Universiteiten vragen te
weinig voor onderzoek
Alternatief gestraften vaak opnieuw in de fout
PHANTOM
OPERA.
C-iSgy
Binnenland
Alleen minder democratie
kan universiteiten redden
Mensen met weinig geld
krijgen te snel krediet
Koning Willem I van sokkel
Eindejaarskinderen' zijn
aker links of woordblind
Mjna veertig procent
aat huursubsidie lopen
Zware sjouwpartij
The
of the
VSB CIRCUSTHEATER SCHEVENINGEN
Dagelijks 20.01) uur (hchalvc up maandag); /nndags oak matinee 14.00 uur
Kaartverkoop, diner- en hotelreserveringen:
PHANTOM-PHONE 06-300.100
(7 dagen per week 10-22 uur; 40 el per min.)
plJDAG 3 MAART 1995
Universiteitsraad weg, bestuur meer macht
Schrap de universiteitsraad als
vertegenwoordiging van de
universitaire gemeenschap.
Vergroot de bevoegdheden
van de colleges van bestuur.
En laat personeel en studen
ten adviseren over zaken die
hen betreffen via een onder
nemingsraad en een studen
tenraad.
Met deze voorstellen denkt
de Amsterdamse hoogleraar
en medezeggenschaps-specia-
list, mr. Van der Heijden, de
logge en bureaucratische Ne
derlandse universiteiten weer
flexibel te maken. Hij stelt een
structuur voor die veel weg
heeft van de bij bedrijven ge
bruikelijke organisatie: minder
democratie en meer macht bij
de bestuurders.
De universiteit van de toe
komst moet snel en wendbaar
kunnen reageren. De komen
de jaren komen er immers
minder studenten, de over
heid zal doorgaan met bezui
nigingen en toch moeten on
derwijs en onderzoek beter
worden. Volgens Van der Heij
den is vernieuwing vooral no
dig om te zorgen dat de uni
versiteit blijft voortbestaan als
kritische en onafhankelijke
denktank. Dat lukt niet als de
organisatie zo bureaucratisch,
ambtelijk en ondoorzichtig
blijft werken als op dit mo
ment. Volgens de hoogleraar
hangt deze verstarring samen
met de beslissing daterend
uit de late jaren zestig om
het bestuur van de universitei
ten in te richten op de wijze
van een gemeentebestuur.
Daarbij moet het (universitai
re) college van bestuur net
als een college van B en W
besluiten van de universiteits
raad (UR) voorbereiden en na
goedkeuring uitvoeren.
Maar, zo zegt Van der Heij
den, een moderne universiteit
heeft veel meer weg van een
bedrijf dan van een gemeente.
Daar zou het bestuursmodel
rekening mee moeten houden.
Van der Heijden, die decaan is
bij de juridische faculteit van
de Universiteit van Amster
dam, komt tot een model
waarbij de UR wordt ingeruild
voor een ondernemingsraad
(OR) en een studentenraad
(SR). Naast de invoering van
OR en SR wil Van der Heijden
komen tot een Raad van Toe
zicht, die net als de commissa
rissen in het bedrijfsleven toe
zicht moeten houden op het
optreden van het bestuur.
Met zijn voorstel loopt Van
der Heijden vooruit op de dis
cussie die in de tweede helft
van dit jaar begint over een
nieuwe bestuursstructuur. Mi
nister Ritzen van onderwijs wil
na de zomer zijn voorstellen
publiceren.
De plannen van de hoogle
raar wijken af van voorstellen
van de studentenvakbond LS-
Vb. In haar onlangs versche
nen 'De Mythe van de pirami
de' stelt de LSVb juist voor de
positie van de UR te verster
ken door deze raad en niet
de minister de leden van
het college van bestuur te la
ten benoemen.
Gemeentelijke kredietbanken klagen
Mensen met een laag inkomen
kunnen veel te gemakkelijk kre
dieten krijgen. Behalve per
soonlijke leningen gaat het om
rood staan bij de giro, credit
cards, winkelpasjes en inkopen
bij postorderbedrijven. De fi
nanciële problemen van de be
trokkenen nemen daardoor toe.
Zeker 100.000 huishoudens in
Nederland zitten tot aan hun
nek in de schulden.
Deze noodkreet is afkomstig
van de gemeentelijke krediet
banken, gebundeld in de NWK.
„Wij gaan langzamerhand van
een spaar- naar een krediet
maatschappij. Dat bevordert de
financiële problemen van dege
nen die bij ons aankloppen", al
dus NWK-directeur Siebols.
Zo nam de gemiddelde
schuld van mensen die
aanklopten bij de gemeentelijke
kredietbanken in de de vier gro
te steden vorig jaar toe met
2.000 tot 3.000 gulden. Omdat
de gemeentelijke kredietbanken
maar een beperkt budget heb
ben, kunnen zij steeds minder
mensen helpen. Werd in 1993
nog de helft van degenen die
een beroep deden op de banken
geholpen, vorig jaar was dat nog
maar 33 procent.
Siebols ontkent dat alle pro
blemen zijn ontstaan door de
gemakkelijke manier waarop de
betrokkenen kredieten krijgen.
Degenen die bij de kredietbank
aankloppen, doen dat vrijwel
steeds omdat hun inkomen in
eens ver is teruggevallen door
het verlies van werk, partner of
uitkering.
De NWK-topman neemt af
stand van de stelling dat het Bu
reau Kredietregistratie (BKR) in
Tiel niet goed werkt. Daar wor
den alle kredieten van meer dan
1.000 gulden geregistreerd. Het
BKR beschikt over gegevens van
vijf miljoen Nederlanders. Kre
dietverstrekkers raadplegen de
BKR om te bezien of een klant
nog wel kan worden geaccep
teerd. Siebols: „Het is dan aan
de kredietverstrekker om te be
palen wat er met de informatie
wordt gedaan. Er zit daarmee
rek in het systeem." Zo bereke
nen postorderbedrijven een he
le hoge rente om het risico af te
dekken. Dat doen ook tussen
personen die via advertenties in
de media kredieten aanbieden.
ÏInhaag* Het beeld van koning Willem I is voor het paleis Noordeinde op de grond gezet. De marmeren
»okl<el wordt iets verplaatst, waardoor het beeld verder van het paleis komt te staan. Dat is nodig omdat het
Jeeld bijna op de rijweg staat. foto anp toussaintkluiters
Een uitputtingstocht door Noorwegen, overleven in
de Ardennen en drie weken zeilen op de Noordzee.
Kosten noch moeite worden gespaard om jonge de
linquenten weer op het rechte pad te krijgen. Toch is
het nut van een alternatieve straf twijfelachtig. De
kans op recidive (herhaling van het misdrijf) neemt
nauwelijks af, zo blijkt uit onderzoek.
De afgelopen jaren kreeg het zeilschip De Tukker uit
Enschede veel publiciteit. Ieder jaar vertrekt dit schip
met ongeveer acht delinquenten van 16 of 17 jaar voor
drie weken naar de Noordzee. In die periode worden de
jongens stevig onder handen genomen, waarna ze in
tensief worden begeleid door de jeugdreclassering.
Het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatie
centrum (WODC) van het ministerie van justitie onder
zocht het project en de recidive van de deelnemers. Uit
het onderzoek blijkt dat gemiddeld negen van de tien
deelnemers (91 procent om precies te zijn) opnieuw in
de fout gaat.
Het opleggen van een alternatieve straf aan de jonge
crimineel is tegenwoordig het parool in het wereldje
van justitie, reclassering en hulpverlening. De jongens
of meisjes iets bijbrengen tijdens een 'taak- of leerstraf
is immers effectieve^ dan een periode zitten in een
tuchthuis. Daar leert de delinquent alleen maar de foef
jes van het 'vak'. „Iedereen is het er over eens dat bij
keuze tussen zitten of een alternatieve straf dat laatste
de voorkeur verdient", zegt onderzoeker Spaans van
het WODC.
Het zeilschip De Tukker is vooral bedoeld voor de jonge
crimineel die vaak meerdere relatief ernstige misdrijven
heeft gepleegd. Het WODC vergeleek het project De
Tukker ook met drie andere alternatieve straffen: Kwar-
taalkursus in Amsterdam, het Dagtrainingscentrum
(DTC) in Eindhoven en Cashba in Rotterdam. In grote
lijnen krijgen deelnemers aan deze cursussen, die even
als de Tukkergangers zwaardere misdrijven hebben ge
pleegd, enkele maanden lang veertig uur in de week ar-
beidstraining en onderricht in sociale vaardigheden.
De recidive is ook voor deze projecten hoog maar wel
lager dan bij De Tukker: respectievelijk 85 procent, 73
procent en 60 procent. Ze komen met gemiddeld drie
misdrijven ook minder vaak in aanraking met justitie
dan de deelnemers van De Tukker.
Wordt gekeken naar een groep die een gewone straf
heeft gekregen, dan blijkt wel dat 'alternatief gestraften'
gemiddeld twee maanden later weer in de fout gaan.
Een alternatieve straf werkt dan ook vooral vertragend,
zo is de conclusie van WODC-onderzoeker Spaans. Hij
vindt niet dat projecten als De Tukker om deze reden
mislukt zijn. „Drie weken zeilen is wel heel erg kort. De
jongens hebben vaak al een zwaar justitieel verleden
achter de rug. De zeiltocht vormt de basis, de nazorg is
intensief en heel concreet."
De vraag of dat de winst moet zijn van een alternatieve
straf, wordt positief beantwoord door H. Busch van de
jeugdreclassering in Enschede. Hij is betrokken bij de
begeleiding van Tukkergangers. Hij zegt inderdaad niet
vrolijk te worden van de recidivecijfers. Toch blijft hij
het project verdedigen. Busch: „De rechtelijke macht,
het openbaar ministerie en de hulpverlening zijn alle
maal enthousiast over De Tukker. Voor mij zijn de cij
fers niet belangrijk. Ik begrijp best dat de samenleving
vooral wil zien dat dejongens zich niet meer schuldig
maken aan strafbare feiten, maar zo werkt het nu een
maal niet. Het terugbrengen van de recidive staat niet
op de eerste plaats, maar juist de hulpverlening."
Ook G. Ploeg van Reclassering Nederland in Den
Bosch, een overkoepelend orgaan van reclasseringsin-
stellingen, wil geen kwaad woord horen over alternatie
ve straffen. Hij benadrukt vooral genuanceerd naar de
cijfers van het WODC-rapport te kijken. „De recidive is
inderdaad hoog. Alleen als je ze vergelijkt met gewone
gevangenen blijkt toch in de praktijk dat het langer
duurt voordat de alternatief gestrafte opnieuw een mis
drijf pleegt. Bovendien doen ze het minder vaak en zijn
de vergrijpen minder ernstig. De samenleving heeft er
kortom toch iets minder last van."
Nieuwe campagne tegen vet eten
sfm haag Mensen eten nog steeds te vet. De Nederlander wordt
|aar weliswaar al vier jaar op gewezen, maar blijkt hardleers te
Hjn. Een eerder besluit om met de actie te stoppen, is dan ook
jierzien. Dat zegt Corna Goseling van de Stuurgroep Goede Voe-
jling. De nieuwe campagne begint op 24 maart. Daarin staat een
let op Vet'-test centraal. Aan de hand daarvan kunnen mensen
[elf hun eetgedrag kritisch bekijken.
Celstraf voor schieten op buitenlanders
Ifn bosch De rechtbank in Den Bosch heeft gisteren een 34-ja
rige inwoner uit Best veroordeeld tot vier jaar gevangenisstraf,
pe man vuurde in juli enkele kogels af op twee mannen van bui-
jenlandse komaf, die zich volgens hem verdacht gedroegen. Eén
[an de twee werd in buik en arm getroffen. De twee waren in de
buurt op zoek naar kennissen. De Bestenaar zou vanaf zijn bal-
ton hebben geroepen 'Ik moet hier geen zwarten, flikker op'.
Jagers op zoek naar gifmengers
liocHTEREN Jagers in de Groningse gemeente Slochteren heb-
jiën de plaatselijke bevolking gevraagd te helpen zoeken naar de
jnensen die roofvogels hebben vergiftigd. Het gaat om jagers van
Be zogenaamde Wildbeheer-eenheden Duurswold en Harkste-
6e. In een advertentie spreken ze hun verontwaardiging uit over
het feit dat onlangs dertien vergiftigde roofvogels zijn gevonden,
je jagers zijn er zeer verontwaardigd over dat zij door 'sommi-
;en als schuldige worden aangewezen'.
Vrijspraak voor cocaïne-smokkel
iiDDELBURGDe rechtbank in Middelburg heeft een 32-jarige
lotterdammer gisteren vrijgesproken van betrokkenheid bij de
imokkel van zestien kilo cocaïne vanuit Suriname. Volgens de
[echtbank is er onvoldoende bewijs. De officier van justitie had
es jaar gevangenisstraf plus een boete van 5.000 gulden geëist.
Je cocaïne, straatwaarde ruim een miljoen gulden, zat verbor-
;en in een partij diepgevroren vis die vorig jaar maart vanuit Su
rname aan boord van een vrachtschip Vlissingen binnenkwam.
ouwen die in de eerste drie
aanden van het jaar zwanger
irden, lopen een verhoogde
ns een kind te baren dat
jordblind of linkshandig is.
ize stelling poneert drs. M. De
:aaf-Tiemersma in een proef-
lirift over het ontstaan van
oordblindheid en linkshandig-
:id. Vandaag hoopt zij in
trecht te promoveren.
Volgens De Graaf is er een re
de tussen het ontstaan van
lordblindheid of linkshandig-
:id en de hoeveelheid testos-
ón in het bloed van de vrouw
dens de zwangerschap. Zij
dt dat af uit een onderzoek bij
lizend kinderen van wie zes-
inderd problemen hebben
:t lezen en vierhonderd niet.
Uit het onderzoek bleek dat
kinderen met leesmoeilijkhe-
n tweemaal zo vaak aan het
ide van het jaar waren gebo-
n (ofte wel in het eerste kwar-
al waren verwekt).
In de eerste maanden van het
jaar is er een geleidelijke, maar
duidelijk merkbare overgang
van donker naar licht; het aan
tal zonne-uren neemt geleide
lijk toe. Met die overgang stijgt
ook de hoeveelheid testosteron
in het lichaam. Een dergelijke
stijging kan overigens ook wor
den veroorzaakt door stress
Testosteron kan de ontwikke
ling van hersencellen bij onge
boren kinderen vertragen
Daardoor wordt de linker her
senhelft niet groter dan de rech
ter, zoals dat normaal wel
beurt.
Promovenda De Graaf: „Vooi
de intelligentie hoeft dat geen
gevolgen te hebben, maar het
kan wel leiden tot een ander ge
bruik van de hersenen, zoals bij
linkshandigen en woordblinden
het geval is". De problemen
doen zich overigens vooral voor
bij jongens; testosteron is in be
ginsel een mannelijk hormoon.
De Graaf beveelt nader onder
zoek aan naar de precieze rol
van testosteron tijdens de
zwangerschap.
veertig procent van de
uishoudens die recht hebben
p individuele huursubsidie,
:aagt die niet aan. Dat blijkt uit
iderzoek van de Amsterdamse
:onoom R. Koning, die hierop
)lgende week promoveert. Als
dereen die er recht op heeft
ok daadwerkelijk huursubsidie
invraagt, is er een half tot één
iiljard gulden meer nodig, zo
hat Koning.
Waarom veel mensen geen
ibsidieaanvraag indienen, is
iet duidelijk. Het lijkt erop dat
et vooral degenen zijn die
laar voor een klein bedrag in
mmerking komen. Het zou
us kunnen, aldus de promo-
indus, dat mensen hun kan-
in verkeerd inschatten. Ook
:ht hij het mogelijk dat men-
n moeite hebben met het in-
ullen van het aanvraagformu-
er of dat de voorlichting aan
et loket van de gemeente te
'ensen over laat.
Koning onderzocht cijferma-
iriaal uit 1985 dat beschikbaar
'as gesteld door het Centraal
Bureau Statistiek (CBS). Deze
cijfers zijn verouderd, maar het
verschijnsel dat de huursubsidie
niet iedereen bereikt, acht hij
nog steeds actueel. Eerdere on
derzoeken lieten een vergelijk
bare tendens zien.
In 1985 ontvingen 777.000
huishoudens huursubsidie, ge
middeld 1.700 gulden per jaar.
In totaal was dat 1,3 miljafd gul
den. Inmiddels is dat bedrag
opgelopen tot 1,9 miljard met
een gemiddelde uitkering van
ruim 2.000 gulden.
Koning beschouwt de huur
subsidie als een efficiënt middel
om de huisvesting van mensen
te verbeteren. Mensen krijgen
de bijdrage alleen als ze daad
werkelijk beter gaan wonen.
„Dat mensen die meer gaan
verdienen, spontaan verhuizen
naar een grotere woning met
een luxe badkamer", doet daar
aan niet af. Opmerkingen als
zou de huursubsidie een ver
kapt middel zijn tot herverde
ling van inkomsten, vindt de
promovendus onterecht. Daar
voor is het niet efficiënt genoeg.
Rekenkamer: Financieel beheer een rommeltje
Universiteiten brengen voor hun wetenschappelijk on
derzoek aan hun opdrachtgevers vaak te weinig in reke
ning. Daardoor draait het ministerie van onderwijs op
voor die extra kosten. Bovendien hebben de universitei
ten veel te weinig zicht op dergelijke onderzoeken. Dat
concludeert de Algemene Rekenkamer in een gisteren
gepresenteerd rapport.
versiteiten geld van de rijks
overheid en organisaties voor
wetenschappelijk onderzoek.
Universiteiten berekenen alle
gemaakte kosten (voor bij voor
beeld administratieve afhande
ling en gebruik van gebouwen)
niet altijd door, omdat die lastig
zijn te berekenen of omdat op
drachtgevers weigeren deze
kosten te betalen.
In twaalf van de dertien uni
versiteiten wordt slordig omge
gaan met het maken van afspra
ken over de prijs van een onder-
De Rekenkamer vindt dat de
universiteiten alle kosten voor
onderzoeken moeten doorbere
kenen aan externe opdrachtge
vers, zoals de overheid, de Eu
ropese Unie en 'collectebus
fondsen' als de Hartstichting.
Ongefveer zeventien procent
van de gezamenlijke inkomsten
van de universiteiten (935 mil
joen gulden per jaar) bestaat uit
deze zogeheten 'derde geld
stroom'. Daarnaast krijgen uni-
zoek of ontbreekt het aan een
goede administratie. Bij de
meeste universiteiten is het fi
nancieel beheer van de 'derde
geldstroom' ronduit een rom
meltje, zo concludeert de Re
kenkamer, die hierover ook in
1989 al aan de bel trok.
De Rekenkamer vindt dat de
ministers van onderwijs en
landbouw (voor de Land
bouwuniversiteit Wageningen)
beter moeten opletten, zeker
omdat de universiteiten steeds
zelfstandiger worden. Om in
zicht te hebben in de doelma
tigheid van de rijksbijdrage aan
de universiteiten is ook inzicht
nodig in de kosten en opbreng
sten van de werkzaamheden
voor anderen, aldus de Reken
kamer.
De Vereniging van Samen
werkende Universiteiten (VS-
NU) geeft toe dat de admini
stratie beter kan, maar vindt de
conclusies van de Rekenkamer
te 'eenzijdig'. Veel organisaties
die opdracht geven voor onder
zoek zijn financieel niet in staat
of bereid alle gemaakte kosten
te vergoeden. Bovendien zijn de
universiteiten ook niet verplicht
die kosten door te berekenen.
De Erasmus Universiteit Rot
terdam heeft gisteren de eerste
stap gezet voor een beter finan
cieel beleid. De Universiteits
raad keurde een voorstel goed
om de contract-activiteiten van
de universiteit in een holding
onder te brengen. Taak van de
holding is het zoeken naar nieu
we onderzoekscontracten, maar
ook toezicht houden op de or
ganisatorische en financiële ge
volgen van contractwerk.
Forse boete voor
Utrechtse 'hacker'
UTRECHT GPD
Een 22-jarige man uit Utrecht is
gisteren wegens 'computervre
debreuk' door de rechtbank
veroordeeld tot zes maanden
voorwaardelijke gevangenisstraf
en een boete van 5.000 gulden.
De student is daarmee de eerste
Nederlandse hacker (computer
kraker) die sinds de invoering
van de Wet Computercriminali
teit op 1 maart 1993 is veroor
deeld.
In het vonnis stelt de recht
bank dat bedrijven blind moe
ten kunnen varen op het onder
ling uitwisselen van informatie
via de computer zonder dat an
deren meekijken of gegevens
veranderen. Dat de Utrechtse
student ook gegevens heeft ver
anderd, is nooit bewezen, maar
dat hij in computerbestanden
heeft rondgekeken was voor de
rechtbank wel duidelijk. De
man werd in maart 1993 op he
terdaad betrapt toen hij vanuit
een computer op de Vrije Uni
versiteit in Amsterdam inbrak
in het computersysteem van de
Technische Universiteit Delft.
Uit in beslag genomen diskettes
bleek voorts dat hij ook bij be
drijven in Noorwegen en IJsland
en bij de Amerikaanse ruimte
vaartorganisatie NASA had in
gebroken. De Utrechter gaat te
gen het vonnis in beroep.
Geldgebrek was
reden van valse
aangifte.zoon
ARNHEM GPD
Schrijnend geldgebrek was voor
een 31-jarige inwoonster van
het Betuwse Eist op 22 juni vo
rig jaar de reden waarom ze bij
de burgerlijke stand valse aan
gifte deed van de geboorte van
een zoon. Op die manier hoop
te ze meer huursubsidie en kin
derbijslag te krijgen.
De vrouw gaf zich uit voor
haar zuster en meldde in het
gemeentenhuis zelf bevallen te
zijn van een jongetje. Toen ze
even later spijt kreeg en de ge
boorte-akte ongedaan wilde
maken, wilde de ambtenaar die
haar had geholpen daar niet
aan meewerken en haalde de
politie, erbij
Gisteren stond de vrouw voor
de Arnhemse politierechter. Ze
betuigde spijt en zei de fout in
paniek te hebben gemaakt om
dat ze in de schulden zat. Ze
kwam er af met een waarschu
wing en een voorwaardelijke
boete van 250 gulden.
Rotterdam Bij Shell Pernis is gisteren de reactor voor de nieuwe Hydrocraker geplaatst. Met een ge
wicht van 1.350 ton is dit de zwaarste reactor die ooit in Nederland is neergezet. Het gevaarte werd ge
bouwd in Japen en is onderdeel van het zogeheten PER-project, dat met een investering van drie miljard
gulden een gedeeltelijk nieuwe raffinaderij omvat. foto anp john de pater