'Ethische cultuur in
leger bevorderen'
Kerk Samenleving
RMS-president: Molukse kerken
houden zich niet aan afspraak
Nader tot God
Lente-offensief
VRIJDAG 10 MAART 1995
JJ/f
REDACTIE* DICKV
BUITENLAND KORT Nieuwe taak voor geestelijke verzorgers in krijgsmacht
Godsdienstwet
Het russisch-orthodoxe pa
triarchaat van Moskou wil
dat de godsdienstwet van
1990 wordt gewijzigd. Tij
dens een hoorzitting in het
Russische parlement riep de
zaakwaarnemer van het pa
triarchaat op tot een verbod
op missionaire en andere ac
tiviteiten van buitenlandse
religieuze organisaties. Het
patriarchaat had uit protest
tegen de aanwezigheid van
"pseudo-christelijke" sekten
geen officiële vertegenwoor
diger naar de hoorzitting ge
stuurd. Hen jurist nam de
russisch-orthodoxe belangen
waar. Aan de zitting namen
wel rooms-katholieken, pro
testanten, moslims, boed
dhisten, joden en vertegen
woordigers van de zoge
naamde 'nieuwe religieuze
bewegingen'deel.
Homoseksualiteit
De vroegere anglicaanse bis
schop van Glasgow en Gallo
way, Derek Rawcliffe, heeft in
een lv-uitzending verklaard
dat hij homoseksueel is.
Rawcliffe is tot nu toe de
hoogste anglicaanse geeste
lijke die openlijk voor zijn ge
aardheid is uitgekomen. Hij
deed zijn bekentenis voor de
BCC-televisie. De 73-jarige
Rawcliffe, die tegenwoordig
hulpbisschop van Ripon is,
zei zijn homoseksuele gevoe
lens als vijftigjarige na de
dood van zijn vrouw te heb
ben ontdekt. Volgens hem is
het verschrikkelijk dat de An
glicaanse Kerk van homo
seksuele geestelijken ver
wacht, dat zij celibatair le
ven. Ook pleitte hij voor de
kerkelijke inzegening van ho
moseksuele en lesbische re
laties.
Rookverbod
De Romeinse pater jezuïet
Ugo Mesini heeft paus Jo
hannes Paulus II opgeroepen
de verkoop van rookwaren in
het Vaticaan te verbieden.
Volgens de 76-jarige priester
strookt de belastingvrije ver
koop van tabaksartikelen in
de stadstaat niet met de we
reldwijde pleidooien van de
paus voor het leven, de waar
digheid en de gezondheid
van alle mensen. De bij de
audiëntie aanwezige pries
ters uit de Italiaanse hoofd
stad begroetten Mesini's
voorstel met applaus. De
paus beloofde de mogelijk
heid van een verbod met de
president van de Administra
tie van de Apostolische Stoel,
kardinaal R.J. Castillo Lara te
zullen bespreken. De Itali
aanse krant Messaggero con
cludeerde alvast dat het Vati
caan de eerste staat ter we
reld wordt die, tot verdriet
van de rokers onder de 2400
werknemers van de Heilige
Stoel, de verkoop van rook
waren verbiedt.
TILBURG ANP
Geestelijke verzorgers in de krijgsmacht moeten meer
aandacht besteden aan ethische thema's die met het
werk van militairen zijn verbonden. Ethische commissies
zoals die in ziekenhuizen bestaan, zouden daarbij als
voorbeeld kunnen dienen.
Iersel te maken mét persoonlij
ke vragen rond het geweld
waarvan hij getuige of slachtof
fer is. ,,Het ondergaan van ge
weld als getuige of als slachtof
fer kan mensen dwingen tot een
balans omtrent het menselijk
leven in het algemeen of om
trent hun biografie in het bij
zonder." Behalve met zulke vra
ger! confronteert de krijgsmacht
de militair ook met kwesties
rond wijheid van meningsuiting
en vrijheid van handelen.
Bij zijn pleidooi voor een
'ethische cultuur' in de krijgs
macht laat Van Iersel zich lei
den door Erasmus. Volgens de
Dat zei de rooms-katholieke
theoloog prof. dr. Fred van Ier
sel bij het aanvaarden van de
leerstoel Vraagstukken geestelij
ke verzorging bij de krijgsmacht
aan de Theologische Faculteit
Tilburg. Omdat in het leger, net
als in ziekenhuizen, 'ethisch
omstreden handelingen worden
verricht', is het de taak van
geestelijke verzorgers om mili
tairen 'een levensbeschouwelijk
perspectief op zinwagen' te bie
den, aldus de kersverse hoogle
raar.
De militair heeft volgens Van
theoloog heeft Erasmus een be
langrijk theologisch fundament
voor mensenrechten gelegd
door de waardigheid van de
menselijke persoon als beeld
van God te benadrukken. ,,De
relevantie hiervan voor de
krijgsmacht is evident: zoals in
deze eeuw met name de Holo
caust heeft bewezen, pleegt
men reeds geweld, wanneer
men mensen niet de waardig
heid van de menselijke persoon
toekent."
Van Iersel constateert dat in
deze tijd van secularisatie een
neutrale ethiek steeds meer de
plaats van godsdienst en le
vensovertuiging in lijkt te ne
men. Maar 'alleen vanuit het
perspectief van godsdienst en
levensovertuiging kunnen ethi
sche oriëntaties bewedigend
gefundeerd worden', waar
schuwt hij.
'Fungeren als intermediair stap te ver'
HILVERSUM ANP
Dat de Molukse kerken als in
termediair willen fungeren
tussen de Molukse gemeen
schap in Nederland en die in
Indonesië, is niet volgens de
afspraak. Dat zei de president
in ballingschap van de Repu
bliek der Zuid-Molukken
(RMS), Frans Tutuhatunewa,
in een uitzending van de We
reldomroep.
Tutuhatunewa reageerde
op de 'officiële oecumenische
relatie' die de Molukse kerken
in Nederland afgelopen dins
dag met de Indonesische
Raad van Kerken (PGI) aan
gingen. De Molukse Evangeli
sche Kerk (GIM) en de Nood-
gemeente van de Molukse
Protestantse Kerk in Neder
land (NGPMB) willen via de
relatie met de PGI en de moe
derkerk op Ambon een dia
loog op gang brengen nissen
Molukkers in ons land en
Indonesië. „De beide Molukse
kerken dienen als interme
diair", aldus de in Jakarta ge
sloten overeenkomst.
„De Molukse kerken heb
ben zich over een grens laten
trekken", zei Tutuhatunewa.
„Voor zover ik heb begrepen,
was het nooit de bedoeling
van de Molukse kerken om als
intermediair op treden tussen
de Molukse samenleving hier
en op Ambon. Dat hebben ze
mij beloofd tijdens gesprek
ken. voordat men naar Jakarta
vertrok."
Voldongen feit
Volgens Tutuhatunewa heb
ben de Molukse kerken die af
spraak geschonden door in
Jakarta niet alleen over kerke
lijke zaken, maar ook over po
litiek te spreken. De RMS-pre-
sident voelt zich nu 'min of
meer' voor een voldongen feit
geplaatst. Hij zei te hopen dat
de bewuste passage in de
overeenkomst een verschrij
ving is.
NEDERLANDSE HERVORMDE KERK
Aangenomen: naar Huizen {deelge
meente De Goede Herderkerk): R.P.
Doesburg, kandidaat te Leusden.
GEREF. KERKEN VRIJGEMAAKT
Beroepen: te Byford (WA) door de
Free Reformed Church of Australia:
W. van der Jagt te Schildwolde.
BEROEPINGSWERK
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Beroepen; te Puttershoek: J.J. van
Eckeveld te Zeist; te Rotterdam-IJs-
selmonde-. P. Blokte Kootwijker
broek; te Middelburg-Zuid: B. var
Heiden te Hardinxveld-Giessendam.
GEREFORMEERDEGEMEENTEN
Bedankt: voor Poortvliet: J. Karens te
Opheusden-, voor Hoofddorp. P. Mul-
GEREF. GEMEENTEN IN NED.
Beroepen: te De Beek-Uddel: F. Mal-
lan te Alblasserdam.
OUD GEREF. GEMEENTEN IN NED.
Beroepen: te Woudenberg: T. Klok te
Kinderdijk, die bedankte voor Urk.
BOEKBESPREKING
i zouden leren,
Tien bekende persoonlijkhe
den uit de bijbel worden in dit
boek 'afgeluisterd' bij het uit
spreken van hun gebeden. De
schuldbelijdenissen, pleidooi
en en lofprijzingen worden
weergegeven door de Ameri
kaanse schrijver en prediker
John White. Zijn bedoeling
was de lezers met 'Nader tot
God' een praktische luisteroe
fening te bieden, die hen helpt
bij het zelfleren bidden.
White wil
manier
waarop je
moet bidden
centraal stel
len. „Waar
het ons aan
heeft ont
broken, is
het inzicht
dat we krij
gen door een
aantal van
de belang
rijkste gebe
den uit de
menselijke
geschiedenis
af te luiste
ren. Ze zijn
bewaard,
opdat wij erva
en ik had het gevoel dat ze
verwaarloosd waren", schrijft
hij in een toelichting.
In 'Nader tot God' staan ge
beden van onder anderen
Abraham. Jakob, Mozes, Job
en Jezus. White zocht gebeden
uit die iets specifieks uitdruk
ken van de gekozen personen
en van de omstandigheden die
hen tot bidden dreven. Som
mige markante gebeden liet
hij weg. Het 'Onze Vader' bij
voorbeeld. („Daar zijn talloze
boeken over geschreven: het
kwam niet voort uit een per
soonlijke worsteling van de
Heer, enzovoort.") Daarente
gen nam hij wel dingen op die
nauwelijks geschikt worden
geacht voor boeken over het
gebed. Valt dansen, zoals Da
vid deed voor de Heer, onder
bidden?
Nader tot God portretten van bid
dende mensen Johan White. -
Kampen Kok Voorhoeve, 1995. -
134 p. ISBN 90-297-1161-2. Prijs
24,90 gulden.
Dementie
Niet de dementerenden thuis
of in een tehuis staan in dit
boek centraal, maar de erva
ringen van familieleden die
een dierbare naaste onder in
vloed van deze geestesziekte
zien veranderen. Auteur Mari-
nus van den Berg gaat in op
hun vragen en beschrijft hun
ervaringen, in de hoop dat hij
daarmee bijdraagt aan meer
inzicht in en begrip voor de
manier waarop deze familiele
den leven. Want dat hun taak
onder invloed van een steeds
meer op de zorg bezuinigende
regering nog zwaarder wordt,
staat eigenlijk wel vast.
Als pastoraal vormingswer
ker voor de gezondheids- en
welzijnszorg weet Van den
Berg waarover hij praat. Hij
begeleidde meerdere praat
groepen van en voor familiele
den van demente bejaarden
en schreef meerdere boeken
over de thema's ouder wor
den, het le
ven in een
tehuis en het
afscheid ne
men. In
'Mijn moe
der weet
mijn naam
niet meer'
vraagt hij
bredere er
kenning voor
iedereen die
in de familie
kring direct
te maken
heeft met (de
van) demen
tie, en biedt
hij - onder
meer door
pastorale
wenken - on
dersteuning. Daarbij spreekt
hij de hoop uit dat deze bun
del de professionele hulpverle
ners helpt om de kant van de
familie niet te vergeten.
Mijn moeder weet mijn naam niet
meer lijden aan dementie in de fa
milie Marinus van den Berg. -
Kampen Kok, 1995. - 105 p. ISBN
90-242-8296-9.
Dynamiek van de stilte
De pedagoog en onderwijs
kundige dr. Frans Hartensveld
is al geruime tijd in de ban van
de stilte. Dit boek, geschreven
ter gelegenheid van het berei
ken van zijn 50-ste levensjaar,
groeide uit die jarenlange inte
resse voor dit thema. Zijn ei
gen spirituele zoektocht naar
stilte omschrijft Hartensveld
als 'het binnentreden van de
geestelijke wereld van denkers
die mij herkenning konden ge
ven en mijn ideeën daarom
trent konden voeden'. De stilte
die hij in dit boek aan de orde
stelt, kent geen eenduidige be
schrijving. Stilte heeft naar zijn
mening vele gezichten, die
met elkaar e'e'n ding gemeen
hebben: „Ze is altijd schep
pend, geeft altijd energie,
houdt altijd een belofte in, zet
altijd in beweging - artistiek,
spiritueel, religieus of op welke
wijze dan ook.
De dynamiek van de stilte een spi
rituele zoektocht in het licht van
grote denkers Frans Hartensveld. -
Baarn Gooi Sticht, 1995. - 106 p.
ISBN 90-304-0807-3. Prijs 23,50
gulden.
DICK VAN DER PLAS
Z E L
OPGAVE
KRUISWOORDRAADSEL
Horizontaal:
1. kledingstuk; 5. onwillekeurige
spiersamentrekking; 10. overal;
12. grondsoort; 13. insekteneter;
14. huivering; 16. droog (van
wijn); 17. ijzer; 18. buis; 20.
Frans lidwoord; 21wandtapijt;
23. domoor; 25. kegelvormig;
27. doortochtgeld; 28. ernstig;
30. insekt; 31. veengrond; 32
vluchtig omhulsel; 33. moed;
34. grote bijl; 36. trotse hou
ding; 38. beroep; 40. slot (D.);
41. bestanddeel; 44. poste res
tante; 46. bijdehand; 47. heili
ge; 48. boom; 50. wig; 51. be
vel; 52. mondwater; 54. idee;
55. bontsoort; 56. toegangsbe
wijs.
Verticaal:
1. vlugschrift, 2. agavesoort; 3.
koker; 4. afstandsmaat; 6.
rooms-katholiek; 7. indien; 8.
bloem; 9. Spaanse schilder; 11.
paardrijder; 14. jongensnaam;
15. deel van het oor; 18. tover
heks; 19. mollengang; 21. eed;
22. hartverscheurend; 24. jaar
getijde; 26. reisdeken; 28. tijd
perk; 29. vluchtige stof; 33.
feestverlichting; 35. dier met
twee bulten; 37. overschot; 39.
groente; 40. loot; 42. ieder; 43.
ernstig; 45. toespraak; 47. onbe
weeglijk; 49. duw; 51. groente;
53. legerrang; 54. familielid.
OPLOSSING
CITAAT
Horizontaal:
I. gans; 2. dorp; 3. liga; 4. kom
ma; 5. lemma; 6. poon; 7. druk;
8. woede; 9. parel; 10. massa;
II. frak; 12. mus; 13. gamma;
14. loep.
Het citaat is van Celcus Minor:
„Niemand is verplicht iets te
doen wat zijn kunnen te boven
_gaal2
DE RECHTER
Mr. Jesse van Muylwijck
De U&RDACHTE" HtGV-l eLgKTRioTeiT
oersTOLerM DOOR ner AFSTAP PEM
V/AM LANTARENPAAL-.
HET WEER
Aan de vragen en opmerkingen, die
je als weerman wel eens op je afge
vuurd krijgt, kun je merken dat veel
mensen best een beetje voorjaar
kunnen gebruiken. Na de extreem
lange periode met depressiege-
weld. is het verlangen naar warme
zonneschijn en de bijbehorende
lentekriebels overal te merken.
Gistermiddag - nota bene op de
eerste dag dat de zon echt z'n best
deed - kreeg ik van kennissen te
horen dat het nou maar over moest
zijn met die eindeloze verhalen van
mij over al die 'fraaie wolkensoor
ten en interessante neerslaggebie-
den'. Of dat niet wat minder kon;
dan werd het misschien vanzelf wel
beter weer! Ik beloofde de contac
ten met de weergoden daarboven
wat te verstevigen en in het vervolg
'nog beter weer mee te nemen'.
Ondertussen kregen ze al een
aardig voorproefje van het warme
jaargetijde. De temperatuur was
nog niet zo hoog - ca. 10 graden -
maar bij een matig briesje was het
op het terras al goed uit te houden.
Toch was het niet overal zo zonnig.
Landinwaarts groeiden flinke sta
pelwolken nog op sommige plaat
sen uit tot een regen- of hagelbui.
Boven de duinstrook en op de
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
zaterdag.
Noorwegen:
Flinke opklaringen en
droog, maar bij Oslo wol
kenvelden en mogelijk wat
lichte regen of sneeuw.
Langs de kusten vooral in
het zuiden veel wind. Mid-
dagtemperatuur rond +5
graden, landinwaarts kou-
Zweden:
In het zuiden droog en ge
leidelijk meer zon. In het
noorden van tijd tot tijd
wolkenvelden en mogelijk
wat regen of sneeuw. Mid-
dagtemperatuur van +4
graden in het zuiden tot
ongeveer -3 in het noor-
Denemarken:
Overgang naar zonnig
weer Vooral morgen veel
wind. Middagtemperatuur
ongeveer 7 graden
Portugal:
Vandaag perioden met regen. Morgen
veranderlijk bewolkt en enkele buien,
mogelijk met onweer, in de Algarve
meer zon en waarschijnlijk droog. Mid
dagtemperatuur aan de kust van 11 gra
den aan de Costa Verde tot 15 in de Al-
Madeira:
Wisselvallig weer met tamelijk veel be
wolking en vooral vandaag enige tijd re
gen. Middagtemperatuur ongeveer 17
graden.
Spanje:
In het oosten eerst nog een enkele op
klaring, verder bewolkt en enige tijd re
gen. Morgen aanhoudend regenachtig,
ook hier en daar enkele opklaringen.
Middagtemperatuur dalend naar onge
veer 10 graden, in het uiterste zuiden
en oosten maxima rond 16 graden.
Canarische Eilanden:
Vandaag enige tijd regen. Morgen aan
de noordkant van de eilanden wolken
velden en kans op een bui, aan de zuids-
tranden flinke zonnige perioden. Maxi
ma rond 18 graden, morgen in het zui
den circa 20.
Zuid-Frankrijk:
Vandaag zonnig. Morgen in het westen
enige tijd regen, in de Pyreneeen boven
1200 meter sneeuw. Ook elders meer
bewolking en toenemende neerslagkan
sen. Middagtemperatuur ongeveer 15
graden, aan de voet van de Pyreneeen
vandaag door föhn plaatselijk 23 gra
den. In de Pyreneeen temperatuur op
2000 meter hoogte vandaag ruim boven
het vriespunt, morgen dalend tot iets
onder nul. In de Alpen op 2000 meter
hoogte vandaag -4 graden, morgen oplo
pend tot iets boven het vriespunt.
Mallorca en Ibiza:
Vandaag eerst nog zon, daarna wolken
velden en enkele regen- of onweersbui
en. Middagtemperatuur ongeveer 18
graden.
Italië:
Vandaag aan de Adriatische kusten mis
schien nog een bui. Maar verder droog j^Prus
en flink wat zon. In de Italiaanse Alpen "hhn
vandaag hier en daar wat stuwbewol-
king, morgen ook hier veel zon. Middag
temperatuur van 12 graden in de Po-
vlakte en de noordelijke Adriatische kust
tot 16 graden bij Rome en 18 graden op
Sicilië. Op 2000 meter hoogte rond -3
graden.
Corsica en Sardinië:
Droog en flink wat zon. Middagtempera
tuur rond 17 graden.
Malta:
Droog en zonnig. Middagtemperatuur
omstreeks 18 graden.
Griekenland en Kreta:
Vandaag enkele regen- en onweersbui
en. Morgen droog en vrij veel zon. Tem
peraturen van 12 graden in het noorden
tot 16 graden in het zuiden en op de ei
landen.
Turkije en Cyprus:
Aan de Turkse kusten en op Cyprus en
kele regen- en onweersbuien. In de loop
van morgen droog en meer zon. Maxima
van noord naar zuid tussen 13 en 17
graden. Op Cyprus morgen nog steeds
buiig. Middagtemperatuur omstreeks 18
graden.
Zwitserland:
Vandaag flink wat zon. Morgen meer be
wolking, maar nog droog. In de dalen
maxima omstreeks 10 graden. Tempera
tuur op 2000 meter overdag enkele gra
den onder nul.
Oostenrijk:
Droog en overwegend zonnig. Morgen
ook enkele wolkenvelden. Temperatuur
op 2000 meter hoogte oplopend tot en
kele graden onder nul. In de dalen en op
het laagland circa 11 graden.
Noordzee was de lucht als het warj
schoongeveegd. Dat isde karakte
ristieke verdeling, die je vaker in
het voorjaar en de zomer aantreft.
Sterke zonnestraling zorgt boven
land voor een convectie. De beller
opstijgende warme lucht conden
seren tot wolken, terwijl dichter bi
zee de zon overheerst, omdat de
nabijheid van het relatief koude
water geen vorming van wolken
toelaat.
In de periode van maart tot sep
tember krijgen de kustbewoners
verreweg de meeste zonuren. Al-
leen is het landinwaarts een tikje
warmer. Het lente-offensief bereid
zaterdag een voorlopig hoogtepunt
Een hogedrukgebied versterkt zicH(J
nog boven Midden-en Noord-Euro]
pa. In de droge zuidoostelijke aan-1
voer kan het kwik morgen oplopenjw-
tot 11 tot 15 graden. Zondag loopj
een front zich vast, ergens in de ijy]
buurt van ons land. Er is meer be-L
wolking; misschien regent het een
beetje. Begin volgende week breide
een volgend hogedrukgebied zich ^ll
vanaf de oceaan naar het vastelan|e
uit. Daarmee keert de zon terug; d&e
temperatuur ligt met ca. 12 gradep
op een behoorlijk peil voor midderjoi
maart.
KN»h
Neerslagkans
Minimumtemp.
Middagtemp.
Wind
WEERRAPPORTEN
ZATERDAG 11 MAART 1995
Zon- en maanstanden
Zon op 07.04 Zon onder 18.31
Maan op 12.41 Maan onder03.4r
Waterstanden Katwijk
Hoog water 10.39 23.07
Laag water 05.27 17.48
Weerrapporten 09 maart 19 uur:
Amsterdam half be
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Vlissmgen
Maastricht
Aberdeen
Athene
Barcelona
Berlijn
Boedapest
Frankfurt
Helsinki
Innsbruck
Luxemburg
Madrid
Malaga
regenbui
licht bew
licht bew
licht bew
half bew.
licht bew.
licht bew. zzo 3
1 3.1
1 li
1 0. -
1 3.1
14 3 2>
9 1 O.C
18 14 01
7 -1 2.(
Praag half bew.
Rome licht bew.
Split regen/
Stockholm sneeuw
Warschau onbew.
Wenen onbew.
Zürich half bew./
Buenos Aires onbew
Casablanca half bew.
Johannesburg weerlicht
Los Angeles zwaar bew.
New Orleans onbew
New York half bew.
Tel Aviv onbew.
Tokyo zwaar bew
Toronto onbew.
Tunis onbew
Vancouver regenbui
iw 6 14 6 15.0
iw 6 10 -1 0(1
w 1/
o.q
35 27 o.q
IW224 00
2 18 9 oq:
2 30 18 13.0
3 19 12 0.0-
wll
3 Od'
3 -3 o.q
ono3 15 5 Oq
COLOFON
LEIDSCH DAGBLAD
Uitgave van Dagbladuitgevenj Damiate bv
DIRECTIE B M Essenberg. G P Arnold (adj),
J Kiel (adj);
HOOFDREDACTIE Jan-Geert Majoor, Frans
Nypels, Henk van der Post (adj)
OMBUDSMAN R D Paauw, tel. dag 9 30-
11 30 uur 071 -356215. of per post
HOOFDKANTOOR
Rooseveltstraat 82,2321 BM Leiden
Telefoon 071-356356
POSTADRES
Postbus 54,2300 AB Leiden
TELEFAX
Advertenties071-323508
Fam benchten 023-317337
Redactie071-321921
ADVERTENTIES
ma -vnj. van 08.30-17.00 uur:
Telefoon 071-356230
RUBRIEKSADVERTENTIES (Sleutels)
ma-vnj van 8 30-17 00 uur
Telefoon 071 -143545
ABONNEMENTEN
Tel 071-128030 bij vooruitbet (ind BTW)
per acc.giro autom.bet
per maand ƒ31,05 ƒ30,05
per kwartaal ƒ87.70 86.70
per jaar ƒ337,55 ƒ336,55
VERZENDING PER POST
Nederland: per kwartaal 134,50
overige landen op aanvraag
KLACHTEN BEZORGING
ma t/m vnj: 18.00-19.30 uur.
zat 1000-1200uur Tel 071-128030
