'Drijfhuis' maakt
evacuatie overbodig
Laser geeft bij operaties minder schade aan weefsel
4 ZATERDAG 18 MAART 1995 961 27
Geldquiz
Trends
Variaties op
een thema
Gezondheid
Brandwond: eerst water
GELDZAKEN
Het leek me aardig u hier eens
een quizje voor te schotelen,
waarmee u uw kennis van bud
getzaken kunt testen. Onder
staande vragen heeft het NI-
BUD vorige maand in Utrecht
ook voorgelegd aan de bezoe
kers van de beurs Geldzaken
'95. De vragen lijken misschien
makkelijk, maar blijken toch
best lastig te zijn; van de deel
nemende beursbezoekers had
maar ongeveer 10% alle ant
woorden goed. En je zou er toch
vanuit mogen gaan dat dat pu
bliek over een meer dan gemid
delde kennis van geldzaken be
schikt. Voelt u zich uitgedaagd?
Daar gaan we. (De goede ant
woorden vindt u ergens verder
op. Niet spieken!)
1 .Wat verdient de zogenaamde
modale werknemer netto per
maand (exclusief vakantiegeld?)
A)±/ 1700; B)±/f2700;
C)±/ 3700,-.
2.Wat is het hoogste belasting
tariefvoor de inkomstenbelas
ting in Nederland?
A)60%; B)72%; C)84%.
3.Welk bedrag heeft een per
soon gemiddeld per dag ten
minste.nodig voor voeding, af
gezien van tussendoortjes als
•snacks en drankjes?
A)/5 tot 10; B)/10 tot 15;
C)/15 tot 20.
4.Hoeveel kinderbijslag krijgt
een gezin met één kind van vijf
jaar per maand?
A)ca. 100; B)ca. 300; C)ca.
500.
5.U vult een bad van 120 liter
met warm water van 45 graden
Celsius. Daarvoor gebruikt u de
waterbesparende douchekop.
Wat bespaart u in vergelijking
met het gebruik van de gewone
kraan?
A)5 cent; B) 10 cent; Qniets.
6.Hoeveel spaargeld kan een
echtpaar op de bank hebben
staan tegen een rente van 6%,
zonder dat er over de ontvan
gen rente belasting betaald
moet worden?
A1000; B2000;
C)f 33.333,33.
7.0p wat voor autokosten moet
de autobezitter rekenen die 5
jaar doet met zijn voor
50.000- aangeschafte auto, en
zo'n 16.0000 km per jaar rijdt?
A350- per maand; B) 550,-
per maand; C1050,- per
maand.
Voor ik u de juiste antwoorden
geef, wil ik even stilstaan bij de
vragen die kennelijk het moei
lijkst waren: de vraag over de
voeding en die over het badwa
ter. Om met de laatste te begin
nen: als u niet zo gauw gezien
heeft dat een strikvraag was,
heeft u waarschijnlijk heel seri
eus een afweging gemaakt tus
sen een besparing van 5 cent en
van 10 cent. Troost u, vele
beursbezoekers en zelfs een
aantal NIBUD-collegas reali
seerden zich niet zo gauw dat
110 liter nu eenmaal 110 liter is,
op welke manier je die ook in
het bad laat lopen!
En dan het grootste struikel
blok, de kosten van voeding.
Het juiste antwoord leek de
meeste mensen veel te weinig:
5 tol 10,- per dag! Toch is
zelfs dit al aan de hoge kant.
Gaat u maar na: een gezin van 4
personen, dat 40 per dag aan
voeding zou uitgeven, heeft per
maand al 1200 alleen voor de
ze post nodig! Je moet wel een
heel riant inkomen hebben om
je dat te kunnen veroorloven.
Nu was het wel een beetje ge
meen van ons om het bedrag
per dag te vragen; we weten uit
ervaring dat als er naar een be
drag per maand gevraagd
wordt, mensen het veel meer in
de goede richting zoeken. Wie
stilstaat bij de kosten van voe
ding per dag, loopt in gedach
ten naar binnen bij de groente
man voor verse groente, en
vooruit, ook nog een plukje sla
erbij, bij de bakker voor een
broodje, bij slager voor een aar
dig stukje vlees, bij de super
markt vooreen pakje margarine
om dat vlees in te braden, een
litertje melk.... dat tikt lekker
aan. Dan verlies je uit het oog
dat je dagen doet met die mar
garine, en die melk, dat je wel
eens een prakje van de vorige
dag opwarmt, of een panne
koekje bakt, kortom, dat de sa
menstelling van de maaltijden
van dag tot dag varieert. En
daarmee, gelukkig, ook de kos
ten.
Het wordt tijd om u de juiste
antwoorden te onthullen. Dat
zijn, achtereenvolgens, éénmaal
b, driemaal a en driemaal c.
Had u alle vragen goed? Dan
heeft u een bovenmodale ken
nis van budgetzaken. En één of
twee fouten is ook nog een heel
aardige score. Wie belangstel
ling heeft voor meer van dit
soort feiten, zou ik aanraden het
Basisboek van het N1BIJD te be
stellen. Behalve een handleiding
voor budgetbeheer is dit een
naslagwerk met gegevens over
de hoogte van allerlei inkom
sten en vooral uitgaven van
huishoudens. Het boek is te be
stellen door overmaking van
22,50 op Postbanknummer
368700, t.n.v. NIBIJD, Den
Haag, onder vermelding van de
titel.
Ger Rondeltrap voor zijn 'drijfhuis'.
CONNY BUURMAN
Een woning die voor zestig pro
cent uit lucht bestaat moet de
oplossing zijn voor wonen in
door watersnood bedreigde ge
bieden. Het concept van het
drijfhuis is simpel: stijgt het wa
ter, dan stijgt de woning mee.
Interieurarchitect Ger Ron-
deltap uit Renswoude is ervan
overtuigd dat zijn idee voor
chalets en stacaravans het ei
van Columbus is.
Rondeltap is al twintig jaar als
kleine zelfstandige werkzaam in
de architectuur. Hij is gefasci
neerd door de gebruiksmoge
lijkheden van nieuwe bouwma
terialen, zoals hard en zacht
schuim, poledurithaan (PU).
Ger Rondeltap en zijn vrouw
besloten ruim een jaar geleden
een droom verwezenlijken en
een prototype van het door Ger
bedachte, verhuisbare en drij
vende chalet te bouwen. Alle
spaarcentjes zijn in het project
gestopt. „Mensen willen het
ontwerp toch zien en voelen,"
zegt Rondeltap, die samen met
zijn vrouw het 'droomhuis' ei
genhandig bouwde op een
camping in Renswoude.
Te midden van de troosteloze
aanblik van een camping in
Wintertijd verrijst het stralend-
witte chalet, voorzien van antra-
ciet-kleurige kozijnen en erkers
en een vriendelijke overdekte
entree. Het prototype wacht
nog op afwerking, maar het ge
zin bewoont het nu al tot volle
tevredenheid.
De ligging is idyllisch, met de
FOTO GPD
romp vlak boven het water, met
uitzicht op de weilanden.
Binnen val je van de ene verba
zing in de andere. Het chalet
lijkt veel ruimer dan de 80 m2
waar het voor staat, mede door
de afgeschuinde hoeken en er
kers, het visitekaartje van Ron
deltap. Het is van alle gemakken
voorzien, inclusief badkamer,
ruime slaapkamers, open haard
en nostalgische oliekachel. Een
ingenieus ventilatiesysteem, dat
onder meer via de kruipruimte
werkt, moet er voor zorgen dat -
met al het niet ademende
kunststof - het binnenmilieu
aangenaam blijft.
Rondeltap heeft alle mogelijk
heden en onmogelijkheden van
het PU naar hartelust kunnen
testen. Volgens Rondeltap is
met PU alles te bouwen wat
snel nodig is: kantoren, peuter
speelzalen en vakantiehuizen.
De indeling kan de bouwer zelf
bepalen.
PU bestaat voor 60 procent uit
lucht en heeft een groot drijf-
vermogen. Rondeltap heeft zijn
woning met glijstangen zo ont
wikkeld, dat het niet weg kan
drijven. Het stijgt gewoon met
het water mee. „Alleen de riole
ring moet worden afgesloten.
De overige voorzieningen zijn
flexibel."
Ook voor verhuisgrage mensen
is het PU-huis (dat rond een ton
moet kosten) een uitkomst: zij
kunnen hun woning gewoon
meeverhuizen. Het onderko
men wordt op een transportau
to getrokken en naar de nieuwe
woonplek gebracht.
-r Woning stijgt met water mee
Frans Molenaar:
Variaties op een thema, zou de
titel kunnen zijn van Frans Mo
lenaars 58ste couture-collectie,
geshowd in de spiegelzaal van
het Amstel Hotel in Amsterdam.
De compacte lente-/zomercol
lectie 1995 draagt door de geo
metrische grondstructuur en de
architectonische opbouw on
miskenbaar de sigpatuur van
Frans Molenaar. De couturier
heeft gezocht naar harmonie
met het tijdsgewricht: een strak
silhouet - pret-du-corps - dat
bepaald wordt door kort vallen
de jasjes en superkorte rokjes
en een sience-fictionachtige
cocktaillijn, opgebouwd rond
strak gesneden goudkleurige
ensembles, al dan niet met dun
ne voile langvallende kimo
noblouses.
De enige vooruitstrevendheid
van Molenaar kan gezien wor
den in de eenvoud van zijn col
lectie. Geen overdaad, maar een
keur aan variaties op een hand
vol thema's: ensembles met
rokjes van kort tot superkort en
allerhande soortjes jasjes: korte,
halflange, klokkende met een
extralang rugpand. De variaties
worden gezocht in de kleuren:
fel rood, pink, blauw, oranje,
geel, wit en pastels als mint-
groen, roze, hemelsblauw, off-
white en summerdarks. En in
de stofbewerking, door de
Hoornse kunstenares Ella
Koopman, die eerder stoffen le
verde aan Yamamoto, Montana,
De Castelbajac en Feraud. Haar
structuurstoffen duiken op in
beurtelings mouwen en rug
panden om zo een van Mole
naars basismodellen tal van ver
schijningsvormen te geven.
Hoeden, strak gevormd maar
buitensporig van formaat, blij
ven ook een thema bij Mole
naar. Naast de grote zonnehoe
den in wit en blauw figureren
de couturevariaties van de Azia
tische konische zonnehoecj. On
der de jasjes worden sjaals ge
dragen, topjes, body's of peti-
tes-robes met ronde decolle-
tees, waaronder ook enkele
mouwloze. In een lijn die het
midden houdt tussen cocktail-
en zomerjurkjes presenteert
Molenaar jurken met gouden
biezen, die niet altijd even ge
lukkig zijn geplaatst. Pas als de
biezen op functionele plaatsen
zijn aangebracht - bij voorbeeld
doorlopend in een schouder
band - herkent men weer Mole
naars idioom. De setjes waarbij
dat niet zo is doen gedateerd
aan.
Het lijkt er meer op dat Mole
Weinig spektaculaire pakjes van Frans Molenaar maar als altijd perfekt gemaakt.
naar op weg is een staat van
perfectie te bereiken met het
zoeken naar eenvoud dan met
toepassen van een barokke en
exuberante stijl. Misschien om
dit tekort aan spektakel te com
penseren bouwt hij rondom zijn
shows een waar theater. Adèle
Bloemendaal met gemoedelijk
cynische chansons over het ver
val van het vrouwenlichaam en
de reddende rol die de eigen
vinger spelen kan bij gemis aan
een prins in bed vooraf, tot Ge
rard - no-more-bolero - Joling
toe. En dan tussendoor nog
Laurens van Rooyen, die op de
vleugel tijdens de show en pas-
FOTO ANP
sant zijn nieuwe CD 'Visage'
promoten kan. Molenaar is
grensverleggender bezig in zijn
presentatie dan in zijn ontwer-
pen. s
CONNY VAN GELDER
Kleine kinderen: je kunt ze
geen moment alleen laten.
Herinnert u zich die posters
nog? Klein grut voor het open
keukenkastje, waar de limona-
deflessen naast chloor en
zoutzuur staan. Niet alleen
keukenkastjes en hun inhoud
zijn voor kleine kinderen aan
trekkelijk, ook de rest van de
keuken is razend interessant
als je klein bent.
Maaike was bijna drie jaar oud
toen ze in de keuken omhoog
wou klimmen. Op weg naar
boven zag ze een mooi uit
steeksel om zich aan op te
trekken. Het was helaas de steel van een
grote pan met soep en het meisje kreeg de
kokende inhoud over zich heen. Resultaat:
uitgebreide verbrandingen op haar ge
zichtje, borst, armen en bovenbenen. Ze
moest opgenomen worden in het Brand
wondencentrum in Beverwijk en werd
daar langdurig verpleegd.
Brandwonden worden naar ernst inge
deeld in eerste-, tweede- en derdegraads
verbrandingen. Hoe hoger de graad, hoe
dieper en ernstiger de brandwond. De eer
stegraads verbranding kennen we alle
maal in de vorm van zonnebrand: rood
heid van de huid zonder blaarvorming of
blijvende beschadiging van het weefsel.
Tweedegraads brandwonden worden ge
kenmerkt door blaren en bij derdegraads
verbrandingen is de huid tot in de diepe
lagen gekookt of verkoold.
Bij derdegraads brandwonden zijn ook de
pijngeleidende zenuwvezels vernietigd zo
dat deze ernstige verwonding pijnloos is.
Verbrandingen met hete vloeistof zoals
Maaike had, hebben.een gemengde diep
te.
Behalve naar de diepte van de wonden
wordt bij verbrandingen ook gekeken naai
de uitgebreidheid van het letsel. Hier geldt
de zogenaamde Regel van Negen. Het li
chaamsoppervlak wordt verdeeld in stuk
ken van elk 9%. Bij een volwassene beslaat
de arm bijvoorbeeld 9%, de romp (voor-
en achterzijde) 36%. Als meer dan 10 tot
15% van het lichaamsoppervlak ernstig
verbrand is treden per definitie complica
ties op.
De complicaties bij ernstige verbrandin
gen zijn terug te voeren op afwezigheid
van huid. Onze huid is niet alleen een for
midabele barrière tegen ongewenste in
dringers zoals bacteriën, maar ook een
water- en eiwitdichte jas die voorkomt dat
wij uitdrogen en noodzakelijke eiwitten
verliezen. Wanneer nu een
groot deel van de huid afwezig
is, verliest de patiënt veel
vocht en eiwit waardoor de
bloedsomloop in gevaar komt,
en bovendien wordt hij ogen
blikkelijk belaagd door micro
organismen die bij intacte
huid niet tot infectie leiden.
Het zal in huis regelmatig
voorkomen dat iemand zich
brandt. Hete thee, een kachel,
een brandende sigaret, het is
zo gebeurd. Voor alle brand
wonden, of ze nu groot of
klein, diep of ondiep zijn geldt
hetzelfde: eerst afkoelen. Dit
doet u door het verbrande lichaamsdeel
onder koud stromend water te houden ge
durende ten minste vijf minuten. Bij eer
stegraads verbrandingen kan hiermee
worden volstaan, tenzij het om een zeer
groot oppervlak gaat.
Punt twee: geen brandzalf of andere
smeersels op de wond doen. Zalf veran
dert het aspect-van de wond en maakt het
beoordelen van de ernst van de verbran
ding nodeloos moeilijk. Bovendien is zalf
in de regel niet steriel en loopt u de kans
hiermee de wond te infecteren. Droog ver
binden is het beste en hiervoor kan heel
goed een recent gestreken theedoek ge
bruikt worden. Twijfelt u aan de ernst van
de verbranding, ga dan langs uw huisarts
die u eventueel zal doorverwijzen naar
een ziekenhuis. Ga sowieso naar een arts
wanneer de wond door elektriciteit of een
chemische vloeistof is veroorzaakt.
De late gevolgen van een diepe verbran
ding vooral als deze onvoldoende werd
behandeld, kunnen met name bij kinde
ren afschuwelijk zijn. Maaike heeft het ge
weten dat ze een pan soep over zich heen
trok. Ze is nu vijftien en een gedeelte van
de brandwonden die ze destijds opliep is
met uitgebreide littekenvorming genezen.
Tijdens haar groei is zij meerdere malen
geopereerd omdat het verlittekende weef
sel niet meerekte en zij hierdoor krom
dreigde te groeien. Deze lijdensweg is
voor haar nog niet ten einde want de
meeste littekens zitten op haar borst. Nu,
tijdens haar puberteit komen de borsten
tot ontwikkeling, maar ook daarvoor laat
het stugge litteken-weefsel geen ruimte,
zodat zij op korte termijn weer geopereerd
zal moeten worden.
Deze littekens en hun ellendige conse
quenties zijn bij verbrandingen helaas
niet altijd te voorkomen. De brandwond
zelf was dat meestal wel.
„Van het gebruik van laserappara-
tuur moet je in de geneeskunde
geen wonderen verwachten. Het is
geen magische techniek. Maar je
moetje voor deze ontwikkeling
ook niet afsluiten, omdat het te in
gewikkeld zou zijn, of te duur."
Dat is de overtuiging van dr.J.J.
van Beek, als vrouwenarts verbon
den aan het Martini Ziekenhuis in
Groningen. Samen met de KNO-
arts dr. J.J.M. van Overbeek en
hoofd OK J. Tempels houdt hij
vrijdag en zaterdag in Groningen
een internationale workshop over
'minimaal invasieve technieken'.
Binnen de geneeskunde heeft
men altijd al geprobeerd om, waar
mogelijk, bij operaties zo min mo
gelijk weefsel te beschadigen. In
de afgelopen decennia heeft dat
streven een krachtige impuls ge
kregen door de ontwikkeling van
de endoscopie, het gebruik van
smalle buizen die, via slechts een
klein gaatje, in het lichaam wor
den gebracht. Aanvankelijk vooral
om te kijken, om een diagnose te
stellen, maar langzaam aan ook
meer en meer om operaties uit te
voeren.
Een aantal operaties via een endo
scoop zijn ook beter uitvoerbaar
door de ontwikkeling van laserap-
paratuur en van zogenoemde ul
trasone 'messen', heel kleine
haakjes, bolletjes of schaartjes die
met een frequentie van zo'n
55.000 Hertz door weefsel snijden.
Van Beek: „Bij endoscopie werkje
altijd onder een vergroting, tot
maximaal veertien maal. Dan zie
je ook heel goed wat voor schade
je bij een operatie aan weefsels
toebrengt. Met de laser kun je in
veel gevallen mooier opereren,
met minder schade aan het weef
sel."
Dè laser bestaat overigens niet. Er
bestaan diverse soorten laserap
paraten. Op het Groninger Martini
Ziekenhuis heeft men er drie de
C02-laser, de Neodynium-Yaglas-
er (Nd-Yaglaser) en de Holmium-
laser. „De verschillende toepas
singsmogelijkheden van deze
lasers zitten voor een belangrijk
deel in het verschil in de golfleng
te van het uitgezonden licht.
Be C02-laser zendt licht uit in het
langgolvige gebied van het infra-
Met laserapparatuur kunnen ondermeer ook,kwaadaardige gezwellen worden waargenomen, waardoor de kans op uitzaaiing vermindert. foto archif'f
rood, wordt daardoor sterk door
water geabsorbeerd, gaat nauwe
lijks het weefsel in, en is vooral
een laser om mee te snijden. De
Nd-Yaglaser zendt licht uit in het
voor ons zichtbare spectrum,
wordt niet door water geabsor
beerd, gaat dieper het weefsel in,
snijdt minder goed dan de C02-
laser, maar schroeit weer beter
bloedvaatjes dicht. De Holmium-
laser met licht van een golflengte
net in het infrarood zit qua eigen
schappen tussen beide andere
lasers in. Daarnaast zijn de Nd-
Yaglaser en Holmiumlaser veel
flexibeler in gebruik, doordat hun
licht via glasvezels kan worden
voortgeleid."
Mits men zorgvuldig werkt, is het
gebruik van laser veilig; het is geen
eenvoudig techniek, maar goed te
leren, aldus Van Beek. „En kost
baar? Laserapparatuur is inder
daad niet goedkoop. Een apparaat
met alle toebehoren komt toch
gauw op 300.000,--. Voor bij
voorbeeld alleen de gynaecologie
is dat niet op te brengen, maar wel
wanneer je dat met andere medi
sche vakgebieden samen doet.
Dat is ook wat we in het Martini
Ziekenhuis hebben gedaan. Door
de samenwerkingsstructuur bin
nen ons ziekenhuis maken alle
specialisten, wanneer zinvol, van
deze lasers gebruik. En dan is
laserapparatuur wel betaalbaar."
Op de workshop komen vooral
toepassingen in de gynaecologie
aan bod. „Met laser is goed uitge
breide endometriose en verklevin-
gen in de buik te behandelen, het
slijmvlies in de baarmoeder te ver
wijderen wanneer deze niet regel
matig van vorm is, en voorstadia
van kanker in de baarmoeder-
mond weg te halen."
Toch zul je je steeds opnieuw de
vraag moeten stellen of laser in
een bepaald geval de meest ge
schikte techniek is, aldus de gy
naecoloog. „Zo komt dr. L. Delbe-
ke van het Universitair Ziekenhuis
Antwerpen op de workshop over
zijn eerste, gunstige ervaringen
met het ultrasone mes bij het en
doscopist verwijderen van eier
stokken en vleesbomen vertellen."
Lasers vinden naast de gynaecolo
gie toepassing in de oogheelkunde
voor onder meer netvliesloslatin-
gen, in de orthopedie voor het
mooi gladmaken van kraakbeen,
in de neurochirurgie bij hernia, in
de KNO-heelkunde bij de behan
deling'van chronische verstopping
van neusbijholten, in de urologie
bij prostaatvergrotingen poliepen
in de blaas, op het gebied van
maagdarmziekten bij poliepen en!
vaatafwijkingen in de darm en in
de dermatologie voor het verwij
deren van wijnvlekken en tatoea
ges. Deze lijst zal de komende ja-
ren ongetwijfeld groter worden.
„Want ook op dit terrein gaan de
ontwikkelingen heel snel."
