'Spelen is met een
componist praten'
Worstelen op koormuziek 'Verf moet klinken, vibreren'
Aanbiedin
Cultuur Kunst
Bomvol boekenbal Carré
Marokkaans nacht in LVC
Tim Krabbé
in Noordwijk
WOENSDAG 15 MAART 1S
chef annemiek
Maskers en bronzen bij de Pomp
warmond In de werkkamer van galerie De Pomp in Warmond
is tot 31 maart een drie vrouwstentoonstelling te zien. Marga
Groen exposeert haar maskers. Ze is naast beeldend kunstenaar
ook ontwerper van theaterkostuums. Van Elselien van de Graaf
zijn bronzen totemfiguren te zien. Giovanni ten Raa, van origine
Italiaanse, toont haaf geleurde droge naaldetsen van figuren uit
de Commedia dell Arte. De openingstijden van De Pomp aan de
Dorpsstraat 38 zijn: di 19-21 uur, woe 10-12 uur en 14-16 uur,
do, za en zo 14-16 uur.
Kunstenaarsprijs voor Ansuya Blom
Amsterdam De Philip Morris Finest Selection gaat dit jaar voor
het eerst ook naar een beeldend kunstenaar. Ansuya Blom kreeg
de onderscheiding gisteren uitgereikt in het Amstel Hotel in Am
sterdam. Andere prijswinnaars waren de pianist Folke Nauta en
het choreografen-duo Andrea Leine en Harijono Roebana. De
Philip Morris Finest Selection Foundation kent de prijzen sinds
1991 toe aan jonge, talentvolle kunstenaars. De eerste twee jaar
werd de prijs toegekend in de categorie klassieke muziek. Sinds
1993 kwam daar de categorie eigentijdse dans bij. Aan de onder
scheiding is geen vast geldbedrag verbonden. De laureaten mo
gen zelf bepalen hoe ze zich willen laten s
Workshop Zuidamerikaanse gitaar
leiden Hans Elzinga geeft een workshop Zuidamerikaanse rit
men in hetTuya-lokaal in de Kaasmarktschool in Leiden. De
cursus is voor gitaristen van elk niveau. In twee avonden behan
delt Elzinga de Wayno uit Peru en de Cumbia uit Colombia. Be
langstellenden kunnen zich ook voor één avond inschrijven.
Voor informatie en aanmelding: Tuya, telefoon 123481.
Sil de strandjutter in het Fries
bodegraven In het Evertshuis in Bodegraven is op vrijdag 17
maaart een uitvoering van Sil de Strandjutter in het Fries. Het
waar gebeurde verhaal speelt zich af op Terschelling aan het be
gin van deze eeuw. De voorstelling begint om 20.00 uur.
Koopavondconcert in Aiphen
alphen aan den run» Docenten verzorgen op vrijdag 17 maart het
koopavondconcert van de Streekmuziekschool in Alphen. Het is
de laatste uitvoering in de reeks. Wendela Papillon (dwarsfluit),
Ellen Sielcken (viool), Hanny de Jong (cello) en Inge Westra (or
gel) spelen in wisselende combinaties barokmuziek van Handel
en Coorelli en moderne composities van Geraedts. Het concert
aan het Burgemeester Visserpark begint om 19.30 uur.
Funky Soul Train in JazzMatazz
leiden De Funky Soul Train treedt morgen op in café JazzMa
tazz aan de Lange Scheistraat achter museum de Lakenhal. In
deze band spelen onder meer Simone Roeraden, Ronald Kool,
Hans Greeve en Aram Kersbergen. Het optreden begint om
21.30 uur.
Violiste Vera Beths geeft lunchconcert in Stadsgehoorzaal
Nu eens draaft ze op als gaste in een veelbekeken tv-pro-
gramma, dan weer is ze het middelpunt van de een ver
wend Concertgebouwpubliek. In beide situaties is ze
even persoonlijk aanwezig. Vera Beths verstaat blijkbaar
de kunst om uiteenlopende bevolkingsgroepen aan te
spreken, zich binnen verschillende bezettingen en stijlen
te bewegen en ondertussen van Haydn tot avant garde
zichzelf trouw te blijven. Al betekent die trouw aan zich
zelf in eerste instantie: trouw aan de componist. Zondag
speelt de violiste Grieg, Beethoven en Mozart op een
lunchconcert in de foyer van de Stadsgehoorzaal.
amsterdam
margaretha v
„Als ik
partituur van
Beethoven opensla, dan com
municeer ik als het ware met
hem. Hij is degene met wie ik te
maken heb. En hij verschijnt
aan mij, als ik goed kan lezen en
ook werkelijk alles weet te inter
preteren wat geschreven staat.
Nu denk je: hè ja, tuurlijk - dat
is toch het éérste wat je doet?
Maar nee, vaak is dat nu juist
nét niet het eerste wat men
doet."
Oorspronkelijkheid lijkt het
sleutelwoord in de visie van
Vera Beths, en wel in tweeledige
zin: zowel het streven naar
authenticiteit als het mijden
van clichés. „Ja, ik betreed altijd
graag de minder begane paden.
Als ik de meeste series zie, ook
die van beroemde violisten, dan
lijkt het wel alsof het hele viool
repertoire maar één A-viertje
beslaat. Ze spelen allemaal de
zelfde stukken en dat snap ik
niet. Want juist de viool be
schikt, samen met zang en pia
no, over het meest uitgebreide
repertoire.'
Naast hedendaagse stukken
en de romantiek verdiept Beths
zich de laatste jaren in de klas
sieke stijl. Zo is ze actief bij het
ensemble Archibudelli dat zich
toelegt op het spelen met oude
stokken op darmsnaren. „Kijk,
muziek kan drie dingen doen:
dansen, zingen of praten. Het
hinderlijke is dat in een bepaal
de uitvoeringspraktijk de mu
ziek alleen maar zingt en dat is
stómvervelend! Muziek moet
ook praten en Mozart praat. En
hij danst soms."
„Ik hou zelf meer van Beetho
ven, veel meer. Maar Mozart
heeft wel iets wat me fascineert.
De dansritmes en vooral de rhe-
toriek: het is niet wat je zegt,
maar hóe je het zegt. De inhoud
staat niet voorop: alles wordt via
gebaren, in frasen overgebracht.
Daar zijn bepaalde manieren
voor en die moet je kennen. Bij
Beethoven gaat voor het eerst
de ziel spreken, die zegt recht
streeks wat ie voelt. Bij Mozart
werkt het veel indirecter."
Figuur
„Je hebt als i
nende taak. Jij moet zorgen dat
de geest uit de fles komt. Verge
lijk het maar met acteren. Mary
Dresselhuys heeft het prachtig
verwoord: ja, die figuur zégt dat
nou wel, maar als actrice moet
je ook weten wat ze erbij dénkt.
Zo is het ook met muziek. Net
als bij een tekst moet je kijken
wie er achter de noten zit. En
natuurlijk mag je alles gebrui
ken; elke ervaring, elke emotie
die je zelf ooit hebt gehad. Maar
je moet ook iets van de compo
nist weten, van zijn tijd, de stijl.
Het uiteindelijke doel is dat aan
het publiek de geest van de
componist verschijnt.
„Ik vind het een groter com
pliment als de mensen na af
loop zeggen: Jéétje, wat een fan
tastische muziek, wat opwin
dend, geweldig!, dan dat ze zeg
gen: Góh, wat heb jij ongelofe
lijk goed gespeeld! Als ze de
componist prijzen, dan voel ik
mij pas echt geprezen."
Het lunchconcert op zondag
19 maart begint om 11.30 uur
in de foyer van de Stadsge
hoorzaal aan de Breestraat in
Leiden. Gérard van Blerk bege
leidt Beths op vleugel. Kaarten
zijn verkrijgbaar bij het K&O
Uitbureau, Oude Vest 45, tele
foon 141141.
„Als muzikant heb ik een dienende taak", zegt Vera Beths.
Man Act speelt ongewone theaterspektakel in LAK pe Groenevelds met hun huiskamer in Singennuseum Laren
recensie maarten baanders
15 Voorstelling Jimmy Messiah. Call blue Ja-
ne door Man Act Gezien 14/3 LAKthea-
15 ter Leiden Nog te zien 15/3, LAKtheater
In Engeland is de groep razend
populair. In Nederland is Man
Act nog ongewoon. Jimmy Mes
siah, Call blue Jane is een ver
rassend theaterspectakel over
een heftige en emotionele con
frontatie tussentwee mannen.
De voorstelling bestaat uit
twee delen. Eerst zien we de
ontmoeting tussen een oude
roek-ster en zijn zoon. Jimmy,
de vader, gaat nog steeds op in
zijn oude idealen. Met een mi
crofoon baadt hij in een verlich
te nevel, die de sfeer van een
groots rockconcert oproept. Hij
wil in een land leven waar ie
dereen vrij is. Hij voelt zich een
held die de wereld wil verande
ren, als een Messias.
De zoon is een gedesillusio
neerd kind van het Thatcher-
tijdperk. Voor hem bestaat er
geen maatschappij, alleen een
massa individuen. Met kracht
probeert hij zijn vader uit zijn
verleden te trekken. De vader i
zijn idealen achterna gegaan en
heeft zijn gezin verlaten. Daar
voor roept de zoon hem ter ver
antwoording. Maar de vader
kan alleen zwijmelen bij oude
hits en zingen van alle vrouwen
die hij heeft liefgehad.
Ook in het tweede deel staan
een vader en een zoon tegen
over elkaar. De zoon is in zaken,
vindt dat geld een beter mens
van je maakt. De vader zoekt
zijn plaats in een burgerlijke
maatschappij. De zoon wil za
ken met zijn vader doen. De va
der krijgt nog geld van hem.
Maar via de telefoon komt het
bericht dat de zoon al zijn geld
verloren heeft. In het volkomen
faillissement waarin ze zijn be
land, zoeken ze hun toevlucht
tot Rusland, waar genoeg ruim
te is om iets nieuws te onderne-
Man Act slaagt erin de ont
moeting tussen vader en zoon
tot een zeer indringend
schouwspel te maken. De voor
stelling is sober. Aires speelt
zich af in een door lampjes af
gebakend vierkant op de vloer.
Nevels en lichteffecten roepen
surrealistische sfeer op. Het
is een geïsoleerde, eenzame
ontmoeting, waarin de emoties
rauw naar buiten komen. De
teksten, mooi continu geacteerd
in een theatrale stijl, zijn hard
en confronterend.
Geweld wordt niet geschuwd.
Er wordt gevochten, gegromd,
geschreeuwd, gedreigd met een
aansteker, maar ook gehuild en
omarmd. Aan het eind vindt
zelfs een worsteling plaats,
waarbij de mannen, alleen in
onderbroek gekleed, glibberen
in Russische modder, terwijl er
verheven Russische koormuziek
klinkt. Dit soort contrasten ko
men meer voor in de voorstel
ling en verhogen de spanning.
De dansbewegingen zijn voor
een groot deel langzaam, zeer
eenvoudig, ijl, dromerig. Vaak
bestaan ze uit niet meer dan
traag lopen met gespreide ar
men bij verre house-muziek.
Hoe simpel ook, de bewegingen
dragen krachtig bij aan de ver
vreemdende sfeer. Jimmy Mes
siah, Call blue Jane is een voor
stelling voor theaterliefhebbers
die iets eens willen zien wat ze
niet gewend zijn.
Amsterdam Harry Mulisch was er, met pijp. Mar
griet de Moor was er, hand in hand met Connie
Palmen. Joost Zwagerman was er, met zijn zwan
gere geliefde. Leon de Winter was er, met zijn
zwangere Jessica Durlacher. A.F.Th, van der Heij
den was er, met zijn zwangere Mirjam Roten-
streich, Jan Cremer, ontwerper van het boeken
weekaffiche, was er met zijn niet zwangere vrien
din Babette. Kortom: schrijvend Nederland was
weer volop aanwezig tijdens het boekenbal in het
bomvolle Carré, de traditionele opening van de
boekenweek. Het défilé met bekende en minder
bekende hoofden voltrok zich na een subliem
voorprogramma van Freek de Jonge. Als toegift
kreeg het publiek in het bomvolle theater Carré
een fraaie serie speciale effecten voorgetoverd
waarbij de boekenkast op het toneel ontplofte, uit
elkaar viel, en nog wat meer toverkunsten. Het pu
bliek moest met het slotlied meezingen en mee-
blazen op kinderverjaardagsfluitjes. En daarna was
het nog bal. Sommige bezoekers verveelden zich
toen al zo ernstig dat ze traditiegetrouw al de ver
sierselen van de muren begonnen te trekken. De
voor het literaire bedrijf meest symbolische deco
raties waren toen het grote afbreken begon nog
niet eens door iedereen ontdekt. Ze hingen aan de
muren van de we's: piepschuim billen met daarin
een forse veer. foto anp
laren jos haagmans
„Waarom moet alles van ie
mand goed zijn? Wij hebben al
tijd hoogtepunten uit iemands
werk proberen te kopen. Een
pastoor of dominee houdt toch
ook niet elke zondag een fantas
tische preek? Wij letten niet op
een stroming of op een -isme.
Het gaat ons om kwaliteit. Veel
hedendaagse schilders zijn ver
vers. Ze maken abstract werk als
uitvlucht, om te maskeren dat
ze niet kunnen schilderen. Dat
latere, geometrische werk van
Mondriaan, dat is prachtig ge
schilderd. De lijnen ademen, vi
breren. Zijn verf heeft klank".
Het zijn dit soort opmerkelij
ke en eigenzinnige uitspraken
die je bij blijven in een gesprek
met de 75-jarige Harry Groene-
veld en zijn wat jongere vrouw
Ans Groeneveld-Woerlee. In het
Singer Museum in Laren is nu
een expositie te zien met schil
derijen, etsen, tekeningen,
aquarellen, grafiek en beeld
houwwerken uit hun privé-col-
lectie. De Groenevelds schon
ken hun gehele verzameling van
230 werken aan dit particuliere
museum. Op de tentoonstelling
hangt werk van Pierre Bonnard
en Chagall en van George Hen
drik Breitner, Isaac Israëls en
Willem Maris. Maar ook van
een onbekende als Pieter Mei-
ners. En ook van naoorlogse
kunstenaars als Aat Veldhoen,
Eddy Roos. Ze zijn keurig aan
de helderwitte muren van de
gerenoveerde zalen van Singer
bevestigd. Soms als een zwerm
boven elkaar. „We wilden er een
huiskamer van maken", aldus
mevrouw Groeneveld. „Want zo
voelen we het. Het komt uit on
ze huiskamer".
Ze maken geen 'stinkend rij
ke' indruk, zoals ze bij elkaar
zitten. Hij was 'slechts' directie-
De Groenevelds temidden van in 'hun' spullen in het Singer
bij een fysisch labora
torium. „De enige alfa tussen
allemaal beta's". Zijn vader had
een kunsthandel in Den Haag -
„geen winkel, hoor" - van 17de
eeuwse schilders. Hij verzamelt
nu zo'n 55 jaar. Zij kreeg 'het
mee' van haar inmiddels overle
den eerste echtgenoot. Die
kocht wel eens wat om aan de
muur van zijn machinefabriek
te hangen. Niet rijk dus, maar
ook weer niet helemaal onbe
middeld. „Als je echt iets wil,
kun je er heel veel voor opzij
zetten", zegt zij. En het werk
van 'moderne' Nederlandse
schilders rond de eeuwwisseling
was nog betaalbaar. „Het is ons
leven geworden", vult hij aan.
Figuratief of abstract, het
maakte het echtpaar niet uit. Ze
kochten op kwaliteit. Hij ont
kent dat ook kwaliteit iets sub
jectiefs kan zijn. „Er zijn nor
men voor", zegt hij. Maar ver
der dan 'de peinture', de manier
waarop de verf is aangebracht,
komt hij niet. Nou ja: vibreren,
klank hebben, dat moet het dus.
En het moet dymaniek uitstra
len. Dat ook. „Veel wat je tegen
woordig tegenkomt is doodge-
smeerd", zo sneert hij. „Onze
keuze is natuurlijk wel subjec
tief', geeft hij even later toe.
Opvallend is dat een halve
zaal volhangt met werk van Aat
foto kastermans/gpd
Veldhoen. De provo die spraak
makend werd omdat hij zijn
erotisch werk per bakfiets 'uit
ventte'. „Maar hij heeft wel in
die jaren zestig, in zo'n tien jaar
tijd, een omvangrijk oeuvre van
ongelooflijk hoog niveau opge
bouwd", zegt Groeneveld. Net
zo opvallend is dat het uitslui
tend grafisch werk van deze
Amsterdammer betreft. „De
laatste dertig jaar schildert hij
en probeert hij te beeldhouwen.
Maar dat is niks. Dat kan hij ge
woon niet", aldus zijn vrouw.
De expositie Collectie Groe
neveld is tot 19 juni te zien in
het Singer Museum aan de Ou
de Drift 1 in Laren.
afrikaanse popmuziek, beheerst
de benedenzaal. Om 22.30 uur
treedt El Adoua aan. De Ant
werpse band smeedt moeite
loos raï, chabi, rap, raggamuf-
fin, funk en jazz aaneen tot een
uiterst dansbaar geheel. Cheb
Ahraf laat met zijn 10-mans for
matie horen hoe de Nederland
se raï klinkt. Na de live optre
dens verzorgt dj Moustafa Ya-
koubi de muziek.
Met raï-muziek, film, literatuur
en exposities staat LVC zaterdag
18 maart in het teken van
Marokko. De special kreeg de ti
tel 'Een Nacht in Casablanca'
mee. De film La Plage des En-
fants Perdus opent het festival
om 20.00 uur. Regisseur Jillali
Ferhati toont hierin de tragiek
van vrijheidsbeperking en inge
roeste tradities in een klein vis
sersdorpje.
De jonge auteurs Choho Es-
mé en Moustafa Stitou vertellen
vanaf 20.30 uuf over hun werk
in de kleine zaal. Stitou maakte
onlangs een indrukwekkend de
buut met zijn boek 'Mijn vor
men'. Tussendoor speelt Ali
Achkouder akoestische, tradi
tioneel Marokkaans-Arabische
liedjes.
Raï, de opzwepende Noord-
In LVC zijn verder exposities
te bezichtigen van foto's en
schilderijen van jonge Marok
kaanse kunstenaars. Diverse vi
deo's zijn te zien en er is een
heus Marokkaans theehuis. LVC
en de stichting Marokkaanse
Unie hebben 'Een nacht in Ca
sablanca' op poten gezet. Kaar
ten zijn verkrijgbaar op de be
kende voorverkoopadressen en
bij Promil.
Springpop feest
in circussferen
Aan de Lange Mare 43 strijkt 8
april een rock circus neer. In het
Antonius zalencentrum strijkt
die dag de derde editie van hel
Springpop festival neer en tus
sen de bands door treden jong
leurs en andere circusacts op.
Aan het festival doen dit jaar
zes bands uit de regio mee: Soi-
lent Green uit Noordwijk, de
drie Leidse bands Inner Sanc
tum, Panic in Detroit en Crac
kerman, El Leganio uit Zoeter-
woude en Behind the Sofa uit
Noordwijkerhout. De groepen
werden uit in totaal 30 kandida
ten geselecteerd.
Het Springpop festival begint
om 20.00 uur in zalencentrum
Antonius en gaat door tot 2.00
uur. Kaarten zijn verkrijgbhar
bij Plato aan de Vrouwensteeg
en Just Music aan de Oude Sin-
gel.
Tim Krabbé komt op vrijdag 17
maart naar de bibliotheek in
Noordwijk om onder meer te
vertellen over zijn laatste roman
'Vertraging'. De schrijver legt
zijn bezoek af in het kader van
de boekenweek die vandaag be
gint. Het thema is voor dit jaar
'De vijftigste mei, oorlog en be
vrijding in de literatuur'. Krabbé
begint zijn lezing om 20.30 uur.
Zaterdag signeert Dick
Schaap zijn 'Odyssee van de
Hollandse vissers, Nederlandse
trawlers in Engeland 1940-1945'
in boekhandel Van der Meer
aan het Vuurtorenplein. Het
boek verhaalt over de ongeveer
vierhonderd Nederlanders vis-
rffers die werden ingezet om te
vissen en mijnen te vegen.
Schaap schreef hun verhaal op
aan de hand van brieven, dag
boeken, archiefonderzoek en
interviews met de vissers. De
auteur is tussen 11.00 uur en
14.00 uur te vinden in de boek
handel.
Diezelfde dag wordt bij Van
der Meer voor het eerst de Jan
Kloosprijs uitgereikt aan een
Noordwijker die zich op de ge
schiedenis van de kustplaats
heeft gestort. De onderschei
ding is genoemd naar Jan Kloos
die 'Noordwijk door de eeuwen
heen' schreef. Eén van zijn na
zaten overhandigt de prijs.
In de boekhandel is tevens
een expositie te zien van me
vrouw Huurman waar onder
meer het schilderij te zien is dat
ze maakte van Nick Nicholls. De
Noordwijker die in het dagelijks
leven Ab Nicholaas heet, publi
ceerde onlangs zijn oorlogsher
inneringen in 'Kartonnen do
zen'. In de bibliotheek is een
tentoonstelling over niet-Wes-
terse muziek en 'Morgen is de
toekomst'.
