Irak valt Koerden aan SKSSdB1 Buitenland Voedselgebrek dreigt oor Nederlandse VN'ers Boterham met pindakaas voor goede rapportcijfers Rusland rouwt om vermoorde tv-journalist Leeson voorlopig vast in Duitsland Aérospatiale ontkent rol in smeergeld-zaak 'Willygate' blijft België beroeren ^TERDAG 4 MAART 1995 AFP Agence France Presve ANP Algemeen Nederlands Persbureau AP Associated Press DPA* Deutsche Presse AgenturCPD Geassocieerde Pers Diensten Ind The Independent RTR Reuter UPI United Press International Weer nieuwe presidentskandidaat VS ::?:&||ashington De Amerikaanse Republikeinse Partij heeft er een Met de kandidaat voor het presidentschap hij. Senator Richard lugar uit de staat Indiana wil meedingen naar de Republikeinse 5|:':^fcndidatuur voor de verkiezingen in 1996 zei hij gisteren. Hij is van de Senaatscommissie voor buitenlandse betrekkingen |||Si heeft grote invloed op het buitenlandse beleid van de Vere «IMigde Staten. Volgens kenners maakt Bob Dole, leider van de Re- ^Wublikeinse meerderheid in de Senaat, nog de meeste kans maar jggyije is geen officiële kandidaat. raMussolini-wijn mag verkocht ««milzano Hoewel er in Italië anti-fascistische wetten van kracht ^rojn, blijkt het niet strafbaar om wijn met een fascistisch etiket te jJi»rkopen. Ben rechter in Bolzano besloot gisteren dat kroegbaas fj^juciano Guiato niet in de fout was gegaan door flessen wijn te fflgjgfcrkopen waarop het portret van wijlen dictator Benito Mussoli- $i|li staat. Een plaatselijke bestuurder had een aanklacht tegen de wjÖlian ingediend. De kroegbaas heeft de 5.000 flessen Mussolini- ySailiin inmiddels uit de handel genomen. sffijostenrijkse piloten verongelukt Uwenen» Twee Oostenrijkse militaire piloten zijn gisteren om het ^^Iven gekomen toen hun Saab 105 straaljager neerstortte. Vol gens ooggetuigen vloog het toestel te laag. In de nabijheid van let wrak, dat in de westelijke Alpen ligt, werd een lege thietstoel gevonden. Het is het elfde ongeluk waarbij een Saab (eerstort sinds Oostenrijk in 1971 veertig van deze toestellen tocht. Elf vliegeniers verloren het leven. londerden Rwandezen sterven in cel eneve Door overbevolking van de Rwandese gevangenissen omen maandelijks naar schatting 250 tot 300 mensen om het 5 even. Dat zeggen woordvoerders van de Verenigde Naties. De kvangenen verhongeren, gaan dood aan ziektes of worden ge lood door bewakers. Er zitten nu ongeveer 25.000 mensen in gevangenissen vast voor de massamoord op hun landgenoten. Angst voor grootscheepse aanval dit weekeinde 'Geen steun aan bezuinigingen e Nederlandse VN-troepen in Bosnische moslim-enclave febrenica zijn door hun voor- |ad vers voedsel heen. Het mi- jsterie van defensie verklaarde pteravond dat de Bosnische frviërs weigeren konvooien Aet nieuwe voorraden door te "Iten. De Nederlandse blauw- elmen zijn inmiddels overge tapt op de aanwezige gevechts- intsoenen. Defensie wil niet ingeven voor hoeveel dagen leze voedselvoorraad toerei end is. I Het is Den Haag onduidelijk iaarom de Bosnische Serviërs tulpkonvooien blokkeren. Het W-hoofdkwartier in Sarajevo kaapstad runa hellinga correspondent Succes kan in een klein hoekje schuilen. Terwijl grootse plan nen voor goedkope gezondheidszorg en betaalbare woningen voor Zuid-Afrika's armsten maar moeizaam van de grond ko men, heeft een simpele boterham met pindakaas voor een enorme verandering gezorgd in het leven van 4,6 miljoen schoolkinderen. Volgens de statistieken leeft 44 procent van de Zuidafrikanen onder de officiële armoedegrens, die in 1993 op negentig gul den per persoon per maand lag. Meer dan 96 procent van die officiële armen is zwart. Uit onderzoek blijkt dat die armoede grens zeer krap is bemeten is. Ook in gezinnen die wat meer verdienen, komt namelijk op grote schaal ondervoeding voor. Vooral kinderen in de groei worden daardoor getroffen. Enkele maanden geleden kondigde de regering een voedsel programma aan voor scholieren uit arme gezinnen. In het ver volg zouden ze op school een lunch krijgen, bestaande uit een glas melk en een boterham met pindakaas. Er werd 240 mil joen gulden voor uitgetrokken en dat is volgens betrokkenen uitstekend besteed geld. Het heeft een tijd geduurd eer het lunchprogramma echt op gang kwam, vooral omdat het moeilijk was de scholen in veraf gelegen dorpen te bereiken. Juist daar is de behoefte aan voed selhulp heel groot; van de arme zwarten leeft namelijk zeventig procent op het platteland. Alleen al in de Oostkaap, de armste regio van het land, worden dagelijks 2,9 miljoen kinderen via het hulpprogramma gevoed. De dagelijkse maaltijd heeft er voor gezorgd dat kinderen veel regelmatiger op school verschijnen dan vroeger. School hoofd Abel Kgaüa van de Kutumela-Molefischool in de provin cie Gauteng: „Sinds de kinderen te eten krijgen, zitten de klas sen voller en zijn de schoolresultaten beter. Het is ongelooflijk wat een maaltijd kan doen". Het Iraakse leger is gisteren en donderdag met tanks de Koerdische vrijstaat in het noorden van Irak binnenge vallen. Dat meldt het Iraaks Nationaal Congres (INC), de overkoepelende organisatie voor alle oppositiegroepen tegen het bewind van Saddam Hussein. De gevechten beperken zich vooralsnog rond de plaatsen Kifri, Tsjamtsjamal en Shurush, maar de INC-leiding is bang dat er dit weekeinde een grootscheepse aanval zal plaats vinden. dat dit geen buitengewone actie is. „Het gaat slechts om een wisseling van de wacht. Troe pen zijn altijd paraat aan de grens om te voorkomen dat strijders van de Koerdische Ar beiderspartij PKK vanuit Noord- Irak het land inkomen." De PKK heeft bases in Iraaks Koerdistan, waarop zij zich terugtrekt na Turkse doelwitten aangevallen istanbul «gpd Ook het Turkse leger heeft de afgelopen dagen troepen ge concentreerd aan de grens met Irak. „Ik kan niet geloven dat dat toeval is", aldus een woord voerder van het INC in Londen tegenover deze krant. De Turkse minister van defensie Mehmet Gölhan heeft echter verklaard te hebben. Turkije gaat ervan uit dat de Iraakse Koerden on der één hoedje spelen met de PKK, die vecht voor een onaf hankelijk Groot-Koerdistan dat delen van Irak, Turkije, Iran en Syrië beslaat. Turkije pleit dan ook onvermoeibaar voor de ter ritoriale integriteit van Irak. De terugkeer van Saddam Hussein naar het Koerdische noorden zou het land niet onwelkom zijn. Volgens het INC heeft de dictator zelf de afgelopen dagen via de pers aangekondigd dat hij dit van plan is. In zoge naamd onpartijdige berichten vroegen de kranten in Bagdad hem om 'alstublieft de orde in het land te herstellen.' Kifri, dat als eerste aangeval len werd, is één van de concen tratiesteden waar de bevolking gedwongen werd te wonen na dat hun dorpen door Saddams leger waren vernietigd. Het ligt nog net in het gebied dat de Koerden konden bevrijden toen zij na de Golfoorlog in opstand kwamen. De bewoners zijn eraan ge wend dat ze regelmatig onder vuur worden genomen, maar donderdag rolden voor het eerst dertig tanks hun woonplaats binnen. Gisteren zijn nog eens 25 tanks opgetrokken verder het gebied in, tot Tsjamtsjamal, waar de Koerdische leider Djelal Talabani zijn hoofdkwartier heeft. Talabani is verwikkeld in een machtsstrijd met zijn aarts rivaal Mesut Barzani, die sinds december aan honderden men sen het leven heeft gekost. Het voortbestaan van het Itali aanse zakenkabinet-Dini is ui terst onzeker geworden nadat ex-premier Berlusconi en zijn partners van de 'Pool van de Vrijheid' gisteren geheel onver wacht besloten tegen de tussen tijdse bezuinigingsoperatie van het kabinet te zullen stemmen. De leden van de 'pool', die eerder deze week nog verklaar den dat ze hun fiat aan de door iedereen noodzakelijk geachte bezuinigingen zouden geven, spraken gisteren van 'een nutte loos ritueel van de failliete Eer ste Republiek'. In een commu niqué stellen Berlusconi en de zijnen 'niet langer het techno cratische kabinet te zullen steu nen. omdat het dient als dek- heeft de indruk dat de Serviërs hun optreden als drukmiddel tegen de moslims en de VN- missie in het door burgeroorlog verscheurde Balkanland gebrui ken. Als gevolg van de blokka des dreigt ook in de Oostbosni- sche moslimenclaves Gorazde en Zepa opnieuw een nijpend gebrek aan voedsel, brandstof en medicijnen. „Het is een trieste situatie. De meest essentiële geneesmidde len raken op", aldus Kris Ja- nowski, woordvoerder van het hoge VN-commissariaat voor vluchtelingen (UNHCR). De VN hebben tpt nu toe tevergeefs hierover op het Bosnisch-Servi- sche hoofdkwartier in Pale on derhandeld. moskou Rusland heeft gisteren massaal afscheid genomen van zijn populaire televisie- om hun laatste eer aan Listjev te bewijzen. Op de foto de door verdriet verscheurde journalist, Vladislav Listjev, die woensdag in Moskou werd vermoord door de maffia. Meer moeder van Listjev bij de kist van haar zoon. foto anp sercei chirikov dan 10.000 mensen kwamen naar het hoofdkantoor van het televisienetwerk 'Ostankino' Speculant dreigt anderen erbij te lappen bonn peter van nuusenburg/ap correspondent Nick Leeson, de 28-jarige beurs handelaar die de gerenommeer de Engelse bank Barings met zijn speculaties te gronde heeft gericht, blijft voorlopig in de Duitse stad Frankfurt in voorar rest. De rechtbank in Frankfurt komt daarmee tegemoet aan een verzoek van de autoriteiten in Singapore. De stadstaat heeft om uitlevering van de speculant verzocht. Zij willen hem vals heid in geschrifte en bedrog ten laste leggen, waarop een maxi mum celstraf staat van zeven jaar. Leeson werd donderdagoch tend op de vlieghaven van Frankfurt gearresteerd, nadat hij met zijn vrouw een week was ondergedoken in Maleisië. Naar zijn zeggen was hij op weg naar Londen. Volgens het Engelse boule vardblad The Sun zou Leeson voor zijn arrestatie nog met een vriend hebben gebeld en heb ben gezegd dat hij 'gepakt' is door zijn superieuren. „Hoge functionarissen van Barings wisten waar ik mee bezig was en keurden dat goed. Als ze me nu niet steunen, ga ik namen noemen om er voor te zorgen dat ze een deel van de schuld dragen", zou Leeson volgens The Sun hebben gezegd. De krant noemt de vriend van de Britse beurshandelaar overigens niet bij naam. Op de vraag of Leeson infor matie heeft die ook andere functionarissen van Barings in diskrediet zou kunnen brengen zei zijn advocaat Kempf giste ren: „Ik neem aan van wel." Kempf zei niet te weten of Lees on medeplichtigen heeft gehad. Leeson wil worden uitgele verd aan Groot-Brittannië, maar dat land heeft geen uitleverings verzoek ingediend omdat hij daar geen strafbare feiten heeft gepleegd. De rechtbank in Frankfurt heeft Justitie in Singapore twee maanden de tijd gegeven om ook de bewij zen inzake bedrog te overleg gen. De hele uitleveringsproce dure kan wel vier maanden du- brussel anp De Franse firma Aérospatiale heeft gisteren beschuldigingen tegengesproken dat het eind ja ren tachtig 3,3 miljoen gulden smeergeld heeft overgemaakt naar een topman van de Belgi sche Socialistische Partij. De fir ma kondigde gisteren in een verklaring aan zelf naar de Bel gische Justitie te stappen om de ware toedracht in deze zaak vast te stellen. Aérospatiale dreigt verder met juridische stappen om be schadiging van haar imago en goede reputatie tegen te gaan. De Belgische media meldden donderdag dat het gerecht via het Agusta-schandaal een ande re omkoopaffaire op het spoor brussel peter de vries Het klonk zwaar overdreven: „Maffiosi zijn in de politieke ioj wereld binnengedrongen..." hield gewezen vice-premier Philippe Moureaux donderdag het Belgische parlement voor. Maar de meeste volksvertegen woordigers voelden toch even een koude rilling over hun rug lopen. Want het Agusta-schan- daal dat onze Zuiderburen nu al weer twee weken in de ban houdt, blijkt met de dag om vangrijker en ernstiger te zijn. Het gaat al lang niet meer om de onhandige leugentjes van socialistische voorlieden als Louis Tobback en Willy Claes. In de ambtelijke en politieke top lijken corruptie en dubieuze betalingen schering en inslag te zijn. 'Willygate' is de affaire de laatste weken spottend gaan he ten. Het is een verwijzing naar de moeder aller schandalen, Watergate, en naar Willy Claes, de oldtimer van de Belgische politiek die het schopte tot NAVO-secretaris-generaal. Een woensdag begonnen reis naar - de VS en Canada biedt Claes I een korte adempauze, even weg van de verschroeiende media- aandacht. Maar dat verandert niets aan de 'nauwe schoentjes' waarin hij naar Vlaams gezegde staat sinds duidelijk is gewor den dat onder de neus van Claes zich op zijn ministerie een smeergeldcircuit ontwikkel de. Al jaren deden in België geruch ten de ronde dat er in 1988, toen het leger 46 nieuwe heli kopters nodig had, steekpen ningen waren betaald. Hoewel nog altijd onbekend is welke bedragen Agusta exact uitkeer de om de order van 400 miljoen in de wacht te slepen, staan de betalingen van smeergeld in middels vast. Twee ministeries werden bewerkt: het departe ment van defensie onder leiding van de Waalse socialist Coëme en het ministerie van economi sche zaken van de Vlaamse so cialist Claes. Aan Waalse kant van de taal grens barstte de Agusta-bom vorig jaar al en maakte ze drie slachtoffers in de gelederen van de onkwetsbaar geachte Parti Socialiste. Guy Coëme, partij voorzitter Guy Spitaels en ge westelijk minister Guy Mathot werden verdacht van corruptie dan wel valsheid in geschrifte. Na een doodsstrijd van twee weken traden 'les trois Guys' toch maar af. Dit najaar komen ze voor de rechter. In Vlaanderen is het Agusta- kruitvat pas twee weken gele den ontploft, met tot nu toe vijf arrestaties als resultaat. De Agusta-lobbyist George Cywie is opgesloten, evenals een advo caat en functionaris Wallyn van de Socialistische Partij die als tussenpersoon zouden hebben geopereerd. Daarnaast zit SP- penningmeester Etienne Mangé vast: hij heeft het geld aangeno men, maar ontpopt zich nu als kroongetuige. De grootste vis is Johan Delanghe, de ambtelijk rechterhand van Claes toen de ze moest beslissen over de or der. Delanghe zou de man zijn die daadwerkelijk is omgekocht om de adviezen voor Agusta po sitief te kleuren. Voor de SP is de affaire inmid dels uitgegroeid tot een nacht merrie. Dat komt niet alleen doordat de partij bij de komen de vervroegde verkiezingen een gegarandeerd pak rammel krijgt; het komt ook door het onhandig gedraai van de partij top. Claes, Tobback en voormalig partijvoorzitter Vandenbroucke hielden eerst bij hoog en bij laag vol nooit van Agusta-steek- penningen te hebben gehoord. Toen penningmeester Mangé bekende de 2,7 miljoen gulden tegen het uitdrukkelijk advies van de partijtop te hebben aan vaard, Idaarde het collectieve geheugen op. Vooral Claes wist dat op tv zo theatraal te brengen ('tien se conden over gepraat') dat nie mand er ook maar één woord van geloofde. Maar dat het geld was gesluisd naar bevriende stichtingen, dat hadden ze nooit geweten en daar voelden ze zich ook niet politiek verant woordelijk voor. De vervolgens als 'politiek zuivere' daad aan gekondigde eigenhandige getui genis voor Justitie, versterkte slechts de indruk dat de drie so cialisten enkel onder druk be reid zijn de waarheid te spre ken. En zelfs bij die beschamende vertoning bleef het niet. De ar restatie van Delanghe maakte duidelijk dat de Agusta-corrup tie tot het hoogste ambtelijke niveau was doorgedrongen. De langhe was kabinetschef van minister Claes, de baas van diens machtige persoonlijke po litieke staf. Dat hij zou zijn om gekocht door Agusta-tussenper- sonen zonder dat de minister daar ook maar iets van zou heb ben gemerkt, valt moeilijk te ge loven. Claes en Delanghe trekken al tientallen jaren gezamenlijk op door de Wetstraat, het Belgische Binnenhof. Delanghe, SP-pen- ningmeester Mangé en tussen persoon Wallyn behoren ook nog eens tot een oud netwerk van bevriende socialisten. Maar het Agusta-schandaal lijkt zelfs nog dieper te gaan dan een op het verkeerde pad beland vriendenclubje. Want niet al leen de Italiaanse fabriek, maar ook de Franse concurrent Aero spatiale heeft geprobeerd de top van Claes' departement en par tij met 3,3 miljoen gulden te paaien. Waar dat geld is geble ven, is onduidelijk. De kans be staat dat tussenpersoon Wallyn daar zijn peperdure villa in Zuid-Frankrijk mee heeft ge kocht. Corruptie tot vlakbij de minis ter: de Vlaamse SP verdedigt het aanblijven van zijn kopstukken Claes, Tobback en Vanden broucke met het argument dat zij tenminste nog niet, zoals de Waalse geestverwanten, offi cieel beschuldigd zijn. Maar België houdt er een laffe smaak aan over, getuige de bijna dage lijkse oproepen in de kranten aan het drietal af te treden. Voor Philippe Moureaux, de ge wezen vice-premier namens de Parti Socialiste, staat inmiddels vast dat dit nog maar het topje van de ijsberg is. Tijdens een spoeddebat in het parlement onthulde hij donderdag dat de rechercheurs die de Agusta-af- faire onderzoeken de laatste weken ook een nieuwe getuige hebben gehoord in de moord - zaak-Cools, de in 1991 neerge- kogelde leider van de PS. Zonder het met zoveel woorden te zeggen suggereerde Mou reaux dat zo de zaken in een stroomversnelling zijn geko men. En tegelijk waarschuwde hij dat de getuige slecht be waakt wordt en zijn leven op het spel staat. Het klonk grim mig, maar voor Moureaux' con- élusie dat 'maffiosi in de politie ke wereld zijn binnengedron gen' is België jongste weken erg vatbaar geworden. was gekomen. De in voorarrest zittende schatbewaarder van de Vlaamse socialisten (SP), Etien ne Mangé, zou de nieuwe smeergeldaffaire hebben opge biecht aan de onderzoeksrech ter. Mangé zegt gedwongen te zijn geweest een verklaring af te geven dat geld van Aérospatiale naar de SP was gegaan. Dat was nodig om te voorkomen dat de Zwitserse autoriteiten het bank geheim voor de rekeningen van twee andere Agusta-verdachten in Zürich zouden opheffen. De Zwitserse Justitie wilde er zeker van zijn dat het geld niet voor criminele doeleinden was be stemd. Mangé zegt echter het geld van Aérospatiale nooit te hebben ontvangen. De beheerder van de Zwitser se rekeningen, oud-secretaris van de Vlaamse socialisten Luc Wallyn, zou de ontvangst van tien miljoen Franse Franc (3,3 miljoen gulden) hebben toege geven. Maar volgens hem kwam dat geld niet van Aérospatiale maar van een ander bedrijf. Wallyn zegt dat de miljoenen wèl naar de Vlaamse socialisten zijn gegaan. Russisch leger waarschuwt Tsjetsjenen nazran ap Terwijl de leiders van de strij dende partijen in Tsjetsjenië voorbereidingen treffen voor hervatting van de vredesbespre kingen. heeft het Russische le ger de inwoners van verschil lende Tsjetsjeense dorpen en steden gisteren gewaarschuwd dat ze hun woonplaats moeten verlaten. Doen ze dat niet, dan riskeren ze nieuwe beschietin gen. De Russen zeggen dat ze in tensieve artilleriebeschietingen op Samasjky, Argoen, Goeder mes en Sjali, 'bolwerken van het rebellenverzet', zullen beginnen als de rebellen niet vertreldcen. mantel voor louche operaties, die moeten leiden tot dictatuur van een minderheid.' Volgens Berlusconi proberen de (progressieve) partijen die het kabinet steunen, verkiezin gen uit te stellen en daarmee wordt, aldus de ex-premier, 'de wil van het Italiaanse volk verra den'. Het nieuwe offensief van Ber lusconi leverde heftige reacties op. Terwijl de lire een record- dieptepunt bereikte ten opzich te van de D-mark, sprak D'Ale ma, secretaris van de linkse PDS, van 'een daad van een bende zonder verantwoordelijk heidsgevoel'. „De pool geeft de voorkeur aan het spelen van Russisch roulette", aldus D'Ale ma. Dinsdag wordt er in de Senaat gestemd over de bezuinigings operatie. Ook de communisti sche PRC heeft aangekondigd tegen te stemmen. Dat betekent dat Dini geen meerderheid heeft en de Italianen zich moe ten opmaken voor de zoveelste politieke en vooral ook finan- cieel-economische crisis. Sachsen stelt Republikaner buiten de wet dresden dpa De Duitse deelstaat Sachsen be schouwt de Republikaner met onmiddellijke ingang als rechts- extremistisch en daarom vijan dig aan de Grondwet. Minister van binnenlandse zaken Heinz Egger heeft dat gisteren meege deeld. Volgens Eggert bewijst het partijprogram alleen lippen dienst aan de democratie. De partij bespot de belangrijkste democratische instellingen en ook lapt zij het verbod om te discrimineren naar ras, geloof of nationaliteit aan haar laars. De meeste andere Duitse deelstaten hebben de partij al eerder als rechtsextremistisch bestempeld. Het ministerie van binnenlandse zaken in Bonn, laat de partij sinds 1994 volgen door de binnenlandse veilig- heidsdient. Leden van de deelstaatrege ring van Mecklenburg-West Pommeren hebben gisteren hun spijt betuigd over een inci dent tussen Duitse skinheads en een op bezoek zijnde Chine se delegatie. De Chinezen wer den eind februari door de skin heads beledigd en gemoles teerd. Een van hen liep daarbij lichte verwondingen op. Justitie start nieuw onderzoek naar Berlusconi rome afp/dpa Tegen de voormalige Italiaanse premier Silvio Berlusconi is een nieuw justitieel onderzoek ge-, start, deze keer wegens geknoei met de BTW-wetgeving. Dat heeft de Italiaanse televisiezen der RAI gisteren gemeld. Berlusconi zou in 1990, toen hij nog geen politiek ambt be kleedde, als ondernemer druk op de regering-Andreotti heb ben uitgeoefend om de afschaf-! fing van het hoge BTW-tarief op' bepaalde luxe importgoederen te bewerkstelligen. Daarbij zou ook sprake zijn geweest van corruptie. De ex-premier ont kent. Winnie Mandela houdt dossiers even dicht johannesburg ap De Zuidafrikaanse politie mag tot 14 maart geen inzage heb ben in de documenten die eer der deze week werden meege nomen tijdens een huiszoeking in de woning en het kantoor van Winnie Mandela. Dat heeft een rechtbank in Johannesburg gisteren besloten. Op 14 maart komt er een hoorzitting, waarop Winnie Mandela de rechtmatigheid van de huiszoeking in haar woning in Soweto en het kantoor waar zij het particuliere Gecoördi neerde Programma tegen de Ar moede leidt, zal aanvechten. Mandeia's advocaten en de po litie werden het eens dat de dossiers tot zolang gesloten blij ven. De regeling is niet van toe passing op bewijs dat de politie elders verzamelt. Winnie Man dela wordt verdacht van het aannemen van steekpenningen van een bouwbedrijf. De druk op haar om af te treden als on derminister van kunst en cul tuur groeit met de dag.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1995 | | pagina 5