Hulp voor
oudere raakt
in het slop
EU subsidieert hennepteelt
Rechter heeft al jaren invloed op stakingsacties
Binnenland
ngeluk van kroonprins
)er voor reclamemakers
Nieuwe wet biedt meer ruimte
om werk en zorg te combineren
Doodvermoeiende diplomatie
Drakendans voorjaar van het varken
BN AMRO mag creditcard niet
romoten van Consumentenbond
Onderzoek UvA:
Prostitutie is
niet de grote
AIDS-verspreider
amsterdam anp
Het condoomgebruik in de
prostitutie in Nederland is
hoog. Het beeld dat deze be
drijfstak een belangrijke
bron van besmetting met
het AIDS-virus vormt, is
niet juist. Bij enkele groe
pen hoeren en klanten is
het rubber echter minder in
trek en heeft er relatief vaak
onveilige seks plaats. Dat
stelt onderzoeker R. de
Graaf van het Nederlands
Instituut voor Sociaal
Seksuologisch Onderzoek.
Hij promoveert in februari
aan de Universiteit van Am
sterdam op zijn onderzoek
over prostitutie en het ge
bruik van condooms.
De uitkomst hiervan be
vestigt voor een groot deel
onderzoek uit 1992, waar
De Graaf ook aan deelnam.
Toen werden 127 vrouwelij
ke en 24 mannelijke prosti-
tué(e)s geïnterviewd en
ruim honderd klanten.
Nieuw aan het laatste on
derzoek is dat 560 mannelij
ke klanten telefonisch zijn
ondervraagd.
Van de ondervraagden
zegt 81 procent van de pros-
tituées en 75 procent van de
klanten bij vaginaal of anaal
contact altijd het condoom
te gebruiken. Een kwart van
de klanten gebruikt een
condoom omdat de prosti-
tuée dat eist.
Ook bij de homoprostitu-
tie is het sekscontact over
het algemeen veilig. Bij ana
le seks gebruikt rond de 30
procent van de mannelijke
hoeren en klanten niet altijd
een condoom.
Er is ook een circuit waar
binnen relatief vaak sprake
is van onveilige betaalde
seks. Het gaat dan om de
thuiswerk- en escortprosti-
tutie, om drugsverslaafde
tippelaars en om Latljnsa-
merikaanse raamprostitu-
ées.
1NDERDAG 26 JANUARI 1995
Kok: 200.000
nieuwe banen
voor werklozen
den haag anp
Premier Kok steunt het idee van
de Nederlandse werkgevers en
oud-voorzitter Delors van de
Europese Commissie voor en
'bonsysteem' voor werklozen
die worden ingezet bij klusjes
en schoonmaakwerk in huis.
Volgens de premier zijn daar
mee zeker 200.000 mensen aan
een baan te helpen.
Tijdens een toespraak giste
ren in Den Haag noemde Kok
zo'n bonnenstelsel 'de moeite
waard', hoewel er 'haken en
ogen' aan zitten. „We hebben in
Nederland zes miljoen gezin
nen. Per 25 huishoudens zou je
bijvoorbeeld één persoon aan
een vaste of volledige betrek
king kunnen helpen. Dat zou
200.000 banen opleveren. Een
interessante gedachte", aldus
Kok.
Het plan is om werk dat nu
vaak zwart wordt betaald of
door hoge arbeidskosten blijft
liggen, uit te laten voeren door
werklozen. Zij krijgen in ruil
daarvoor een cheque of vou
cher. Met die cheques of vou
chers kunnen mensen zonder
werk hun uitkering aanvullen.
In België gebeurt dat al. Maar
ook in Nederland slaat het plan
aan. Een grote schoonmaakor-
ganisatie is van plan om in het
gat in de markt te springen en
de concurrentie aan te gaan
met de zwarte werkster.
Onderzoeker luidt de noodklok
De geneeskundige hulp voor ouderen dreigt volledig in
het slop te raken. In 2040 zal het aantal bejaarden ver
dubbeld zijn van twee naar vier miljoen. Het aantal be
jaarden met gezondheidsproblemen zal daardoor even
eens enorm stijgen. Ziekenhuizen blijken in het geheel
niet voorbereid op een dergelijke ontwikkeling.
SM eist genoegdoening voor smaad
i haag De fabrikant van homeopatische geneesmiddelen
VI eist een schadevergoeding van enkele tienduizenden gill
is en een rectificatie van de Vereniging tegen Kwakzalverij. In
artikel in het Farmaceutisch Weekblad noemde de vereni-
gde spierpijnbestrijdende zalfSpiroflux/SRL-gelei dubieus
mogeljk kankerverwekkend. Dit schoot VSM in het verkeerde
ilgat.
eerdienst Vlissingen-Sheerness terug
idelburg Vanaf begin april is er weer een passagiersveer-
nst tussen Vlissingen en Sheerness. Het haven- en transport-
Irijf The Mersey Docksand Harbour Company in Liverpool
ingt in het gat dat vorig jaar ontstond toen de Olau de passa-
rsdienst op deze lijn staakte. Twee schepen zullen tweemaal
igs varen. Mersey Docks verwacht 300.000 passagiers per jaar
■r te zetten. De Olau zette de laatste jaren 700.000 a 800.000
isagiers over.
[arine laat torpedo's ontploffen
haag De Koninklijke Marine stuurt haar schip Hare Majes-
Urk naar de plaats waar torpedo's op de Noordzeebodem
i gevonden. Ze wil de projectielen binnenkort tot ontploffing
ngen, maar eerst onderzoeken duikers of dat ter plaatse mo-
ijk is. Dat is de uitkomst van een gisteren gehouden overleg
i marine-experts. De torpedo's zijn elk geladen met 220 kilo
ingstof en afkomstig uit de Eerste Wereldoorlog.
>litie houdt 'man met de hamer' aan
terdam De Rotterdamse politie heeft een 39-jarige inwoner
Zwijndrecht aangehouden op verdenking van poging tot
idslag en zware mishandeling. De man heeft de afgelopen
anden in het centrum van Rotterdam vijf bejaarde of gehan-
apte mannen met een hamer aangevallen. De Zwijndrechter
;g maandag op de Meent in Rotterdam een visueel gehandi-
ite man met een vuisthamer van achteren op het hoofd. Het
:htoffer liep daarbij een bloedende hoofdwond op. Een poli-
nan in vrije tijd wist de dader aan te houden en over te dra-
aan zijn inmiddels gealarmeerde collega's.
alvis over de Rijn naar Blijdorp
terdam Diergaarde Blijdorp in Rotterdam exposeert eind
il een 28 meter lange replica van een blauwe vinvis. De le-
sechte kopie van de grootste walvissoort komt uit Zürich per
nenvaartschip over de Rijn naar de dierentuin. Dat heeft de
ïctie gisteren bekendgemaakt. De walvis gemaakt van staal
cunststof maakt deel uit van een tentoonstelling over de
otste zeezoogdieren die duurt van 29 april tot en met eind
ober.
\'o wil relatie met paleis niet schaden
oede afloop van het auto-
jluk van kroonprins Wil-
klexander in Duitsland,
in de marketing- en recla-
ïvereld voor extra activiteit
™gd. Dertig tot veertig bu-
s deden Volvo Nederland
(open week voorstellen om
lingeluk commercieel uit te
In.
|t bedrijf dat al ruim tien
aan het Koninklijk Huis le-
iis daar echter niet op inge-
i. Volvo wil de vertrouwens
relatie met het Koninklijk Huis
niet in de waagschaal stellen.
Woordvoerder R. Mellaart
spreekt van een 'gentleman's
agreement'.
De prins en zijn vriendin
Emily werden vorige week vrij
dag in de buurt van Freising in
de stationcar van_de koningin
gemangeld tussen de vangrails
en een vrachtwagen. De stalen
kooi in de wagen een stan
daardmodel redde het jonge
stel volgens de Duitse politie
het leven.
„Als er niet snel iets gebeurt,
staat ons de volgende eeuw een
ramp te wachten", voorspelt
dr. T. Hilkemeijer in zijn rap
port 'Klinische geriatrie hoe
verder?' Op verzoek van de
Raad voor het Ouderenbeleid
bracht hij advies uit over de ge
zondheidszorg voor ouderen.
Volgens schattingen zal nog
voor de helft van de volgende
eeuw zeker 35 procent van de
ouderen ziek of hulpbehoevend
zijn. Ouderen die hetzij licha
melijk, hetzij psychisch of soci
aal niet in orde zijn en daarom
voortdurend een beroep op
hulp doen.
De algemene, academische
en psychiatrische ziekenhuizen
spelen totaal niet op deze
'groeimarkt' in, zo constateert
Hilkemeijer. „Tot het midden
van de jaren '80 mocht de ge
neeskundige behandeling van
ouderen niet worden uitge
breid. Daarna is men begonnen
deze vorm van zorg te stimule
ren. In elke regio moest een zie
kenhuis komen met een geria
trische afdeling.
„Maar dat beleid stagneert
nu. Het is voor een ziekenhuis
niet aantrekkelijk een geriatri
sche afdeling op te zetten, om
dat de vergoeding die men
krijgt voor het aantrekken van
een geriater (een arts die gespe
cialiseerd is in ouderdomsver-
schijnselen en -ziekten, red.) te
laag is. Uit de eigen financiële
middelen moet een ziekenhuis
er een half miljoen gulden bij
leggen. En dat doen de zieken
huizen niet. Ook al omdat het
geld weggehaald moet worden
bij andere specialismen. Wat je
nu ziet, is dat geriatrische afde
lingen weer gesloten of inge
krompen worden.
Een rampzalige koers, gezien
de toename van het aantal ou
deren dat hulp nodig heeft. In
het jaar 2000 zullen er minstens
25.000 bejaarden zijn die geria
trische hulp nodig hebben in
een ziekenhuis. Met het nu be
schikbare aantal bedden kun
nen er hoogstens 8.000 gehol
pen worden. Daarbij is geen re
kening gehouden met het kabi
netsbeleid om het aantal bed
den in ziekenhuizen verder te
verminderen. Een bijkomend
probleem is dat er niet genoeg
geriaters zijn: 44 op dit mo
ment. Rond de eeuwwisseling
moet dat aantal rond de 170 lig
gen, wil de vraag naar geriatri
sche hulp opgevangen kunnen
worden.
Hilkemeijer: „In elke regio
moeten de betrokken zorgverle
ners de koppen bij elkaar ste
ken. De zieken-, verpleeg- en
verzorgingshuizen, thuiszorg,
huisartsen, geestelijke gezond
heidzorg, maatschappelijk- en
vrijwilligerswerk. Zo kan de be
hoefte aan hulp eerder duidelijk
worden en kunnen de ouderen
beter individueel worden gehol
pen. Het aantal opnamen in de
ziekenhuizen kan dan wellicht
lager uitvallen." Om deze 'net
werken' op te zetten, zijn vol-
gefis Hilkemeijer tientallen mil
joenen guldens nodig.
Als er niets van terechtkomt,
zullen hulpbehoevende oude
ren thuis moeten blijven ploete
ren. Of in bejaardenoorden, ver-
zorgings- en verpleeghuizen
worden opgevangen, instellin
gen waar de overheid juist vanaf
wil. „En dan te bedenken dat
het probleem alleen maar gro
ter wordt. Ook na het jaar 2050.
Terwijl nu iedereen nog denkt
dat de toename van het aantal
ouderen dan zal afnemen om
dat de geboortegolf van na de
oorlog voorbij is", waarschuwt
Hilkemeijer.
De nieuwe arbeidstijdenwet
geeft de werknemer meer mo
gelijkheden om werk en zorg te
combineren. Ook hoeft een
werknemer niet op zondag te
werken als hij of zij dat niet wil.
Weigering kan nooit een reden
zijn voor ontslag. Dit blijkt uit
een nota die minister Melkert
van (sociale zaken en werkgele
genheid) gisteren aan de Twee
de Kamer heeft gestuurd.
De voorstellen die de minister
gisteren bekendmaakte, laten
de hoofdlijnen van de nieuwe
Arbeidstijdenwet van zijn voor
ganger De Vries intact. Werkge
vers krijgen daarin meer moge
lijkheden voor flexibele werktij
den. Dat maakt snelle aanpas
sing van de produktie op een
veranderende de vraag moge
lijk. Ook zijn werkgevers niet
meer verplicht voortdurend bij
de Arbeidsinspectie aan te klop
pen voor toestemming voor
overwerk, werk in het weekein
de of ploegendiensten.
De nieuwe wet, die op zijn
vroegst dit najaar van kracht
wordt, maakt het mogelijk dat
een werknemer vier zondagen
per kwartaal werkt. Melkert
wijst erop dat in verschillende
CAO's afspraken zijn gemaakt
over minder zondagse werkda
gen. Werknemers die onder een
dergelijke CAO vallen en die
toch niet op zondag willen wer
ken, kunnen een beroep doen
op gewetensbezwaren. In het
burgerlijk wetboek is een bepa
ling opgenomen dat iemand
niet wegens gewetensbezwaren
kan worden ontslagen.
In zijn nota komt Melkert te
vens tegemoet aan een wens
van de Tweede Kamer om in de
nieuwe wet ook ruimte te
scheppen voor verantwoorde
lijkheden van de werknemer in
de privésfeer. Dit betreft behal
ve zorgtaken ook zaken als stu
die en vrijwilligerswerk.
Planten in Groningen voor papierindustrie gekweekt
Coffeeshopeigenaar B. Dronkers gaat met subsi
die van de Europese Unie op grote schaal hennep
telen in Oost-Groningen. Van de hennepplanten
wordt volgens een woordvoerder van Dronkers
geen softdrugs maar grondstof voor papier ge
maakt. Dronkers heeft het afgelopen jaar al bij
verschillende boeren in Oost-Groningen met
subsidie als proef 140 hectare hennep gekweekt.
Dit jaar worden dat er 1.500.
Vorig jaar februari concludeerde een aantal we
tenschappers na vier jaar onderzoek dat com
merciële teelt en verwerking van hennep tot
grondstof voor de papierindustrie over enkele ja
ren in Nederland haalbaar zou kunnen zijn.
Dronkers is ondermeer eigenaar van enkele co
ffeeshops in Rotterdam, het hennepmuseum in
Amsterdam, het Cannabis kasteel in Gelderland
en het zaadveredelingsbedrijf Sensi Seed. Volgens
zijn woordvoerder is het experiment met de hen
nepteelt 'geslaagd'. De teelt in Groningen staat
los van de handel in softdrugs. „De henneprassen
die we voor de papierproductie telen, hebben een
te verwaarlozen gehalte aan het roesmiddel
THC."
erhout gpd
den haag De gesprekken over de problemen in de
wereld zijn een van de jonge diplomaten duidelijk te
veel geworden. De uitgeputte afgevaardigde neemt
deel aan de 27-ste conferentie van The Hague Inter
national Model United Nations die sinds dinsdag
wordt gehouden in het Haagse Congresgebouw.
Ruim 3.500 deelnemers tussen de 15 en 18 jaar van
overal ter wereld buigen zich nog tot en met zater
dag over de mondiale problemen.
FOTO ANP RAYMOND RUTTING
ïgenhanger
in Air Miles
de maak
ie winkeliers en later ook
iet zo grote supermarkten
jWnen in maart een proef
een nieuw elektronisch
rsysteem. De Es*Pay Club-
I is een tegenhanger van de
Riles, die worden verstrekt
inder andere Albert Heijn,
m en Dreesmann en Shell.
l0(i proef begint in de'regio
la met zo'n zestig winke-
Eind maart moeten lande-
Jngeveer driehonderd win-
2 reisbureaus en benzinesta-
5 meedoen, aldus woord-
tier L. Baten van het Oos-
Dutse reclamebureau UP
Iren. Uiteindelijk wordt ge-
nd op 14.000 deelnemers,
(ten spreekt van 'de optima-
blektronische spaarzegel'.
[ngen op het bestede be
lli tot 2,5 procent) worden
«schreven op de clubcard
■^klanten voor vijf gulden
ten kopen. In de winkel
len zij het tegoed dat op de
staat direct op hun reke-
lOverboeken.
Een Chinees jongetje danst in het kantoor van Deloite Touche in Rotterdam ter ere van het Chinees nieuw
jaar dat in aantocht is. In China wordt eind januari het jaar van het varken ingeluid.
FOTO REUTER RIEN ZILVOLD
ink moet voorlichtingsfolder niet verspreiden
■^ieuwe voorlichtingsfolder van ABN AMRO
pigt consumenten aan creditcards te gebrui-
IHierdoor nemen de kosten voor het beta-
k'erkeer toe. De bank mag de folder dan ook
[verspreiden. Dat zeggen de Consumenten-
9, MKB Nederland (werkgevers in het mid
den kleinbedrijf) en de Raad Nederlandse De-
Bfcndel (Raad NDH) in een boze brief die gis-
Üjj bij ABN AMRO werd afgeleverd.
ïÏJjaren proberen banken, consumentenorga-
jies, bedrijven en winkels het betalingsver-
^efficiënter te maken. Dit resulteerde onder
r in twee intentieverklaringen, waarin overi-
igeen expliciete afspraken staan over de cre-
rvird. Wel kwamen partijen overeen dat ban
kmensen zouden aanbevelen de creditcard in
ïrland slechts te gebruiken voor hogere be-
pn. De kaart is vergeleken met de pinpas na-
jk een duur betaalmiddel. Kleine betalingen
met de creditcard kosten winkeliers meer dan de
verkochte waar oplevert.
De folder Tips voor efficiënt betalen is volgens
de drie protesterende organisaties in strijd met de
twee intentieverklaringen. De bank benadrukt
erin dat het de betalingen met creditcards gratis
verwerkt. Dat moedigt de consument aan de
kaart te gebruiken, maar dat zorgt voor hogere
kosten bij de winkelier. Uiteindelijk kan dit weer
voor rekening komen van de consument, aldus
de organisaties. Ze verzoeken de bank de folder
terug te nemen.
Een woordvoerster van ABN AMRO verklaarde
gisteravond dat de bank de folder niet in strijd
vindt met de intentieverklaringen. „Zo verstrek
ken wij alleen Air Miles op credit-cardbetalingen
van honderd gulden of meer. Daaruit blijkt dat
ABN AMRO meent dat mensen de creditcard al
leen voor grote bedragen moeten gebruiken", al
dus de woordvoerster.
amsterdam raymond peil
Vroeger klom de vakbeweging
in de hoogste boom wanneer
een rechtbank-president stakin
gen aan banden legde. Sinds
1985 trekken rechters steeds
meer één lijn: staken mag, mits
mensen die er niets aan kunnen
doen er niet te veel onder lijden.
President mr. L. Schuman van
de Utrechtse rechtbank toverde
eergisteren in een geding van
de werkgevers in het streekver
voer zijn beproefde recept uit
de koksmuts.
De rechtbank-president be
moeide zich niet met het sta
kingswapen zelf. Dat is toege
staan. Zonder stakingsrecht
kunnen werknemers zich moei
lijk verweren tegen plannen van
de werkgever, die hun onwelge
vallig zijn. Nederland onderte
kende daartoe ook in 1980 het
Europees Sociaal Handvest
(ESH), de sociale tegenhanger
van het Europees Verdrag voor
de Rechten van de Mens.
Het Handvest laat zich niet over
uit over de schade die dergelijke
acties toebrengen. Uiteraard
willen stakers hun werkgever
treffen dat laat de rechter toe
maar andere mensen scha
den, moet beperkt blijven. Het
oordeel van rechters in onder
meer Utrecht, Amsterdam, Rot
terdam en Leeuwarden is daar
in eensluidend.
Dit principe is dus stevig veran
kerd in de rechtspraak. Het
grijpt terug op een arrest van de
Hoge Raad uit 1986. 's Lands
hoogste rechter stelde dat de
bescherming van rechten van
derden een reden kan zijn de
acties te beperken. Bijvoorbeeld
'als een aanmerkelijk deel van
de samenleving de dupe dreigt
te worden, terwijl het geen in
vloed kan uitoefenen ten gunste
van het actiedoel'.
In 1991 leidde deze redenering
tot vonnissen in Amsterdam en
Utrecht, waarin respectievelijk
het stadsvervoer en (toen ook
al) het streekvervoer werd ver
boden tijdens de spits te staken.
In Amsterdam woog daarbij het
feit mee dat tien dagen vóór de
aangekondigde staking al eer
der de zaak was lamgelegd.
Het duperen van mensen die
niets met het conflict tussen
werkgever en werknemer van
doen hebben, speelde ook bij
de voorgenomen havenstaking
in september 1991 een rol. De
Rotterdamse rechtbankpresi
dent verbood de acties tegen de
kabinetsplannen om Ziektewet
en WAO uit te kleden. Dit von
nis werd, na bekrachtiging door
het gerechtshof, vorig jaar
weliswaar door de Hoge Raad
onderuit gehaald. Maar toen
gold eveneens als toetssteen de
schade die de staking zou aan
richten. Aangezien werkgevers
niet hadden aangetoond dat de
hele haven of de Nederlandse
economie schade zou lijden van
de acties vernietigde de Hoge
Raad het vonnis. Maar het crite
rium 'schade aan derden' bleef
overeind.
De FNV vindt dat rechters altijd
wel een of ander belang van
derden weten op te sporen om
staken onmogelijk te maken.
„Foute boel, staken is een
grondrecht", meent het werk-
nemersbolwerk. Rechters daar
entegen beschouwen staken
vooral als een pressiemiddel.
Als het echt een fundamenteel
recht zou zijn, dan schiet nie
mand daar wat mee op.
„Wat heb je dan? Het recht van
de sterkste soms? Ik vind het
recht op staking relatief, dus
komt het moment sneller dich
terbij waarop je gaat afwegen
hoeveel schade derden er van
lijden", zo verwoordde de Rot
terdamse rechtbank-president
mr. Ter Kuile in vakbonds
kringen gezien als stakingsbre
ker dit een paar jaar geleden.
Ruim drie jaar geleden bepaal
den verschillende rechters dat
stakers in het openbaar vervoer
hun acties moesten beperken.
Desondanks duurden in som
mige plaatsen de stakingen toch
de hele dag. En hielden chauf
feurs van busmaatschappij
Centraal Nederland tijdens de
ochtendspits, van 07.00 tot
09.00 uur 'werkoverleg' en gin
gen ze daarna in staking. Naar
de letter van het vonnis, niet in
de geest ervan.
