ZATERDAGS
BIJVOEGSEL
Duindigt weg, paardesport weg
ZATERDAG 4 MAART 1995
Training op Duindigt: „Dit moet een paardendorp worden, dan wordt de exploitatie al een stukje gemakkelijker."
FOTO S LOEK ZUYDERDUIN
Hij kent het klappen van de
zweep al 43 jaar en komt ook
met de meest rigoureuze oplos
sing. „Bom laten ontploffen en helemaal op
nieuw beginnen", luidt het advies van Hans
Eijsvogel, dè stem van Studio Sport zodra er
een paard het beeld inhuppelt. „Terug naar
nul. Weg met alle bla-bla figuren die er niks
vanaf weten. Privatiseer de banen, ga op een
normale, zakelijke manier werken. Kijk per
maand wat de opbrengst is en pas daar het
prijzengeld op aan. Rij desnoods een poosje
voor driehonderd gulden, maar kom nóóit,
nóóit met het verhaal dat Duindigt dicht
moet. Dat gebeurt in geen honderdduizend
jaar."
Onderwerp van gesprek is het zal duide
lijk zijn de toekomst van de Nederlandse
draf- en rensport in het algemeen en die van
Duindigt in hef bijzonder. Het is geen toeval
dat het een bijna onlosmakelijk met het an
der is verbonden. Duindigt is niet alleen de
grootste 'geldmaker' van de zieltogende be
drijfstak, met eenderde van de totale omzet,
in Wassenaar klopt ook emotioneel het hart
van de sport. De trek naar de enige vader
landse baan waar behalve draverijen ook ren
nen worden gehouden, mag in de loop der
tijd dan minder zijn geworden, Duindigt is
nog altijd de paardentempel van Nederland,
Duindigt is nog altijd een begrip.. „Zelfs ie
mand die paard met een t schrijft, weet hoe
je Duindigt spelt, merkt trainer/pikeur Rob
de Vlieger op. „Als Duindigt dichtgaat is dat
de doodsteek voor'de paardesport." De Leid-
se gebroeders Hagen, eigenaren van vier
paarden, stellen het nog kernachtiger: „Duin
digt weg, paardesport weg."
Prijzenpot
Het lijkt nauwelijks overdreven, nu zelfs de
grootste optimisten niet meer kunnen zeggen
dat het goed gaat met de draf- en rensport.
Aantal banen (ooit dertien, nu nog zes), be
zoekersaantallen en totalisator-opbrengsten
lopen al jaren terug. Door de opkomst van al
lerlei andere en simpeler gokmogelijkheden
zoals casino, fruitkast, kraslot en tal van lote
rijen met vette hoofdprijzen. De eigen wed
denschappen spreken daarbij nauwelijks
meer aan vanwege de geringe uitkeringen. En
dat alles gaat ten koste van de prijzenpot en
de mogelijkheden omdat de paardesport
voornamelijk draait op het geld van de wed
denschappen.
„Dat het goed gaat, hoort u mij niet zeg
gen", betoogt Rob Milders. „Maar het is wel
een slechte zaak geweest wat er in de winter
is gebeurd." De directeur van Duindigt doelt
Het moderne harddraven is een puur Nederlandse sport. Ooit gingen boeren en
burgers in Friesland met paard en wagen van de kerk naar de kroeg om een
Berenburgertje te pakken. Al snel ging het er daarbij om wie het eerst aan de borrel
zat en toen daarop geld werd gezet was de wed-strijd geboren. Nu wordt de
branche die eruit is ontstaan, beziggehouden door een oer-Hollandse vraag. Wie
betaalt de noodzakelijke facelift van de draf- en rensport en de belangrijkste baan:
Duindigt in Wassenaar.
daarbij op het afblazen van het nieuwe wed
spel Derby 8 (verboden door de rechter, maar
dat verbod wordt deze maand in hoger be
roep aangevochten), het 'technisch faillisse
ment' van de baan in Wolvega en de verwar
rende berichten over Duindigt zelf.
Het voortbestaan van de Wassenaarse
baan staat zwaar ter discussie sinds de com
missie-Ruts (voormalig topman van Philips,
oud PSV-voorzitter) de aanbeveling deed de
verouderde accommodatie ingrijpend te mo
derniseren. De bouw van een hotel en een
congresruimte en de daarbij behorende uit
breiding en renovatie stuitte echter op ernsti
ge bezwaren van de gemeente Wassenaar. Zo
kwam eigenlijk als vanzelf het voormalige
vliegveld Ypenburg in beeld als alternatieve
lokatie voor het multifunctionele paar-
desportcentrum. Einde verhaal voor Duin
digt, zo luidde vervolgens de conclusie van
de media.
Dat blijkt achteraf zeer voorbarig. „De aan
bevelingen van de commissie liggen nu bij de
commissarissen van de Stichting NDR, de ei
genaar van Duindigt en bij de Staatsloterij.
Die moeten erover beslissen. In theorie is
sluiting dus nog wel mogelijk, maar de kans
dat het werkelijk gebeurt is minimaal", zegt
Milders. De Koninklijke Nederlandsche
Harddraverij en Renvereeniging (KNHRV),
huurder van Duindigt, wil ook helemaal niet
verhuizen. „Een baan van Europese, nee van
wereldfaam, sluit je natuurlijk niet zomaar",
benadrukt de directeur. „Als je in het buiten
land alleen al vertelt dat er sprake van is, vra
gen ze of je je wel goed voelt."
Derby 8
Voorlopig draaft Duindigt dan ook gewoon
door. Morgen begint het nieuwe seizoen, dat
in programmering (met koersen op zondag
en donderdag) toch weer geheel is afgestemd
op de invoering van Derby 8. Een TV-spel
waarbij het drie keer in de week gaat om de
voorspelling van een getal. Een enkeling als
Hans Eijsvogel vindt dat de draf- en rensport -
wereld met oogkleppen oploopt bij het
koesteren van de gedachte dat de rechter in
hoger beroep zal terugkomen op de eerdere
beslissing. Maar de 'paardesport' gelooft er
heilig in en gokt er op met Derby 8 een vaste
plaats te heroveren in de wereld van de wed
ders.
Het is uiterst belangrijk voor een organisa
tie die goeddeels van weddenschappen af
hankelijk is. maar die tegelijkertijd haar
imago tegen heeft in de moordende concur
rentiestrijd. „Elke- Nederlander waagt wei
eens een gokje, maar zodra daarbij mensen
en dieren betrokken zijn die wat anders doen
dan verwacht, komen de bedenkingen", be
seffen alle betrokkenen.
Het is een van de oorzaken voor de vrije
koersval van de Totalisatoropbrengsten en
met de wedkantoren, eerst van Ladbroke, la
ter van Hippo Toto, is het niet gelukt die
trend om te buigen. „De komst van de wed
kantoren heeft de omzet niet vergroot, maar
is wel de doodsteek geweest voor het bezoek
aan de banen", beweert Milders, die de stel
ling met cijfers kan onderbouwen. „Na de
komst van die kantoren is de belangstelling
teruggelopen van van 2.300 man naar 1.000
tot 1.200 man. Dodelijk voor de ambiance,
dodelijk voor de pikeur die zijn ererondje
rijdt. En de omzet is niet hoger geworden. Op
zondagen is die op de baan en in de kantoren
tesamen nog drie ton; vijftien jaar geleden
werd alleen op Duindigt zes ton omgezet.
Den Haag is de bakermat van het wedden,
maar in de wedkantoren, die ook nog eens
heel veel kosten, verdwijnt veel 'Haags' geld
naar andere banen.
Dat geld zou Duindigt goed kunnen ge
bruiken voor de opknapbeurt van het com
plex en bij de uitvoering van de overlevings
plannen die door de KNHRV worden uitge
werkt. De vereniging krijgt daarbij van alle
kanten steun en suggesties. „Dat is de groot
ste winst van het werk van de commissie-
Ruts", constateert Milders. „Iedereen is wak
ker geschud. Mensen die er ook maar
enigszins bij betrokken zijn hebben zoiets
van: wat denken die mensen wel: Duindigt
weg. Dat nooit."
Vier paarden
Emotionele opmerkingen uit het achterland
bewijzen zijn gelijk. „Duindigt mag niet weg,
dat is het Mekka van de paardesport", zo ver
wijzen de Leidse gebroeders Hagen naar de
draf- en renhistorie van het landgoed die te
ruggaat tot 1906. Ook hun vier paarden, die
lopen voor stal Leidsehagen, draven vaak
over de Wassenaarse baan, die niet alleen
een rijke geschiedenis heeft. „Duindigt heeft
ook ambiance en een aparte sfeer", voegt,
trainer/pikeur Rob de Vlieger eraan toe. „De
stalterreinen moeten grondig worden opge
knapt en dat zal best wat kosten, maar dat is
nog altijd beter dan naar een nieuwe baan te
gaan. Daar moet je weer op nul beginnen
Duindigt kent iedereen."
„Het zou een ramp zijn als dat zou ver
dwijnen", beseft Jan van Dooyeweerd met
2.384 overwinningen een van de succesvolste
rijders die Nederland ooit heeft gekend.
„Maar er moet wel wat gebeuren", zegt de
inmiddels 60-jarige voorzitter van de Neder
landse vereniging voor draf- en rensport pro
fessionals, die nog altijd keihard meewerkt in
het entrainement dat hij samen met zijn
zoon runt in de Harlemmermeer. „Het is
voor niemand een vetpot meer. Met tachtig
uur werken in'de week kunnen we het nog
redden, maar veel slechter mag het niet wor
den."
De emotionele argumenten hebben de za
kelijke dialoog zodanig in een stroomversnel
ling gebracht dat directeur Milders denkt dat
binnen anderhalve maand een centrale be
slissing valt over Duindigt en de toekomstige
structuur van de sport. In de tussentijd wor
den van alle kanten oplossingen aangedragen
voor de gezondmaking ervan. 'Meer regel
maat in koersdagen en aanvangstijden' en
'betere hoofdnummers', staan daarbij in het
algemeen hoog genoteerd. Als het erom gaat
de baan van de waarheid, zoals Duindigt
wordt genoemd vanwege het lange rechte
stuk, rendabel te maken, volgen meer speci
fieke tips. Een paar voorstellen (van De Vlie
ger, Van Dooyeweerd en de gebroeders Ha
gen): „Leg er een bocht in, zodat je er een
Ideinere baan bij krijgt. Zet lichtmasten neer
en koers het hele jaar door. Organiseer ande
re activiteiten, zonder dat de draf- en ren
sport bijzaak wordt. Zorg voor attracties voor
twintigers, die het meeste geld te besteden
hebben. Organiseer iets meer voor vrouwen
en kinderen en verlaag de toegangsprijs. Pri
vatiseer de baan."
Privatiseren. Het is het sleutelwoord in alle
betogen. Alle direct betrokkenen zijn er voor
stander van. „Een koersbaan is tenslotte een
bedrijf', zo verwoordt De Vlieger de algeme
ne mening. „En een bedrijf moet zakelijk ge
leid worden. De baan die het dan niet redt,
valt maar af. Er had al veel eerder geprivati
seerd moeten worden."
Toegangsprijs
„Het is helemaal niet uitgesloten dat het er
nu van komt", denkt Milders, die met Duin
digt vooralsnog liever aanstuurt op verzelf
standiging. „Met daarbij vooral een andere
verdeling van de gelden. Ik vind dat elke
baan een hoger percentage van de opbrengst
van de Totalisatorgelden zou moeten krijgen.
Dan kun je zelf spelen met die toegangsprijs
want het pakket is inderdaad te duur", aldus
de directeur die ook 'meer koersen en meer
andere vormen van paardesport' wil introdu
ceren. „Duindigt en directe omgeving moe
ten een paardendorp worden waar van alles
te doen is", is zijh wens. „Op het middenter
rein wordt al polo gespeeld en we willen ook
onderdak gaan bieden aan de Zuidhollandse
Jachtvereniging, aan dressuursport en de
men-sport. Als dat er allemaal is, wordt de
exploitatie wellicht wat gemakkelijker."
Nu is de begroting nog sluitend te krijgen,
maar daarmee houdt het op. Datzelfde geldt
voor de meeste eigenaren, trainers en pikeurs
nu 'de koning van de sporten en de sport van
de koningen' troonsafstand heeft gedaan en
is afgegleden naar modaal niveau. „Vijf pro
cent van de eigenaren verdient er wat aan,
twintig procent speelt quitte, de rest moet er
geld bijleggen. En als trainer en pikeur mag je
al blij zijn als je de boel jaarlijks rondkrijgt
zo schetst De Vlieger de situatie. „Want als
we de index hadden gevolgd", vult zijn vroe
gere leermeester Van Dooyeweerd aan, „dan
hadden we al het dubbele moeten vragen van
de huidige pensionprijs". En pensionprijs
het bedrag dat de eigenaar aan de trainer be
taalt en geldprijs hebben zich toch al om
gekeerd evenredig ontwikkeld. Duidelijk is
dus dat de draf- en rensport alleen profijt op
levert voor eigenaren en trainers die paarden
hebben die de wel rijk gedoteerde klassiekers
halen. Op acht, negenhonderd jaarlingen is
dat echter een gering percentage. „Niettemin
kun je daar iets van terugpakken", luidde het
advies van Hans Eijsvogel toen Ladbroke het
zes jaar geleden in Nederland voor gezien
hield. Op dat moment moest de NDR de toto
zelf gaan organiseren en moesten begroting
en prijzengeld omlaag. „Met het vertrek van
ladbroke als perfect alibi had het destijds ge
kund, en drastisch ook", denkt Eijsvogel nog.
„Je had er toen zo twintig procent van kun
nen afhalen. Van de klassiekers, van de top
klasse dus. Een Derby-winnaar is ook tevre
den met tachtigduizend gulden in plaats van
een ton en op die manier had je de midden
klasse ongemoeid gelaten. Belangrijk, want
die middenklasse heb je nodig. Dat is de ba
sis van het koerswezen.
Maar de NDR wilde er niet aan. Nee, die
ging liever door met wedkantoren waar zulke
gigantisch kosten aan kleven, dat van elke
gulden ongeveer drie cent overblijft", scham
pert Eijsvogel, die zich er mateloos aan er
gert. De freelance-commentator, in het dage
lijks leven tandarts in Haarlem, boort de
zwakke plekken van de NDR genadeloos aan.
„Die hele handel kost dat 't barst", roept hij.
„Voor een miljoen werd een prachtig pand
aan de Nieuwe Parklaan in Den Haag ver
kocht. Met dat geld werd vervolgens een kit-
schgebouw met kitschbetimmeringen ge
huurd. Voor duizend gulden per dag. Vervol
gens gingen ze met de Staatsloterij in zee.
Aardige mensen, maar ze hebben geen flauw
benul van de draf- en rensport. Eigenlijk is
het toch een grof schandaal dat die Staatslo
terij, bij een investering van miljoenen, niet
precies juridisch had uitgedokterd wie of wat
de invoering van Derby 8 in de weg kon
staan."
Hou me ten goede, zegt Eijsvogel. „Ik hoop
dat Derby 8 alsnog doorgaat. Maar dan nog
zou het beter zijn als de boel uit elkaar spat.
Het klinkt cru, maar zoals de zaken er nu
voorstaan zou dat het beste zijn. Dan kun je
opnieuw van start gaan, op een zakelijke ma
nier. En dan is er best nog wat van te maken,
want er zijn plannen gelanceerd waar wel
wat inzit. Privatisering, het verhuren van
ruimtes op de banen. Dat kan wel werken.
Op voorwaarde dat het wordt uitgevoerd
door actieve mensen, niet door uitgebluste
rakkers. En laat niemand ooit nog komen
met het verhaal dat Duindigt dicht moet.
Duindigt moet nooit dicht."
