*r
Vergane bioscoop-glorie
Wim T. Schippers maakt zich nergens echt dmk over
Cultuur Kunst
Géén verzameld
werk van Belcampo
Deprimerende stad en
hulpeloze mensen op foto's
Stortvloed musicals
in nieuwe seizoen
WOENSDAG 8 MAART 1995
LVC-concert Eek-A-Mouse afgelast
leiden Het concert dat de Jamaicaanse zanger Eek-A-Mouse
aanstaande zaterdag zou geven in het LVC is afgelast. Eek-A-
Mouse mag de Verenigde Staten niet uit, aldus een woordvoer
der van het LVC. Degenen die in de voorverkoop een kaartje
hebben gekocht kunnen hun geld terug krijgen, zaterdagavond
aan de zaal of overdag tussen 11.00 en 17.00 uur bij het LVC aan
de Breestraat 66. Voor zaterdag staat nu een dansavond op het
programma met Jamaicaanse muziek.
Doeken Nederlandse meesters gestolen
heilooUit een woning in Heiloo zijn schilderijen van Israels,
Breitner en Kuijper gestolen. Om welke doeken het gaat en hoe
veel de waarde is, wilde de politie niet zeggen. Ook werd niet ge
zegd wanneer er werd ingebroken. De dieven kwamen het huis
binnen na een plaat op een deur te hebben omgebogen. Daarna
werd de cilinder van het slot afgebroken, waarna de dader(s)
zich toegang tot de woning kon(den) verschaffen. Behalve de
drie schilderijen werden ook een Perzisch tapijt en zilverwerk
ontvreemd.
Gastoptredens Lulu en MN8
rotterdam Lulu zingt ook tijdens de concerten die Take That
op 16 en 17 maart geven in Ahoy' in Rotterdam. De zangeres en
de band scoorden twee jaar geleden een hit met hun versie van
Relight my fire. Eternal zal beide concerten openen. Janet Jack
son die op 21 en 22 maart in Ahoy' staat neemt als gast de En
gelse band MN8 mee. De rhythm bluesband is razend popu
lair in eigen land.
Miró in Stedelijk Museum Schiedam
Schiedam Het Stedelijk Museum Schiedam brengt van 25 maart
tot en met 28 mei een overzichtstentoonstelling van het grafisch
oeuvre van de Spaanse kunstenaar Joan Miró. De expositie toont
125 bladen grafiek uit de periode 1930-1972. Het overgrote deel
daarvan is nog nooit in Nederland te zien geweest. De Catalaan
Miró (1893-1983) stelde zich in de jaren twintig achter de ideeën
van het dadaïsme en surrealisme en ontwikkelde vervolgens een
geheel eigen stijl, waarin het onderbewuste en de fantasie een
grote rol zijn blijven spelen. In de jaren vijftig vormde zijn werk
een inspiratiebron voor de Cobra-beweging, waarvan het Schie-
damse museum een bijzondere collectie heeft.
Disney in Noordbrabants Museum
den bosch Het begon met Mickey, de oermuis. Het werd een
entertainmentfabriek. Het einde is nog niet in zicht. 'De Magie
van Disney' is de titel van een tentoonstelling waarmee het
Noordbrabants Museum de zomer doorgaat. De produkten van
Walt Disney en van de Disney Studio's zijn het onderwerp van
een expositie die van 24 mei tot 3 september in Den Bosch
loopt. Voor het eerst in Europa zijn in Den Bosch enkele honder
den zogeheten cels te zien. Dat zijn originele tekeningen en
aquarellen, die het basismateriaal vormen van tekenfilms als
Sneeuwwitje, Pinocchio, Bambi, Fantasia, 101 Dalmatiërs en de
Aristokatten. Daarnaast is er een documentair overzicht van de
werkwijze van Disney. Aan de hand van de Aristokatten brengt
de tentoonstelling in beeld hoe een tekenfilm wordt gemaakt.
Rietveld-paviljoen Venetië in mei klaar
den haag De restauratie van het Rietveld-Paviljoen in het park
van de Biennale van Venetië zal in mei zijn voltooid. Het ge
bouw van architect Gerrit Rietveld, dat uit 1954 dateert, kan dan
vanaf juni weer in volle glorie dienen als onderkomen voor de
Nederlandse inzending naar de tweejaarlijkse internationale
kunsttentoonstelling. Staatssecretaris Nuis heropent het geres
taureerde Rietveld-paviljoen op 8 juni. De bedoeling is het in
tensiever te gaan gebruiken en het houden van exposities niet te
beperken tot de tweejaarlijkse Biënnale.
Patijn opent Theo Thijssen Museum
amsterdam Burgemeester Patijn van Amsterdam opent op 11
maart het Theo Thijssen Museum in het geboortehuis van de
schrijver in de Jordaan. Thijssen (1979-1943), schrijver, onder
wijzer en politicus, werd vooral bekend als auteur van 'Kees de
Jongen'. De plechtigheid heeft plaats op de stoep voor het muse
um in de Eerste Leidsedwarsstraat 16. De collectie van het mu
seum omvat manuscripten, boeken en correspondentie van
Thijssen, evenals foto's en objecten variërend van Thijssens
wandelstok tot de boekenkast die de schrijver Jan Mens voor
hem maakte. Het museum zal van donderdag tot en met zondag
geopend zijn.
enschede theo hakkert
Eerst liet de burgemeester van
Rijssen weten dat hij niet ver
wacht dat Belcampo in zijn ou
de woonplaats ooit een stand
beeld krijgt of een straat naar
zich vernoemd ziet. En nu heeft
ook literair Nederland de schrij:
ver gedegradeerd. Uitgeverij
E.M. Querido te Amsterdam
heeft te elfder ure de plannen
voor de uitgave van het Verza
meld Werk van Belcampo
(1902-1990) ingetrokken. In
plaats van een driedelige ge
bonden uitgave in cassette, die
medio april in de boekwinkel
zou liggen, verschijnt slechts
een bloemlezing. De uitgave
daarvan is niet te verwachten
vóór 1996.
Of het ooit nog zal komen tot
een uitgave van Belcampo's
Verzameld Werk, wat in het al
gemeen wordt beschouwd als
de grootste postume erkenning
die een schrijver te beurt kan
vallen, is zeer twijfelachtig.
Querido heeft van de uitgavë
van het Verzameld Werk moe
ten afzien toen bleek dat het
Nederlands Literair Produktie-
en Vertalingenfonds, in het boe
kenvak bekend als het Produk-
tiefonds, geen financiële bijdra
ge wilde leveren. Het Produktie
fonds vindt een volledige her
uitgave van Belcampo's werk
overbodig.
Zonder deze subsidie zou de
verkoopprijs van de boeken-
cassette zo hoog worden, dat hij
onverkoopbaar werd. Opmerke
lijk aan deze zaak is dat Querido
de uitgave al prominent had
aangekondigd, wat ongebruike
lijk is wanneer het Produktie-
fonds nog niet over een subsidie
heeft beslist.
„Een culturele blunder van de
eerste orde". Zo reageert Jean-
Paul Franssens op het niet ver
schijnen van het Verzameld
Werk van Belcampo. Schrijver-
/schilder Jean-Paul Franssens
onderhield tientallen jaren nau-
Lezing over de geschiedenis van de film in Leiden
chef annemiek ruvcrok, 071 -356471plv -chef jan rijsdam, 071-356472
Zouden de Leidenaars die
tuk waren op een modern
avondje uit getrild hebben
van opwinding bij het le
zen van de volgende adver
tentie?
„Morgén begint de mooiste,
de meest boeiende en be
langrijke serie-film van de
zen tijd: Homunculus (de
kunstmensch). Homun
culus, niet langs natuurlij
ken, doch langs chemischen
weg geboren, geeft in zijn
later leven blijk dat dit on
derscheid duidelijk merk
baar is. Ieder siddert voor
hem, daar hij toegerust is
met een herculische kracht.
Wij zien hoe dwaas hij zich
voelt in zijn ellendig be
staan. Hij neemt wraak op
zijn wetenschappelijken
vader, door diens natuurlij
ken dochter te trouwen en
ongelukkig te maken.
leiden herman joustra
En wat zouden de huisvaders
geroepen hebben? „Vrouwlief,
ik ga kaartjes reserveren voor
deze voorstelling. Morgen gaan
wij naar de Hollandia-bioskoop!
Aan de Oranjegracht."
Wie zal het zeggen, de adver
tentie, in het Leidsch Dagblad,
stamt uit een grijs verleden,
1919 om precies te zijn. Feit is
wel dat de film aan het begin
van deze eeuw een hoge vlucht
nam. Wat belangstelling betreft
dan. De film, dat was een bewe
gende ansichtkaart.
De laatste woorden zijn van
drs. Coby Bordewijk, van de
vakgroep Theater- en Filmwe
tenschap van de Rijksuniversi
teit Leiden. Zij gaf gisteravond
een lezing in het Centraal Faci
liteitengebouw van de universi
teit aan de Cleveringplaats. Spe
ciaal voor de Vereniging van
Vrienden van het Gemeentear
chief van Leiden. Maar ook an
deren waren welkom.
Bordewijk presenteerde haar
gehoor een overzicht van twee
jaar uitgebreide studie naar de
filmgeschiedenis in Leiden en
beeldende kunst
recensie roos van put
Foto's van Rinie Bleeker 'Bitterfeld, de bit
tere waarheid van de Wende' en van
Marcel Dekker Devos. Te zien t/m 24/3,
ma tfm za 10-22 uur. zo 14-17 uur.
LAKgalene, Cleveringaplaats 1Leiden
De inmiddels verdwenen Camera-bioscoop aan de Hogewoerd, heette in
ging daarbij in op een aantal as- slechts stomme films.
pecten van die geschiedenis.
Zoals: op welke manier adver
teerden de bioscopen geduren
de de eerste jaren van de film?
In 1919, om dat jaar nog maar
eens onder de loep te nemen,
waren er nogal wat bioscopen
in Leiden. Je had dus de Hollan
dia-bioskoop. Maar daar was
ook Bioscope Moderne aan de
Mandemakerssteeg nummer 7.
En Bioscoop Royal, aan het Ra
penburg nummer 10. En wat te
zeggen van Thalia aan de Haar
lemmerstraat, het latere Rex. En
Rembrandt, het latere Camera,
aan de Hogewoerd. Trianon zou
pas in 1927 verschijnen en ook
Lido was er toen nog. niet.
Hoogtijdagen van de film in
Leiden! Ook vertoonde men nog
Nog een advertentie uit dat
jaar, van Luxor aan de Stations
weg. Daarin wordt de aandacht
gevraagd voor de volgende film
vertoningen: 'Kijkjes in de die
renwereld', 'Wereldnieuws'.
'Het einde van Alma Bonar'.
'Het Wereldwonder', 'Ter dood
veroordeeld' en 'Kerstavond'.
Wat een aanbod!
Het waren vooral korte films
van een minuut of vijf, zo luidde
de uitleg van Bordewijk. In de
eerste jaren waren het vooral
ingekleurde historische films,
passiefilms over het leven en
sterven van Jezus, natuuropna
men en modejournaals die aan
den volke werden getoond.
Goedgekeurd door de zoge
heten 'lichtbeeldencommissie'
het begin Rembrandt.
van Leiden^/e&nf/gQfëpjetdttkaiff
notabelen. De filmkeuring was
in de jaren 1913 tot en met 1928
nog plaatselijk geregeld. Wat
keurden zij zoal af? Om maar
eens wat te noemen: Beelden
uit het seksuele leven, van echt
breuk of spotternij met het hu
welijk, beelden van gauwdieve
rij of gelukte kwajongensstre
ken, beelden waarin religieuze
overtuigingen worden gekwetst,
stuitende dronkemans- en mis
daadscènes. Jaja, kom daar van
daag de dag nog maar eens om!
Blijkbaar kon Homunculus er
mee door, ondanks de wraak op
zijn wetenschappelijke vader.
Maar helaas, ook de kunst
mensch Homunculus, held van
de Hollandia-bioskoop, is niet
meer.
Een mens is opgebouwd uit ver
schillende factoren, zoals het li
chaam, de geest, de taal die ge
sproken wordt, culturele ele
menten en bijvoorbeeld de eth-
nische afkomst. Deze verschil
lende lagen bepalen het wezen
van een mens. Het lichaam is in
deze opsomming direct zicht
baar, maar veel van deze ken
merken zijn dat niet.
Marcel Dekker Devos tracht
in zijn foto's deze gelaagdheden
van een mens, zichtbaar en on
zichtbaar, te verbeelden. Een
mens is in zijn visie een synthe
se van een aantal hoedanighe
den. Zijn werk bestaat uit foto's
die opgebouwd zijn uit verschil
lende beelden die hij over el
kaar schuift en die hij net zo
lang componeert totdat een
voor hem bevredigende foto is
ontstaan. Het is niet onmiddel
lijk te zien uit hoeveel lagen de
foto is opgebouwd. Delen van
een menselijk lichaam zijn her
kenbaar, maar de grens is niet
te trekken waar de ene laag in
de ander overgaat. Duidelijke
begrenzingen ontbreken.
Dekker Devos vindt de mens
eigenlijk ook hulpeloos. Een
mens wordt volgens hem opge
bouwd uit een aantal bouwste
nen. Een voorbeeld om deze
uitspraak te illustreren, geeft hij
door zijn idee over de wil uit te
spreken. Een mens heeft niet de
vrijheid om te doen wat hij wil.
omdat dit afhankelijk is van het
aantal mogelijkheden en capa
citeiten die een vast gegeven
zijn. Anders gezegd: een mens
doet wezenlijk niets anders dan
reageren op zijn 'bouwstenen',
het wezen van de mens is nou
eenmaal zo gegroeid. In zijn fo
to's tracht hij dan ook beelden
te scheppen, die hij zeer bewust
laag over laag opbouwt, om zijn
ideeën te visualiseren. Dat hij
een niet optimistische visie over
zijn thema heeft, blijkt onder
meer uit zijn kleurkeuze. Of be
ter gezegd, uit zijn niet-kleuren
keuze. Het merendeel van zijn
foto's is zwart-wit met vele
grijstonen. Kleur is voor Dekker
Devos eigenlijk een verleider,
iets aangenaams, een biolo
gische prikkel voor esthetische
gevoelens. Hij beperkt zich lie
ver tot structuur en contrast om
datgene te vertellen wat hij be
langrijk vindt.
Hij streeft esthetiek niet na
door kleuren te gebruiken, maar
een zekere schoonheid is met
name in de harmonische com
positie en de keuze van de ver
schillende onderdelen van zijn
foto's niet te ontkennen. Alle la
gen in het werk resulteren in
uitgebalanceerde vormen (bij
voorbeeld een vrouwenlichaam
in combinatie met kettingen),
waar niets aan toegevoegd of af
gehaald kan worden. De achter
liggende gedachte voor het ont
staan van de werken laat zich
(jammer genoeg) niet gemakke
lijk vinden.
Rinie Bleeker registreerde in
Bitterfeld (tot 1989 het centrum
van de chemische industrie van
de voormalige DDR en de
meest vervuilde stad van Euro
pa) de omstandigheden waarin
deze stad verkeerde toen de in
dustrie werd stilgelegd. Sombe
re zwart-wit foto's van arbeiders
die eerst in de industrie werkten
en die deze nu aan het afbreken
zijn, tonen hoe een stad zonder
doel er uit kan zien. Deprime
rend.
Een mens wordt volgens Dekker
Devos opgebouwd uit een aantal
bouwstenen.
FOTO MARCEL DEKKER DEVOS
arnhem gpd
Dertien musicals reizen volgend
theaterseizoen langs de Neder
landse schouwburgen. Zes
daarvan komen regelrecht uit
de oude doos; het zijn beproef
de succesnummers met titels
die iedereen wel kent. Een plus
puntje in de enorme brij musi
cals die op ons afkomt, is het
feit dat er vier nieuwe, oor
spronkelijk Nederlandse pro-
dukties op stapel staan.
De markt voor musicals is de
laatste jaren* fors gegroeid. Niet
in de laatste plaats dankzij de
spectaculaire produkties uit de
fabriek van Joop van den Ende.
Hij schotelt steeds voorstellin
gen voor waarbij de gemiddelde
schouwburgbezoeker ogen en
oren te kort komt. Nadeel van
Van den Ende is dat hij wat al te
gemakkelijk teruggrijpt op be
staande successen uit het bui
tenland.
Tot ergernis van sommige
schouwburgdirecteuren. ,,lk
ben er niet blij mee", bekent Rik
van Hulst, voorzitter van de
Vereniging van Schouwburg- en
Concertdirecteuren (VSCD). „Ze
zijn technisch gezien best goed
gemaakt, maar artistiek vind ik
er nooit veel aan. Van den Ende
noemt zijn produkties enter
tainment. Dat zijn ze ook. Het is
geen kunst."
Het enorme aanbod van mu
sicals voor het komend seizoen
stuit Van Hulst tegen de borst.
„Daar zit niemand op te wach
ten. Het wordt te duur en het is
te veel van hetzelfde", oordeelt
hij. „Ik ga ervan uit dat een ge
middeld gezin hooguit één tot
twee keer per jaar 75 gulden uit
geeft voor een bezoekje aan een
musical. Ik wil die prijzen dan
ook absoluut niet hoger heb
ben. Het idee dat schouwbur
gen verdienen aan uitverkochte
zalen bij musicals is een misvat
ting. We moeten er altijd geld
op toeleggen."
Voorzitter Harry Kies van de
Vereniging van Theater- en Te
levisieproducenten (VTP) er
kent dat het aanbod te groot is.
„Ook in de theaterwereld werkt
stomweg het marktmechanis
me. Een paar jaar geleden werd
duidelijk dat de musical aan po
pulariteit wint. Steeds meer
producenten spelen daar op in
door het uitbrengen van musi
cals. Het is legitiem dat te prij
zen. Maar je komt op een be
paald moment op het punt dat
er meer aangeboden wordt dan
er vraag naar is. Dat geldt ook
voor kauwgom, schoenen en
kleding. Dergelijke golfbewegin
gen zie je overal."
'A star is born': Webber-niusical
new york gpd
De Britse componist Sir Andrew
Lloyd Webber heeft zijn zinnen
gezet op de film 'A Star is Born'
uit 1954. Hij wil er een musical
van maken. I.loyd Webber heeft
daartoe afgelopen weekeinde in
New York de rechten gekocht.
Na 'Sunset Boulevard' is het de
tweede filmklassieker die Lloyd
Webber tot musical bewerkt.
George Cukor regisseerde 'A
Star is Born' in 1954 met in de
hoofdrol Judy Garland. De film
vertelt het verhaal van het plot
selinge Hollywoodsucces van
een jong sterretje en de onder
gang van haar oudere echtge
noot, die vroeger een ster was.
Barbra Streisand speelde een
hoofdrol in een remake halver
wege de jaren zeventig. Het ver
haal was toen verplaatst naar de
rockwereld.
Volgens een woordvoerder
van Lloyd Webber staan er pro
dukties op Broadway en West
End gepland. Een premièreda
tum is nog niet vastgesteld. De
Britse componist, die hits als
'Cats' en 'The Phantom of the
Opera' op zijn naam heeft
staan, werkt ook nog samen
met Meat Loaf-producer Jim
Steinman aan een nieuwe rock
opera.
we vriendschapsbanden met
Belcampo. „Dit is een geweldige
misser. Belcampo neemt een
bijzondere plaats in in de Ne
derlandse literatuur, waarin hij
zo actief was. Op zo'n manier
mag je niet met het culturele
erfgoed omgaan," meent Frans
sens.
Het is hoogst ongebruikelijk
in de uitgeverswereld om me
dedeling te doen over de weige
ring van het Produktiefonds be
paalde uitgaven financieel te
ondersteunen. Zowel de direc
teur van het Produktiefonds,
Frank Ligtvoet, als Querido-di-
recteur Ary Langbroek zijn dan
ook zeer ongelukkig met deze
publiciteit in de pers. Het ge
beurt namelijk heel regelmatig
dat het Produktiefonds aanvra
gen van uitgevers weigert. In de
regel heeft daar niemand weet
van, omdat de uitgever eerst de
beslissing van het Produktie
fonds afwacht voordat een uit
gave wordt aangekondigd.
Querido echter heeft in de
najaarscatalogus van 1994 het
verschijnen van Belcampo's
Verzameld Werk aangekondigd.
„Ik had het niet moeten aanbie
den," zegt Langbroek die daar
mee het boetekleed aantrekt.
De directeur van Querido be
kent ruiterlijk dat hij er geen
moment rekening mee had ge
houden dat het Produktiefonds
financiële steun zou weigeren,
maar bij nader inzien kan hij
het fonds geen ongelijk geven.
„Er zitten zwakkere plekken
in Belcampo's werk. Dat is zo."
Het Produktiefonds heeft de
uitgever aangeraden een
bloemlezing van Belcampo's
werk uit te geven. Langbroek
zegt daar inderdaad aan te wer
ken. ondanks het feit dat diver
se uitgevers al eens bloemlezin
gen van Belcampo's verhalen
hebben uitgegeven. „Dit wordt
een voor de eeuwigheid bedoel
de bloemlezing," belooft Lang
broek.
'Relapsus' vol kromme poëzie in Leidse schouwburg
theater
voorbeschouwing tineke straat
man
Voorstelling: Relapsus van Wim T Schip
pers door Orkater Regie Knjn ter Braak
Live muziek: emsemble Giusto Spel: Piet
Römer, Olga Zuiderhoek, Wim T Schip
pers, Aat Ceelen e.a. Te zien: 9 en 10
maart, schouwburg. Leiden.
Wie thuis is in Wim T. Schip
pers' televisieseries zal bij het
zien van zijn toneelstuk 'Re
lapsus' niet voor verrassingen
komen te staan. De clichés stui
teren heen en weer. Meligheid
is troef. En de Ster-spot-zinnen
van de personages hebben net
dat vleugje kromme poëzie dat
Schippers' teksten zo onweer
staanbaar maakt. Voor de lief
hebbers althans.
Spil van het stuk is de zestiger
Richard Holms (Piet Römer),
een rijke autohandelaar met
muzikale aspiraties. Het enige
dat deze weduwnaar nog van
het leven verlangt 'in de korte
tijd die me gegeven is' is een
beetje aandacht. Die vindt hij
uiteraard. Hij wordt tomeloos
verliefd op een vrouw die hem
op kerstavond komt verblijden
met zijn hartewens: het auto
jaarboek dat hij bij haar boek
handelaar-echtgenoot heeft be
steld. Niemand is blij met de
plotseling opbloeiende roman
ce. Haar echtgenoot niet, en
Holms' zoon en kleinzoon
evenmin: die vrezen dat de erfe
nis aan hun neus voorbijgaat.
De thriller-achtige plot - de
autohandelaar wordt vermoord
aangetroffen en iedereen ver
denkt iedereen - zit vernuftig in
elkaar, dat moet gezegd. Schip-
Wim T. Schippers (met pistool) kent zijn métier en houdt de vaart erin.
pers kent zijn métier en houdt ble) met de juiste tussenpozen weerhouden van het gemakke-
de vaart erin, terwijl hij ook de aan ons serveert. Evenveel ver- .lijke scoren of de vette schmie-
misverstanden en woordspelle- stand van zijn vak heeft regis- re. Zelfs Piet Römer is voor zijn
tjes en leuke-liedjes-tussendoor seur Krijn ter Braak, die de ac- doen ingetogen, en ook Schip-
(begeleid door een live ensem- teurs met strakke hand heeft pers zelf, die de zoon speelt, be-
FOTO BEN VAN DUIN
heerst zich, hoewel hij af en toe
wel erg blij is met zijn eigen
grappen.
Gemeen zijn die grappen
overigens nooit, laat staan
wrang. Mild deelt toneelschrij
ver Schjppers zijn schopjes uit
tegen de Nederlandse truttig
heid, mild kapittelt hij het lite
raire wereldje, mild haalt hij be
paalde televisieprogramma's
onderuit. Waarmee dit stuk op
nieuw illustreert dat hij zich
nergens echt druk over maakt.
Verontwaardiging is hem
vreemd, een boodschap heeft
hij niet, het is alsof hij zijn hele
leven lang vanuit een luie leun
stoel de wereld heeft aan
schouwd en maar één conclusie
kon trekken, namelijk dat het
aardse bestaan van lulligheid
aan elkaar hangt.
Dat is zijn visie, en dat mag.
Maar er zit wel een addertje on
der het gras. Waarom, zo vraag
ik me bijvoorbeeld af, zijn
Schippers' personages eigenlijk
nooit slim, of aardig, of gevoe
lig? Waarom is er nooit eens een
vermoeden van tragiek? Waar
om is iedereen altijd zo hinder
lijk oppervlakkig? Mede door
deze voorstelling bekruipt me
langzamerhand het vermoeden
dat Schippers van een wel erg
hoge toren naar beneden blikt,
een beetje arrogant is, wellicht
niets dan minachting voelt voor
de onhandigheid waarmee wij
allen door het leven schutteren.
Inlevingsvermogen of mededo
gen ontbreekt hem in elk geval
volkomen, van enige vernieu
wing of verdieping van zijn ta
lent is geen sprake. Hij zoeft
maar door op de eenmaal inge
slagen weg. Die weg loopt dood.
ben ik bang. Wat dat betreft is
de titel - relapsus betekent te
rugval - pijnlijk goed gekozen.
