Zaken doen met de bijbel als norm
7
ZATERDAG 18 MAART 1995
'Materialisme kan nooit bevredigen
De christen-zakenmensen W. de Leeuw (zittend), P. van der Kwaak, W. Lagemaat jr., en R. Binnendijk (staande van links naar rechts).
FOTO HIELCO KUIPERS
e slaan je niet om de oren met bijbel-
teksten en hun kantoren hangen niet
^™^™vol kruisen. Je merkt eigenlijk pas dat
de welgemoede dertigers in de zakenwereld
'christenen' zijn als het gesprek wat persoonlijker
wordt en ze je uitnodigen voor een 'gebedsont-
bijt'.Of voor een lunch of diner van hun plaatselij
ke comité's voor christen-zakenlieden. Of voor
een conferentie van de koepelorganisatie Chris
tian Business Men's Committee (CBMC).
Bijeenkomsten, waar ze laten zien de oplossing
te hebben voor de zoekende mens die van huis-uit
steeds minder zekerheden meekrijgt en het ook
economisch niet altijd even goed treft. En ook
wanneer iemand wil 'rommelen', komt hun chris
telijke kant boven. Een voorbeeld.' Makelaar W.H.
De Leeuw heeft een privéwoning van een direc
teur getaxeerd. Er moet een bonnetje van komen
en de directeur zegt: „Zet maar dat je mijn be
drijfspand hebt getaxeerd of geef me een notaatje
voor drukwerk." „Nee, dat kunnen we niet ma
ken", antwoordt dan Leiderdorper De Leeuw, al
gemeen-directeur van de gelijknamige makelaar-
dij.
Nog een voorbeeld, ditmaal uit de koker van de
Katwijkse christen-zakenman W.G. Lagemaat (jr).
Zijn bedrijf 'Univentio' neemt een werkneemster
aan, die na enkele weken de ongeneeslijke ziekte
MS blijkt te hebben. Bij ontslag zou ze niet eens
een uitkering krijgen omdat ze net van school is
en dus geen 'arbeidsverleden' heeft. Het bedrijf
houdt haar op de loonlijst tot ze de WAO in kan
vloeien. Mèt een redelijke uitkering.
Normen
„Ik denk niet dat dat puur christelijk is", werpt De
Leeuw tegen. „Straks krijg je 300 ingezonden brie
ven van zakenlieden die zeggen dat ze ook niet
rommelen en zich ook verantwoordelijk voor hun
personeel voelen, terwijl ze tóch geen christen
zijn."
Hij betwijfelt ronduit of je een christen-zaken-
man altijd direct aan zijn gedrag kunt herkennen.
Zeker wanneer je hem afzet tegen een zakenman
die 'gewoon' rechtvaardig is, zonder gelovig te
zijn. Het verschil zit 'm vooral in het innerlijke,
denkt de makelaar. „Wij, christen-zakenmensen,
zien in dat materialisme nooit kan bevredigen. Als
je als zakenman steeds op zoek bent naar meer,
zul je dat uiteindelijk nooit vinden." Een christen
zakenman beseft dat het leven ook een immate
riële kant heeft en er een leven na dit leven is. De
Leeuw: „Je bent er dan ook biet wanneer je een
milieu-organisatie geld geeft en ondertussen met
je bedrijf de aarde vervuilt."
Hun normen halen de christen-zakenlieden
over het algemeen uit de bijbel. Daarin staat dui
delijk dat je je moet houden aan wetten en gebo
den en dat je je schulden dient te betalen; dus ook
niet rommelen met de belastingaangifte. Ook ge
ven de zakenlieden elkaar de nodige tips op plaat
selijke en landelijke bijeenkomsten, en ondersteu
nen ze elkaar. Want soms kost christelijk handelen
gewoon geld. Neem nu Lagemaat en het bedrijf
van zijn vader, Univentio. Het zoekt voor klanten
uit welke patenten er op produkten zitten. Toen
een relatie uit het buitenland informatie wilde
over abortus-tangen, weerklonk een duidelijk
'nee' op het Katwijkse hoofdkantoor. Vanuit de
Ze komen voorrijden in de betere zakenauto's. Je moet
alleen niet zeggen dat ze 'het'hebben gemaakt. Dan merken
ze bescheiden op dat niet zij het voor elkaar kregen, maar
God. Toch zijn het geen 'Halleluja'-types, deze christen
zakenmensen uit Leiden en omgeving.
mwmmv/asvmmnfm
geloofsovertuiging kon het bedrijf niet achter die
opdracht staan.
Ook de Rijnsburgse register-accountant P. van
der Kwaak verloor laatst 'een grote klant'. Door
een uitspraak van het Europese Hof waren de
werkzaamheden van de bewuste organisatie ille
gaal geworden. 'Zullen we ondergronds doorgaan?
was vervolgens de vraag. 'Nee', lieten Van der
Kwaak en de mede-vennoten van het Alphense
bureau 'Langeveld en Sigtermans' onverbiddellijk
weten, hoewel dat tien procent omzet kostte.
Bidden
„Je kunt zeggen dat geen enkele register-accoun
tant iets illegaals doet, maar voor ons vloeide het
besluit duidelijk voort uit het geloof. We hebben
als directie ook eerst gebeden om wijsheid." Ze
bidden trouwens iedere maandag: voor de werk
nemers, hun vrouwen en het heil van de onderne
ming.
En als ze een nieuwe vennoot zoeken, moet die
aangeven dat God in zijn leven de baas is. Eigen
lijk is Hij een soort vijfde vennoot, die zijn divi-
dent uitgekeerd krijgt in 'goede werken'. Respect
voor mens, dier en milieu; respijt voor klanten die
misschien niet kunnen betalen voor de diensten
van het bureau.
Lagemaat bidt eens per maand met gelovige
personeelsleden. Tot zijn vreugde merkt hij dat
dat tot de nodige gesprekken leidt. Een zoekende
werknemer lijkt nu zelfs de overstap naar het
christendom te willen wagen.
Onder de 95 personeelsleden van De Leeuw BV
zijn gelovigen in de minderheid, terwijl de mede
directeur zijn levensovertuiging ook al niet deelt.
Makelaar W.H. De Leeuw vindt dat prima zo. „We
zijn een getrouwe afspiegeling van de maatschap
pij", is zijn indruk. „Het lijkt me zelfs heel eng om
alleen maar met christenen op kantoor te zitten.
Ik denk namelijk dat veel christenen zich in een
bedrijf min of meer geroepen voelen om hun
christen-zijn op hun eigen werkplek gestalte te ge
ven. En om hun christen-zijn, als dat zo uitkomt,
ook hard te maken naar hun collega's toe."
Zelf komt hij heus niet overal het geloof neer
zetten, 'met zo'n schoen met gestaalde neus':
„Strooien heeft al helemaal geen zin: de inhoud
moet zich in de .praktijk bewijzen." En dus wach
ten christen-zakenlieden als De Leeuw op het juis
te moment; het moment waarop de mens achter
de zakenmens naar voren kan komen. En die mo
menten zijn er, weet de Rijnsburgse manager Rian
Binnendijk, zoon van EO-corifee Henk. „Mensen
doen per slot van rekening zaken met mensen, en
niet zozeer met de zaak."
Bij een receptie van klanten en collega's, kiest
hij zijn cadeaus dan ook met extra zorg. Favoriet is
het boek 'De dingen hebben hun geheim: gedach
ten over natuurkunde, mens en God'. Het is een
persoonlijke getuigenis van een gelovige hoogle
raar. En als een relatie wil dineren, zegt accoun
tant Van der Kwaak wel eens: 'Joh, we hebben een
buffet met het CBMC. Kom eens mee'. Hij heeft zo
de nodige mensen 'aan het denken gezet'.
Als iemand Binnendijk vraagt" wat-ie in het
weekeinde heeft gedaan, zal de jonge manager
nooit verloochenen dat hij naar de kerk is ge
weest. Geloof is nu eenmaal een 'persoonlijke
kant' van hem. Hoe diep zo'n onderwerp vervol
gens wordt uitgespit, hangt van de gesprekspart
ner af. „Het is heus niet zo dat we ieder gaatje
zoeken. Maar we zullen ook niet zwijgen over het
geloof. We zijn te allen tijde bereid om verant
woording over ons geloof af te leggen."
Twijfels
Het klinkt prachtig. Maar de zakenlieden blijken
allemaal hun periodes van twijfel te hebben ge
had. Van der Kwaak hoort zichzelf nog zeggen dat
'God niet bestaat'. En dat nog wel op een EO-jon-
gerendag! Puber De Leeuw ervoer het geloof als
iets dwangmatigs. „Je moest je alleen maar aan de
regeltjes houden en hopen dat je de hemel in
mag, als je voldoende goede dingën had gedaan in
je leven."
Nu weet hij dat God 't goede voor hem doet.
Natuurlijk, hij mag ook zelf zijn beste beentje
voorzetten, maar het is God die leidt en beschikt.
En dat vindt hij een rustgevende gedachte. Toen
Wim de Leeuw nog samen met Rian Binnendijk
'Goddeloze herrie' maakte in een popgroep, had
hij het idee dat alleen Rian het ware geloof had.
Want als Wim hem vertwijfeld vroeg hij hij tegen
de almacht van God moest aankijken, antwoordde
Rian: „Die moetje gewoon aanvaarden."
Anno 1995 helpt Binnendijk junior hem uit de
droom: hij z$i zulke dingen omdat hij ze gehoord
had. Thuis bijvoorbeeld, in het 'oprecht gelovende
gezin' Binnendijk. Of op de zondagsschool. Ook
bij de middelbare 'Visser 't Hooft'-school in Lei
den, schreef hij zich in voor bijbelstudie. „Alleen,
ik hing veel liever op de zolder van de school rond,
een beetje piano spelen en pingpongen."
„Ik deed een showtje met de kerk", noemt hij
dat nu. Hoe ondiep zijn geloof was, bleek pas toen
zijn vrouw het probeerde te peilen. Ze kon zich
ook niet voorstellen dat Rian nooit eens met zijn
vader over geloofskwesties praatte. Als zij zo'n va
der had gehad, had zij hem de oren van het hoofd
Gelukkig kwam het goed. De Rijnsburger krijgt nu
zelfs antwoorden van God. Niet zozeer dat hij
praat met Hem. Maar toen hij voor de keus stond
om in het buitenland te gaan werken, nam Bin
nendijk een dagje vrij. Met de bijbel in de hand,
trok hij de duinen in. Voor studie en gebed.
Aan het einde van de dag had hij een 'duidelijk
beeld'. Hij moest maar kiezen wat zijn hart hem
ingaf. En: 'het' komt er, goedschiks of kwaad
schiks. Was ook Daniël niet als balling naar het
buitenland afgevoerd? Je zou je af kunnen vragen
wat je aan zo'n boodschap hebt en of die nu wer
kelijk van God kwam. Had Binnendijk er niet ge
richt naar gezocht in de bijbel? „Nee", zegt hij,
zonder een zweem van twijfel. „Ik had niet de
druk van: moet ik een deur opentrekken? Dat doet
God wel."
Ook Van der Kwaak voelde de hand van God.
Op een doodgewone dag. Hij reed door de polder
bij Leimuiden, op weg naar Den Haag. Heel even
overwoog hij om bij zijn'oude baas in Alphen aan
te wippen, maar al snel verwierp hij die gedachte.
Het volgende moment liep de weg naar Den Haag
vol en ging hij toch even langs bij zijn oude werk
gever, Langeveld en Sigtermans.
„Ze hadden het daar een dag tevoren over mij
gehad. Wilden me terug hebben; een bod doen."
Dat de verloren zoon een dag later langskwam, za
gen ook zij als een duidelijk teken. „Ik geloof niet
in toeval", reageerde de baas. Van der Kwaak
evenmin. En hij keerde terug.
'Een soort raamwerk'
„Je twijfelt heus wel eens hoe je een bepaalde zaak
moet aanpakken", meldt makelaar De Leeuw. „Je
krijgt nu eenmaal geen stem of koor uit de hemel.
Of een persoonlijke boodschap van God op je
PC."
De bijbel biedt ook hooguit een soort raamwerk,
dat niet veel verder wordt ingevuld door de kerk.
„Als de dominee écht gaat prediken wat het geloof
zou moeten inhouden in het dagelijks leven én za
kenleven, zeggen de gelovigen al snel: 'Waar be
moei je je mee'?", weet Binnendijk. „Je ziet het
toch om je heen?! Mensen die 's zondags in de
kerk zitten, lopen op maandag te vloeken en te
tieren en zwart geld- te verdienen." „Vroom op
zondag, Dreesmann op maandag", noemt Van der
Kwaak dergelijk gedrag.
En dus hebben de christen-zakenlieden een la
cune op te vullen. Binnendijk: „Soms komen we
samen tot de ontdekking dat sommige bijbel-
spreukeri schijnbaar niet realiseerbaar zijn. Neem
nu de spreuk 'Uw vriendelijkheid zij alle mensen
bekend'. Het zou een geweldige getuigenis zijn als
je daarnaar kunt leven. Maar wat doe je wanneer
een automatiseringsbureau niet doet wat je hebt
gevraagd? Dan maak je knallende ruzie, beden
kend dat het gewoon niet anders kan.
Het huidige zakenleven schijnt vriendelijkheid
uit te sluiten. Het is oorlog tussen Rambo, Histor
en CetaBever. Akzo Nobel wil die oorlog winnen.
En dan vraagje niet: 'Hoe gaat het met je'?"
De Leeuw: „Ook christen-zakenlieden glijden
soms uit. Zij zijn niet altijd vriendelijk, hoewel de
bijbel dat wel vraagt. Nemen misschien wel een
keer een hard standpunt in, terwijl dat niet popu
lair wordt gevonden. Ik denk dat je als christen
zakenman die dingen met name voor je kiezen
krijgt zodra je zégt dat je christen bent."
Op hun bijeenkomsten ontdekken christen-za
kenlieden vaak dat ze problemen op dezelfde ma
nier hebben opgelost. Zo besloten Van der Kwaak
en De Leeuw, onafhankelijk van elkaar, om perso
neelsleden na het maken van een ernstige fout
nog een kans te geven. Van der Kwaak: ,Ik weet
zeker dat Ik er indertijd bij een vorige werkgever
uitgegooid zou zijn als ik flink had geblunderd."
Ook zwakheden worden opgebiecht tijdens de
bijeenkomsten. Zoals: mag je tijdens de middag
pauze kaarten met collega's, ook als het niet om
geld maar om suikerklontjes gaat? Ja hoor, ner
gens in de bijbel staat dat het niét mag en de
CBMC-leden zien geen enkele belemmering.
Binnendijk ontdekte bij het comité dat hij zich
geen moment hoefde te schamen voor zijn toen
malige baan bij Akzo Nobel, waarbij hij het wa
genpark in China moest berekenen om vervolgens
de Chinese markt gericht met autolak te kunnen
bestoken. „Het maakt niet uit welke baan je hebt,
je kunt overal tot God's eer leven", oordeelden
collega christen-zakenlieden.
Wel is het handig om een leidinggevende posi
tie te bezetten, vinden CBMC-leden. Hoogge
plaatste christen-zakenlieden (driehonderd, in
Nederland) kunnen hun ondergeschikten nu een
maal veel meer beïnvloeden dan andersom.
Katholieken welkom
Zijn de christen-zakenmensen in Leiden en omge
ving stuk voor stuk protestant, ze benadrukken
dat ook katholieken welkom zijn. Ook het kerkge
nootschap maakt geen verschil, anders dan bij an
dere clubs. Zo richt de Full Gospel Business Men's
Fellowship International zich louter op de evange
lische stroming en zingt die tijdens bijeenkomsten
uitbundig, met de handen ten hemel geheven.
Een wereld van verschil met het sober biddende
Christian Business Men's Committee, dat tegen
woordig meer aan de weg timmert.
Zo werd het laatste buffet van het zeven leden
tellende Leids/Rijnsburgse comité in motel Het
Haagsche Schouw zo druk bezocht, dat er tafeltjes
moesten worden bijgesleept.
Het geloof kan een oplossing bieden, liet de
spreker van die avond weten. Deze Gert van Put
ten, kippenboer uit Terschuur, werkte zich in de
nesten, vond de weg naar God, bouwde zijn be
drijf weer op en won dit jaar de publieksprijs bij
de verkiezing van Manager van het Jaar.
Sprak Van Putten tijdens het bufffet met chris
ten-zakenlieden uitgebreid over de rol van God,
bij de managers-verkiezing viel Zijn naam maar
zelden. „Hij kon niet anders", beseft De Leeuw.
„Als-ie alleen maar had gepreekt, was zijn bood
schap niet overgekomen. Had men hem een do
minee gevonden, terwijl je als zakenman toch ook
gewoon bent ingehuurd om je werk te doen."
Toch zou Binnendijk het prachtig vinden wan
neer een zakenman als Timmer van Philips eens
zou zeggen: 'by the way Jezus leeft'. „Dèt zou
mensen aan het denken zetten, veel meer dan
wanneer de oude Philips de Heer looft. Dan den
ken mensen dat-ie berouw over zijn zonden
heeft."
