'Ze behandelen ons als beesten'
Amerikaanse studie rekent af met mythen over wilde seks
Saatchi directeur kwijt,
maar concurrent rijker
Buitenland
ZATERDAG 21 JANUAR11995
Arme, kastenloze, Indiase landarbeiders pikken de feodale toestanden op het platteland van de deelstaat Bihar niet langer.
archieffoto ep a
Indiase kastenlozen komen in opstand tegen achterstand en onderdrukking
NEW DELHI TIM McGIRK
Het zijn roerige tijden in het noorden van India. Het kas
tensysteem van cie hindoes, dat al meer dan 2.500 jaar
bestaat, kraakt in zijn voegen. Dagelijks vallen er in de
kastenstrijd in tie noordelijke staat Bihar meer doden dan
in de omstreden staat Kasjmir, waar een opstand van is
lamitische separatistische militanten broeit. Maar terwijl
de media uitgebreid ingaan op de onrust in Kasjmir,
wordt nauwelijks aandacht besteed aan de situatie in Bi-
har. In de Indiase hoofdstad New Delhi groeit echter de
angst dat het kastengeweld in Bihar zich naar naburige
staten zal verspreiden.
nog langer op de velden van de
hereboer te werken. Hen tiental
andere boze arbeiders volgde
zijn voorbeeld.
Die nacht trok een grote
groep landeigenaren naar de
rieten hut van Ram Paswan om
hem een lesje te leren. Ze sta
ken de hut in brand en sleurden
Ram Paswan en zijn moeder
naar buiten. Hij werd gedwon
gen toe te kijken terwijl de boe
ren met kapmessen op zijn 65-
jarige moeder inhakten tot ze
stierf. ,,Ze hakten mijn moeders
borsten af. Het bloeden wilde
niet stoppen", vertelt Ram Pas
wan. terwijl hij zijn hemd om
hoog houdt om zijn eigen litte
kens te laten zien. ..Mij lieten ze
voordood achter."
De andere dorpelingen ver
zorgden Ram Paswans wonden
en brachten hem heimelijk naar
het ziekenhuis in de Biharese
hoofdstad Patna. Drie jaar lang
leefde hij ondergedoken en zon
hij op wraak. Toen Ram Paswan
tenslotte naar zijn dorp terug
keerde, bracht hij veertig gewe
ren mee. Bovendien werd hij
vergezeld door een aantal in-
THE INDEPENDENT
Bihar is India's armste, meest
achtergestelde slaat. Al genera
ties lang is de sociale onderlaag
van kastelozen overgeleverd
aan de willekeur van de landei
genaren. Ook de kasteloze Pas
wan familie was dit lot van sla
vernij beschoren. De Paswans
durfden niet te klagen toen hun
zonen voor 20 roepies werden
verkocht, of toen een meisje uit
de familie op de avond van haar
trouwdag door de plaatselijke
hereboer naar zijn buis werd
gesommeerd en door hem werd
verkracht.
Mid MD dig KNIK
landeigenaar te ver. I lij bedroog
de trotse telg Ram Paswan door.
hem voor drie maanden werk
op de rijstvelden slechts een zak
rijst te geven in plaats van vijf.
waardoor Rams gezin op de
rand van de hongerdood kwam
te balanceren. „Ze behandelen
en en vergrijpen
zich aan oi
dochters", verklaarde hij ver
ontwaardigd. Ram weigerde
de radikale groe
pering Dalit Sena, oftewel 'leger
der onderdrukten'. Ze leerden
de boeren te schieten en bom
men te maken van kruit en spij
kers.
Sinds we ons hebben bewa
pend, betalen de landeigenaren
van de Bhumiar-kaste onze lo
nen en laten ze onze vrouwen
met rust", zegt Ram Paswan.
Het hindoeïsme onderscheidt
vier hoofdkasten, in volgorde
van belangrijkheid: de
Brahmins (priesters en schrij
vers), de Ksjatriya's (strijders en
koningen). de Vaisjya's
(kooplieden en landbezitters)
en de Sjudra's (arbeiders). Deze
hoofdkasten zijn weer onder
verdeeld in duizenden sub-kas
ten, vaak gebaseerd op beroep,
familie en culturele gewoonten.
Helemaal onderaan staan de
kastelozen, oftewel de onaan-
raakbaren, die waarschijnlijk 18
procent uitmaken van de 870
miljoen Indiërs.
Hindoes geloven dat de onge
lijkheid tussen mensen het di
recte gevolg is van goede daden
of misdaden die in een vorig le
ven zijn gepleegd. Op de kaste
lozen wordt dan ook minach
tend neergekeken. De Indiase
grondwet verbiedt weliswaar
discriminatie op basis van kas
teloosheid, maar in de praktijk
wordt de sociale hiërarchie nog
steeds door het kastensysteem
bepaald. Alleen wie zich bij zijn
lot neerlegt, kan hopen op een
betere wedergeboorte in een
hogere kaste.
Maar de kastelozen, die zich
zelf tegenwoordig Dalits
(onderdrukten) noemen, vech
ten dit basisprincipe van het
hindoeïsme steeds openlijker
aan. „Dat gedoe van als je je ge
draagt dan wacht je vanzelf een
betere reïncarnatie, is niets an
ders dan een zoethoudertje om
de kastelozen op hun plaats te
houden", zegt Ram Paswan.
Wat in Ram Paswans dorp is
gebeurd, vindt in heel Bihar na
volging. Er zijn drie maoïstische
guerrillagroeperingen opgericht
die zich tot doel hebben gesteld
de kastelozen tegen de landei
genaren te beschermen. De re
volutionaire maoïsten beheer
sen inmiddels honderden dor
pen in het midden en westen
van Bihar. Ze houden volksge
richten in de bossen, waar dra
conische straffen worden opge
legd en uitgevoerd, zoals het af
hakken van handen of hoofden.
Vaak beroven ze vrachtwagens
die via Bihar tussen Calcutta en
Delhi heen en weer pendelen.
Ze zeggen de hogere kasten te
willen uitroeien, maar vaak zijn
ze bereid het leven van een
landeigenaar te sparen in ruil
voor een 'revolutiebelasting'
van 20.000 roepies en een goed
geweer.
De leider van Dalit Sena, Sa-
tyanand Sharma, zegt dat hij
aan 1.800 boerenvrouwen pri
mitieve, op het platteland ge
maakte geweren heeft verstrekt.
„Vrouwen hebben zo vaak te
maken met wreedheden, dat ze
zich moeten kunnen verdedi
gen", aldus Sharma.
Maar de hogere kasten slaan
terug. Vorige maand is een dorp
van kastelozen ten oosten van
Patna aangevallen door een
groep zwaarbewapende landei
genaren. „We vochten met alles
wat we hadden", vertelt een
vrouw. „Geweren, bommen en
stenen. De kinderen vochten
met ons mee. Waarom zouden
we ze binnen houden? Als we
vechtend ten onder moeten
gaan, laat ze dan samen met
ons sterven."
Na een vuurgevecht van twee
uur werden de overvallers ver
dreven, maa&de kastelozen vre
zen dat hun onderdrukkers te
rugkomen. In een ander dorp
sloegen veertig door de Dalit
Sena opgeleide vrouwen een ge
wapende aanval af van 300
landeigenaren die hen voor hun
wapenbezit hadden willen straf
fen.
In de afgelopen vijf jaar is de
kastenoorlog in Bihar steeds
wreder geworden. De politie
kan het probleem niet aan en
de wetteloosheid neemt toe.
Steeds vaker moeten de hogere
kasten de politie ontzetten. De
landeigenaren zijn bezig hun ei
gen legers te vormen om zich
tegen de oprukkende revolutio
nairen te beschermen. In rusti
ger tijden hadden ze nog tijd
voor een spelletje schaak. Tus
sen de zetten door dronken ze
rozewater en keuvelden over
hun olifanten, een traditioneel
statussymbool in het landelijke
Bihar. Deze tijden lijken echter
voorgoed voorbij.
VERTALING LUUTJE NIEMANTSVERDRIET
MARGREETHESLINGA
De wraak van Maurice Saatchi
CORRESPONDENT
Het gebeurt zo vaak: een presi
dent-directeur die aan de kant
wordt gezet omdat door zijn be
labberd beleid de aandelen
koers in vrije val is geraakt. Zel
den vermag zo'n ontslag verder
te komen dan de financiële ko
lommen van de krant.
Het ontslag van Maurice
Saatchi daarentegen haalde de
afgelopen weken moeiteloos de
TV-journaals. Het ontketende
de woede van mammoetcon
cerns als Mars, bracht een exo
dus van directieleden op gang,
en leidde tot een verdere daling
van de aandelenkoers. Ais de
Russen in plaats van Grozny het
Londense hoofdkantoor van
Saatchi Saatchi hadden ge
bombardeerd, zou het reclame
bureau niet meer publiciteit
hebben gekregen.
De reden voor al deze belang
stelling was niet zozeer dat
Maurice Saatchi vijftien jaar ge
leden Margaret Thatcher aan
het Britse volk verkocht of Bri
tish Airways veranderde in 'The
World's Favourite Airline'. Die
reden was dat hij er als geen an
der in is geslaagd zichzelf aan
de wereld te verkopen. Maurice
Saatchi wordt gezien als de on
betwiste goeroe van het recla-
Het verhaal van de opkomst
van Maurice Saatchi is opmer
kelijk, dat van zijn val ronduit
bizar. Getergde aandeelhouders
van het door hemzelf (en zijn
broer Charles) gestichte Saatchi
Saatchi stootten Maurice vo
rige maand van zijn troon. Ze
ontsloegen hem als president-
directeur en boden hem het
baantje aan van directeur van
een dochteronderneming.
Zoals te verwachten, hield
Maurice de eer aan zichzelf en
vertrok. Maar als de aandeel
houders hadden verwacht dat
Maurice Saatchi met de staart
tussen de benen zou afdruipen,
hadden zij zich deerlijk vergist.
Saatchi Saatchi kan nu de
concurrentie tegemoet van een
nieuw reclamebureau: The New
Saatchi Agency. President-direc
teur is Maurice Saatchi.
Reeds binnen een dag nadat
hij in een open brief aan het
personeel van Saatchi Saatchi
zijn vertrek bekend had ge
maakt, begon Maurice onder de
duiven van datzelfde personeel
te schieten. Grote klanten van
Saatchi Saatchi kondigden
aan hun duurbetaalde banden
met het reclamebureau te wil
len doorsnijden nu Maurice
weg was. En drie topdirecteuren
stapten op en kondigden aan in
zee te gaan met The New Saat
chi Agency, een vermetel voor
beeld dat werd gevolgd door de
voltallige afdeling die bij Saatchi
Saatchi voor Britsh Airways
werkte.
Onder de klanten van Saatchi
Saatchi die nu overwegen
naar The New Saatchi Agency
van Maurice over te lopen, zijn
gerenommeerde namen als
Mars, British Airways, Dixons
en de Mirror Group Newspa
pers. En voor de Britse Conser
vatieve Partij, die nog een
schuld van 1,7 miljoen gulden
heeft aan Saatchi Saatchi,
hoeft het ook niet meer.
Charlie Scott, de hoofddirec
teur die na het vertrek van Mau
rice Saatchi diens troon had be
stegen, poogde vorige week
wanhopig olie op de golven te
gooien. Ia, de weglopende klan
ten hadden grote namen. Maar
Saatchi Saatchi had jaarlijkse
inkomsten van 18,4 miljard gul
den, en het viertal dissidente
klanten bracht daarvan maar
vijf procent in.
Maar de publiciteit over de
'uittocht' bij Saatchi Saatchi
miste haar uitwerking niet. De
aandelenkoers, die in acht jaar
tijds van 160 gulden naar een
luizige 4 gulden was gekelderd,
begon nog verder te dalen. Hij
stond afgelopen maandag op
2,70 gulden, ruim 30 procent la
ger.
Maurice Saatchi was aan de
kant gezet na een aandeelhou
dersrevolutie onder leiding van
David Herro, een Amerikaanse
fondsmanager die tien procent
van de aandelen controleert.
Peilingen hadden uitgewezen
dat Herro voor een ruime meer
derheid van de aandeelhouders
had geproken, maar niet voor
allen. De reactie van deze 'con
tra-revolutionairen' kwam in de
vorm van een schadeclaim. Zij
eisten bijna 420 miljoen gulden
van Saatchi Saatchi, het be
drag waarmee hun aandelen
waren gezakt sinds het vertrek
van Maurice.
De gebroeders Saatchi waren
synoniem geworden met het
succes van British Airways en de
Conservatieve Partij, maar zij
paarden grote creativiteit aan fi
nancieel wanbeheer en per
soonlijk winstbejag. Elke andere
topman met een dergelijke staat
van dienst, zo meende elke des
kundige, zou al veel eerder van
zijn troon zijn gestoten.
Maurice Saatchi had zich tot
over de oren in de schulden ge
stoken om steeds meer recla
mebureaus op te kopen, en in
1987 had hij zelfs een vermetele
poging gedaan de Midland
Bank over te nemen. Toen aan
het einde van het vorig decen
nia echter de recessie inzette,
was hij niet langer in staat die
schulden af te betalen. De
winsten, die ooit 350 miljoen
gulden per jaar hadden belo
pen, begonnen te slinken. De
koers van de aandelen viel.
Nooit had Maurice enig oog
gehad voor deze aandeelhou
ders, tenslotte de mensen die de
miljarden hadden opgehoest
waarmee hij zijn wereldimperi
um had opgebouwd. Tom Rus-
sel, een commissaris bij Saatchi
Saatchi, deed in een vraagge
sprek met The Independentver-
slag van een vergadering van
aandeelhouders waarop aanwe
zigen de (gratis) verstrekte bo
terhammen na afloop mee naar
huis namen. „Nimmer had ik
de gevolgen van financieel wan
beheer zo levendig geïllustreerd
gezien als toeh". zei hij.
Dat alles was misschien nog
te verteren geweest als Maurice
zelf ook de broekriem wat had
aangehaald. Maar in november,
nog geen jaar nadat het bedrijf
een verlies 1,7 miljard gulden
had geleden, bedacht Maurice
Saatchi zichzelf aandelen ter
waarde van 14 miljoen gulden
toe. Voor fondsmanager David
Herro was dat het sein voor de
revolutie.
Herro kreeg vele handen op
elkaar voor zijn aanval op Mau
rice. M&G bijvoorbeeld, een
groot investeringsfonds dat een
jaar eerder nog de herverkiezing
van Maurice Saatchi had ge
steund, was woedend. „Een be
drag van 14 miljoen zou de
meest genereuze betaling zijn I
geweest aan wie dan ook in het
Verenigd Koninkrijk", zei een M
&G-manager, „en nog wel aan
de slechtste president-directeur
van alle bedrijven waarin wij
hebben geïnvesteerd". Het lot
van Maurice Saatchi was beze
geld. Saatchi Saatchi was een
slechte president-directeur ar
mer maar een formidabele
concurrent rijker.
Maurice Saatchi, omstreden goeroe van de reclamewereld.
DEN HAAG SIGRID V
Bijna iedereen heeft eindeloze,
fascinerende seks behalve jij.
I )at is vaak de boodschap van
de media. Onzin, valt te conclu
deren uit een recent in het Ne
derlands gepubliceerd rapport.
I let doorsnee-seksleven van de
Amerikaan is zo gewoon als een
boterham met pindakaas. Bo
vendien zijn de meesten er ui
terst gelukkig mee.
'Seks, het definitieve onder
zoek'. dat sinds enkele dagen in
de Nederlandse winkels ligt. is
hel resultaat van zeven jaar stu
die naar het seksuele gedrag
van Amerikanen. Vier onder
zoekers uit Chicago hebben
daarvoor bijna 3.500 Amerika
nen tussen de 18 en 59 jaar per
soonlijk ondervraagd.
De onderzoekers hebben er
buitengewoon veel aandacht
aan besteed dat hun steekproef
uit de Amerikaanse bevolking
deugt. De schrijvers wilden na
melijk 'de eerste betrouwbare
wetenschappelijke studie van
ons seksuele leven' schrijven. Zc
vegen dan ook de vloer aan met
al die andere Amerikaanse on
derzoeken die pretendeerden
licht te werpen op de ware ge
beurtenissen in de Amerikaanse
slaapkamers. De vaak geciteer
de studies van Alfred Kinsey.
Snere ïite en Mpsters
Johnson worden allemaal
naar de prullebak verwezen,
omdat ze niet representatief
worden geacht voor de hele
Amerikaanse bevolking.
Die eerdere studies vertelden
dat de Amerikanen er een veel
wilder seksleven er op na hiel
den dan altijd was gedacht. Zo
bracht Kinsey in 1948 een schok
teweeg met zijn melding dat ze
ker de helft van de Amerikaanse
mannen overspel had gepleegd.
De schrijvers van het nu gepu
bliceerde rapport komen echter
met heel andere cijfers. Die roe
pen eerder het beeld op van een
braaf en tam seksleven dan van
ongetemperde seks. 1 loewel de
onderzoekers onbevooroor-
deeld te werk hebben willen
gaan, is het rapport in feite één
groot pleidooi voor het huwelijk
of duurzaam samenwonen. De
getrouwde paren, zo luidt een
van de conclusies, hebben het
bevredigendstc seksleven.
De schrijvers willen 'genadeloos
afrekenen met de seksuele my
then die door de media worden
voorgespiegeld'. De eerste my
the die ze doorprikken, is dat
een vrij seksueel leven met veel
partners de norm is. De Ameri
kanen blijken juist heel mono
gaam. Bijna 75 procent van de
getrouwde mannen en 85 pro
cent van de getrouwde vrouwen
zeggen dat ze hun partner nooit
ontrouw zijn geweest.
De media proberen elkaar te
overtroeven met programma's
en artikelen over buitenissige
seks. Toch slaan allerlei seksue
le spelletjes. SM. groepsseks en
andere varianten in de slaapka
mers niet erg aan. Bijna ieder
een (96 procent) vindt gewone
geslachtsgemeenschap het lek
kerst.
De Amerikanen vrijen vooral
met mensen die opvallend veel
op henzelf lijken qua leeftijd,
ras of etnische groep en oplei
ding. Amerika is dus niet de
smeltkroes die het graag had
willen zijn: zwartwitte relaties
zijn nog altijd uitzonderlijk.
Vrienden, familie en kennissen
spreken bij de partnerkeuze een
sterk woord mee. De meeste
mensen kennen hun partner
doordat ze door hun familie of
vrienden ooit aan elkaar zijn
voorgesteld.
Dan de vraag hoe vaak vrijen
normaal is. Typerend is de scè
ne in de film Annie Hall, waarin
Woodv Allen zijn psychiater
vertwijfeld toevertrouwt dat hij
nauwelijks seks heeft met An
nie. 'misschien drie keer per
week'. En zij vertelt haar eigen
psychiater 'dat ze constant vrij
en. wel drie keer per week'.
De onderzoekers ontdekten dat
de Amerikanen te verdelen zijn
in drie groepen. Eenderde heeft
twee of iyieer keer per week
seks, eenderde doet het een
paar keer per maand en eender
de bedrijft de liefde een paar
keer per jaar of helemaal niet.
De groepen die het meest vrij
en. zijn de gehuwden en de
1 die
Lo
gisch. want die hebben het ge
makkelijkst een partner voor
handen.
Het idee dat jonge ongebonden
Een programma's als 'Lief en Leed' van Maya Eksteen, dat vaak over seksualiteit handelt en als het kan een
beetje buitenissige seksualiteit, biedt op z'n hoogst amusement. Representatief voor wat zich werkelijk in de
samenleving afspeelt, zijn zulke programma's echter allerminst. archieffoto kippa
mensen, die van de ene partner
naar de andere kunnen vlinde
ren. een zeer actief seksleven
hebben, blijkt dus ongegrond.
Het wijdverbreide idee van het
huwelijk als een saaie sleur is
evenmin waar. Uit de antwoor
den van de getrouwden blijkt
juist dat zij fysiek en emotioneel
het meest tevreden zijn over
bun seksleven.
De AIDS-crisis vormde de direc
te aanleiding voor deze groot
scheepse studie. Toen in 1987
duidelijk werd dat niet snel een
vaccin tegen deze ziekte gevon
den zou worden, hadden we
tenschappers dringend behoef-
T^aan meer inzicht in dé seksu-
ele^ewooQten in de VS. De uit
komst var
derdaad tot gevolg hebbent
de bestrijding van AIDS dras
tisch van karakter n
deren. Net zoals in Nederland
heeft de Amerikaanse AIDS-be-
strijdingscommissie haar best
gedaan om van AIDS een 'ziekte
voor iedereen' te maken en niet
alleen een bedreiging voor ho
moseksuele mannen en drugge
bruikers. Maar de werkelijkheid
is anders. De kans dat een met
HIV besmette man die besmet
ting overbrengt op een vrouw
tijdens één keer vrijen zonder
condoom, is slechts één op de
vijfhonderd. De kans om op
zo'n manier een geslachtsziekte
als gonorroe op te lopen is vele
malen groter, namelijk één op
twee.
Voordat het AIDS-virus zich als
een epidemie kan verspreiden,
moeten er dus geregelde en
veelvuldige seksuele contacten
zijn tussen besmette en niet-be-
smette groepen. In de praktijk is
die kans echter klein, omdat dit
onderzoek aantoont dat vooral
'soort met soort' vrijt. De onder
zoekers menen daarom dat
AIDS beperkt is en zal blijven
tot de groepen waar de ziekte
als eerste om zich heen sloeg:
homoseksuele mannen, drug
spuiters en hun seksuele part
ners.
Dat betekent dat de AIDS-cam-
pagnes, ook in Nederland, tot
nu toe verkeerd zijn gericht.
„We zouden eigenlijk moeten
ophouden met deze geldsmijte
rij en onze inspanningen moe
ten richten op hen die lijden
üjm-dezêriekte en er aan ster
ven en ophen diehenneeste
gevaar lopen de ziekte te krij
gen", aldus de onderzoekers.
Eén onderzoek dat zo sterk be
nadrukt dat het wetenschappe
lijk betrouwbaar is, roept na
tuurlijk over zich af dat mensen
zich afvragen of dat werkelijk zo
is. De onderzoekers hameren
erop dat bun respondenten de
waarheid hebben verteld over
hun seksleven. Ze hebben ook
hun resultaten vergeleken met
recente Britse en Franse stu-
edies. Die geven inderdaad on
geveer hetzelfde beeld.
Kloppen de resultaten van deze
Amerikaanse studie, dan zegt
dat in grove trekken ook wel iets
over Nederland. Dat betekent
dat de Maya Eksteens en de Ca
therine Keyls, die Nederland per
televisie voorlichten over het
ongebreidelde seksleven van
anderen, hooguit voor amus#
ment zorgen, meer niet. Sa
menlevende stellen die
's avonds uitgeput in bed vallen
hoeven zich geen zorgen te
ken over hun geringe lustgevoe
lens. Even strelen en vervolgens
omdraaien voor een gezonde
nachtrust is heel normaal.
Robert T. Michael, John H.
Gagnon, Edward O. Lautnann
en Gina KolataSeks, het defi
nitieve onderzoek. Uitg. Pro
metheus, 45.
