'Als zangeres ben ik op mijn best'
Onhandig spartelen in een stofjas tien jaar weer open
Cultuur Kunst
Nederlands Kamerkoor
laatje niet wegdromen
Eerste ronde popslag
in de Bollenstreek
Altman mag Lagerfeld
in film geen dief noemen
Zwelgmuziek en
scherpe observaties van Armando
fOENSDAG 22 MAART 1995
CHEF ANNEMIEK RUYCROK, 071 -356471PLV.-CHEF JAN RIJSDAM, 071 -356472
"^'Concert Kunkelorgel
hazerswoude Rob de Vogel, Albert van der Haven, Piet Boon en
Hendrik Kooiker spelen zaterdag 25 maart afwisselend het Kun
kelorgel in de gerefermeerde kerk in Hazerswoude-Dorp. De vier
zijn de vaste bespelers van het instrument. Op het programma
staan onder meer werken van Handel, Bach en Hurlebusch. Het
concert begint om 20.00 uur.
Dramaturg Sidney Kingsley overleden
Oakland De Amerikaanse toneelschrijver Sidney Kingsley, win
naar van talrijke prijzen, is maandag op 88-jarige leeftijd overle
den in Oakland (New Jersey). Kingsley kreeg in 1934 de gere
nommeerde Pulitzerprijs voor drama's voor het theaterstuk Men
In White (Mannen In Wit). Het verhaal, waarin het artsenberoep
centraal staat, is later verfilmd met Clark Gable in een hoofdrol.
Ook van het sociaal-kritische stuk Dead End ontstond een rol
prent met Humphrey Bogart als belangrijkste acteur. De drama
turg Kingsley, op 22 oktober 1906 in New York geboren, was ook
actief als theaterregisseur.
Fotomuseum Sittard opgeheven
sittard Het anderhalfjaar geleden geopende Nederlands Foto
museum in Sittard wordt dit jaar nog opgeheven. Het voldoet
niet aan de verwachtingen. De bedoeling was dat het 20.000 a
i25.000 bezoekers per jaar zou trekken, maar in het eerste jaar is
dat aantal niet boven de 10.000 gekomen. Dat heeft volgens de
gemeente onder meer te maken met het nieuwe Nederlands Fo
to Instituut in Rotterdam. Ook bleek de Mondriaanstichting niet
bereid subsidie te geven omdat de collectie zich te weinig on
derscheidt van wat elders in het land voorhanden is.
Prijs Vlaamse zanger Vermandere
middelburg De Vlaamse zanger-dichter Willem Vermandere
krijgt de ANV-Visser Neerlandiaprijs. Aan de prijs is een bedrag
verbonden van 110.000 Belgische franken (circa 5.500 gulden).
Het Algemeen Nederlands Verbond (ANV) is een Nederlands-
[Vlaamse vereniging die zich inzet voor het behoud van de Ne
derlandse taal en cultuur. Vermandere krijgt de prijs omdat hij
in zijn Vlaamse volksliedjes ook ingaat tegen racisme. De uitrei
king van de ANV-Visser Neerlandiaprijs is op 26 april in het
stadhuis van Middelburg.
Sonny Rollins naar Nederland
Amsterdam Sonny Rollins komt op dinsdag 30 mei naar Neder
land voor een exclusief optreden in het Amsterdamse Muziek
theater. De tenorsaxofonist staat al ruim 45 jaar op het podium
en wordt in één adem genoemd met andere jazzgrootheden als
Ben Webster, John Coltrane en Coleman Hawkins. Het concert
'van Rollins begint om 20.15 uur. Kaarten zijn verkrijgbaar bij het
Muziektheater.
i'Houtsnedes en fotomanipulaties
regio Houtsnedes van Angenelle Thijssen zijn tot 14 april te
zien in de foyer van het Parktheater in Alphen aan den Rijn.
Dick Bakhuizen toont tot 10 mei zijn abstracte schilderijen met
als thema de vrouw en mystiek in restaurant Bernsen in Leiden.
Bij de PTT op het landgoed Voorlinden in Wassenaar is van 24
maart tot 20 mei een lentetentoonstelling te zien van de schilder
Hans Kok. Fotomanipulaties van Agus Karna Loedin zijn van 26
maart tot 31 mei te zien op het Instituut Indonesische cursussen
aan het Rapenburg 8 in Leiden.
Vlekkeloos en griezelig zuiver concert
recensie monica schiks
let Nederlands Kamerkoor o.l.v. Uwe
ironostay met een programma 'Uit
rankrijk'. Gehoord op 21/3 in de Taffeh
zaal, Leiden.
muziek
Hinds het begin van de twintig-
ite eeuw, sinds Debussy, heb-
)en Nederlandse componisten
rich graag laten beïnvloeden
loor de Franse stromingen in
31 le muziek. Zo ook Rudolf
ischer en Ton de Leeuw die in
3.1 lit Franse programma waren
ipgenomen. Wie echter bij het
Nederlands Kamerkoor had wil-
"3.] en wegdoezelen bij hartverwar-
nende klanken kwam in dit-ge-
zal bedrogen uit. Uwe Grono-
itay, dirigent en artistiek leider,
ïad gekozen voor werken die
>p zijn zachtst gezegd nogal in
gehouden en afstandelijk van
carakter waren. Dat gold zeker
zoor 'Ciel, air et vents' (1957)
/an de Nederlander Rudolf
ischer. Het Nederlands Kamer-
coor zong vlekkeloos en met
Ca jriezelige zuiverheid de pastel-
6.0 tleurige en matglanzende klan-
;en op gedichten van Pierre de
lonsard.
De lichtere toets van de
(avond kwam van Francis Pou-
45 ene, de Parijse kwajongen van
de 'groupe des six'. Vederlichte
3 :hanson stijl in de oude traditie
'an Jannequin en le Jeune,
waarin het koor een fijnmazig
net van subtiele samenklanken
weefde. Ondoorgrondelijk maar
achteraf toch heel intrigerend
was het zeer recente 'Elégie
pour les villes détruites' door
Ton de Leeuw gecomponeerd
(1994) in opdracht van het Ne
derlands Kamerkoor. Eigenlijk
hoor je in zo'n (zestienstem-
mig) koorwerk nog beter dan in
een solo wat een schitterend en
veelzijdig instrument de mense
lijke stem is. Het werk is een
aanklacht tegen het toenemend
geweld dat heeft geleid tot ver
woesting van talloze steden. In
het derde van de vijf delen kwa
men uit de chaos en ontredde
ring van klanken dan ook tel
kens namen bovendrijven als:
Hiroshima, Sarajewo en Rotter
dam.
Dat een veelvoud van mense
lijk stemmen kan resulteren in
een symfonie voor 'orchestre
vocal' bewees André Jolivet.
Voor zijn twintigste trouwdag
schreef hij tekst en muziek van
een bruiloftslied 'Epithalame'.
Een werk dat lieflijke, haast oos
terse sferen kende, maar ook
vurige en ritmisch opzwepende
passages op betekenisloze ge
luiden die voor de luisteraars
misschien wel een verfrissende
verademing vormden aan het
slot van dit minder licht verteer
bare concert.
Ellen ten Damme wil acteercarrière inruilen voor bestaan als popmuzikant
Actrice Ellen ten Damme (27) vindt dat ze in haar leven
pas echt erkenning krijgt als ze serieus wordt genomen
als zangeres. Die schouderklopjes voor haar rollen in De
Kleine Blonde Dood, Flodder en One Way Ticket To Obli
vion zijn mooi meegenomen, maar Ten Damme begint
pas te stralen als kenners zeggen dat haar cd Kill Your
Darlings 'een knap stukje popmuziek is'. Ze is van plan
om in de loop van dit jaar met een kersverse band op
tournee te gaan en ze wil daar een rol in een peperdure
Amerikaanse filmproduktie voor laten schieten. Hoe het
allemaal uitpakt is nog even afwachten, want op dit mo
ment zit de zingende actrice met een kapotte knieban
den thuis. Uit de bocht gevlogen met skiën.
'Podiumdier' Ellen ten Damme.
FOTO WILLIAM RUTTEN
amsterdam harry de jong
Ten Damme groeide op in het
Drentse Roden en woonde ja
renlang in Groningen op ka
mers. Zes jaar geleden vertrok
ze naar Amsterdam om daar
haar geluk te beproeven. Pop
muziek liep daarbij steeds als
een rode draad door haar leven.
Ze huppelde van het vwo naar
het conservatorium en vervol
gens naar de hoofdstedelijke
Kleinkunst Academie. Links en
rechts accepteerde ze kleine en
grotere rollen in films, televisie-
produkties (Twaalf steden, der
tien ongelukken) en musicals
(De grote doorbraak van Charlie
de Boer). ,,Maar ondertussen
bleef ik me bezighouden met
popmuziek. Ik heb van jongsaf
aan liedjes geschreven en die
met allerlei bandjes gespeeld".
In ex-Bintangs, Brood- en Vites-
se-gitarist Rob ten Bokum vond
Ellen een geestverwant met wie
ze tot eind vorig jaar sleutelde
aan de cd Kill Your Darlings.
Het resultaat: een plaat vol ei-
genzinninge poprock.
„Ik heb altijd een brede muzi
kale belangstelling gehad", al
dus de zangeres. „Ik houd van
Kate Bush, Randy Newman,
Lou Reed en op dit moment van
Sheryl Crow. Maar ik zing geen
liedjes van die mensen. In de
schoolbanken van de lagere
school zat ik al mijn eigen num
mers te maken. En dat doe ik
nog steeds. Ik heb een kleine
'home-studio' en daar werk ik
achter de Fender-piano voort
durend aan nieuwe dingen.
Nee, ik kan er nog steeds niet
van bestaan, maar dat komt
misschien binnenkort. Ik ben
nog maar net van de Kleinkunst
Academie af'.
Vier jaar geleden speelde El
len ten Damme de hoofdrol in
de geheel gezongen film De tra
nen van Maria Machita van
Paul Ruven. Ze kreeg voor die
prestatie zowaar een Gouden
Kalf-nominatie in de categorie
'beste actrice'. „Door die rol
ben ik helemaal in de filmwe
reld beland. Ik zat toen nog op
de academie. Van alle kanten
kreeg ik aanbiedingen voor
filmrollen. Ik vond dat leuk en
nam een heleboel aan. Maar
daarnaast bleef ik demo's ma
ken in mijn huisstudio. Altijd
met het idee er ooit een cd van
te maken. Ik denk dat ik daar in
totaal zo'n tien jaar mee bezig
ben geweest. Mijn hele ziel en
zaligheid heb ik erin gelegd. Je
zou kunnen zeggen dat ik acteer
om niet mezelf te zijn, maar
zingen, dat ben ik zelf'.
Soap
„Om niet te veel van mijn doel
af te wijken heb ik het altijd ver
meden om in overbekende se
ries op te treden, zoals Goede
Tijden Slechte Tijden. Want dan
krijg je een stempel opgedrukt
waar je nooit weer vanaf komt.
Dan ben je 'die meid van die
soapserie die in een band zingt'.
Daarom heb ik het met films en
series altijd wat in de alternatie
ve hoek gezocht. Het is onvoor
stelbaar hoeveel impact het
heeft als je in een televisiepro
gramma optreedt. Ik deed een
klein rolletje in Het Pleidooi en
de volgende dag had iedereen
het erover. Maar over mijn aan
deel in Wildgroei en One Way
Ticket To Oblivion zul je nooit
iemand horen".
Ten Damme is momenteel
druk bezig om met een band
een tournee voor te bereiden.
„Nee, niet met een bandrecor
der. Jakkes, daar moet ik niet
aan denken. Ik heb een echte
groep. Ik kijk erg naar die tour
uit, want ik ben een podium-
dier. Ik weet van mezelf dat ik
als zangeres op m'n best ben.
Daarmee overschaduw ik mijn
acteerprestaties. Als de cd goed
aanslaat, kan ik mijn leven in
richten zoals ik dat wil. En dat
betekent optreden, liedjes
schrijven, platen maken en nog
eens optreden. Dat zie ik als
mijn levensvervulling. En daar
naast nog heel af en toe acte
ren".
Arena voert kinderen mee op een adembenemend dansavontuur TrGtjükOV-^üllcriC ücl
moskou afp/tass/anp
jeugd-danstheater
voorbeschouwing maarten
baanders
Voorstelling: 'In een ander jasje' door
Dansgroep Arena. Leeftijd: vanaf 7 jaar.
Gezien 12/3, De Brakke Grond Amster
dam. Nog te zien: 26/3 LAKtheater Lei
den, 15.00 uur.
Dansen voor de jeugd is een vak
apart. Het is niet eenvoudig om
met zoiets abstracts als dansbe
wegingen kinderen te boeien,
die vooral in concrete beelden
denken, hoe fantasierijk die ook
kunnen zijn. Dansgroep Arena
en choreografe Kim van der
Boon hebben al zo'n twaalf jaar
ervaring met jeugdvoorstellin
gen. Om het jonge publiek op
een aantrekkelijke manier met
de danskunst kennis te laten
maken, worden in de voorstel
lingen van deze groep altijd her
kenbare verhalen verwerkt.
Voorstellingen als Zwervers en
Zooitje ongeregeld sloegen zeer
Ook in In een ander jasje is
iets van een verhaal verwerkt,
maar wel met een minder dui
delijk verloop dan in eerdere
produkties. De voorstelling gaat
over kleren, een dankbaar on
derwerp om op de belevingswe
reld van kinderen in te spelen.
Er zijn kleren waar je trots op
kunt zijn en kleren waarin je
vreselijk voor gek loopt.
In een ander jasje bestaat uit
twee delen. Het eerste is van
gastchoreografe Conny Janssen,
die met haar eigen dansgroep
'Conny Janssen danst...' onder
volwassenen een trouw publiek
heeft. In haar kinderchoreogra
fie zien we duidelijk haar stijl:
dynamische dans, afwisselend
en met veel armgebaren. Met
grappige tegenstellingen laat ze
zien hoeveel het uitmaakt wat
voor kleren, schoenen of bril je
draagt. Een danser in een grijs
blauwe stofjas, met blote benen
en een sullige bril op wil dansen
met een danseres in een
sprookjesachtig mooie jurk. Ze
is elegantie en verfijning ge
wend, maar in de armen van de
stofjas spartelt ze maar wat en
verliest ze haar statigheid. Zo
zijn er nog vele andere speelse
scènes, waarin de reacties van
de dansers leuk aansluiten op
hoe kinderen met elkaar om
gaan.
Het tweede deel is van Kim
van der Boon en laat een vrolijk
feest zien, compleet met ser
pentines, cadeaus, feestfluitjes
en folkloristische kreetjes. Er is
diep in de verkleedkist getast.
Twee paren in bonte kostuums
maken rondedansjes. Eén dan
seres zit aan de kant en droomt
ervan ook te dansen. Dan staat
ze op en doet mee: waarom zou
je niet met z'n drieën kunnen
dansen? Het zijn vooral dit soort
eenvoudige, spontane oplossin
gen die maken dat een jong pu
bliek zich kan verplaatsen in
wat er op het toneel gebeurt.
Voor een volwassene zijn er hier
en daar wel wat losse eindjes in
het verhaal, zoals een radio
waarop twee dansers alle zen
ders afzoeken, of dozen met
schoenen erop die over de vloer
rijden. Zulke details zijn moei
lijk in het geheel te plaatsen.
Maar voor ldnderen hoeft mis
schien niet alles zo'n strakke lo
gische lijn te volgen. In elk geval
zaten ze ademloos te kijken.
Het grootste museum voor Rus
sische kunst, de Tretjakov-galle-
rie in Moskou, gaat 5 april weer
open na tien jaar herstelwerk
zaamheden. In de nieuwe zalen
komen ook tientallen 20e eeuw-
se doeken te hangen die onder
het Sovjetbewind waren verbo
den. Dat zijn werken van onder
meer de avantgardisten Vassili
Kandinski en Kazemir Malevitsj,
en van 19e eeuwse schilders als
Karl Brjoelov en Vassili Perov.
Ook gaan er vijf nieuwe zalen
open die gewijd zijn aan ikonen
uit de 14e tot de 17e eeuw.
Het herstel begon in 1985 on
der de toenmalige Sovjetleider
Gorbatsjov. De heropening was
gepland op 15 december vorig
jaar, maar die moest worden
uitgesteld wegens technische
problemen. ,De afgelopen we
ken is nog gewerkt aan het be
wakingssysteem, de brandbe
veiliging en de apparatuur die
de vochtigheidsgraad en de
temperatuur controleert. Op het
laatste moment bleek namelijk
dat een muur in de Soerikov-
zaal nat was als gevolg van een
constructiefout.
De verzamelaar Pavel Tretjak-
ov heeft de gallerie in 1856 op
gericht. Het museum heeft de
mooiste collectie ter wereld van
17e en 18e eeuwse ikonen. In
totaal telt het meer dan 40.000
ikonen, onder meer van de be
roemde schilder Andrej Roebl-
jov (1360-1430).
Arena dook diep in de verkleedkist voor 'In een ander jasje'.
t FOTO MAARTEN BRINKGREVE
In jongerencentrum Magnifiosi
in Lisse is vrijdag 24 maart de
eerste voorronde van de Grote
Prijs van de Bollenstreek. In het
strijdperk treden die avond de
Barrel Blues Band, Life to Us,
Psychocandy, Puur en Yo Mom-
ma. Laatstgenoemde band
maakt deze avond zijn debuut.
De vijf groepen krijgen elk der
tig minuten de tijd zich te be
wijzen.
De Grote Prijs is een initiatief
van vijf jongerencentra in de re
gio: Magnifiosi, Scum in Kat
wijk, Splotsz in Roelofarends-
veen, Join in Noordwijk en Ex
Voto in Voorhout. In totaal
schrqven 34 bands zich in voor
de wedstrijd. 25 groepen kwa
men door de selectie. In elk jon
gerencentrum vindt één van de
vijf voorrondes plaats met
steeds 5 kandidaten. De finale is
op 16 juni in Magnifiosi.
De jury bestaat uit medewer
kers van de jongerencentra en
heeft producer Hans de Bruin
aan getrokken als voorzitter. Hij
maakte onder meer de televisie
registratie van de Europese Ma
donna-tour.
De eerste band betreedt om
20.00 uur het podium van
Magnifiosi aan de Ruishoom-
laan 21 in Lisse.
Scapino danst op
school Oegstgeest
Duitsland dreigt met distributieverbod
literatuur
berlun afp
De maatschappij die de film
Prêt-a-Porter van de Ameri
kaanse regisseur Roger Altman
in Duitsland distribueert, gaat
het woord 'dief waarmee de
Duitse mode-ontwerper Karl
Lagerfeld wordt getypeerd, in
trekken. Een rechter in Ham
burg had op verzoek van de
couturier de verspreiding van
de film, een satirische kijk op de
modewereld, in Duitsland ver
boden.
„Rekening houdend met de
vrees van Lagerfeld dat zijn per
soon tot voorwerp van laster
wordt, verwijderen wij uit de
tributiemaatschappij. De film
gaat morgen normaal in de bio
scopen van Hamburg en Berlijn
in première. In de week daarop
volgt de rest van Duitsland.
De distributiemaatschappij
wilde niet zeggen op welke ma
nier zij het woord weghaalt. Zij
geeft aan dat zij niet gaat knip
pen in de bewuste scène. Moge
lijk komt er een geluidssignaal
over het woord.
De film van Altman gaat met.
grote stappen door de modewe
reld en neemt deze op de hak.
De Amerikaan maakt daarbij
gebruik van een reeks sterren
zoals Sophia Loren, Marcello
Mastroianni. Lauren Racall en
recensie susanne lammers
Leids Literatuur Festival Armando
Combo Armando (viool: Armando, Man
ke Verheul: gitaar: Peter Nieuwerf; bas:
Ruud Ouwehand). Literaire fragmenten
en muziek. Gehoord: 21/3, Sociëteit De
Burcht, Leiden,
Als ik heel schuin onderuitge
zakt in mijn stoel ging hangen,
zag ik net de Burcht in het
schijnsel van wat ik een ge
meenteambtenaar eens de mo
numentenverlichting heb horen
noemen. Met de weke, smeuïge
zigeunerklanken van het Com
bo Armando zag het er bepaald
Middeneuropees uit.
Armando las voor: korte ver
halen, een afgerond hoofdstuk,
een naar snrnokipsarhriPf nnra-
mensen'. Zijn proza werd muzi
kaal omwoeld met 'muziek uit
de jaren dertig', van een jazzy
tango naar een lekker tuttig
walsje, heel vloeiend maar met
geestige accenten van de bas,
van 'Wonderful world' tot
'Besame mucho'. Ernaar luiste
ren is alsof je door je kat gewas
sen wordt: het doet je wat, maar
je weet niet of je het nou echt
prettig vindt.
Het Combo speelt op de on
derbuik, het wil dat je zwelgt.
De viool van Armando speelt
vaak nootjes die kort bij elkaar
kruipen en nooit grote spron
gen maken, maar hij kan ook
fel, waardoor het gevoel van bij
na kitscherige melancholie even
wijkt.
Mppr irnnicrhp gfcfanHoliilr.
maakt van zijn observaties.
Zoals in 'Kleine verschijnselen'
over verbazing en ergernisjes en
erg herkenbaar laakbaar gedrag
of In zijn opsomming over wat
nou in zijn tijd stoer was. De
'Voorvallen In de wildernis' zijn
teder, net Zo broos als het leven
dat hij beschrijft: de zieke boom
in het bos waarmee hij spreekt,
of de mus die de verteller 'op
slag lief heeft' - en de luisteraar
dus ook. Een prachtig mengsel
van plechtstatigheid en spreek
talige wendingen. Jammer dat
hij niet met een van deze para
bels eindigt, want ze hebben
veel van een dagsluiting. Bij
voorbeeld de levensles over een
avonturier, de mens die niet
