Spotprijs
V eiligheidssituatie
in Gaza een chaos
li1 "N
Het is nog te vroeg voor het overlijden van Deng
Buitenland
^Portugal kiest wellicht
n in zomer al parlement
Wilhelm I tijdelijk onbereikbaar
Clinton vertelt Congres
maar weinig nieuws
Duitse bisschoppen: kerk
had joden moeten helpen
Canada ontbindt regiment
wegens gewelddadig gedrag
Weduwe Brandt stapt uit SPD
Berlusconi
stemt niet
tegen Dini
Grozny van
buitenwereld
afgesneden
EXTRA BELONING
OP ENERGIE-ZUINIGE
KOELKASTEN! a
e
WOENSDAG 25 JANUAR11995
1 Algemeen Nederlands Persbureai
rntur CPD Geassocieerde Pers Dier
Independent RTR Reuter UP
ho
VN bezorgd om Kroatië
genéve Boutros Ghali heeft gisteren in Genève spoedoverleg
gevoerd met de complete civiele en militaire leiding van de Ver
enigde Naties in ex-Joegoslavië. Aanleiding is het feit dat Kroatië
verlangt dat de 12.000 blauwhelmen eind maart het land veria-
Finland: meer vrouwen in bestuur
Helsinki Het Finse parlement heeft gisteren een voorstel aange
nomen om in alle geledingen van het openbaar bestuur een
aandeel van minstens 40 procent vrouwen wettelijk voor te
schrijven.
Paus haalt uit naar seks en geweld
Vaticaanstad» Paus Johannes Paulus II heeft gisteren gewaar
schuwd voor de schadelijke effecten van seks en geweld in films.
Hij riep de filmindustrie op niet langer 'inhoudloze produkties'
te maken, die een weerspiegeling zijn van negatief gedrag en die
de menselijke waardigheid geweld aandoen.
Londen ontkent betrokkenheid Iran
londen Britse functionarissen hebben zich gisteren niet onder
de indruk getoond van berichten dat niet Libië, maar Iran achter
de bomaanslag zou hebben gezeten in 1988 op een PanAm-
Boeing boven het Schotse Lockerbie. ,,Het is iets dat we wisten.
Het is niet nieuw en het was geen serieuze aandacht waard ge
weest," aldus een ambtenaar.
ani
Soares aarzelt na aankondiging Cavaco Silva
ie tei
"Lissabon Rtr-anp
lijkt af te stevenen op
,'ervroegde verkiezingen ko-
e "mende zomer, nu premier Ani-
r onbal Cavaco Silva wil stoppen als
j> ^Voorzitter van zijn partij. Na
hurje maanden speculaties in de
maakte de leider van de
45bentrumlinkse PSD maandag
bekend dat hij het na tien jaar
aan de top welletjes vindt. Mo-
gelijk dat hij volgend jaar wil
(deelnemen aan de presidents-
herkiezingen,
oo Silva wil in februari op een
partijcongres aftreden als leider
ooahan de PSD. Maar hij wil nog
wel premier blijven tot de regu-
80 liere parlementsverkiezingen in
pktober. En hier zit het pro
bleem. Want de oppositie ziet
5ÖaHie handelwijze van Silva niet
oo bitten en eist luidkeels een ver
so i/roegde stembusronde.
5oa' ..Op het moment dat het
40bnieuwe PSD-leiderschap niet
®o meer samenvalt met het leider-
oo^chap van de regering, is het
70 i/an nationaal belang eerder
io verkiezingen te houden", meent
pe leider van de oppositionele
Socialistische Partij, Antonio
Guterres.
De sleutel voor vervroegde
verkiezingen ligt in handen van
president Mario Soares, de op
richter van Guterres' partij en
een bittere politieke rivaal van
Cavaco Silva. Waarnemers in
Lissabon spreken dan ook eer
der over politieke, dan over wét-
telijke motieven die kunnen lei
den tot vervroegde verkiezin
gen.
Voordat hij het parlement
naar huis kan sturen, moet Soa
res in ieder geval alle partijen in
het parlement en de Raad van
State raadplegen. De president
is echter vrij om vervroegde ver
kiezingen uit te schrijven.
Soares heeft tot nu toe niet
openlijk^op Silva's plannen ge
reageerd. Maar het staatshoofd
liet eerder al weten dat hij heel
lang zou nadenken voordat hij
een grondwettelijke 'atoom
bom' onder het parlement legt.
In de PSD zelf is de stemming
gespannen. Een duidelijke op
volger voor de 55-jarige
econoom Silva lijkt nog niet
voorhanden.
ENf
DGI
TUNDRA laminaat-
parketvloeren.
TUNDRA hoge druk laminaatparket.
Keuze uit: patronen van beuken latjes,
kersehout, licht eiken,
roodbruin esdoorn, elzen en grenen.
Rijker wonen kan voor minder.
AMSTERDAM DELFT DUIVEN/ARNHEM EINDHOVEN/EKKERSRIJT HEERLEN SLIEDRECHT
'Palestijnen hebben zaak niet in de hand'
De veiligheidssituatie in de Palestijnse autonome gebie
den grenst aan totale chaos. Dat zei gisteren het hoofd
van de Israëlische binnenlandse veiligheidsdienst in een
bijeenkomst van de parlementscommissie voor buiten
landse zaken en defensie. ,,Het Palestijnse bestuur heeft
de zaak niet in de hand", zei hij, ,,en de commandanten
van de Palestijnse politie hebben geen duidelijke orders
als het gaat om het aanpakken van terroristen".
JERUZALEM AD BLOEMENDAAL
CORRESPONDENT
Volgens het diensthoofd, wiens
naam niet mag worden gepubli
ceerd, verblijven in de Palestijn
se autonome gebieden 150 Pa
lestijnen wier namen voorko
men op de Israëlische lijst met
gezochte personen. Velen van
hen zouden zich er hebben ge
vestigd na de ondertekening
van het akkoord van Oslo in au
gustus 1993.
Het hoofd van de veiligheids
dienst zei ook dat Arafat de Pa
lestijnse politie opdracht heeft
gegeven de organisatoren van
de terreuraanslag in Israël op te
sporen. Enkele tientallen aan
hangers van radicale organisa
ties als de Islamitische Jihad en
Harnas zijn al voor de aanslag
opgepakt en worden gevangen
gehouden in Gaza-stad. Som
migen van hen zouden van plan
zijn geweest acties uit te voeren
tegen Israëlische burgers of sol
daten.
Maar volgens het hoofd van
de Israëlische veiligheidsdienst
worden dergelijke gevangenen
gewoonlijk na korte tijd vrijgela
ten 'omdat Arafat zijn politie
macht geen opdracht heeft ge
geven de confrontatie aan te
gaan met de terreurorganisa
ties'.
Premier Rabin wil een com
missie benoemen die moet be
kijken of het zin heeft een
grensafzetting te bouwen tus
sen Israël en de Westelijke Jor-
daanoever. Op de eerstvolgende
kabinetsvergadering moet daar
over een besluit worden geno
men. Hij zei dat het zal gaan om
een tijdelijke grensmarkering en
dat de afzetting niet langs de
hele grenslijn zal lopen.
De orthodox-religieuze partij
Shas heeft zich gisteren tegen
de regering gekeerd bij de stem
ming over twee moties van
wantrouwen. Shas steunde tot
nu toe het kabinet, zonder er
deel van uit te maken. Uitspra
ken van Shas-leiders wijzen er
op dat de partij het kabinet-Ra-
bin beschouwt als een zinkend
schip.
In een poging om terroristi
sche groeperingen in het Mid
den-Oosten aan te pakken,
heeft president Clinton gisteren
besloten met onmiddellijke in
gang alle tegoeden van twaalf,
voornamelijk Palestijnse, orga
nisaties en van achttien perso
nen in de VS te bevriezen.
kSfc./
m,* a Tj
1 :J s
bonn peter van nuijsenburg
correspondent
De weduwe van de in 1992
overleden voormalige Duitse
bondskanselier Willy Brandt
heeft gisteren haar lidmaat
schap opgezegd van de partij
waaraan haar man zijn leven
heeft gewijd. Brigitte See-
bacher-Brandt schreef een brief
aan de leiding van de sociaalde
mocratische SPD waarin ze
haar stap toelicht.
,,De huidige SPD is niet lan
ger de vrijheidspartij van Willy
Brandt", schrijft ze. Brandt was
van 1969-1974 bondskanselier.
Hij moest opstappen toen een
van zijn naaste medewerkers,
Günther Guillaume, een DDR-
spion bleek te zijn.
Aanleiding voor zijn 48-jarige
weduwe de partij na dertig jaar
te verlaten, is het feit dat drie
SPD-kopstukken hebben ge
zwegen over een notitie van
Brandt, waaruit onder meer zou
blijken dat de prominente
SPD'er Karl Wienand voor de
Russische geheime dienst KGB
en/of de Oostduitse Stasi heeft
gewerkt.
Wienand, die jarenlang de
vertrouweling was van Herbert
Wehner, met Brandt en oud
kanselier Schmidt de belang
rijkste SPD-leider sinds de oor
log, had zich verleden week
voor de rechtbank moeten ver
antwoorden wegens spionage
voor de Stasi. Het proces is we
gens de slechte gezondheid van
Wienand voor onbepaalde tijd
De Amerikaanse president kreeg, zoals gebruikelijk, een warm onthaal
van vriend en vijand (achter Clinton, vice-president Gore en Newt Gin
grich, de Republikeinse voorzitter van het Huis van Afgevaardigden) bij
zijn 'State of the Union' de Amerikaanse 'troonrede'.
FOTO AFP LUKE FRAZZA
te winnen. De 'vergeten' mid
denklasse zou het minst hebben
geprofiteerd van de economi
sche vooruitgang. Hij beloofde
meer bezuinigingen en meer
belastingverlaging, maar zei
geen aantasting van de sociale
zekerheid en de medische hulp
aan de armen te zullen toe
staan.
Slechts af en toe werd hij con
creet. Zo deed de president di
verse voorstellen waar de Repu
blikeinen het niet mee eens
zijn. Zo wil hij het minimum
loon, nu 4,25 dollar per uur,
verhogen. Hij noemde geen be
drag, maar volgens het Witte
Huis wil hij het in twee jaar tot
vijf dollar optrekken.
De State of the Union heeft
de internationale valutahandel
koud gelaten. De koers van de
dollar veranderde vanmorgen
WASHINGTON HANS DE BRUUN
CORRESPONDENT
De Amerikaanse president Bill
Clinton heeft zijn volk vannacht
(Nederlandse tijd) beloofd de
komende twee jaar te zullen
werken aan het verkleinen van
het overheidspparaat, het verla
gen van de belastingen en het
beschermen van de sociale ze
kerheid. Maar zijn tweede State
of the Union, de jaarlijkse
troonrede van een Amerikaanse
president, bevatte maar weinig
concrete voorstellen.
Clinton zei zijn les geleerd te
hebben uit de zware Democra
tische verkiezingsnederlaag van
november en zijn mislukkingen
van de voorbije twee jaar. Clin
tons rede was een duidelijke
poging om de middenklasse, de
grote groep kiezers die de De
mocraten in november in de
steek gelaten heeft, weer terug
BONN «DPA-Rtr-KNA
slechts individuen onderdrukte
joden hielpen", aldus de bis
schoppen. „Van een duidelijk
openbaar protest was geen
sprake, zelfs niet tijdens de po
grom van november 1938."
Het Poolse episcopaat riep
maandag op tot een „duidelijke
afwijzing van iedere vorm van
minachting van menselijke
waardigheid, racisme, vreemde
lingenhaat, antisemitisme en
een anti-Poolse houding".
De Duitse rooms-katholieke
bisschoppen hebben gisteren
ter gelegenheid van de herden
king van vijftig jaar bevrijding
van Auschwitz (vrijdag) erkend
dat de kerk de joden niet heeft
geholpen en niet tegen de nazi's
heeft geprotesteerd. Daarvoor
hebben ze het joodse volk om
„Het bedroeft ons zeer dat
Koblenz Een bezoekje aan het 53 ton wegende ruiterstandbeeld van de Duitse keizer Wilhelm I zit er dezer
dagen niet in. Deutsches Eek, de plek in Koblenz waar Rijn en Moezel samenvloeien, staat namelijk onder
water. Als gevolg van de vele regen steeg het waterpeil in de rivieren de afgelopen paar dagen zeer snel.
FOTO REUTER JOACHIM HERRMANN
uitgesteld. Seebacher-Brandt
verwijt de drie SPD-leiders Vo
gel, Rau en Bahr, uit partij-poli-
tieke overwegingen te hebben
gezwegen. Willy Brandt zou de
informatie een paar maanden
voor zijn dood hebben gekregen
van de ex-ambassadeur van de
Sovjetunie in Bonn, Falin. Falin
verklaart echter dat Brandt hem
verkeerd heeft begrepen.
De weduwe Brandt heeft al
eerder geprobeerd de mogelijke
dubbelrol van Wehner aan de
orde te stellen en stond sinds
dien op gespannen voet met de
SPD-top. Haar opstappen kan
de SPD hinderen bij de komen
de deelstaatverkiezingen in
Hessen en Noordrijn-Westfalen.
ottawa-washington gpd
De Canadese minister van de
fensie, David Collenette, heeft
een speciale elite-eenheid van
Canadese VN-soldaten opgehe
ven nadat deze was beschuldigd
van gewelddadig, racistisch en
ongedisciplineerd optreden. De
eenheid was in opspraak ge
raakt na de vertoning op de TV
van twee videobanden, waarop
de excessen van de militairen
werden getoond. Tegen leden
van de eenheid zijn eerder aan
klachten ingediend wegens
moord, racisme en pesterijen.
Het Canadian Airborne Regi
ment was samengesteld uit mi
litairen van de diverse krijgs
machtdelen.
Collenette ontbond het in
1968 opgerichte regiment tegen
de zin van zijn generaals. Hij
noemde het een moeilijke be
slissing, maar een die wel moest
worden genomen.
De Canadese soldaten kwa
men in het nieuws door het
doodslaan van een Somaliër.
Negen van hen zijn voor de
krijgsraad verschenen en ver
oordeeld. Een soldaat probeer
de later zelfmoord te plegen.
De Canadese TV toonde vori
ge week een video-opname,
waarop soldaten van de een
heid in Somalië racistische op
merkingen maakten. Ze spra
ken over Somaliërs als 'nikkers'
en bespraken hoe zij ze konden
verwonden en zelfs doden. En
kele dagen later werd een video
getoond met de ontgroeningsri
tuelen van de eenheid. Daarop
was te zien hoe militairen ont
lasting, urine en braaksel moes
ten opeten. Een zwarte soldaat
moest in een hondentuigje over
het kazerneterrein paraderen.
Deze beelden zorgden voor een
golf van verontwaardiging in
Canada.
ROME EELCO VAN DER LINDEN
CORRESPONDENT
Het 'technocratische' kabinet
van de Italiaanse premier Dini
krijgt vandaag vrijwel zeker het
vertrouwen van het parlement.
Dit werd gisteren duidelijk, na
dat ex-premier Berlusconi en
zijn alliantie-partners zich had
den uitgesproken voor stemont-
houding. Op papier is er zo een
minimale meerderheid
voor het kabinet.
Dini heeft aangekondigd
slechts een korte periode te zul
len regeren en zich te beperken
tot vier programmapunten.
GROZNY-MOSKOU Rtr-UPI-DPA
De Russische strijdkrachten
hebben gisteren de laatste toe
gangsweg tot Grozny vanuit het
zuiden afgesneden. De weg was
tot dan toe de levensader voor
de Tsjetsjeense strijders die
standhielden in het centrum
van de stad. Uit de buitenwij
ken vluchtten steeds meer in
woners weg.
Een staakt-het-vuren blijft
onwaarschijnlijk. De leider van
de rebellerende deelrepubliek,
Doedajev, zei in een Moskous
radioprogramma dat de terug
trekking van de Russische troe
pen een eerste voorwaarde voor
een wapenstilstand blijft.
Chaos op eerste
dag proces
tegen Simpson
WASHINGTON «GPD
„O.J. Simpson is een man met
twee gezichten. Het ene is dat
van de populaire sportheld, het
andere dat van een ordinaire
moordenaar." Met die schets
door aanklager Chris Darden
begon gisteren in het gerechts
gebouw van Los Angeles einde
lijk 'het proces van de eeuw', de
zaak tegen Orenthal James
Simpson, de ex-football-held en
filmster, die verdacht wordt van
de dubbele moord op zijn ex-
vrouw Nicole Brown en haar
vriend Ron Goldman.
Maar de eerste dag van de
opzienbarende rechtzaak, die
maanden gaat duren, eindigde
al meteen in chaos. Toen bleek
dat een TV-camera per ongeluk
een van de reserve-juryleden in
beeld had gebracht, brak rech
ter Lance Ito dë zitting af. Hij
sprak van een schending van de
regels (die bepalen dat juryle
den anoniem dienen te blijven)
en dreigde met een totaal TV-
verbod.
Simpsons advocaten waren
woedend over het stopzetten
van de zitting, omdat zij daar
door niet de kans kregen hun
verweer te brengen. Alleen de
openbare aanklagers konden
hun verhaal doen. De advoca
ten menen dat ze benadeeld
worden als hun inbreng niet op
de TV mag worden getoond. De
offigieren van justitie zijn voor
een TV-verbod.
den haag aad luymes
De Chinezen houden hun hart vast.
Zal 'sterke man' Deng Xiaoping (90),
die al geruime tijd verzwakt en ziek
op zijn einde wacht, het Chinese
Nieuwjaar halen? Bijgelovige Chine
zen zien in de recente aardbeving in
Japan een duidelijk voorteken dat er
iets belangrijks op handen is. Na
tuurrampen worden beschouwd als
aanwijzingen voor het naderend ein
de van een heerser. Maar volgens het
volksgeloof mag Deng nog niet over
lijden, want een sterfgeval vlak voor
het Nieuwjaarsfeest (30 januari),
brengt ongeluk. Bovendien zou het
betekenen dat Deng Xiaoping in zijn
lange leven veel slechts heeft gedaan.
Dat de hervormingsgezinde Deng veel
kwaad heeft gedaan, staat voor zowel
links als rechts als een paal boven wa
ter, zij het om geheel andere redenen.
De conservatieven binnen de Com
munistische Partij staan afwijzend te
genover de economische hervormin
gen die Deng de afgelopen zestien jaar
heeft doorgevoerd.
De invoering van een markteconomie,
waarmee ook westerse verderfelijkhe
den als nachtclubs en zucht naar per
soonlijk gewin hun intrede deden, is
hun een doorn in het oog. Anderzijds
nemen de dissidenten het Deng vooral
kwalijk dat hij de bloedige onderduk-
king van de democratische beweging
in 1989 steunde, waarbij studenten
door legertanks zijn platgewalst.
Rechtgeaarde communisten, die het
bijgeloof afdoen als opium voor het
volk, zijn wel degelijk bang voor een
toekomst zonder Deng. Want hoewel
de sterke man sinds 1989 geen enkele
officiële functie meer uitoefent, heeft
hij nog steeds een dikke vinger in de
pap. Sterker nog: zijn aanwezigheid
staat borg voor het aan de macht blij
ven van de huidige leiders.
Vandaar dat de autoriteiten zwijgen
over de gezondheid van Deng, die in
zijn bungalow bij de Verboden Stad in
Peking wordt gekoesterd als een kas
plantje. De commotie binnen de par
tijtop was dan ook groot toen Dengs
jongste dochter, Xiao Rong, onlangs
zei dat de gezondheid van de toch al
zieke oude baas 'met de dag slechter'
wordt.
Formeel is de opvolging al geregeld.
Deng heeft zelfbepaald dat een collec
tiefleiderschap hem moet opvolgen:
een driemanschap dat bestaat uit pre
sident Jiang Zemin, die tevens partij
secretaris is en voorzitter van de Cen
trale Militaire Commissie, premier Lin
Peng en vice-premier Zhu Rhongjj.
Maar geen van deze 65-plussers lijkt
voldoende gezag te hebben en de kans
is groot dat na Dengs overlijden bin
nen de kortse keren een machtsstrijd
ontbrandt.
Waarnemers menen dat dan mensen
komen bovendrijven die nu aan de zij
lijn staan. Bijvoorbeeld de eveneens
kwakkelende marxistische
econoom Chen Yun, een oudgediende
binnen de partij en al jarenlang een ri
vaal van Deng. Ook de kansen voor
Dengs voormalige opvolger Zhao
Ziyang, die na de studentenopstand
uit de partijleiding is gezet, lijken niet
verkeken.
Sommige waarnemers voorspellen dat
de Volksrepubliek na Dengs dood
geen lang leven is beschoren. Evenals
de Sovjetunie zou de republiek binnen
de kortste keren uiteen kunnen vallen.
Feit is dat de Communistische Partij
intern is verdeeld en haar greep op
veel steden op het platteland al heeft
verloren.
Bovendien hebben behalve de roerige
provincies Tibet en Xinjiang ook de
rijke zuidelijke provincies als Guang
dong geen zin langer naar het pijpen
van Peking te dansen. Voorts bestaan
er spanningen tussen de partij en het
leger. President Jiang riep de militai
ren onlangs op tot meer discipline en
gehoorzaamheid aan de partij.
De partij doet er inmiddels alles aan
om de gelederen te sluiten. De bevol-
.king wordt opgeroepen zich aan te
passen aan 'de nieuwe omstandighe
den', een verholen verwijzing naar
Dengs dood, en Jiang te gehoorzamen.
Het Vollcsdagbladhemeltde verwor
venheden van de Communistische
Partij hoog op: „Onder leiding van de
partij, met in haar midden kameraad
Jiang, heeft China in 1994 op alle ge
bieden opmerkelijke successen ge
boekt", aldus het blad.
Er wordt intussen hard gewerkt aan de
heiligverklaring van Deng, die overi
gens zelf tegen de vorming van een
persoonlijkheidscultus is. Zo is er een
driedelige musical over zijn leven ge
maakt. Voor de liefhebber is er een CD
waarop Deng te beluisteren valt.
Met het verslechteren van Dengs ge
zondheid zijn harde maatregelen ge
troffen tegen dissidenten. Peking wil
niet dat oppositieleden zich organise
ren. De regering is niet vergeten dat de
studentenopstand van 1989 begon
met een rouwproces na de dood van
Hu Yaobang.
Binnenkort komt op iedere koelkast en diepvriezer in de
winkel een energielabel. Zo kunt u gemakkelijk zien welk
toestel echt energie-zuinig is. Heeft zo'n toestel de klasse
aanduiding A of B op het energielabel, dan besparen ze de
meeste energie.
Met zo'n energie - zuinig toestel helpt u niet alleen 't milieu.
U bespaart óók op uw energiekosten, Jaar in jaar uit.
En bovendien krijgt u in de winkel meteen 50 gulden korting
van uw Energiebedrijf.
Deelnemende winkeliers herkent u aan de actiesticker.
Bij hen kunt u nu al profiteren van de milieukorting. Informeer
naar de voorwaarden van de actie.
UW ENERGIEBEDRIJF ADVISEERT.
