Globetrotten vanuit de leunstoel
'Cello staat ze minder mooi'
Cultuur&Kunst
Harmonie Katwijk:
perfecte klankbalans
Conrado ontroert met mooie composities
Keuls, Campert en De Winter in de regio
8 IzATERDAG 18 MAART 1995
Blues in De Gewoonste Zaak
LissEThe Crippled Walter Blues Session Band speelt zondag 19
maart in De Gewoonste Zaak in Lisse. Het trio komt met onder
meer nummers van Muddy Waters en Little Water uit de roem
ruchte jaren vijftig en zestig. Het optreden aan de Schoolstraat
11 begint om 16.30 uur.
Expositie 'Aardkloten hemelsferenin Leids museum Boerhaave
Franse liederen in
Taffehzaal Leiden
De Franse taal en klank staan
centraal op het concert dat het
Nederlands Kamerkoor dinsdag
21 maart geeft in de Taffehzaal
van het Rijksmuseum van Oud
heden in Leiden. De uitvoering
is de vijfde en laatste uit de
reeks Leidse Koorserie, een ini
tiatief van het Nederlands Ka
merkoor, het William Byrd Vo
caal Ensemble, het Leids Vocaal
Ensemble en Collegium Musi-
cum.
Het gezelschap onder leiding
van Uwe Gronostay begint met
'Ciel, air et vents' van Rudolf
Escher. Hij zette drie gedichten
van Pierre de Ronsard op mu
ziek. Van Francois Poulenc is
'Sept chansons' te horen die
voor deze compositie uitging
van de gedichten van Apollinai-
re en Eluard. Denkend aan de
massale bewapening en het toe
nemend geweld in deze eeuw
schreef Ton de Leeuw vorig jaar
'Elégie pour les villes détruites'.
Van André Jolivet tenslotte
wordt 'Ephitalame pour or-
chestre vocal' uitgevoerd. Hij
maakte het ter gelegenheid van
zijn 20-jarig huewelijk en liet
zich inspireren door Griekse
bruiloftsliederen. Het conert in
de Taffehzaal aan het Rapen
burg begint om 20.15 uur. Kaar
ten zijn telefonisch te reserve
ren op nummer 020-6625199.
recensie li dy van der spek
Voorjaarsconcert van de Harmonie Kat
wijk o I v Jaap Bol Gehoord 17 maart in
Tripodia' te Katwijk aan Zee
In het traditionele voorjaars
concert van de Harmonie Kat
wijk lopen twee thema's als
eem rode draad door het pro
gramma: filmmuziek en 50 jaar
bevrijding, soms zelfs gecombi
neerd zoals in de filmmuziek
van 'Schindlers List' en 'Soldaat
van Oranje'.
Het programma door de diri
gent Jaap Bol opgesteld is als al
tijd weer met grote zorg geko
zen. Over zorg gesproken, bij
Bol is elk detail gewikt en gewo
gen: de snelle bijna geruisloze
binnenkomst van tientallen
harmonieleden, het perfecte
simpele tenue, de korte maar
waardevolle informatie over de
diverse programma onderdelen,
niet door zo'n keurige
'representatieve' juffrouw die
van het blad leest en eigenlijk
niet weet waar ze het over heeft,
maar door Bol helder gepresen
teerd en waar het vooral om
gaat, de zeer gedisciplineerde
vitale uitvoering.
Bol laat niets aan het toeval
over. Alle secties weten waar ze
voor gaan. De klankbalans is
perfect, zelfs op de voorste rij
word je niet overdonderd door
het grote koper, dat komt niet
vaak voor bij de doorsnee har
monie. Steeds wordt de aan
dacht getrokken door een
mooie instrumentengroep,
groot of klein in getal. De fraaie
omfloerste klank van de trom
bonisten is al te horen in de In-
trada. In de 'Mayden's Song' uit
de William Byrd Suite (arrange
ment) komen steeds de twee
hobo's even voor het voetlicht
in kleine grappige omspelingen
van de melodie. De warme na
sale homogene klank van de
klarinetten viert hoogtij in 'Land
of hope and glory' uit het gloed
nieuwe 'V for Victory', geinspi-
reerd op Radio Oranje, Beetho
ven en Elgar. Zelfs de kleinste
piccolo heeft je wat te vertellen.
Bol blijft ten allen tijde hon
derd procent maatvast, dirigeert
ritmisch ijzersterk, ook als de
trompetten zich een enkele keer
verslikken, dwarsfluiten
eventjes onzuiver de bocht uit
vliegen. De inzetten van de ver
schillende blazersecties zijn
steeds haarscherp; Bol brengt in
elk nummer een aangename
bijzondere sfeer.
Russische hemelglobe uit de ja
ren vijftig toont het manco ra
zend duidelijk: een klein schijfje
van de maan ontbreekt. Dat
konden de Russen nog niet fo
tograferen. Even later waren de
Amerikanen hen voor en kon de
hele maan in kaart worden ge
zet.
Behalve 'serieuze' globes, ver
zamelt Schmidt ook grappige
voorwerpen: globes als puzzel
tje, een karaf in de vorm van
een globe met glaasjes erom
heen, een 18de eeuwse zakglo-
be, waarvan de aardbol zat ver
pakt in de hemelkaart. En om
dat de Dierenriem alles met de
toekomst te maken heeft, is er
voor degenen die dat weten wil
len een 'waarzeggersautomaat'
ingericht. Daarin kun je alles te
weten komen over wat de toe
komst te bieden heeft.
'Aardkloten hemelsferen',
globes uit de collectie Ruldolf
Schmidt, Wenen; te zien tot
25/9, di t/m za 10-17 uur, zon
en feestdagen 12-17 uur, mu
seum Boerhaave, Lange St.
Agnietenstraat 10, Leiden. Ca
talogus: 'The world in our
hands', 40,--.
De Weense hoogleraar Rudolf Schmidt met een deel van zijn troetelkinderen.
Weinig meisjes op achtste Scheveningen Muziek Concours
den haag gpd
Op het achtste Scheveningen Internationaal Mu
ziek Concours dat op 21 maart begint, zullen 45
cellisten elkaar de loef afsteken. Als 'stiefkind' van
de concourswereld komt de cello in Schevenin
gen vaker voor het voetlicht. „Bij orkestdirecteu
ren en dirigenten was het instrument altijd min
der geliefd als solo-instrument. Maar door be
roemdheden als Maiski merken zij nu dat het pu
bliek de cello juist heerlijk vindt. De cello is daar
door in opgang", vertelt jury-voorzitter Manus
Willemsen.
Meisjes zijn onder de jonge cellisten veruit in
de minderheid. Het zijn er twaalf. Willemsen ver
moedt dat ze het instrument uit ijdelheid laten
staan. „Jonge meisjes die op de elegance-tour
gaan, vinden waarschijnlijk dat een fluit of viool
mooier staat. Mijn gevoel zegt ook dat zij meer op
hoge tonen gericht zijn", zegt hij. Toch gingen
twee vrouwelijke cellisten er de vorige keer met
de eerste en tweede prijs vandoor: de Franse An
ne Gastinel en de Nederlandse Quirine Viersen.
Beiden zijn hard op weg internationaal naam te
maken.
Vooral Frankrijk, Rusland en Duitsland zijn dit
maal met respectievelijk acht, zeven en vier deel
nemers flink vertegenwoordigd. Nieuw is dat
vanuit Nieuw-Zeeland ook een kandidaat komt.
Nederland komt tweemaal voor op de deelne
merslijst. De uit Rusland afkomstige Anton Isto-
min is de oudste (29) die meedingt naar een prijs.
Met zijn 17 jaar is de Armeniër Alexander Chau-
sian de jongste.
In de eerste ronde kiezen de cellisten muziek
van J.S. Bach, M. Reger, H. Dutilleux en B. Britten.
De halve finale biedt meer ruimte voor persoon
lijke voorkeuren. Wie in de prijzen valt, gaat naar
huis met een bedrag dat varieert van 2500 tot
25.000 gulden. Ook zijn er al optredens geregeld
voor prijswinnaars bij de TROS, het Noordhol
lands Philarmonisch Orkest en in de Rotterdamse
Doelen. De voorrondes en halve finales zijn in het
Haagse Diligentia. De finales vinden plaats in het
Kurhaus Hotel in Scheveningen.
Inlichtingen over kaartverkoop en program
ma: tel. 070 -3525100
De wereld in schijfjes. De aarde in de vorm van een puzzeltje. Het werd
omstreeks 1860 in Duitsland vervaardigd, foto pr/museum boerhaave
Of je nu een huismus of
een globetrotter bent, op
de tentoonstelling
'Aardkloten hemelsferen'
die vanaf vandaag in het
Leidse museum Boerhaave
is te zien, kun je je hart op
halen. Globes uit de collec
tie van de Weense profes
sor Rudolf Schmidt staan -
in alle soorten en maten -
in twee zalen opgesteld en
ze vertellen het verhaal van
ontdekkingsreizigers, van
handelsschepen en van rij
ke handelaren die thuis,
gezellig met een glas port
bij het open haardvuur, op
hun globe konden bekijken
of hun schepen op weg
naar de Oost een beetje
opschoten.
leiden annemiek ruygrok
De tentoonstelling is met Chris
tie's in Londen, waar de verza
meling de laatste tijd te zien
was, samengesteld. Het ver
maarde veilinghuis verzorgde
ook de catalogus 'The world in
our hands' die een schat aan in
formatie en (kleuren)foto's be
vat. „Het is alsof professor
Schmidt, die al op jaren is, zijn
collectie op deze wijze wilde
veiligstellen. Opdat er niet één
exemplaar na zijn dood uit zou
verdwijnen en de collectie van
ruim 180 voorwerpen in haar
geheel zou blijven bestaan",
vermoedt dts. Kees Grooss, die
de tentoonstelling in Leiden sa
men met collega's Huisman en
Couprie en in nauwe samen
spraak met prof. Schmidt heeft
ingericht.
'Aardkloten hemelsferen' is
duidelijk ook bedoeld voor de
hoogste groepen van het basis
onderwijs. Daartoe zijn wat
aanschouwelijke grappen tus
sen de toch al niet streng opge
stelde globes gestrooid. Zoals
het stukje aardkloot dat je een
kijkje 'Down under' gunt: aan
de andere kant van de aardbol,
in Australië, waar een Aborigi
nal de grond in tuurt en je recht
in de ogen kijkt.
De collectie is opgesplitst in
tweeën: in de ene zaal zijn de
aardbollen te zien, de andere
toont de hemelglobes en plane
taria. „Een ongewone keuze",
aldus Grooss, „want aard- en
hemelglobes die horen bij el
kaar. Die kocht je als stel. Op
deze manier krijg je twee totaal
andese sferen."
Zeemonsters
De globes tonen niet alleen de
wereldkaart, er staan vaak hele
verhalen op. Vooral de Italianen
hadden er een handje van om
op de vrije plekken, voorname
lijk de oceanen dus, zeemon
sters, zeilschepen en complete
zeeslagen te graveren. Zodat je
behalve te studeren ook nog
wat te fantaseren had. Want
daar gaat het bij een dergelijke
romantisch instrument natuur
lijk ook om: in gedachten reis je
de wereld over en komt op je
weg in aanraking met vreemde
wezens en onbekende volkeren.
Wie een globe bekijkt, zoekt
veelal eerst zijn eigen woon
plaats op. vervolgens draait
men met de ogen dicht en prikt
de volgende vakantiebestem
ming. Tien tegen één dat die er
gens midden in een van de oce
anen terecht komt. „En dan is
er nog het verhaal van een glo
be in een Londens oorlogsmu
seum, waar de mensen gewoon
aan mogen zitten. Je zou den
ken dat de meest aangeraakte
plek Londen is, maar nee, Nor-
mandië in Frankrijk is door de
vele aanrakingen bijna wegge
vaagd. Alle oorlogsveteranen die
er komen, laten hun familie na
tuurlijk de plek zien waar zij in
de oorlog zijn geland."
Dat Columbus ooit in de Ver
enigde Staten terecht kwam in
plaats van in de Oost, zou, vol
gens 19de-eeuwse wetenschap
pers, komen omdat mensen
toentertijd dachten dat de aarde
plat was. Een fabeltje, in beide
opzichten. „Hij kwam in de
West in plaats van in de Oost te
recht, omdat volgens de logica
van die tijd daar in die buurt
nog een enorm stuk land moest
liggen. De Poolkap in het noor
den moest een evenwicht heb
ben in het zuiden, vond men.
Vandaar ook dat er een groot
onbekend 'Zuidland' op de eer
ste globes getekend staat. Dat
bleek veel later dus Australië,
Nieuw-Zeeland en Antarctica te
zijn", aldus Grooss.
Wie de ontwikkelingen in de
globes ziet, constateert dat na
elke ontdekkingsreis de kaarten
werden aangepast. Dat was een
dure aangelegenheid. „Maar
vooral Blaeu, de befaamde Hol
landse cartograaf, paste zijn
kaarten telkens weer aan. Niet
om er aan te kunnen verdienen,
want je moest wel 80 globes
zien te verkopen om de kosten
emit te halen, maar om te laten
zien dat hij het goed kon." Later
waren het vooral de politieke
ontwikkelingen van het negen-
tiende-eeuwse Europa, die de
wereldkaart veranderden.
Ook de hemelglobes moesten
steeds worden aangepast. Die
van de vorige eeuw tonen
slechts het 'halve gezicht' van
de maan. De achterkant was
nog niet in kaart gebracht. Een
muziek
recensie dick hermsen
Concert Ana Maria Conrado Y Grupo.
Gehoord. 17/3, Schouwburg, Leiden
Haar wieg stond in Argentinië.
Ze groeide er ook op. Ruim
twintig jaar geleden koos ze er
voor zich met wat vrienden in
Nederland te vestigen. Ze hield
van het land en ging niet meer
weg. Ana Maria Conrado bracht
een stukje van haar cultuur
mee. Sinds 1988 treedt ze op in
Nederland en in 1991 verscheen
haar muziek voor het eerst op
cd.
Als afsluiting van een succes
volle tournee deed ze gister
avond de Schouwburg aan. Een
grote schare fans reisde speciaal
naar Leiden om dit feest nog
een keer mee te maken.
Conrado heeft een prachtig
stemgeluid. Zingen doet ze
recht uit het hart. Met een over
dosis aan emotie kan ze met
haar stem ontroeren maar op
een volgend moment ook diep
snijden. Het knappe is dat de
liedjes, waarvan ze het meren
deel zelf schreef, feilloos bij
haar stem passen. De composi
ties zijn mooi en spreken direct
aan. Ze zijn geschreven in de
traditie van de Zuidamerikaan-
se volksmuziek: soms met een
traan, vaak met uitbundige
feestri tmes.
De begeleidingsband, voorna
melijk percussie, gitaar en ac
cordeon, komt als geheel wat
moeizaam op gang. De opwar-
mperiode loopt ongeveer tot
aan de pauze. De muzikanten
zitten tot op dat moment erg
vast aan de bladmuziek op de
standaarden, hetgeen de spon
taniteit van de muziek bepaald
niet ten goede komt. Na de kof
fie wordt er beduidend losser
gespeeld. De muziek begint uit
eindelijk de fraaie nuances van
het kleurrijke decor aan te ne
men. De timing wordt scherper
waardoor details beter tot hun
recht komen. De groep gaat
steeds hechter spelen. De cli
max zit natuurlijk in de staart
van het concert. Een spetteren
de finale zet het publiek stevig
in beweging. Dansend verlaat
de enthousiaste menigte de
zaal. Met de warme zuidelijke
klanken nog in het hoofd loopt
een ieder de gure kou weer in.
Tilburg krijgt
nieuwe popzaal
riburg anp
lilburg laat een centrum voor
bopmuziek bouwen met daarin
feen grote zaal met een podium
roor 2200 bezoekers. Verder ko
pten er in het door de Amster
damse architect M. Crouwel
bntworpen transparant^ ge
bouw een kleine zaal voor expe-
jimentele pop met 240 plaat-
jen, oefen- en lesruimten en
ben cafézaal die geschikt is voor
bptredens voor maximaal 400
wensen.
De exploitatie van het pop-
tentrum komt in handen van
Ie stichting Noorderligt die nu
ten landelijk bekende popzaal
jlders in Tilburg exploiteert. D'e
bieuwe zaal wordt twee keer zo
poot als Noorderligt en is vol
lens voorzitter H. Opbroek van
lit centrum de enige popzaal
jan zo'n een dergelijke omvang
p Nederland.
I De capaciteit wordt bijna
bvee keer zo groot als die van
fet bekende Paradiso in Am-
Ferdam. Met het initiatief is
|3,5 miljoen gulden gemoeid.
Pe gemeente Tilburg draagt 7,5
piljoen bij. De rest wordt door
loorderligt in de vorm van
|uur (4 miljoen) en sponsors (2
biljoen) ingebracht. Naar ver
pachting begint de bouw in
baart 1996. Medio 1997 moet
je de opening zijn.
Jazz op zondag
regio Bob Rigter speelt zondag 19 maart vanaf 15.30 uur in café
De Jongejuffer aan de Grent 4 in Noordwijk. Het Rob Agerbeek
doet The Elephant Club aan in Warmond. Vanaf 15.30 uur is hij
te horen met zijn trio en speciale gast zangeres Daisy Bell vanaf
de Veerpolder 14. Robert Rico and his Fabulous Bands strijkt
vanaf 15.30 uur neer in café de Hanepoel aan de Huigsloterdijk
257 in Abbenes.
Stones schrappen tournee Azië
Hongkong De Rolling Stones hebben optredens in Hongkong,
Manilla en Singapore uit hun tournee geschrapt. De regering
van Hongkong kan niet garanderen dat het stadion voor hen be
schikbaar zou zijn omdat omwonenden al langere tijd campag
ne voeren tegen geluidsoverlast. De shows in Azië waren ge
pland voor de periode van 20 tot 28 april. Volgens tourmanager
Rennie zijn door het wegvallen van Hongkong de concerten in
Singapore en Manilla niet langer financieel haalbaar.
Dagboeken en schilderijen
regio De schildersgroep exposeert tot en met 2 april in Artopa
aan de Grevelingstraat 50 in Lisse. De openingstijden zijn do, za
en zo van 13.30 tot 16.30 uur. Schilderijen en tekeningen van
Bema Bruijn zijn tot 21 mei te zien in hotel Den Hollander in
Rijnsburg aan de Sandtlaan 21. In de Alphense bibliotheek aan
de Thorbeckestraat exposeert tot 26 maart Kees de Jong met
schilderijen, tekeningen en beelden. De vitrines van de biblio
theek aan de Nieuwstraat in Leiden zijn tot eind van de maand
gevuld met de collectie dagboeken van Pink Meltzer en kera
miek van Lia Veltkamp.
Mondriaanlezing in Den Haag
den haag Marek Wieczorek houdt op maandag 20 maart een le
zing over Mondriaan in het Haags Gemeentemuseum. Volgens
hem zijn de abstracte schilderijen van de kunstenaar nog steeds
actueel. Wieczorek begint zijn lezing om 19.30 uur aan de Stad
houderslaan 41.
lTmprévu in The Duke
leiden LTmprévu staat zondag 19 maart op het podium van
jazz café The Duke in Leiden. Het saxofoonkwartet speelt reper-
I toire dat varieert van Handel tot hedendaagse avant-garde mu
ziek. Het optreden begint om 15.00 uur op de hoek Beesten
markt en Oude Singel.
Kaarten Angelo Branduardi
leiden Bij het Uitbureau van K&O in Leiden zijn kaarten ver
krijgbaar voor het concert van Angelo Branduardi op 30 maart in
de Dr. Anton Philipszaal in Den Haag. De Italiaanse troubadour
zingt onder meer ballads, volksliedjes, blues en op muziek ge
zette gedichten. Branduardi begeleidt zichzelf op gitaar.
Zanger/componist/arrangéur/tekstschrijverBranduardi. foto pr
Yvonne Keuls vertelt dinsdag
21 maart het verhaal 'Daniël
Maandag' in theater Warenar
in Wassenaar. Het gaat over
een jongen in de oorlog en zijn
relatie met zijn muziekmin-
nende, wat naiëve joodse va
der. De terugblik van Keuls op
die spannende, soms bizarre
en vaak angstaanjagende tijd is
goeddeels autobiografisch. De
voorstelling begint om 20.15
uur aan de Kerkstraat 75. Kaar
ten zijn verkrijgbaar bij Wa
renar en bij het Wassenaars
weekblad.
Ook in Wassenaar maar dan
in de bibliotheek is diezelfde
avond Remco Campert te gast.
Hij schrijft proza, poëzie en co
lumns met een mengeling van
melancholie en een fijn gevoel
voor humor. De auteur begint
zijn voordracht uit eigen werk
om 20.00 uur aan de Van
Hoogendorpstraat. Kaarten
zijn verkrijgbaar bij de biblio
theek en bij 't Boeckhuys aan
de Langestraat.
De bibliotheek in Voorscho
ten richt zich op de toekomst.
Na eerder de digitale markt te
hebben verkend, vraagt de in
stelling zich nu af wat de toe
komst van de Nederlandse taal
is. De Groningse publicist
Driek van Wissen is uitgeno
digd om op 22 maart een le
zing hieraan te wijden. Hij be
schrijft dit onderwerp lichtvoe
tig in zijn boeken 'De taal is
het voertuig van de geest' en
'De dikke Van Dale is mijn bes
te vriend'. De lezing begint om
20.00 uur. Bij de bibliotheek en
boekhandel De Kier zijn kaart
jes te koop.
In Hillegom vertelt op dins
dag 21 maart Peter Hoefnagels'
over zijn boek 'De onbekende
bevrijding' in de bibliotheek.
De voormalig hooglefaar cri
minologie en familierecht aan
de Erasmusuniversiteit in Rot
terdam publiceerde al eerder
romans en boeken op zijn vak
gebied. Hoefnagels vertelt over
Thomas, zijn jonge hoofdper
soon en hoe zijn ervaringen in
de oorlog hem een persoonlij
ke kijk op het leven geven. De
lezing begint om 20.00 uur en
kaarten zijn verkrijgbaar bij de
bibliotheek.
Filmer/auteur Leon de Win
ter is op donderdag 23 maart
te gast in het Literair Café in
Alphen aan den Rijn. Hij
schreef 'Serenade', het boe
kenweekgeschenk van dit jaar.
Onder meer 'Kaplan', 'Hoff
man's honger' en 'La Place de
la Bastille' zijn ook van zijn
hand. De Winter vertelt over
en leest voor uit zijn werk van
af 20.30 uur in het Parktheater
aan de Cornelis Geellaan 2.
Kaarten zijn verkrijgbaar bij
Expressie 70, de bibliotheek en
boekhandel Haasbeek.
