concert begint om 20.15 uur. Voor
jrten kan men terecht bij K&O aan de Oude vest 45, tel. 071-
uuh41.
izz on Sunday
pN/REGio Jazz on Sunday sluit het lopende seizoen morgen
ssötet een optreden van het kwintet van saxofonist Frits Katee,
t zang van Jeannette Cordee en Cor Wuysters. Het concert
Mdt gegeven in café Cheers aan de Doelensteeg 11 in Leiden.
vang: 15.30 uur. In café-restaurant de Hanepoel in Abbenes
L9 pndag 26 maart vanaf half vier de Cookers Hot For te beluis
in. Simons Rigter's Easy Does it treedt diezelfde dag op in
ad café De Jongejü'ffer in Noordwijk. Aanvang: 15.30 uur.
iljoenen voor werk Roy Lichtenstein
den Het schilderij Kiss II van Roy Lichtenstein, één van de
5 (jngrijkste voormannen van de Pop Art, zal rond 5 miljoen
jen opbrengen wanneer het op 3 mei onder de hamer gaat.
jure verwachting sprak het veilinghuis Christie's in Londen uit.
(veilinghuis noemde het schilderij een schitterend voorbeeld
d v[de comic-book-stijl van de kunstenaar. Het doek geldt als
3e,symbool van de Pop Art in de jaren zestig. Deze stroming
Ie de nadruk op de massacultuur en produceerde afbeeldin-
Ikujvan sandwiches, soepblikjes en stripverhalen. Vorig jaar ver-
ht Christie's het doëk 'Shotted Marilyn' van Andy Warhol in
York voor 6 miljoen gulden.
Beelden Dali in Amsterdam
rque du Soleil geprolongeerd
inadi Tchijov is in het Cirque du Soleil een meester in de grond-
0ij}atiek. foto cpd
'stei
eaERDAMHet Cirque du Soleil geeft zes extra voorstellingen in
oncjterdam. De speelperiode was wegens het enorme succes al
lei verlengd. Nu worden van 11 tot en met 13 april drie mid-
jprcjen drie avondvoorstellingen gegeven. Sinds de première op
3, ïart wordt de tent op het Museumplein dagelijks bevolkt
e 2Cgemiddeld 2500 bezoekers. Na de speelperiode in Amster-
^njverhuist het circus naar München, waar de Europese tour-
rois,vordt voortgezet. Pas over enkele jaren wordt deze bijzon-
nelacircusondememing met een nieuw programma in Neder-
schiterug verwacht. Kaarten zijn te bestellen via 020-6776555
10-4200200.
IS
In de Beurs van Berlage in Amsterdam is komende zomer een
tentoonstelling te zien van beeldhouwwerk van Salvador Dalï.
De beelden zijn afkomstig uit de verzameling van Beniamino
Levi en worden beheerd door de Stratton Foundation. Dat is
voor zover bekend de enige collectie sculpturen uit Dali's be
ginjaren (tot 1934) en de periode vlak voor zijn dood in 1989.
De verzameling bevat ook 35 door Dal! geïllustreerde verha
len van onder meer Alice in Wonderland, Don Quichote en
Mozes en het monotheïsme van Sigmund Freud. De zomerex-
positie, van 3 juni tot en met 20 augustus, zal ook enkele van
die illustraties bevatten.
Graffiti op schilderij uit verband getrokken
beeldende kunst
recensie roos van put
Expositie Eldrigde Rawls, David Lindberg,
Blade (Steve Ogborn), Angelina Ndiman-
de en Franzina Ndimande. Te zien: t/m
15/4. dagelijks 10-17 uur, Galerie AZL,
Gebouw 1Rijnsburgerweg 1Leiden.
De collectioneur Henk Pijnen
burg verzamelt al meer dan der
tig jaar kunst. Zijn voorkeur
gaat uit naar jonge kunstenaars.
Om gevestigde namen geeft hij
eigenlijk niks. Zijn criteria om
werk van een kunstenaar te ko
pen zijn dat hij verrast moet
worden, dat hij uiteindelijk ver
baasd is en dat het werk filoso
fische vragen bij hem oproept.
Wanneer hij iets ziet dat deze
gevoelens bij hem oproept,
denkt hij niet langer dan een se
conde na en koopt hij één werk
of alle schilderijen /sculp turen
die geëxposeerd worden. Na
een jaar of tien is hij, zoals hij
zelf zegt, weer dringend toe aan
iets nieuws. De werken die hij
in huis heeft, verkoopt hij dan
weer om vervolgens op zoek te
gaan naar een nieuwe verlei
ding. Hij laat zich in deze zoek
tocht leiden door het toeval. Het
kan dan ook voorkomen dat'hij
een jaar niks koopt.
Voor Pijnenburg beweegt de
kunst zich op de rand van de
samenleving, word je door
kunst verleid, met alle gevol
gen/gevaren van dien. Boven
dien is het zintuigelijke van
kunst voor hem belangrijk. Dat
- Pijnenburg getroffen wordt
door kunst, schilderijen en
sculpturen, die zeer uiteenlo
pend zijn, in beeldtaal en in
houd, laat de expositie in Gale
rie AZL zien.
Blade (New York) heeft zijn
wortels in de graffitibeweging,
Angelina Ndimande en Franzi
na Ndimande (Zuid-Afrika)
werken met asymmetrische ar
chetypische vormen (oorspron
kelijke decoratie van huizen in
het kader van de vruchtbaar
heidsrite). David Lindberg (New
York) componeert van alledaag
se dingen raadselachtige sculp
turen en Eldrigde Rawls laat zijn
schilderijen ontstaan op basis
van het toeval: hij giet de verf
op een harde ondergrond en
daarna smeert hij bewust met
een grote metalen schuiver, al
dus Pijnenburg, de verf verder
uit. In Pijnenburgs visie put
Rawls uit het onbewuste en na
dert hij in zijn beeldtaal surrea
listische schilders met hun ar
chetypische beelden, zoals Mi-
ro.
De meest opvallende expo
sant in dit geheel is Blade. Zijn
werk is piet alleen een weer
spiegeling van de huidige tijd,
maar ook vertegenwoordigen
zijn schilderijen een levensstijl
die in vele landen navolging
heeft gekregen. Volgens Pijnen
burg was de graffitibeweging
geen beweging van vandalen
die het de New Yorkse bevol
king onmogelijk maakten. Het
was veel eerder een algemene
uitbarsting in de vorm van een
Gesammtkunstwerk: graffiti,
hip-hop, electric boogie en rap.
Het werk van Blade is typisch
graffiti-art; de vrolijke kleuren
en de heldere voorstelling met
verschillende dimensies zouden
prachtig uitkomen op een blin
de, lichte muur.
Het was goed geweest als Bla
de de muren van Galerie AZL
op deze wijze van een schilde
ring had voorzien, op een schil
derij wordt de aard van de graf
fiti en het hele leven dat daar
mee gepaard gaat, met andere
woorden de filosifie van een be
staan, uit het verband getrok
ken en in een nieuw
(kunsthistorisch) hokje ge
plaatst.
Milde spot over hele voorstelling
THEATER
recensie yyunand zeilstra
'Oblomow' in de bewerking van Franz
Xaver Kroetz door De Trust. Regie: Rik
Launspach. Spel: Lukas Dijkema, Bert
Geurkink, Mathieu Güthschmidt, Myran-
da Jongeling en Sylvia Poorta. Gezien
24/3, LAKtheater, Leiden. Aldaar nog te
zien: vanavond.
Eigenlijk draait alles in dit stuk
om een gebrek aan daadkracht.
Titelfiguur Oblomow denkt,
slaapt en dagdroomt veel, maar
komt niet tot daden. Diens
naam is zelfs tot fenomeen ver
klaard: het 'Oblomowisme'
staat in de roman van Gont-
sjarow uit 1859 voor de beslui
teloosheid van de toenmalige
Russische adel.
De Duitse auteur Franz Xaver
Kroetz bewerkte het boek tot to
neelstuk en laat recentere maat
schappelijke veranderingen een
rol spelen. Dat verdwijnt weer
wat meer naar de achtergrond
in de enscenering van het veel
geroemde gezelschap De Trust.
Daar wordt het gedrag van
Oblomow als een soort van tijd
loze levenshouding gepresen
teerd.
Even wordt hij uit zijn beslo
ten wereldje losgerukt. De Trust
laat dat zien door letterlijk de
muren van zijn verblijfsruimte
in elkaar te laten storten. Hij
wordt verliefd op Olga. Maar
ook hier is de realiteit bedrei
gend voor Oblomow die ver
kiest buiten het werkelijke leven
te verblijven.
Olga trouwt met Stolz, de ac
tieve tegenpool van Oblomow -
maar aan het slot blijkt dat haar
dat niet echt gelukkig heeft ge
maakt. Oblomow volhardt in
zijn houding, zelfs als alles om
hem heen wegvalt. Ook dat
laatste is door De Trust weder
om met veel dramatisch gebaar
gevisualiseerd. Op zulke mo
menten krijgt de voorstelling
een wat zwaarder accent, door
gaans is de toonzetting aan
zienlijk luchtiger. Oblomow
wordt hier met sympathie be
zien, ook al biedt zijn levens
houding geen zinvol alternatief.
Doordat de acteurs hun perso
nages hier net niet helemaal se
rieus nemen, hangt er een aan
genaam waas van milde spot
over de gehele voorstelling.
Lukas Dijkema in Oblomov.
,15:se kroonprins Charles
jgelmatig zijn mondje
0 WS moderne architectuur
-56 land. Volgens de troon-
5 'dent heeft het architec-
jr., n de Britse hoofdstad na
■30iede Wereldoorlog meer
toegebracht dan de
L31"s tijdens de oorlog. Als
1 de Prince of Wales lag
ion ^Britse architectenkolonie
de kortste keren geen
lSeer hebben, wordt ge-
)uwin.
weet. Laatst las ik dat
567harles helemaal geen
j5n had hoeven te hebben
ingelse majesteit maar
2 oren van het kleine
18met pleisters aan het
315 had vastgeplakt. Zou
nnen, maar je weet dat
qq ingen nu eenmaal nooit
|s koninklijke hoogheden
en wat ze zouden moe-
3.15n.
prug naar de beroerde
yvftuur in het Verenigd
fijk. Even afgezien van
dat ik de maitresse van
20.3:e of Wales geen bewijs
50. a goede smaak, heb ik
0 woiets van: blij dat iemand
iets van zegt. Ik weet
ngraf het met u is, maar zelf
3.15.: geef ons ook zo'n
naar eens rond hier ter
16-Weral barst het van de
d. Toen kroonprins Wil-
)ag jxander zeven jaar gele-
pand aan het Leidse
urg betrok hoopte ik
11.41 dat hij een voorbeeld
!1-4-pen aan zijn Engelse
0'36Tuurlijk, je moet zo'n
?ven de tijd gunnen.
dag i Paulette, Yolande, Bar-
le 16nu Emily, leek het mij
i, 15> gerechtigd dat Alex
16 p zijn licht zou laten
Nigtt over de schoopheid
k 16(eidse bouwkunst,
roorsr n'et" Vergeleken met
afety of diens broer Edward,
em-Alexander mij na
Kunsthal krijgt expositie-etalage
rotterdam anp
Prins Charles: had geen flaporen Pin-up in badpak: keurig netjes Willem-Alexander: geen rijpere
hoeven te hebben, foto»archief toch? foto»cpd maïtresses. foto»anp
melijk een cultureel zeer be
gaafde jongeman. Wat wil je
ook met zo'n moeder. En bo
vendien: onze kroonprins is van
onbesproken gedrag. Geen af
faires met soft-pornosterretjes,
geen rijpere maïtresses op het
springveren matras ('tis maar
een vermoeden, maar ik denk
dat Alex nog niet de fiets van
Camilla Parker-Bowles zou be
rijden), en de enige scheiding
die hij ons, zijn onderdanen,
onder de aandacht brengt is die
in zijn haar. Welbeschouwd is
de enige misstap die Alex ooit
beging dat hij zijn Sierraatje
met iets te grote snelheid in de
gracht rond het Pesthuis reed.
Maar zegt u nu zelf: dat had net
zo goed een aflevering uit de
TROS-serie 'rij-um-er-in' kun
nen zijn.
Een keurige jongen is het, altijd
glad geschoren, netjes in het
pak, alleen een iets te grote bief
stuk onder de kin. Welnu, om
een lang verhaaj kort te maken:
ik keek er echt naar uit dat Alex
op een goede dag die blinde
sukkels in Leiden, architecten
en hun opdrachtgevers, de les
zou lezen over de schade die is
toegebracht aan ons historische
stadscentrum. Mijn hoop bleek
ijdel. De kroonprins is naar de
gemeente Den Haag afgereisd
zonder een woord aan deze stad
vuil te maken.
Pas de afgelopen week begreep
ik waarom, toen ik las dat de
Leidse chirurg J. Rijksen zich de
gelukkige mocht noemen die
was uitverkoren om het pand
Rapenburg 116, tot voor kort
bewoond door onze kroonprins,
te kopen. Nou ja, de gelukkige?
Behalve de Leidse arts waren er
nog zo'n zestig gegadigden.
Daaronder zo'n tien journalis
ten. Slechts één van hen, Hans
Auer van het weekblad Panora
ma, kwam door de selectie en
deed afgelopen week verslag
van wat hij zag. Hij bleek be
hoorlijk geschrokken van de
wooncultuur van de Leidse stu
dent.
Tja, wij in Leiden zijn wel ge
woon met studiehoofden die
feesten, slempen, vrijen, uitsla
pen en tussen de bedrijven door
een beetje studeren. En we zijn
ook wel gewend aan studenten
kamers vol vuile was, lege fles
sen en waar de geur het midden
houdt tussen die van een konij-
nehok en een pas gebruikte
gymzaal.
Wat blijkt uit de inspectie van
Auer? De woning van de Leidse
troonpretendent wijkt niet we
zenlijk af van het gemiddelde
studentenkot. Moeten we dat
zo'n jongen kwalijk nemen?
Ach, eigenlijk niet. Alex heeft
thuis natuurlijk menigmaal een
koninklijke klap voor z'n her
sens gekregen als hij z'n kamer
niet opruimde. Dus wat doet
zo'n knul, eenmaal onder moe
ders vleugels vandaan, die is
student onder de studenten.
Een enkel kamertje daargelaten
was het in het pand, dat nog
wordt bewoond door enkele
studenten uit de betere kringen,
een bende aan rondzwervende
kleding, onopgemaakte bedden
en algehele groezeligheid, aldus
Hans Auer. Een poster van een
in badpak gestoken pin-up
(keurig netjes toch?) in de keu
ken, een dartbord in de geza
menlijke woonkamer en de
rondslingerendedrankvooraad,
vallen de Panorama-journalist
verder op. Kortom: op het eer
ste gezicht een zooitje, en op
het tweede gezicht ook.
De gevel bleek eigenlijk Het eni
ge aan het feestpaleis van de
kroonprins dat het predikaat
monumentaal verdient. Het he
le pand blijkt klunzig vertim
merd, goedkoop gesausd en,
hopsakee, voorzien van gipspla
ten die authentieke plafonds
verbergen. Ik vrees dat ik Wil
lem-Alexander wel nooit over
de bouwkunst zal horen. Het
koningschap is erfelijk, maar de
liefde voor ons erfgoed nu een
maal niet.
muziek
recensie arthur van duk
Amsterdam, Muziektheater. De Neder
landse Opera: 'Erwartung'/'Die Glckliche
Hand'/'Von heute auf morgen' (Arnold
Schönberg). Residentie Orkest o.l.v Oliver
Knussen. Regie: Pierre Audi. Scenisch con
cept: Jannis Kounellis. Met o.a. Isolde El-
chlepp, David Wilson Johnson en Marilyn
Schmiege. Nog voorstellingen t/m 30
Het complete muziektheatrale
oeuvre van Arnold Schönberg
omvat welgeteld vier opera's,
drie korte werkjes en een
avondvullend stuk. Dat laatste
werk, het zelden uitgevoerde
'Moses und Aaron' zal in sep
tember bij De Nederlandse
Opera te zien zijn. De drie kor
tere werken: 'Erwartung', 'Die
Glückliche Hand' en 'Von heute
auf morgen' zijn nu al in pre
mière gegaan.
'Von heute auf morgen'. Het
programmeren van deze drie
eenacters op één avond is een
vondst van de Nederlandse
Opera, waarmee Schönberg
posthuum zijn eigen 'Tritico'
krijgt. Ook Puccini heeft immers
zijn drie korte opera's niet ge
schreven om samen opgevoerd
te worden, hoewel ze nu onlos
makelijk met elkaar verbonden
zijn. Of het idee van De Neder
landse Opera veel navolging zal
krijgen, is nog maar de vraag.
'Erwartung' is een prachtig or
kestlied voor sopraan, dat zich
eventueel laat enscèneren en is
bovendien in muziekhistorisch
opzicht een onmisbare schakel
tussen Strauss' 'Salomé' en
Bergs 'Wozzeck'. 'Die Glückli
che Hand' is al veel minder in
teressant: Schönbergs onmis
kenbare zelfmedelijden eist hier
een te zware tol. Muzikaal ge
sproken is het veel radikaler dan
'Erwartung', maar interessant is
het nog steeds.
'Von heute auf morgen' is
echter problematisch: een ver
ouderde mislukking, hooguit
een interessant museumstuk.
Een half-moralistische, half-hu-
moristische behandeling van
het burgerlijke echtelijke geluk.
Regisseur Pierre Audi heeft er
nog het beste van proberen te
maken, door er een hoog John
Lanting-gehalte aan te geven.
Het publiek reageerde alert: on
derbroek is lachen. Maar zelfs
met twaalftonige klanken eron
der blijft het uitermate verve
lend.
Dat een bezoek aan deze
voorstelling de moeite meer
dan waard is, is te danken aan
de inbreng van dirigent Oliver
Knussen, aan de solisten en aan
het Residentie Orkest. Knussens
visie op met name 'Erwartung'
is veel expressiever dan de be
nadering van Bernard Haitink,
die het stuk kortgeleden nog di
rigeerde in het Amsterdamse
Concertgebouw. Ook door het
mysterieuze, Dali-achtige to
neelbeeld (grote kale, zwevende
bomen) en door de uitgekiende
belichting was 'Erwartung' het
hoogtepunt van de avond.
De Kunsthal Rotterdam heeft een nieuwe zaal; de Etalage. De ten
toonstellingsruimte is 38 meter lang en zo'n twee meter breed. Ook
voorbijgangers kunnen via de grote glaswand bij de hellingsbaan
genieten van de tentoongestelde voorwerpen. Een bezoek aan het
museum is daarvoor niet nodig. Er komen - onder de noemer Het
bijzondere van het Alledaagse - kleinschalige tentoonstellingen
over merkwaardige onderwerpen.
De eerste presentatie, Copylight, bevat meer dan 100 lampjes
van kunstenaars en ontwerpers uit binnen- en buitenland. De
voorwerpen zijn ook te koop in de museumwinkel. De ontwerpen
zijn onder meer van Linda Chammorro, Ed Annink, Joseph Plateau,
Ewout Traast Edith Gruson, Stefano Marzano, Hideo Mori (To
kio), Juli Capella (Barcelona) en Alessandro Mendini (Milaan).
Copylight loopt tot en met 23 april. Daarna is de collectie Wa
penschilden met het predikaat Hofleverancier te zien. Die verza
meling, in beheer bij de Stichting Wapenschilden, is niet eerder
tentoongesteld.
De zomervakantie is de inspiratiebron voor de tentoonstelling
Van hutkoffer tot overnighter. De expositie geeft een overzicjit van
de manieren om bagage te vervoeren.
sches Orchester. De reproduktie
is in mei te koop in het Concert
gebouw in Amsterdam tijdens
het Mahler Feest. Het tekst
boekje bij het facsimile bevat
een vraaggesprek met Haitink.
De Mahler-kenners Donald
Mitchell en Edward Reilly be
schrijven de ontvangst van de
symfonie in de loop der tijd en
gaan in op de aantekeningen en
wijzigingen in de partituur. Tij
dens het Mahler Feest in het
Concertgebouw in Amsterdam
zullen alle symfonieën en liede
ren van de Oostenrijkse compo
nist worden gespeeld.
amsterdam anp
Naar aanleiding van het Mahler
Feest verschijnt een fascimile
van de handgeschreven parti
tuur van de Zevende Symfonie
van Gustav Mahler. De repro
duktie telt 304 bladen en ver
schijnt in een beperkte oplage.
Ook wordt een luxe-editie, ge
nummerd van 1 tot 100 op de
markt gebracht, die is gesig
neerd door Bernard Haitink.
Deze speciale uitgave gaat ver
gezeld van Haitinks laatste op
name van de Zevende Symfonie
met het Bérliner Philharmoni-
'Festival van het verzet' heeft
directeur Frie Leysen het twee
de internationale Kunstenfesti
val van Brussel gedoopt. Tegen
politieke en financiële stormen
in is het artistieke project dit
jaar op de been gebleven. Van
11 tot 27 mei zal het - enigszins
afgeslankte - festival de Belgi
sche hoofdstad cultureel domi
neren met een reeks van thea
ter- en dansvoorstellingen,
waaronder negen internationale
produkties, films, lezingen en
ontmoetingen.
Het kunstevenement, dat zich
niets aantrekt van (landsgren
zen en beoogt een brug te slaan
tussen de Nederlands- en
Franstalige gemeenschappen in
België, had kort na haar geboor
te in 1994 al bijna het loodje ge
legd. „De kracht van dit festival
is tevens zijn zwakte", conclu
deert Leysen.
Juist omdat het zich los pro
beert te maken van de gebrui
kelijke Belgische twisten en de
dialoog tussen culturen zoekt,
kampt het met forse tegenwind.
De ene subsidiegever vindt het
niet Vlaams genoeg, de andere
meent dat de Franstalige cul
tuur te weinig aan bod komt en
de derde vindt het te internatio
naal of te avantgardistisch. De
Vlaamse en Waalse gemeen
schappen hebben daarom hun
bijdragen flink teruggeschroefd
en menen dat een tweejaarlijks
festijn goed genoeg is. Ook al
heeft de festivaldirecteur daar
door dit jaar 2,8 miljoen gulden
minder in kas (4 miljoen, voor
heen 6,8 miljoen), ze blijft zich
verzetten tegen het provincialis
me en heeft vastgehouden aan
haar culturele revolutie.
Op de planken van twaalf
schouwburgen en op andere
plekken in Brussel is dus ver
nieuwend, internationaal thea
ter te zien, waaronder zelfs em
bryonale stukken. Nederland is
vertegenwoordigd met het ge
zelschap De Trust, dat een
gloednieuwe Faust, waarin ge
weld centraal staat, laat zien.
Het stuk is een co-produktie
met het Holland Festival. De
Oostenrijker Gustav Ernsten
schreef het speciaal voor de
groep. Het Faust-thema komt
ook aan bod bij een voorstelling
van de Belg Thierry Salmon en
tijdens een speciale themadag
met films en lezingen.
