Gespierd fietsbeen voert vet sneller af
Trouwen
kan ook
anders
Bijenkorf
125 jaar
Trends
Niet lenen voor vakantie
Topmodellen te duur voor haute couture
Gezondheid
Langslapers:
rust, reinheid
en regelmaat
Wachtend
bestaan
mi
WOENSDAG 1 MAART 1995
961
Wie een jurk met laag decolleté kiest kan met
bladgoud 'Ja, ik wil' als tijdelijk sieraad laten
aanbrengen. foto gpd.
Het aloude hoedje maakt plaats voor een
witte wilde haardos, bestaande uit een kap
met een sluier van wit bezemhaar. Voor
hem een hoofddeksel van zwart bezem-
haar. Kettingen of colliers worden vervan
gen door een tekening op de huid van blad
goud, al dan niet met de tekst 'Ia ik wil'.
Kortom, voor wie er op zijn bruiloft eens
anders wil uitzien dan de doorsnee-bruid of
-baiidegom. is er keus genoeg.
Ruim veertig Nederlandse ontwerpers laten
de komende weken bij Art Casey in Rot
terdam zien hoe het ook anders kan. De ex
positie in de galerie aan de Mariniersweg
omvat een groot aantal sieraden (ringen),
tassen, hoeden en schoenen. Onder hen
ontwerpers als Renate Volleberg, Bart Kon
ter, Huub Haanen, Jean Hilkens en Jackie
Habets.
„Er wordt vaak zo fantasieloos getrouwd,"
zegt Nicolette Brunt van de galerie. „Jurk,
handschoenen, hoedje, vaak dertien uit een
dozijn". Volgens haar kan het malckelijk an
ders. In elk geval spannender en mooier. Ze
heeft daarom onder de noemer 'Ja, ik wil'
de ontwerpers gevraagd hun visie op het
moderne trouwen te geven.
De expositie bij Art Casey duurt tot en
met 18 maart.
Het 125-jarig bestaan
van De Bijenkorf wordt
de komende maanden
uitbundig gevierd. In
maart komt de laatste
Lord Wedgwood of
Barleston serviezen
signeren, waaronder
speciaal gemaakte re
plica's van het Frog-
servies dat Catharina
de Grote in 1753 liet
ontwerpen. Het oor
spronkelijke servies be
vindt zich in de Hermi
tage in St. Petersburg.
De conservatrice van
het museum komt er
ook voor naar Neder
land.
De schrijversmarkt,
een Bijenkorf-traditie
tussen de jaren '50 en
'80, wordt in ere her
steld. Op 25 maart ko
men ongeveer vijftig
auteurs in Amsterdam
hun boeken signeren.
En dan is er de speciale
uitgave van een tele
foonkaart en een her-
denkingsmunt, die het
hele jaar als geldig be
taalmiddel bij het wa
renhuis te gebruiken is.
Voorts staan er diverse
exposities op het pro
gramma. Zoals de ver
kooptentoonstelling
Straight Forward, in
samenwerking met de
Amsterdamse Galerie
Leitmotiv. Jonge kun
stenaars tonen er vanaf
20 maart hun ontwer
pen voor woningin
richting.
De nog jonge ontwerp-
studio Maarten Vrolijk
kreeg de opdracht een
collectie design-pro-
dukten te ontwerpen.
Het werden een bank
en fauteuil, een bijzet
tafel, een lamp, gor
dijnstof, een dekbed
overtrek, een vloer
kleed en een zilveren
kandelaar en schaal.
Vrolijk werkt samen
met de binnenhuisar
chitect Age Jan Mulder.
GELDZAKEN
Ook al duurt het nog even voor de zomer
zich weer aandient, vakantieplannen wor
den alweer volop gemaakt. In deze grauwe
wintermaanden kan het vooruitzicht van
warme stranden of zonnige terrassen je een
geweldige oppepper geven. Maar zo'n licht
puntje heb je niet als je nu al op je vingers
kunt natellen dat je je een reis naar het zon
nige zuiden helemaal niet kunt veroorlo
ven. Is het dan geen uitkomst als je in de
etalage van het reisbureau - waar je stiekem
toch af en toe de aanbiedingen bekijkt -
met grote letters ziet staan dat je je vakantie
in termijnen kunt betalen? En dat je boven
dien nog 1000,- extra als vakantiegeld
kunt lenen?
Helaas, het antwoord daarop moet een vol
mondig 'nee' zijn. Natuurlijk kan het gewel
dig aanlokkelijk lijken om tóch op reis te
gaan als je dacht dat je er absoluut het geld
niet voor had. Maar hoe graag ik ieder ook
zijn of haar vakantie gun, toch raad ik ie
dereen af op reis te gaan als je daar geld
voor moet gaan lenen.
Hoe zo'n vakantie op krediet kan uitpak
ken, kan ik laten zien aan de hand van het
voorbeeld van Ellen en Jens en hun gezin.
Zij hebben een moeilijk jaar achter de rug.
Jens is door een reorganisatie zijn baan
kwijtgeraakt, en is na maanden van onze
kerheid geplaatst bij een bedrijf waar hij
een stuk minder verdient dan in zijn oude
baan, terwijl alle vaste lasten wel zijn afge
stemd op dat hogere inkomen. Ze hebben
zoveel mogelijk bezuinigd en Ellen volgt
een cursus waarmee ze ook een baan hoopt
te kunnen vinden, bijvoorbeeld voor halve
dagen. Als onderdeel van de bezuinigingen
hebben ze afgesproken dat ze voorlopig
niet op vakantie gaan.
Maar dan ziet Jens in het huis-aan-huis-
blad een advertentie van het plaatselijke
reisbureau, met een aanbieding voor een
reis naar Florida. De reis is vrij goedkoop
ten opzichte van andere, vergelijkbare ar
rangementen. En.... er kan in termijnen be
taald worden. Het lijkt Jens te mooi om
waar te zijn. Juist na alle spanningen die de
reorganisatie en zijn nieuwe baan met zich
meebrachten, zijn ze naar zijn gevoel har
der aan vakantie toe dan ooit. Hij heeft het
gevoel dat ze na twee weken Florida weer
bergen zullen kunnen verzetten. Dus gaat
hij op informatie uit.
Het is niet zo verwonderlijk dat hij door het
gesprek bij het reisbureau nog méér zin
krijgt in de reis. Enthousiast komt hij thuis
en overhandigt Ellen een stapel brochures.
Op dit punt wilde ik Ellen en Jens maar
even alleen laten met hun brochures, in de
hoop dat ze het bij dagdromen laten, en bij
tijds inzien dat het geen goede zet is om op
krediet op reis te gaan. Want wat zou ze te
wachten staan als ze gebruind en uitgerust
terugkomen van hun vliegvakantie? Een af
betaling van een paar honderd gulden per
maand, gedurende misschien wel twee jaar.
En dat terwijl ze juist zo veel mogelijk
moesten bezuinigen, en het onzeker is of
hun inkomen er in de nabije toekomst wel
op vooruit zal gaan! De afbetaling van de
vakantie zal ze nog hoofdbrekens bezorgen
als ze allang wéér aan vakantie toe zijn.
Een basisregel voor het afsluiten van een
krediet is dat de looptijd van het krediet
overeen moet komen met de levensduur
van het produkt dat je ervoor gaat aan
schaffen. Het krediet moet in ieder geval
niet langer lopen dan je met het produkt
doet. Als je bijvoorbeeld een lening afsluit
voor een tweedehands auto met een loop
tijd van vijf jaar, moet je in de gaten hou
den dat de auto ook inderdaad rijf jaar
meekan. Begeeft hij het voor die tijd, dan
moet je nog afbetalen, terwijl je niets meer
aan je auto hebt. Dat vraagt om problemen.
Met het vakantiekrediet gaat déze basisre
gel overboord.
Ik kan me voorstellen dat juist doordat het
krediet door het reisbureau wordt aangebo
den, de drempel om geld te lenen voor veel
mensen wordt verlaagd. Dat het ernaar uit
ziet dat het heel gewoon is om voor een va
kantie te gaan lenen, net zoals je bijvoor
beeld geld leent voor een koelkast. Maar
een lening voor een koelkast kan heel ver
antwoord zijn, terwijl het lenen van datzelf
de bedrag voor een vakantie valt af te ra
den. Er is één soort vakantie waarvoor je
een uitzondering kunt maken: als mensen
bijvoorbeeld éénmaal in hun leven naar Ca
nada willen om familie te bezoeken. Maar
dan gaat de basisregel wél weer op: dan be
taal je jaren af voor een vakantie waar je
ook jaren op kunt teren.
Meer informatie over verantwoord lenen is
te vinden in de folder 'Geld lenen en uw
budget' van het Nibud. Te bestellen door
overmaking van 4,25 op Postbankrekening
368700 t.n.v. Nibud, Den Haag, onder ver
melding van de titel.
CHRISTINE GROENEWEGEN
Nibud
Naomi Campbell en haar 'zusters' hebben zichzelf uit de markt geprijsd, bovendien zijn de ontwerpers een
beetje uitgekeken op 'hun type vrouw'. foto epa
De discussie rond de riant betaalde topmodellen is
opnieuw losgebrand. Jarenlang hebben Linda Evan-
gelista, Naomi Campbell, Claudia Schiffer, Helène
Christensen, Christy Turlington, Cindy Crawford en
Carla Bruni het beeld bepaald, maar zij krijgen con
currentie. Honderden veelal zeer jonge collega's, -
zonder sterallures en aanzienlijk goedkoper - wach
ten op hun kans. Een van hen is de 20-jarige Duitse
Nadja Auermann, die in een paar maanden het
meestgeyraagde fotomodel werd.
Niet alle topcouturiers zijn even enthousiast over de
'zeven zusters' en de gegroeide praktijk dat zij astro
nomische bedragen vragen. Kalveren is de weinig
flatteuze aanduiding van de Franse ontwerper Paco
Rabanne en Emanuel Ungaro noemt hen vampiers.
Gianni Versace doet niet mee aan dit negativisme.
„Ons beroep dient er ook voor mensen te laten dro
men", meent hij. Anderzijds tekent zich volgens hem
een nieuwe mode en een nieuw type vrouw af: ele
ganter, vrouwelijker, zinnelijker. Zijn twee ontdek
kingen, Christen MacMenamy en Shalom Harley,
moeten rond de eeuwwisseling de schoonheidsido
len van de jaren '50 en '60 laten herleven.
kOV« A-i-4
ATLANTA AP
Als baby's 's nachts niet goed
slapen kan dat komen door
dat ze overdag te veel geprik
keld en gestimuleerd worden,
variërend van mee uit winke
len nemen tot ze oppakken
bij de geringste kik.
Veel ouders ondervinden
slecht slapen als het grootste
probleem bij het opvoeden
van hun kinderen, vooral in
de eerste twee jaar. De Ameri
kaanse kinderarts Sara Hark-
ness van de Pennsylvania Sta
te University deed onderzoek
naar het probleem en ontdek
te dat Nederlandse baby's en
hun ouders nog het beste
voorbeeld geven. Harkness
stelde vast dat Nederlandse
baby's beter slapen en ook
eerder de hele nacht doorsla
pen dan in de VS.
Harkness schrijft het verschil
toe aan een voorkeur voor
rust en regelmaat onder Ne
derlandse ouders. Amerikaan
se vaders en moeders zouden
vooral uit zijn op het zo veel
mogelijk prikkelen van hun
kind om de geestelijke ont
wikkeling te stimuleren. Ne
derlandse ouders besteden
ook overdag aandacht aan het
in slaap brengen van hun
kind. Ze pakken hun baby's
minder vaak op en praten
minder met ze. Nederlanders
vinden dat een baby moet le
ren zichzelf bezig te houden,
stelde Harkness met enige
verassing vast. Ook leggen ze
kinderen elke dag om dezelf
de tijd in bed.
„Misschien is die regelmaat
en die dagelijkse routine van
rust de sleutel om een slaap-
patroon te ontwikkelen waar
aan zowel het kind als de rest
van het gezin behoefte heeft",
aldus Harkness.
De adviezen van kinderartsen
en consultatiebureaus spelen
volgens Harkness een belang
rijke rol. Amerikaanse ouders
krijgen vaak te horen dat zo
veel mogelijk stimulansen no
dig zijn voor de sociale en
geestelijke ontwikkeling van
hun kind. „Zij willen een lief
devolle en spannende omge
ving met steeds nieuwe din
gen voor hun kind", aldus
Harkness. „Nederlandse ou
ders hebben daarentegen lan
ge tijd de drie r's gevolgd:
rust, regelmaat en reinheid.
SPREEKUUR
MARISKA KOSTER
arts
Stel dat u verplicht zou zijn elke
week drie middagen door te
brengen in een afgesloten ruim
te waar een machine een deel
van uw lichaamsfuncties over
neemt. Stel dat u zich in de tus
senliggende tijd nooit helemaal
goed voelt, moe bent, uw werk
of huishouden maar half kunt
doen. En stel dat u altijd een
streng dieet moet houden:
maximaal een liter vocht per
dag, maximaal vijftig gram eiwit
per dag, maximaal zoveel van
bepaalde mineralen.
Als u zich dit allemaal kunt
voorstellen, dan hebt u een
flauw idee over wat het leven
inhoudt van een nierpatiënt die
behandeld wordt met dialyse.
Het leven is overleven gewor
den, altijd in de ijzeren tredmo
len van dieet en dialyse, wach
tend tot de deur naar een nor
maal leven wordt geopend,
wachtend op het bericht dat er
een donor is, dat er een nier ge
transplanteerd kan worden.
In Nederland leiden meer dan
1600 nierpatiënten dit wach
tend bestaan, elk jaar komen er
zo'n 450 mensen bij en elk jaar
overlijden 80 tot 100 patiënten
omdat voor hen transplantatie
te laat komt. En helaas zijn er
elk jaar minder donor-nieren
beschikbaar: in 1993 426, in
1994 waren het er 376, dat is
twaalf procent minder. Wat is
nou twaalf procent zult u zeg
gen, maar twaalf procent min
der nieren betekent dat de
wachttijd, dus de tijd aan de
dialyse, is opgelopen van 3,5
jaar naar bijna rijf jaar. En hoe
langer iemand afhankelijk is
van dialyse, hoe groter de kans
dat andere organen ook slechter
worden. En dan kun je trans
plantatie wel vergeten.
Uit het bovenstaand blijkt wel
dat er een schrijnend tekort is
aan organen. Ik heb het hier al
leen over nieren, maar hetzelfde
geldt voor harttransplantatie,
longtransplantatie, lever- en al-
vleeskliertransplantatie. Waar
om is dat zo? Waarom lukt het
niet om in Nederland voldoen
de organen voor transplantatie
beschikbaar te krijgen, terwijl
België dat probleem niet kent
en zelfs organen 'exporteert'
naar onder andere Nederland?
Dat ligt voor het grootste deel
aan het feit dat in Nederland
door nabestaanden toestem
ming moet worden gegeven
voor orgaantransplantatie. In
Nederland kennen we welis
waar het donorcodicil, maar dat
bezit helaas geen rechtsgeldig
heid. Concreet: als u een donor
codicil invult en u komt onver
hoopt te overlijden, dan kunnen
uw nabestaanden toch toestem
ming weigeren, eigenlijk dus te
gen uw wensen ingaan. Het
aantal donorcodicils is trou
wens, ondanks intensieve voor
lichting, de laatste jaren nauwe
lijks gestegen. Raar eigenlijk,
want omgekeerd wil zo'n 80%
van de Nederlanders wel graag
een orgaan of weefsel ontvan
gen als dat eens nodig mocht
zijn.
In België daarentegen wordt
iedereen beschouwd als donor
tenzij er tijdens het leven be
zwaar tegen is aangetekend (het
'geen bezwaar'-systeem).
Het is dus zo, dat het orgaan
tekort in Nederland grotendeels
op rekening komt van een fa
lend donorbeleid en niet op een
donortekort.
De regering is op de hoogte
van de situatie en heeft dan ook
de Wet op de Orgaandonatie in
voorbereiding die dezer dagen
in de Tweede Kamer zal worden
behandeld. Waar gaat het in de
ze wet om? Ten eerste moet de
donor beschermd worden. Het
mag niet zo zijn dat iemand te
gen zijn wil donor wordt. In het
huidige systeem is die kans zeer
wel aanwezig, immers de nabe
staanden geven de toestem
ming.
Ten tweede moet de wet het
orgaanaanbod verhogen. Het
huidige systeem laat een daling
in het aanbod zien.
Ten derde moet de wet be
vorderen dat de organen recht
vaardig verdeeld worden, en dat
is bij de huidige schaarste zeer
moeilijk. Ten slotte moet de wet
voorkomen dat er commerciële
handel in organen gaat ont
staan, iets wat kan opbloeien bij
de huidige schaarste. Het mo
ment om de Orgaandonatie
goed te regelen is nu aangebro
ken. Dat moment mag niet on
benut voorbijgaan!
„Minder vet in voeding kan wel een effect op het choles
terolgehalte hebben, maar een garantie is het niet. Er zijn
mensen bij wie het cholesterolgehalte dan juist stijgt. Een
veel grotere zekerheid is meer beweging. Maar in alle
campagnes om mensen te wijzen op de gevaren van een
hoog cholesterolgehalte is beweging volkomen onderbe
licht gebleven. De westerse wereld let veel te veel op vet."
LONDEN MARGO VAN WUGERDEN
Arts Alexander MacNair is in
Groot-Brittannië geen onbeken
de- Regelmatig publiceert hij
zijn visie op het voorkomen van
hart- en vaataandoeningen in
vooraanstaande medische tijd
schriften als The Lancet en Bri
tish Medical Journal. De pre
ventie-arts bestudeerde jaren
lang talloze onderzoeken naar
het gedrag van cholesterol in
het menselijk lichaam en kwam
tot de conclusie dat het een stof
is die de wetenschap herhaalde
lijk verbaast.
Zo zijn er volken, bijvoorbeeld
in Afrika, met een traditioneel
zeer hoge vetinname, die toch
een laag cholesterolgehalte heb
ben. Er zijn testen met ratten
die steeds meer te eten kregen,
maar ook meer moesten lopen,
waarbij het gehalte stabiel bleef.
De sterftecijfers aan hart- en
vaataandoeningen in Europa
vertonen een piek in de jaren
zeventig, terwijl er van een ver
hoogde vetinname geen sprake
was.
En dan is er nog de beruchte
Franse paradox. Frankrijk heeft
een aanzienlijk lager sterftecijfer
door hart- en vaataandoenin
gen, terwijl de inname van bo
ter, melkvet, eieren en vlees ze
ker niet minder is dan in andere
Europese landen. Vermoedens
over de invloed van alcohol (ro
de wijn) en de andere leefwijze
in Frankrijk zijn er genoeg,
maar er is geen enkel overtui
gend bewijs.
Jarenlang gingen onderzoekers
ervan uit dat het verminderen
van vetinname met voeding een
gunstig invloed zou hebben op
cholesterol. Testen wijzen dat
ook uit. „Maar", zegt MacNair,
„alleen het gemiddelde choles
terolgehalte van de groep gaat
omlaag. Individueel is dat abso
luut niet het geval. Bij sommige
mensen daalt het fors, bij ande
ren stagneert het, bij een deel
van de groep stijgt het zelfs. Het
is niet te voorspellen welk effect
gaat optreden en je kunt ie
mand dus nooit de garantie ge
ven dat andere, vetarmere voe
ding het cholesterolgehalte zal
verlagen."
Cholesterol is nodig om vet-
brokjes te kunnen afvoeren. Het
wordt in de lever aangemaakt.
Te veel cholesterol, vooral in
combinatie met een hoge
bloeddruk, kan de aderen ver
nauwen en verstoppen, en hart-
of herseninfarcten veroorzaken
Vetten in voeding bevorderen
de aanmaak van cholesterol,
maar inmiddels is bekend dat er
ook vetten en (trans) vetzuren
zijn die de produktie juist af
remmen.
Volgens MacNair is de hoeveel
heid en samenstelling van voe
ding die iemand inneemt, niet
doorslaggevend. Van belang is
wel wat het lichaam er verder
mee doet. „Van nature is dé
mens een jager, iemand die veel
beweegt. Het probleem is dat de
mens in de loop der eeuwen al
lerlei bewegingen achterwege
heeft gelaten. Daardoor is de
verhouding tussen bewegen en
energie-opname volledig zoek
geraakt."
Met als gevolg dat sommige
mensen een te hoog choles
terolgehalte hebben, wat vaak
gepaard gaat met hoge bloed
druk, een hoge bloedsuikerspie-
gel en overgewicht. De combi
natie van die vier aandoeningen
staat ook wel bekend als Syn
droom X. Het houdt in dat de
drager een zeer hoog risico
heeft op een hart- of vaataan-
doening.
Dat risico neemt vooral af als
het vet sneller kan worden afge
voerd. Een dieet kan helpen,
maar is volgens MacNair vrijwel
altijd tijdelijk en daardoor niet
langdurig effectief. Door spieren
te ontwikkelen, is het lichaam
in staat zelf vet sneller af te voe
ren, waardoor het cholesterol-
Ooit heeft een wetenschapper
daar een grappig onderzoek
naar verricht. Die liet een groep
studenten gedurende een perio
de dagelijks met één been fiet
sen. Na verloop van tijd bleek
het meer gespierde fietsbeen in
derdaad sneller in staat vet af te
voeren dan het minder gespier
de andere been.
Bewegen is in de visie van Mac
Nair geen kwestie van drie keer
per week hardlopen. Dat heeft
maar een beperkte invloed op
de spierontwikkeling en vetver-
branding. Zinvoller en eenvou
diger is het volgens de Brit in
het dagelijks leven meer bewe
ging aan te brengen. Door trap
pen te lopen, te fietsen, of een
keer te rennen voor de bus.
Meer bewegen door trappen te lopen, te fietsen of een keer te rennen voor de bus.
