sÈÈBSti
Kabinet: WAO op kleine
schaal de vrije markt op
'Transseksuele asielzoeker behoorlijk in verdrukking'
Binnenland
edetineerden krijgen
ileiding tot ondernemer
ezen op school helpt en
ïaakt krant populair
Medaille voor verblijf in Bosnië
CAO-overleg metaal
opnieuw vastgelopen
Werknemer mag niet onder
dwang werken op zondag
NS en busbedrijven willen van
minister Ritzen compensatie
ERDAG
4 FEBRUAR11995
ANP Algemeen Nederlands Persbur
erde Pers Diensten
is too r mag carillon zwijgen opleggen
gfRCENPastoor Van der Sman in het Twentse Tubbergen
jgteen afstandsbediening om het carillon op het plein voor
jgemeentehuis het zwijgen op te leggen. De geestelijke had
jrom gevraagd omdat tijdens begrafenisdiensten op zaterdag
jlijke muziekklanken over het plein galmen. De afstandsbe-
ining kost 2.200 gulden.
orte, felle brand in AVRO-gebouw
Een felle uitslaande brand heeft gistermiddag kort
hevig gewoed in het door Cinevideo gehuurde AVRO-ge-
uw in Hilversum. De brand is vermoedelijk ontstaan in de re-
kamer. Over de omvang van de schade is nog niets bekend.
jinister Zalm bezoekt Israël
Minister Zalm van financiën brengt dinsdag en
jensdag een bezoek aan Israël. Volgens een woordvoerder van
ministerie betreft het vooral een beleefdheidsbezoek in het
|er van de gemeenschappelijke vertegenwoordiging in de We-
Hbank en het Internationaal Monetair Fonds (IMF). In die or-
behartigt Nederland de Israëlische belangen.
louseparty Steenwijk mag doorgaan
De houseparty die op 11 februari in Steenwijk op het
kram ma staat, mag van de rechtbank in Zwolle doorgaan. Zij
dit gisteren in de procedure die door kerken en twee
ïitieke partijen in Steenwijk was aangespannen. De eisers vre-
I druggebruik, geluidsoverlast en mogelijk schending van de
frouw neergestoken tijdens zitting
l bosch Een 24-jarige Eindhovenaar heeft gistermiddag in
It Paleis van Justitie in Den Bosch zijn 21-jarige ex-vrouw met
mes neergestoken. Het slachtoffer is overgebracht naar het
Ékenhuis, de man is aangehouden. De steekpartij deed zich
lor tijdens een zitting over de alimentatie.
ialf gedetineerden uit de ge-
genissen Esserheem, Nor
iaven en Bankenbosch in
nhuizen volgen op dit mo-
ht een opleiding tot zelfstan-
ondernemer. Het gaat om
groep langgestraften tussen
7 en 35 jaar. Voorheen kon
gedetineerden een midden-
ïdsdiploma halen, maar
r gebeurde in de praktijk
;ens onderwijscoördinator
on van de gevangenis Esser-
m weinig mee.
olgens KToon biedt de oplei-
van het Centrum Be-
ifsopleidingen (CBO) uit En-
,ede gedetineerden, die na
i gevangenschap een bedrijf-
illen beginnen, meer onder-
\d dan het middenstandsdi-
ideren die op school de krant
>gen lezen, krijgen de smaak
pakken en gaan daar thuis
ie door. Dat blijkt uit onder-
ik van de Stichting Krant in
Klas (KIK). De leerlingen le-
meer, vinden de krant leu-
en minder moeilijk dan ze
:hten en halen bovendien
gere cijfers.
let onderzoek werd gehou-
onder honderd leerlingen
de tweede klas van eeri
ïdhovense MAVO. De vier
ssen kregen drie maanden
ïg een exemplaar van de
int in hun regio, het Eindho-
ns Dagblad. Ze mochten er
gelijks tien minuten in lezen.
:chts twee kinderen gebruik-
ide tijd anders en schoven de
ïnt terzijde.
Aan het begin en aan het eind
fens tot snelle
anpak files op
'egen niet groter
it percentage Nederlanders
it meent dat er snel iets moet
irden gedaan aan de files op
wegen, is de afgelopen drie
niet toegenomen. Het is op
,9 procent blijven staan, hoe-
het aantal files en de lengte
/an toenam. Dit blijkt uit on-
irzoek dat in opdracht van
jkswaterstaat is uitgevoerd,
i De onderzoeksresultaten zijn
nu toe geheim gehouden,
nderzoeker Veling van het bu-
Traffic Test wilde gisteren
meer kwijt dan dat dege-
pn die de filevorming aan wil-
n pakken, vooral hoger opge-
werkende mannen tussen
Den 44 jaar zijn.
[Ook maatregelen die de
van het verkeer
poeten bestrijden, raken uit de
zo blijkt uit het onder-
pek. Nog maar 44,9 procent
de Nederlanders vindt de
van het verkeer
jtnstig en groot. Twee jaar gele
ien was dat nog bijna 48 pro
i Carpoolen, rekening rijden en
et invoeren van een spitsvig-
'et stijgen in populariteit. Daar-
Üj wordt wel één voorwaarde
(esteld: de opbrengst van de fi-
[anciële maatregelen moet
[orden gebruikt voor het ver
leer.
VVD teleurgesteld over kabinetsbesluit
Het kabinet wil voorkomen dat werkgevers zelf een WAO-verzekering afsluiten voor het
personeel. Wel gaat het huidige stelsel met de voor ieder bedrijf gelijke WAO-premie op
de helling. De WD is teleurgesteld over het kabinetsbesluit. De liberalen dringen aan
op meer vrijheid voor de ondernemer en een grotere rol voor de particuliere verzeke
raars.
den haag gpd
In het regeerakkoord is afge
sproken dat de WAO en de
Ziektewet anders worden opge
zet. Meer marktwerking en ver
schil in premiehoogte moeten
de werkgevers aanzetten tot een
socialer personeelsbeleid. De
ondernemer met weinig uitval
van personeel merkt dit in zijn
portemonnee. Het kabinet ver
wacht een besparing van 1,65
miljard gulden.
Premier Kok liet gisteren na
afloop van de ministerraad we
ten dat de vrije markt weinig
grip zal krijgen op de WAO. Het
kabinet zal strenge voorwaar
den stellen aan bedrijven die uit
de landelijke WAO-regeling wil
len stappen om het risico ver
volgens bij een particuliere ver
zekeraar onder te brengen dan-
wel uit eigen zak te betalen.
Volgens Kok is er geen sprake
van een verbod 'maar willen we
via de voorwaarden het uitstap
pen van werkgevers ontmoedi
gen'.
Het kabinet wil daarmee
voorkomen dat bedrijven met
gezond personeel en veilig
werk, massaal bij de bedrijfsver
enigingen wegtrekken. Die zou
den vervolgens blijven zitten
met de 'slechte risico's' waar
door een forse premiestijging
onvermijdelijk is. Het kabinet
kiest nu voor een gematigde
marktwerking door verschil in
WAO-premie tussen de ver
schillende bedrijfstakken toe te
staan.
WD-woordvoerder Van Hoof
laat weten dat 'het kabinetsbe
sluit niet is wat de WD had ver
wacht'. De WD zal de verant
woordelijke WD-staatssecreta-
ris Linschoten (sociale zaken)
wijzen op de passage in het re
geerakkoord waar de werkge
vers de vrijheid uit de landelijke
regeling te stappen is toege
zegd. De PvdA had daar juist
grote moeite mee.
De Ziektewet wordt wel afge
schaft conform de afspraken
tussen de regeringspartijen. Nu
al betaalt de werkgever de eer
ste zes (kleine bedrijven twee)
weken ziektegeld. Die termijn
wordt uitgestrekt tot het gehele
ziektewetjaar. De werkgever
moet minimaal zeventig pro
cent van het loon doorbetalen,
via de CAO's wordt dit bijna al
tijd aangevuld tot honderd pro
cent.
ploma. De gevangenen worden
bij voorbeeld ook geholpen met
het opstellen van bedrijfsplan
nen en het aangaan van contac
ten met banken. De cursus kost
de gevangenissen 4.400 gulden
per gedetineerde.
De cursisten hebben aange
geven eën ijzerzaakje te willen
beginnen, iets in de textiel te
gaan doen en een toeleverings
bedrijf voor de horeca te willen
starten. De horeca zelf is voor
ex-gedetineerden gedurende
vijf jaar verboden terrein. Als
blijkt dat de groep de verwach
tingen waarmaakt en een zelf
standig bestaan opbouwt, dan
zal de cursus 'Doelgericht zelf
standig ondernemen' volgens
Kroon ook voor anderen in
Veenhuizen open staan.
van de proeftijd, werden de
leerlingen ondervraagd over
hun leesgedrag. De leerlingen
zelf verklaarden meer tijd aan
de krant te besteden. Niet alleen
op school, maar ook thuis. Hoe
wel de meeste leerlingen vooral
aandacht hadden voor sport en
'sensatieverhalen' vinden ze de
krant leuker en interessanter
dan ze aanvankelijk dachten.
De leerlingen zijn het met
hun leraren eens dat lezen van
de krant helpt om algemene
kennis te verbreden. Dat de
krant hun schoolprestaties gun
stig beïnvloedde, vonden de
leerlingen niet. De leraren
dachten daar echter anders
over. Ze vonden dat de leerlin
gen beter gingen lezen en
mooiere resultaten haalden bij
het tekstverklaren en begrij
pend lezen, maar ook bij aard
rijkskunde.
schaarsbergen De militairen die onlangs uit Bos
nië zijn teruggekeerd, kregen gisteren een herinne
ringsmedaille. Sergeant Heun uit Apeldoorn, die
gewond raakte door een kogel in de voet, was pre-
sent op krukken. Voor hem worden de medailles op
een Unprofor-kussen ter uitreiking gereed gehou
den. FOTO ANP ARTHUR BASTIAANSE
Bolkestein wil
overheidssteun
imam-opleiding
arnhem anp
WD-ffactievoorzitter Bolke
stein vindt een Nederlandse
imam-opleiding zo belangrijk,
dat de overheid daarvoor geld
beschikbaar moet stellen. Dat
zei hij gisteren in een radio-uit
zending van de Stadsomroep
Arnhem.
„Ik weet niet hoeveel geld
daarvoor beschikbaar is, maar
het is belangrijk dat we met
man en macht werken aan de
integratie van onze islamitische
medeburgers. Daarom ligt het
voor de hand dat er in Neder
land een opleiding tot imam
komt", aldus Bolkestein.
Staatssecretaris Netelenbos
(onderwijs) kondigde onlangs
aan dat ze middelbare scholen
de mogelijkheid wil geven hun
islamitische HAVO- en VWO-
leerlingen op te leiden tot
imam. Ze kunnen daarvoor
maximaal zeven uur per week
inpassen in de zogeheten 'vrije
ruimte' van de basisvorming,
het gezamenlijke vakkenpakket
in de eerste jaren van het voort
gezet onderwijs. Netelenbos wil
echter geen extra geld beschik
baar stellen.
Actiedreiging wordt steeds groter
ruswuk anp der niet eens worden over het
ziekteverzuim. De werkgevers
willen dat voor iedere ziekmel
ding vanaf de derde in een jaar
een wachtdag (waarop geen
loon wordt doorbetaald) wordt
ingevoerd. De bonden willen op
dat gebied geen enkele conces
sie meer doen.
De VUT lijkt niet langer een
probleem te zijn. De leeftijd
waarop oudere werknemers
kunnen uittreden, gaat naar alle
waarschijnlijkheid op 1 juli om
hoog van 59 jaar naar 59 jaar en
een maand. Een half jaar later
gaat dat naar 59 jaar en drie
maanden. Het uitkeringsper
centage blijft 87,5 procent.
Het werken op zaterdag is al
leen nog een probleem met de
in de Bovag verenigde garage
bedrijven. De overige branche
organisaties die bij de FWM zijn
aangesloten (bij voorbeeld in
stallatiebedrijven en metaalbe-
werkingsbedrijven) hoeven niet
zo nodig een CAO-bepaling
over zaterdagwerk. De bonden
zullen daarover apart met de
Bovag gaan onderhandelen.
Dat kan overigens grotere ge
volgen hebben dan op het eer
ste oog lijkt. Als er meer aparte
afspraken worden gemaakt over
belangrijke CAO-onderwerpen,
dreigt de bedrijfstak-CAO zijn
langste tijd te hebben gehad.
De dreiging dat er vanaf 13 fe
bruari acties zullen uitbreken in
de metaalnijverheid, wordt
steeds groter. Werkgevers en
vakbonden in de 300.000 werk
nemers tellende bedrijfstak
konden gisteren opnieuw geen
overeenstemming bereiken
over een nieuwe CAO. Maandag
loopt het ultimatum af dat de
drie betrokken vakbonden eer
der deze week hebben gesteld.
De bonden hebben de werk
geversorganisatie FWM gisteren
een totaalpakket aan eisen
voorgelegd. „Het is nu: take it or
leave it", aldus een woordvoer
der van de Industriebond FNV.
Werkgeversonderhandelaar
B. Vonk heeft de bonden echter
laten weten tot volgende week
donderdag de tijd nodig te heb
ben om met zijn achterban te
overleggen.
Het 'eindbod' van de bonden
voor een tweejarige CAO be
helst een loonsverhoging van
1,75 procent en een eenmalige
uitkering van een procent op 1
juli van dit jaar. Daar zou vol
gend jaar juli nog eens 2,25 pro
cent bij moeten komen. De
FWM biedt een loonsverhoging
van 1,5 procent op 1 juli 1995
en van 1,75 procent een jaar la
ter.
De partijen kunnen het ver-
den haag anp
Kabinet komt kamerfracties tegemoet
dag is veiliggesteld. Dat werkge
vers wat ruimere mogelijkheden
krijgen voor zondagsarbeid
door het schrappen van de
voorwaarde dat dit ook wegens
'de aard van de arbeid' noodza
kelijk is, hoeft in de praktijk niet
tot wantoestanden te leiden,
meent de bewindsman.
In een schriftelijke beant
woording van commentaar van
de Tweede Kamer op zijn voor
stellen, merkt de bewindsman
op dat al onder de bestaande
regels veel meer zondagsarbeid
mogelijk is. De praktijk is echter
dat beide partijen, werkgevers
en vakbonden, daar zeer terug
houdend mèe omspringen, al
dus Melkert.
Een werkgever kan een werkne
mer niet dwingen op zondag te
werken. Het kabinet is op dit
punt door de knieën gegaan
voor de bezwaren van de frac
ties van CDA, SGP, RPF en GPV
tegen de nieuwe Arbeidstijden
wet. De werkgever mag beslui
ten tot doorwerken op zondag
als dat 'uit de bedrijfsomstan
digheden voortvloeit'. Maar de
werknemer 'hoeft op zondag
geen arbeid te verrichten zon
der zijn instemming'.
Minister Melkert (sociale za
ken) denkt dat met deze aan
vullende formulering de positie
van werknemers met gewetens
bezwaren tegen werken op zon-
Financieel nadeel wegens schrappen OV-kaart
den haag anp
De Nederlandse Spoorwegen en
de busbedrijven leggen zich niet
zonder meer neer bij het besluit
van minister Ritzen (onderwijs)
de OV-kaart voor scholieren af
te schaffen. De vervoersbedrij
ven menen dat ze van deze
maatregel financieel nadeel on
dervinden en willen compensa
tie.
Ritzen wil de studiefinancie
ring voor scholieren in het
voortgezet onderwijs van acht
tien jaar en ouder afschaffen,
waarmee ook het recht op een
OV-kaart voor deze groep ver
valt. Op zijn vroegst per 1 janu
ari 1996 geldt het recht op stu
diefinanciering en OV-kaart in
principe dan alleen nog voor
studenten aan hogescholen en
universiteiten.
Dat betekent dat het ministe
rie van de vervoersbedrijven
zo'n tien procent kaarten min
der afneemt op een totaal aan
tal van 600.000. De maatregel
levert Ritzen 90 miljoen gulden
op. Dat geld wil de minister ge
bruiken om de tegenvaller van
122 miljoen te compenseren die
voor hem aan de huidige OV-
kaart kleeft. Dat bedrag moet
het ministerie aan NS en busbe-
Stichting Nederlands Gendercentrum houdt vandaag jubilieumcongres
amsterdam thea van beek
Transseksuele asielzoekers die
naar Nederland zijn gevlucht,
komen steeds vaker in de pro
blemen. Door de snelle asiel
procedures in de nieuwe aan
meldcentra voor vluchtelingen
is de tijd te kort om de proble
matiek van deze mensen te her
kennen en te toetsen.
Dat zegt de Stichting Neder
lands Gendercentrum dat de
kennis bevordert over trans-
seksuelen en hulp geeft. De pro
blemen van buitenlandse trans-
seksuelen komen vandaag aan
de orde op een congres van de
Landelijke Kontaktgroep Tra
vestie Transseksualiteit in de
Vrije Universiteit (VU) van Am
sterdam.
Bij de aanmeldcentra in Rijsber-
gen en Zevenaar is 24 uur de
tijd om vluchtelingen te schiften
als kanshebber op een vluchte
lingenstatus. Probleem is dat
degenen die hun land zijn ont
vlucht uit angst voor vervolging
zich niet gemakkelijk in een et
maal blootgeven als transseksu-
eel. Daarom moeten zij een ver
blijfstitel krijgen, vindt het Gen
dercentrum. Het zou om 'een
tiental' asielzoekers gaan.
Volgens dr. A. Verschoor, als
psycholoog verbonden aan zo
wel het Gendercentrum als aan
de Vrije Universiteit, speelde
deze problematiek een paar jaar
terug nog niet. „Toen kregen
deze mensen nog een verblijfs
vergunning. Tot nu toe is nog
niemand het land uitgezet,
maar er spelen wel verschillen
de beroepszaken. Het gevolg is
dat deze mensen, na te zijn uit
geprocedeerd, in Nederland on
derduiken of gaan zwerven."
Met het jubileumcongres viert
de kontaktgroep 25 jaar hulp
verlening aan travestieten en
transseksuelen. De werkgroep
Travestie Transseksualiteit
ontstond in 1970 om lotgenoten
bij te staan. Verschoor was van
meet af aan bij de hulpverle
ning betrokken.
„Die bijeenkomsten werden
aanvankelijk strikt besloten ge
houden. Men kon zich er om
kleden en er werd ook wel kle
ding te koop aangeboden. In die
tijd was het nog verboden als
man in vrouwenkleren op straat
te lopen. Je werd opgepakt door
de politie, kreeg een boete en
met opgetrokken rok werden
foto's van je gemaakt. Daama
werd je in een drenkelingenpak
naar huis gestuurd. Een zeer
vernederende situatie.
„Toen wij ermee begonnen
werd nog niemand geholpen.
Sommige mensen hadden al 25
jaar in therapie gelopen, kregen
pillen of een slaapkuur en wer
den beschouwd als psychia
trisch patiënt", aldus Verschoor.
Wat travestieten en transseksu
elen met elkaar gemeen heb
ben, is dat zij zich naar buiten
toe presenteren als de andere
sekse. Maar de transseksueel wil
zich operatief van geslacht laten
veranderen en de travestiet
houdt het bij het dragen van
vrouwenkleding.
Een kwart van de transseksue
len heeft een of meerdere zelf
moordpogingen achter de rug
voor ze in behandeling gaan. In
Nederland zijn inmiddels zo'n
duizend mensen van geslacht
veranderd. Zo'n vijftien procent
ondervindt ernstige maatschap
pelijke problemen met de om
geving, zoals het verlies van
werk. De meeste moeite hebben
echter de direct betrokkenen:
ouders, partners en kinderen.
Een goede opvang voor hen
ontbreekt. Vrijwel alle relaties
lopen uiteindelijk stuk.
Toch zijn slechts dertien men
sen bekend die achteraf proble
men hebben met de operatie.
Van hen leven negen weer in
hun oude seksuele rol, hoewel
ze tevreden zijn over de behan
deling. Vier hebben zoveel spijt,
dat zij operatief weer in de oude
sekse willen terugkeren.
„Nederland is het best georga
niseerde land ter wereld, waar
het gaat om transseksuologie",
constateert Verschoor. „En de
De 23-jarige Ovidiu Jugovici: „In Roemenië ben ik een monster."
VU loopt daarin voorop als
grootste centrum ter wereld en
met de enige hoogleraar trans
seksuologie. En hoewel er in
een aantal landen wettelijke re
gelingen bestaan en geopereerd
wordt, stuiten transseksuelen in
veel landen nog op proble
men."
„In Jordanië, Irak en Iran is het
volstrekt onmogelijk als trans-
seksueel te leven. In een land
als Iran loop je zelfs de kans op
de doodstraf. Maar ook in bij
voorbeeld Roemenië staat er vijf
jaar gevangenisstraf op."
„De Nederlandse wet is zeer
ruimhartig, ook voor buitenlan
ders. Degenen die hier langer
dan een jaar zijn en medisch
FOTO ANP HERMAN PIETERSE
worden behandeld, kunnen hier
ook wettelijk hun geslacht laten
veranderen. Maar in hun eigen
paspoort blijft het bij het oude.
De meesten willen en kunnen
daarom helemaal niet meer te
rug. In hun land van herkomst
zou dat nooit worden geaccep
teerd."
drijven bijbetalen omdat veel
meer studenten dan geraamd,
kiezen voor vrij reizen door de
week in plaats van in het week
einde.
De vervoersbedrijven beroe
pen zich in een brief aan Ritzen
op artikel 14 van het OV-con-
tract. Dat bepaalt dat partijen
een redelijke oplossing zullen
nastreven, wanneer zich wijzi
gingen yoordoen die een aan
merkelijke invloed hebben op
het aantal studerenden, en die
voor één of meerdere partijen
bezwaren opleveren.
Patiënt vooraf
informeren over
wachttijd ingreep
den haag gpd
De patiënt moet van de arts
meteen te horen krijgen hoe
lang er op een medische in
greep moet worden gewacht.
Daarbij moet de arts ook alter
natieve behandelmethoden
noemen. Gedurende de tijd dat
de patiënt wacht op behande
ling moet een speciaal aange
wezen arts met hem of haar
contact onderhouden.
Dat stelt de Nationale Raad
voor de Volksgezondheid (NRV)
in een advies aan het kabinet
over de aanpak van wachtlijsten
in de gezondheidszorg. Het stuk
is gemaakt in samenwerking
met het College voor Zieken
huisvoorzieningen.
Nu weten patiënten vaak he
lemaal niet hoe lang zij op een
bepaalde ingreep moeten
wachten. Ook is onbekend met
welke dokter zij contact moeten
onderhouden. Volgens de NRV
zijn er in sommige gevallen an
dere behandelingen mogelijk
waardoor de patiënt niet zo
lang hoeft te wachten.
De raad meent verder dat er
in de gezondheidszorg normen
moeten komen voor aanvaard
bare wachttijden. Daarover zul
len aanbieders van zorg, verze
keraars en vertegenwoordigers
van de patiënten afspraken
moeten maken.
