VS bezorgd over Iraanse raketten Buitenland 'Wat met Karei is gebeurdis niet menselijk meer' Medewerker Claes in de kraag gevat Vliegveld Denver in gebruik genomen ig Metall: Praten met werkgevers Politie vindt GIA-wapens nabij Parijs Afrikaner boeren denken aan trek naar buurlanden Moskouse defensietop wil veel meer geld WOENSDAG 1 MAART 1995 Agence France Presse ANP Algemeen Nederlands Persbureau AP Associated DPA Deutsche Presse Agentur CPD Geassocieerde Pers Diensten Ind The Independent RTR Reuter UPI United Press Interr Winst machthebbers Tadzjikistan doesjanbe De huidige machthebbers in Tadzjikistan hebben de eerste ronde van de parlementsverkiezingen gewonnen. Een meerderheid van de hoofden van plaatselijke besturen en kol chozen, de nomenklatoera, bezet de 181 beschikbare zetels. Slechts twee vertegenwoordigers van de oppositionele Partij voor Nationale Eenheid slaagden erin te worden verkozen. Ze stelden zich kandidaat tegen het advies van hun partij in, die de verkiezingen boycotte wegens het verbod op inschrijving voor de meeste leden. Noord-Korea stuurt waarnemers weg seoul» Noord-Korea heeft de Poolse militaire waarnemers die deel uitmaken van de Commissie van Toezicht van Neutrale Landen (NNSC) uitgewezen. De actie moet worden gezien als onderdeel van de pogingen die Noord-Korea in het werk stelt om het bestandsalckoord dat in 1953 een eind maakte aan de Koreaanse oorlog uit te hollen met de bedoeling de Verenigde Staten te dwingen tot directe onderhandelingen over een offi cieel vredesakkoord, zonder contact te hoeven hebben met Zuid-Korea. 'Leger ging in de fout op Oost-Timor' jakarta Zes in januari gedode Oosttimorezen waren het slacht offer van ongeoorloofd optreden van het Indonesische leger. Een door de Indonesische regering benoemde mensenrechten commissie heeft dat vandaag als haar conclusie gepresenteerd. Commissievoorzitter Said zei dat een regionale militaire eenheid de wet heeft overtreden. ,,De veiligheidsmensen hebben met in timidatie en marteling geprobeerd schuldbekentenissen van het zestal los te krijgen." Er is volgens Said bovendien geen enkel bewijs dat de vermoorde Oosttimorezen de afscheidingsbewe ging Fretilin zouden steunen. Protestfax van 250 meter lengte athene» Activisten van de milieuorganisatie Greenpeace heb ben de Griekse minister van openbare werken, Laliotis, een pro testfax van 250 meter lengte gestuurd. De fax, die 12.000 handte keningen telt, werd verstuurd uit protest tegen de aanleg van een metrolijn in Thessaloniki. Om er zeker van te zijn dat hij zou aankomen, werd de boodschap naar vier verschillende modems geseind. Het bureau van Laliotis bevestigde de ontvangst van de fax. „Hij was zeer lang, zeer, zeer lang", aldus een secretaresse van de minister gisteren. Geen visum? Dan maar de lucht in rabat Een Egyptenaar heeft gisteren een bom laten ontploffen in het gebouw van het Russische consulaat in Marokko. De man is daarbij zwaar gewond geraakt. Hij is, volgens de Marokkaanse autoriteiten, tot zijn daad gekomen omdat hij geen visum voor Rusland kreeg. Begrafenis hormonenjager loopt uit op nationale actie in België Mangé met de dood bedreigd BRUSSEL» PETER DE VRIES correspondent De Belgische justitie heeft het net rond NAVO-topman Claes gisteren strakker aangehaald met de arrestatie van zijn voor malige topambtenaar Johan Delanghe. Het is de vijfde arres tatie in het Agusta-smeergeld- schandaal dat de Vlaamse Soci alistische Partij sinds anderhal ve week op zijn grondvesten doet schudden. Justitie onder zoekt of de vroegere ambtelijke rechterhand van Claes zich door de Italiaanse helikopterfa brikant heeft laten omkopen. Claes weigerde gisteravond ie der commentaar. Delanghe, die minimaal drie dagen 'in eenzame opsluiting' zit om verhoord te worden, was in 1988 onder de toenmalige minister van economische za ken Claes kabinetschef, in de ambtelijke praktijk van Brussel de vertrouweling van de minis ter en een sleutelfiguur in de hi ërarchie. Delanghe was verantwoorde lijk voor een positief rapport over de compensatie-orders, die Agusta beloofde als tegenpres tatie voor de bestelling van 46 helikopters. Op basis van dat ambtelijke advies, dat omstre den is omdat ermee zou zijn ge knoeid, schreef Claes later aan het Belgische kabinet een 'lichte voorkeur' voor de Italiaanse he likopter te hebben. Vorige week werden al drie tussenpersonen en SP-penning- meester Mangé aangehouden op verdenking van 'passieve corruptie' in het Agusta-schan- Ecuador en Peru ondertekenen 10 ;S weer akkoord i° iO I MONTEVIDEO AFP-Rtr 10 ,g Peru en Ecuador hebben van- ;o j daag in Montevideo een wa- '0 penstilstand gesloten die een einde moet maken aan het io I grensconflict tussen beide lan-' den. De Zuidamerikaanse buren I vechten sinds 26 januari om een afgelegen berggebied waar 0 de grens niet is gemarkeerd, Kern van het nieuwe akkoord is de stationering van internatio- nale waarnemers vanaf 8 maart q I in de omstreden regio. Het o staakt-het-vuren gaat onmid- o J dellijk in. De wederzijdse troe- pen worden uit het gebied te ruggetrokken. De ministers van buitenland- se zaken van de twee landen ondertekenden de overeen komst na vijf uur onderhande len. Peru en Ecuador onderte kenden al op 17 februari een overeenkomst, maar dat staakt- het-vuren hield niet lang stand. daal. Mangé is vanochtend on der verscherpte bewaking ge steld. Dat is gebeurd nadat hij met de dood was bedreigd door nog onbekenden. Politie en jus titie nemen het dreigement ui terst serieus. Al eerder bekende SP-pen- ningmeester Mangé 2,7 miljoen gulden smeergeld te hebben ontvangen en dat te hebben verdeeld onder bevriende socia listische stichtingen. Claes, par tijvoorzitter Tobback en vice premier Vandenbroucke pro beerden daarop de schade vooi hun partij te beperken door te verklaren dat Mangé tegen hun uitdrukkelijke opdracht had ge handeld. De penningmeester bevestigde dat, waarop de storm voor de SP-top enigszins leek te luwen. De arrestatie van Delanghe brengt echter NAVO-secretaris- generaal Claes opnieuw in een moeilijk parket. Hij zal politiek verantwoordelijk worden ge houden voor het doen en laten van zijn toenmalige topambte naar. Justitie onderzoekt of De langhe bij het uitbrengen van zijn advies ten gunste van Agus ta is beïnvloed door de steek penningen. Claes heeft zich in het verleden altijd achter die ambtelijke adviezen verschuild om zijn voorkeur voor het Itali aanse bedrijf te verdedigen. BRUSSEL ALY KNOL correspondent Slagerijen waren gesloten, vis winkels stonden vol, ambtena ren staakten. De begrafenis van de vorige week maandag ver moorde veterinair inspecteur en 'hormonenjager' Karei van Noppen is gisteren in België uit gelopen op een landelijke actie dag tegen met groeihormonen bewerkt vlees. De 42-jarige Van Noppen, die in koelen bloede om het leven werd gebracht, is vermoedelijk het slachtoffer geworden van de Westvlaamse hormonenmaffia. Hij werd gisteren onder grote belangstelling in zijn woon plaats Wechelderzande ten gra ve gedragen. Toen zijn kist de kerk verliet, klonk er een lang durig applaus op. Bij de plech tigheid waren onder anderen de ministers Bourgeois (landbouw) en Santkin (volksgezondheid) en een afgevaardigde van de ko ning aanwezig. „Wat met Karei is gebeurd, is niet menselijk meer. Hier is het kwade aan het werk", zei pas toor Jef Goris tijdens de plech tigheid. Van Noppen had maar al te vaak klachten ingediend tegen malafide veehouders, „maar er werd niet genoeg naar Karei geluisterd", aldus de pas toor. Hij noemde de moorde naars „mensen zonder enig normbesef'. Van Noppen kreeg postuum de eretekens voor moed en zelfopoffering. In heel België werd gisteren symbolisch geprotesteerd tegen vlees dat met groeibevorderen- de middelen is bewerkt. In openbare instellingen stond geen vlees op het menu. Ook in vele restaurants konden klanten slechts kiezen tussen vis of ve getarisch. Zo'n tachtig procent van de slagerijen in de provincie Antwerpen hield 's ochtends de deuren dicht. Buiten hingen zwarte vlaggen. Ambtenaren van betrokken ministeries leg den het werk voor enkele uren of de hele dag neer. Na de moord op Van Noppen is veel kritiek geuit op de on zorgvuldige manier waarop tot nu toe tegen de hormonenmaf fia is opgetreden. Al meer dan twee jaar worden duistere aan slagen gepleegd op veeartsen. De hormonenmaffia zou zich tot een kleine honderd mensen beperken, maar tot nu toe is er nooit een arrestatie verricht. Van Noppen stond bekend als 'de hardste' onder de hormo nenjagers van het Instituut voor Veterinaire Keuringen (IVK). Medewerkers van hem hebben de laatste dagen echter gezegd dat zo'n zeventig procent van de keurders laks is. Collega's die wel hard willen optreden wor den in de slachthuizen belache lijk gemaakt. Ze betitelden het IVK als 'een politieke machine', die maar al te graag luistert als de een of andere politicus voor een vleeshandelaar uit zijn pa rochie opkomt. „Als ze vandaag het IVK afschaffen", aldus een medewerker, „dan scheelt dat bijna niets voor de volksge zondheid". Het Amerikaanse ministerie van defensie maakt zich zor gen over de militaire versterkingen van Iran bij de ingang van de Perzische Golf. In het bijzonder de plaatsing van luchtafweerraketten op Iraanse eilandjes in de Straat van Hormuz zit de Amerikanen niet lekker. De stafchef van het Amerikaanse leger, John Shalikashvili, uitte gisteren in Washington de vrees dat Iran een bedreiging vormt voor de olietankers die door de nauwe Straat van Hor muz varen. WASHINGTON Rtr Als toegangspoort van de Perzi sche Golf is de Straat van Hor muz de belangrijkste aanvoer- route voor olie vanuit het Mid den-Oosten naar de westerse industrielanden. Volgens generaal Shalikashvili heeft Iran recentelijk afweerra- ketten van het type Hawk langs de straat gestationeerd. De Amerikanen hebben de Hawk- raket in het verleden aan Iran geleverd. Het projectiel is in middels sterk verouderd, maar nog steeds in staat laagvliegen- de gevechtstoestellen neer te halen. De plaatsing volgt op eerdere Iraanse militaire versterkingen langs de Golf. Onlangs kocht het land Russische onderzeeboten, die ook ergens in het gebied lig gen. „Ze hebben ook hun artil lerie vooruitgeschoven. Dat al les kan tot een heleboel conclu sies leiden. Een daarvan is dat ze erop uit zijn het scheepvaart verkeer in de Straat van Hor muz stil te leggen", aldus Shali kashvili. De Amerikaanse president, Clinton, ziet in de manoeuvres van Iran geen onmiddellijke re den voor paniek. „We houden hen in de gaten, we proberen alles te weten te komen, maar er is geen aanleiding voor over bodige zorg. Het gaat om oude raketten", aldus de president in een reactie. In 1987 leidden Iraanse en Iraakse beschietingen van oliet ankers in de Perzische Golf tot grote internationale spannin gen. De VS zetten toen oorlogs schepen in om de tankervaart te beschermen. Nederland stuur de twee mijnenvegers naar het denver Het eerste vliegtuig is geland op de nieuwe internationale luchthaven van de Amerikaanse stad Denver. De terminal heeft éen opmerkelijk dak. De architect wil daarmee de nabijgelegen Rocky Moun tains verbeelden. foto reuter gary c. caskey Broer Mexicaanse ex-president verdacht van moord MEXICO AFP-Rtr-DPA De oudste broer van de Mexi caanse ex-president Salinas, Raul, is volgens justitie 'zonder enige twijfel' het meesterbrein achter de moord op een kop stuk van de Mexicaanse rege ringspartij PRI. Het slachtoffer, José Francisco Ruiz Massieu, kwam op 28 september 1994 door een schot in de nek om het leven. Hij was secretaris-gene raal van de machtige PRI, die al 65 jaar ononderbroken aan de macht is. Volgens plaatsvervangend procureur Pablo Chapa Bezanil- la is Raul gearresteerd omdat hij opdracht gaf Ruiz Massieu te doden en de moord financierde. De broer van de voormalige president zou hecht hebben sa mengewerkt met een ex-afge vaardigde van de PRI, Munoz Rocha, die Massieu uiteindelijk zou hebben gedood. Volgens Mexicaanse media heeft Raul nauwe banden met militante politici binnen de PRI die de strijd tegen de corruptie willen dwarsbomen en tegen standers zijn van het doorvoe ren van interne democratische hervormingen. MÜNCHEN DPA-Rtr-ANP De Duitse vakbond IG Metall wil wel met de werkgevers pra ten, maar heeft vandaag de sta kingsacties wel uitgebreid. Nog eens elf metaalbedrijven met 11.000 werknemers gingen van daag plat. Het aantal getroffen bedrijven komt daarmee op 33, met samen 35.000 werknemers. Met de acties probeert IG Metall een loonsverhoging van 6 pro cent af te dwingen. Bondsbestuurder Neuge- bauer wil morgen contact zoe ken met de werkgevers. Die be kijken dan of ze stappen tegen de staking zullen nemen of als nog met een loonvoorstel ko men. IG Metall dreigt de acties vanaf volgende week te verhar den als een loonbod uitblijft. Woordvoerder Gottschol van de werkgeversorganisatie Ge- samtmetall wil wel praten over meer loon, maar vindt dat de 3 procent extra kosten van de eer der afgesproken werktijdverkor ting (van 36 naar 35 uur per 1 oktober dit jaar) moet worden goedgemaakt. Topman Damm van AEG Hausgerate zit op een andere lijn. Hij riep zijn collega's giste ren op met een loonaanbod te komen en de invoering van de 35-urige werkweek niet uit te stellen. Afspraak is afspraak, al dus Damm. Hij denkt aan een loonsverhoging van niet meer dan de inflatie: 2,3 procent. PARUS HANS GERTSEN CORRESPONDENT De Franse politie heeft in een voorstadje van Parijs een grote hoeveelheid wapens van de Al gerijnse terreurorganisatie Groupe Islamique Armée (GIA) aangetroffen. De vondst bewijst opnieuw dat Algerijnse terroris ten Frankrijk als uitvalsbasis ge bruiken en er over uitgebreide netwerken van sympathisanten en handlangers beschikken. Tijdens een huiszoeking in het plaatsje Choisy-le-Roi ten oosten van Parijs stuitte de poli tie in een garagebox op een an ti-tankwapen, diverse machine- geweren en pistolen, ruim 10.000 kogels, explosieven en ander materiaal om bommen te vervaardigen plus een grote hoeveelheid valse papieren. De huiszoeking vond plaats op last van onderzoeksrechter Jean-Louis Bruguière. Die ge lastte in november vorig jaar al een spectaculaire operatie te gen in Frankrijk verblijvenden fundamentalisten. Tijdens huis zoekingen, waarbij diverse wa penopslagplaatsen werden aan getroffen, arresteerde de politie toen 78 verdachten. Met name in het departement Val-de-Mar- ne lijken terreurgroepen als het GIA en de aan het Islamitisch Heils- of Reddingsfront (FIS) ge lieerde Armée Islamique du Sa- lut (AIS) over uitgebreide net werken te beschikken. Viljoen: Wij komen van dit land, wij begrijpen de mentaliteit KAAPSTAD RUNA HELLINGA CORRESPONDENT Als generaal Constant Viljoen zijn zin krijgt, komt er een Trek van Afrikaner Boeren naar de buurlanden. Tijdens een staatsbezoek van de Mozambik- aanse president Joaquim Chissano de zer dagen aan Zuid-Afrika is de vesti ging van Afrikaner landbouwers in Mo zambique een van de gespreksonder werpen. Op verzoek van president Nelson Man dela was Viljoen, leider van het conser vatieve Vrijheidsfront, onlangs al in Mo zambique om de mogelijkheden te on derzoeken. Van de kant van de Mozam- bikaanse regering is met interesse gere ageerd. En als het aan Viljoen ligt, zul len zich op den duur ook Zuidafrikaan- se boeren in Angola vestigen. „Zuid-Afrika is eigenlijk een slecht landbouwland", licht de generaal zijn plannen toe. „Maar we hebben goed opgeleide boeren. De afgelopen jaren hebben die het steeds moeilijker gekre gen, door de aanhoudende droogte en door de landbouwpolitiek van de vorige regering. Mozambique daarentegen is een goed landbouwland, met goede grond en voldoende water, maar zon der opgeleide agrariërs". De nieuwe trek is ditmaal geen vlucht voor politieke overheersing, zoals in het verleden toen de Boeren van de Kaap naar het noorden trokken om te ontko men aan het bewind van de Britten. Die tijd is volgens Viljoen voorbij. Een van de opmerkelijkste verschijnselen van de Zuidafrikaanse politiek is de hartelijke verhouding die zich heeft ontwikkeld tussen het ANC en het Vrijheidsfront. De rechtse Afrikaner partij heeft zich met een gemak aan de nieuwe situatie aangepast waar de Nationale Partij van oud-president De Klerk nog wat van kan leren. Als Viljoen al wrokt over het verleden, is het niet omdat hij het ANC kwalijk neemt dat het de macht heeft overgenomen, hooguit dat hij de NP kwalijk neemt dat die de macht heeft Maar nu het eenmaal zover is, is hij rea list: „Wij Afrikaners zullen gezien ons aantal nooit meer de politieke macht in deze regio krijgen. Dat is een feit dat je moet aanvaarden. Dus moeten we den ken over onze nieuwe rol in Zuid-Afrika en die ligt in het economische vlak, het ondernemerschap. Afrikaners moeten af van het idee van een ambtenaren baan of een baan bij de spoorwegen. Wij moeten onze kennis en ervaring in ondernemerschap steken. Daarmee kunnen we een grote rol blijven spe len". Economische macht geeft ook po litieke macht, voegt hij eraan toe. Overal in Afrika waar landen onafhan kelijk werden, liep het economisch mis door gebrek aan ondernemers. „Neem Mozambique. Toen dat onafhankelijk werd, trok het overgrote deel van de pakweg 200.000 Portugese onderne mers weg. De nieuwe regering hoopte dat gat op te vullen door een socialisti sche economie in te voeren, maar dat bleek binnen drie jaar een mislukking". Met hun goede opleiding kunnen de Afrikaners bijdragen aan de ontwikke ling van de hele regio. Mozambique is het eerste land dat hij op het oog heeft, omdat de situatie daar na jarenlange burgeroorlog weer redelijk stabiel is. „Zuid-Afrika heeft er belang bij dat het land zich snel herstelt, als exportmarkt, maar ook, omdat we op dit moment veel illegale werkzoekers uit Mozambi que krijgen". Viljoen acht Afrikaners beter dan wie ook geschikt om in andere Afrikaanse landen met de wederopbouw te helpen. „Wij komen van dit continent, wij be grijpen de mentaliteit". Het is belang rijk dat mensen niet het gevoel hebben dat er een nieuwe kolonisator komt en het is volgens Viljoen ook niet de be doeling dat de Afrikaner landbouwers zich tot in de eeuwigheid in Mozambi que vestigen. „Wat we willen, is helpen om het land weer op gang te krijgen en eventueel ook boeren op te leiden". Wat hij president Chissano in de eerste gesprekken duidelijk heeft gemaakt, is dat de Afrikaners een verandering heb ben doorgemaakt. „Wij zijn niet meer de oude Afrikaner machthebbers met onze veiligheidsdienst, sterke mannen die met onze vuist op tafel slaan. Wij willen werkelijk helpen met de weder opbouw van zuidelijk Afrika". Dat Mandela en vice-president Thabo Mbeki zich achter zijn plannen hebben opgesteld, heeft zeker geholpen om Chissano's vertrouwen te wekken. De steun van de president aan het plan van het Vrijheidsfront illustreert de goede verhouding tussen de twee organisaties die op het eerste gezicht niets met el kaar gemeen hebben.Mandela is te vreden over gle nieuwe richting die we zijn ingeslagen en hij is er zeer op ge spitst goede samenwerking met de Afri kaners te houden", meent Viljoen. Politieke analysten hebben voor de goe de relatie een tweede verklaring. Viljoen staat bekend als een oprecht man, die ook bereid is de verantwoordelijkheid voor zijn eigen daden in het verleden op zich te nemen. Dat, en het feit dat ANC en Vrijheidsfront op geen enkele manier elkanders politieke concurren ten zijn, heeft de weg vrijgemaakt voor een goede verstandhouding. Generaals leren 'lessen van Tsjetsjenië' MOSKOU HANS GELEUNSE CORRESPONDENT Er moet meer geld komen voor de Russische krijgsmacht. Dat is de (voorlopige) conclusie van de Russische defensietop over de catastrofaal verlopende oor log in Tsjetsjenië. Dat maakte minister van defensie Gratsjov gisteren duidelijk na een dag besloten vergaderen met zijn generaals. Vandaag is met de hele staf van het ministerie ver der vergaderd over 'de lessen van Tsjetsjenië'. Volgens Gratsjov is de 'ver minderde gevechtskracht' van het Russische leger voorname lijk te wijten aan de bezuinigin gen op defensie. Volgens hem zijn de strijdkrachten 'ziek' en zal samen met de politiek een kuur moeten worden bedacht. Gratsjov wil ongeveer drie keer zoveel geld (omgerekend zo'n 90 miljard gulden) als nu in de defensiebegroting is opgeno men. Ook verzet hij zich tegen het voornemen om de sterkte van het leger van ruim 2 mil joen naar 1,5 miljoen militairen terug te brengen. Volgens Gratsjov is 1,7 miljoen de limiet. Gezaghebbende militaire ex perts, zoals het Londense Insti tuut voor Strategische Studies, hebben al berekend dat de hui dige sterkte van het leger door desertie en ontduiking van de dienstplicht daar niet ver van af ligt. Gratsjov zei volgens het pers bureau Interfax ook dat de Rus sische krijgsmacht af moet van de grote strategische oefenin gen uit het Koude-Oorlogstijd- perk. Niet wereldoorlogen be dreigen nu de Russische veilig heid, maar regionale conflicten. „Daar zullen we de trainingen op moeten richten, en op het neerslaan van verzet in stedelij ke gebieden", aldus Gratsjov. Hoewel Gratsjov impliciet de onder zijn verantwoordelijkheid gemaakte fouten in Tsjetsjenië erkende, hekelde hij de militaire commandanten die kritiek op zijn beleid hadden geoefend. „Degenen die politieke verkla ringen hebben afgelegd en de noodzaak van het sturen van troepen naar Tsjetsjenië hebben bestreden, zullen worden ge straft", zo zei hij. Een van die critici is generaal Aleksandr Lebed,commandant van het 14de Legerkorps. Hij noemde de evaluatie van giste ren 'een show'. Volgens de in het leger zeer populaire Lebed „wordt nu gezocht naar zonde bokken; onschuldigen zullen worden gestraft".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1995 | | pagina 7