EU-ministers slepen
parlement voor rechter
Ik heb kleine stap naar vrede gemaakt
Buitenland
Langste kabelbrug
Japan controleert prijzen om
misbruik na beving tegen te gaan
Mandela en De Klerk
begraven strijdbijl
ZATERDAG 21 JANUAR11995
ALP Ajtrx (Flans Wes» ANP Algfntmi Ncd«rt«iHh Pcnbuieau Af AuocMlcd V
Prtft OPA OcutKhc Prw\e Agentuf GPD GMnooec'tlc Pen DottenInd fhc J
irnlri*uitent R'K Reutn UPl UmtrdPtr« intenution.d
Vliegtuig stort neer in Parijs: 10 doden
parus Bij een vliegtuigongeluk op het Parijse vliegveld Le Bour-
get zijn gistermiddag tien mensen om het leven gekomen. Het
vliegtuig, dat was gecharterd door de levensmiddelenmuitinatio-
nal Saint Louis, stortte bij het opstijgen neer en vloog in brand.
Alle inzittenden kwamen in de vlammen om. Onder hen bevond
zich ook president-directeur Bernard Dumon.
IRA-terroristen krijgen lange straften
londen Een gerechtshof in Londen heeft twee IRA-terroristen
gisteren tot lange gevangenisstraffen veroordeeld wegens het
beramen van bomaanslagen in verscheidene Britse steden. De
44-jarige Robert Fryers uit Belfast kreeg 25 jaar en de 37-jarige
Hugh Jack uit Schotland 20 jaar. De beide mannen ontkenden
de beschuldigingen.
Boutros-Gbali met lege handen terug
berlun VN-secretaris generaal Boutros Boutros-Ghali is gisteren
uit Duitsland vertrokken zonder de concrete belofte dat het land
zijn .bijdrage aan internationale vredesmissies zal uitbreiden.
Boutros-Ghali kreeg geen toezeggingen van de Duitse leiders los,
hoewel het land herhaaldelijk heeft laten weten een permanente
zetel in de Veiligheidsraad na te streven en de op twee na groot
ste geldschieter is van de VN.
Peruaanse presidentsvrouw eet weer
lima» Susana Higuchi, de 44-jarige vrouw van de Peruaanse pre
sident Alberto Fujimori, heeft haar hongerstaking opgegeven. Zij
had longontsteking gekregen en was uitgedroogd. Haar arts
noemde haar toestand zorgwekkend. Higuchi wilde met haar
hongerstaking, waarmee zij dinsdag was begonnen, protesteren
tegen het besluit van de nationale kiesraad om haar partij niet
mee te laten doen aan de parlementsverkiezingen van 9 april.
Paus komt in Sri Lanka aan
colombo Paus Johannes Paulus ii is gisteren öp Sri Lanka aan
gekomen. Het is de laatste stop tijdens het twaalfdaagse bezoek
waarbij hij ook de Filipijnen, Papoea-Nieuw-Guinea en Australië
aandeed. De regering van Sri Lanka heeft uiterst strenge veilig
heidsmaatregelen genomen om de paus te beschermen tegen
mogelijke aanvallen van de Tamil-tijgers. De politie houdt ook
rekening met demonstraties van boeddhistische monniken die
zich door uitspraken van de paus in zijn boek 'Over de drempel
van dé hoop' gekwetst voelen.
le havre De Franse premier Balladur heeft gisteren de langste met kabels verbonden brug jard franc (ruim 800 miljoen gulden) gekost. Tot gisteren was de langste brug van dit type
ter wereld geopend. De brug verbindt twee oevers van de monding van de Seine in de ha- de Nin-Ko brug in Shanghai, die 602 meter overspant. Nabij Hiroshima in Japan wordt een
ven van Le Havre met elkaar. De brug wordt donderdag opengesteld voor het verkeer. De brug gebouwd die met een lengte van 890 meter nog langer wordt dan de brug In Le Ha-
brug is 856 meter lang en wordt vastgehouden met 184 smalle kabels die zijn bevestigd vre. foto reuter
aan twee 214 meter hoge torens. De brug, waar zeven jaar aan gewerkt is, heeft 2,jj mil-
I TOKYO/KOBE AFP/KRF/DPA/Rtr
worden nog zeker 673 mensen vermist. Het aan
tal gewonden is tot 23.738 gestegen. Het gebied
wordt nog steeds geteisterd door naschokken.
Gistermiddag werd een beving met een kracht
van 3,6 op de schaal van Richter waargenomen.
Hoewel de herstel- en reddingswerkzaamheden
op gang zijn gekomen, zitten nog 110.000 huis
houdens zonder stroom. Bijna 850.000 huizen
hadden nog geen aardgas en de aardbeving heeft
zoveel ondergrondse leidingen vernield dat hel
water naar een miljoen huizen moest worden af
gesloten.
Ook de riolering is dusdanig vernietigd dat be
sloten werd honderden chemische toiletten te
distribueren om cje verspreiding van ziektes tegen
te gaan. Daarnaast ligt de vuilnisophaaldienst
volkomen plat, waardoor het vuil zich inmiddels
opstapelt in de straten van Kobe.
De Japanse regering gaat toezicht houden op de
prijzen. Volgens het economische planbüreau in
Tokyo zal de komende twee weken worden nage
gaan of producenten misbruik maken van de
aardbeving om de prijzen op te drijven. De distri
buteurs vallen ook onder de maatregel. De prijs
controle geldt voor zo'n' zeventig produkten,
waaronder voedingsmiddelen en grondstoffen.
Artsen in Japan hebben gistereh gewaarschuwd
voor een mogelijke griepepidemie onder de over
levenden in Kobe. De temperaturen liggen rond
liét vriespunt è'n (3e "kans stijgt dat er griep uit
breekt. Volgens een woordvoerder van een zie
kenhuis zijn er al veel kinderen met koorts. Vlieg
tuigen van de Amerikaanse luchtmacht brachten
gisteren 52.000 dekens naar Kobe.
Tot nu toe zijn er 4.438 doden geborgen. Er
Groeiende irritatie over eigengereid optreden speelt op achtergrond
De ministers van buitenlandse /.aken van de vijftien EU-
landen dagen het Europarlement maandag voor <4e rech
ter. Daarover is gisteren overeenstemming bereikt, /.o
heeft een woordvoerder in JJrus^el bevestigd. Het eigen
gereide optreden van het Europas parlement in aèlaiïd-'1
bouwuitgaven is de andere Europese instellingen in het
verkeerde keelgat geschoten.
BRUSSEL PETER DE VRIES
CORRESPONDENT
Het hooglopende conflict tus
sen de Europese instellingen
gaat officieel over de vraag wie
er beslist over de ruim tachtig
miljard gulden omvattende
landbouwbegroting van de EU.
Op de achtergrond speelt echter
de groeiende irritatie over de
profileringsdrang van het parle
ment, dat deze week ook de
nieuwe Europese Commissie
dreigde af te keuren. „Het Euro
parlement is onvoorzichtig en
driest bezig. Als ze oorlog wil
len, kunnen ze het krijgen", zei
den diplomaten gisteren boos.
Formeel heeft hel Europarle
ment nauwelijks macht over de
EU-uitgaven aan de boeren. De
landbouwministers en de Com
missie, het Brusselse dagelijks
bestuur van de EU, stellen die
uitgaven vast. Maar het Euro
parlement bracht er deson
danks vorijj jaar december tien
tallen wijzigingen In fftfn.'Daar
Vriëë 'dn'ófbAik lU't A*n£ijdlg til'
afspraken over de begrotings
procedures, zo luidt nu de
{dacht in Brussel.
Diplomatiek overleg tussen
de vijftien hoofdsteden heeft
uitgewezen dat de wijzigingen
allemaal genegeerd zullen wor
den. Maar daarmee is de kous
niet af. De Europese minister
raad sleept het parlement voor
hei Europese Hof, de hoogste
rechtbank van de EU, om 'dit
machtsmisbruik aan de kaak te
stellen', aldus een woordvoer
ster van het secretariaat van de
ministerraad. Het Europese
parlement, dytpu iets myi;r
macht heeft maai desalnictte
min bij dij kiezers geep aanzien
geniet, stel? zjdi steeds harder
Op. Zo dreigde'hel deze wéék i'lé
nieuwe Commissie onder lei
ding van de Luxemburger San
ter af te keuren, omdat enkele
Commissarissen niet in de
smaak vielen. Achter de scher
men was juist afgesproken dat
hel Luropaifcment geen Indivi
duele rapportcijfers zou geven.
In Brusselse diplomatieke en
ambtelijke kringen wordt nu
gemopperd dat er met het Eu
roparlement 'geen afspraken te
maken zijn, want die schenden
ze toch'.
De herstelwerkzaamheden in Kobe zijn op gang gekomen. Met bulldozers en kranen werd gisteren h
werkt aan het herstel van een totaal vernielde autosnelweg.
Ex-premier van
Iran overleden
PARUS/TEHERAN AFP/Rtr
Mehdi Bazargan, de eerste pre
mier van Iran na de islamitische
revolutie in 1979, is gisteren op
87-jarige leeftijd in het Zwitser
se Zürich overleden na een
hartstilstand. De revolutie
maakte een einde aan het be
wind van wijlen de sjah van
Iran, toen nog Perzië geheten.
Bazargan was nationalist in
hart en nieren en vocht zijn hele
leven tegen onderdrukking en
dictatuur in zijn land. Hij was
leider van de door hem opge
richte Beweging voor de Bevrij
ding van Iran. een van de weini
ge oppositiebewegingen die ook
nu nog zijn toegestaan.
Nog geen jaar nadat hij pre
mier was geworden, legde Ba-
izargan zijn functie neer als ge
volg van onenigheid met de aan
|de macht zijnde geestelijken
over de gijzeling van de Ameri
kaanse ambassade. Hij was een
van de weinige politici in Iran
die kritiek op geestelijk leider
Khomeini durfde te leveren. Ba
zargan bleef lid van het parle
ment, maar moest Teheran ont
vluchten nadat hij door funda-
Kentalistische haviken uit zijn
nctie was gewipt.
Crisis over amnestieregeling bezworen
crisis' had geleid. De Klerk deed
een felle aanval op het ANC, dat
de NP met een „ongerechtvaar
digde, unfaire en totaal onaan
vaardbare aanval zwaar had be
ledigd".
Zelfs dreigde De Klerk bedekt
met aftreden door le zeggen dat
hij zijn positie in het kabinet
opnieuw wilde bezien. Gisteren
nam hij dat echter weer een
beetje terug door te zeggen dat
hij had bedoeld dat 'alle opties'
onder ogen moesten worden
gezien. De aanleiding voor de
controverse was het besluit van
de regering een amnestie ongel
dig te maken die de vorige rege
ring net voor de machtsover
dracht had toegekend aan 3500
politiemannen en de ex-minis
ters Malan (defensie) en Vlok
(politie). Het ANC beschuldigde
de partij van De Klerk ervan
met de amnestie inbreuken op
de mensenrechten te hebben
willen verbloemen. De Klerk zei
dat soortgelijke afspraken ook
waren gemaakt voor duizenden
ANC-leden.
JOHANNESBURG DPA/Rtr
De Zuidafrikaanse president
Mandela en vice-president De
Klerk hebben gisteren in een
lang gesprek een crisis bezwo
ren in de regeringscoalitie. De
crisis was ontstaan over amnes
tie die de vorige regering zou
hebben verleend aan twee ex-
ministers en 3500 politieman
nen.
In een gezamenlijke verkla
ring zeiden beide leiders dat alle
'misverstanden' zijn opgehel
derd en dat het 'wederzijdse
vertrouwen' is hersteld. Zij spra
ken af „een nieuwe start te ma
ken die ons zal helpen een her
haling te voorkomen van de si
tuatie die eerder deze week in
het kabinet ontstond".
De twee leiders spraken met
elkaar, nadat De Klerk donder
dag op de openingszitting van
hei jaarlijkse congres van zijn
Nationale Partij (NP) de alarm
klok had geluid. In zijn ope
ningsrede zei hij toen dat dé
amnestie-zaak tot 'een ernstige
Generaal Rose is tevreden met bescheiden successen VN in Bosnië
SARAJEVO ARTHUR ALLEN/AP
Onderzijn leiderschap is het rustiger ge
worden in Sarajevo en hebben de VN-
troepen een zekere mate van vrede in Bos
nië bewerkstelligd. De Britse generaal Sir
Michael Rose, die maandag na een jaar af
scheid neemt als commandant van de
VN-vredesmacht in Bosnië, is tevreden
met de bescheiden successen voor de VN-
macht, die „kan overreden en aandringen,
maar niemand kan dwingen om de strijd
te beëindigen".
Rose wordt opgevolgd door generaal Ru
pert Smith, die tijdens de Golfoorlog com
mandant van de Britse troepen was. De
Bosnische vice-president Ejup Ganic zei
onlangs nog dat niemand een traan om
het vertrek van Rose zal laten en „nie
mand zal hem zelfs een hand willen ge
ven". De Bosnische regering, hulporgani
saties en ook een aantal van zijn eigen
stafleden vinden dat Rose niet hard ge
noeg tegen de Serviërs is opgetreden.
De 54-jarige commandant: ,.lk was niet zo
naïef te denken dat ik hier in Bosnië wel
even vrede zou komen stichten, toen ik er
aan begon. Als ik een kleine stap in die
richting zou bereiken, zou ik al tevreden
zijn. En ik denk dat ik daarin geslaagd
ben."
Gedurende zijn leiderschap werden de
NAVO en de Verenigde Naties door de
Serviërs vernederd en VN-functionarissen,
die niet bij naam genoemd willen worden,
nemen hem dat kwalijk. Desondanks
moeten zelfs zijn critici toegeven dat Rose
niet meer of minder heeft gedaan dan liet
vertolken van het beleid uit Moskou, Was
hington, Parijs en Londen.
Zijn missie had twee doelen, zegt Rose:
het veiligstellen van de humanitaire hulp
verleningen (je strijdende partijen de kans
bieden om vrede te sluiten. En volgens de
ze strikte definitie heeft hij succes ge
boekt.
Hulptransporten, hoewel ze vaak worden
geblokkeerd, houden miljoenen mensen
in leven. En sinds de Kroaten en moslims
zich door de VS hebben laten inspireren
om een federatie te vormen, is een van de
burgeroorlogen in Bosnië in elk geval
Generaal Michael Rose.
voorlopigopgelost.
I let verdwijnen van de blokkades die het
gevolg waren van de strijd tussen de
Bosnische Kroaten en moslims, heeft er
volgens Rose toe bijgedragen dat het aan
tal van humanitaire hulp afhankelijke
mensen is gedaald van 2,7 naar zo n 1,4
miljoen.
In de laatste weken van zijn missie bereik
te Rose een vier maanden durend staakt-
het-vuren tussen de Serven en de Bosni
sche regering, dat echter nog niet volledig
wordt nageleefd. Dat het momenteel in
een groot deel van Bosnië rustig is, zou
ook aan de winterse omstandigheden
kunnen liggen.
„Als de huidige rust wordt verbroken
volgens een doemscenario waar ik niet in
geloof kun je de vredesmissie daar niet
de schuld van geven", zegt Rose. „Daar
voor moet je bij de politieke leiders zijn
die de kansen nebben laten liggen om vre
de voor hun bevolking te bewerkstelligen.
Wij hebben alleen gedaan wat ons ge
vraagd werd."
Rose had aanvankelijk succes in februari
toen de Serviërs zich door de dreiging met
een NAVO-luchtaanval uit de omgeving
van Sarajevo terugtrokken. Maar in de pe
riode daarna, die hij zelf als zijn moeilijk
ste tijd omschrijft, maakte de luitenant
generaal volgens critici een kapitale fout.
Zij vinden dat Rose in april vorig jaar zijn
troepen had moeten inzetten, na de
NAVtluchtaanval op de Servische troe
pen die de Bosnische enclave Gorazde
aanvielen.
Rose is het daar niet mee eens. Er gingen
een hoop stemmen op om ons in de oor
log te betrekken, zegt hij, maar het was
belangrijk om een herhaling van de ge
beurtenissen in Mogadishu te voorkomen.
I liermee verwijst Rose naar de humanitai
re operatie Restore Hope in Somalië waar
Amerikaanse soldaten bij schietpartijen
betrokken raakten.
Afgelopen najaar gijzelden de Serviërs VN
soldaten en stelden luchtafweergeschut
op. Zo dwongen ze de NAVO de luchtaan
vallen op de naar de veilige zone Bihac
optrekkende Servische troepen te staken.
Rose ontkent dat NAVO-lucntaanvallcn
hierdoor waardeloos zijn geworden. Ze
blijven bruikbaar als afschrikmiddel tegen
Servische aanvallen op Sarajevo en de geï
soleerde Bosnische enclaves Gorazde, Ze-
pa en Srebrenica.
Sinds de affaire dringen wereldleiders aan
op een vredesplan dat de Bosnische rege
ring zou kunnen dwingen hel verlies van
een groot deel van de door de Serviërs be
zette gebieden te accepteren. „We kunnen
ons niet in de oorlog laten slepen", bena
drukt Rose. „Ik geloof niet dat de wereld
dc behoefte heeft om In de Balkan te ko
men vechten,"
Duitse Bondsdag
veroordeelt inval
in Tsjetsjenië
BONN/GROZNY GPQ/AP
De Duitse Bondsdag heeft giste
ren eenstemmig het optreden
van Rusland in Tsjetsjenië ver
oordeeld. Terwijl de Russische
vlag triomfantelijk op het presi
dentiële paleis in Grozny wajH
perdc en de Tsjetsjeense sttijJ
dm verklaarden hun heilige
oorlog tegen Moskou voort te
zetten, sleutelden de parlemen
tariërs in Bonn tfan een motie
waaruit, behalve de verplichte
verontrusting, vooral machte
loosheid sprak.
Het Kremlin heeft zI6h m
Tsjetsjenië schuldig gemaakt
aan een ernstige schending vatjl
de internationale normen, zul
stellen de parlementariërs. Ze
roepen de strijdende partijen op
de gevechten onmiddellijk te
staken. Het recht van de Russeij
op de territoriale integriteit van
hun land wordt niet bestreden,
maar oorlog en het minachten
van mensenrechten zijn onuanj
vaardbaar. Over economische
sancties wordt in de tekst mej
geen woord gerept.
In Bonn werd een kinder*-
vuistje gebald, maar en dat i$
het opmerkelijke van het dcbai
niemand, regering noch op
positie, had de illusie dat hij eeii
enorme klap had uitgedeeld. I
betekenis van het debat lag
vooral in de constatering dat
niemand goed raad weet met de
ontwikkelingen in Rusland.
Ondertussen probeerde hol
Russische leger gisteren In Gro
zny met zware artillerie om de
overgebleven Tsjetsjeense snij»
ders uit de stad te verdrijven,
I ionderden burgers probeerde*
het zwaar getroffen Grozny te
midden van een sneeuwstorm
te verlaten. In sommige deler)
van de stad hielden de Tsjctsje-
nen nog steeds stand, maar de
Russen hebben op dit moment
in de strijd duidelijk de over
hand.
Aan Nederlandse
bijdrage aan EU
valt niets te doen
DEN HAAG/BRUSSEL GPD
Nederland Is tot het Jaar 2OO0
een vun de grootste betaler*
aan Brussel. Daar Is niet veel
aan todoen. Dat heeft een stu
die van het ministerie van fi
nanciën uitgewezen.
lief onderzoek werd uitge
voerd op verzoek van de Twee
de Kamer, die steeds geïrri
teerder raakt over de hoogte
van de bijdrage van Nederland.
Nederland, achtste op de lijst
van rijkste landen In de Eu
ropese Unie, betaalt dit jaar
met 4,4 miljard gulden zelfs ref
latief het meest van de vijftien
Linden. lot aan 2000 lOOpt dl
rekening uit Brussel alleen nog
maar op, tol ruim ft miljard
gulden.
Premier Kok zei gisteren na
het kabinetsberaad dat Brussel
geld dat over Is, vuker moet te
ruggeven nun de lldslulen in
plaats vun het direct weer uit
te geven. Nederland zou daar
bij vooraan moeten staan. Ook
een scherpere controle op
fruude zou de financiële pijn
misschien wat kunnen ver
zochten.
Gevechten in
Bihac laaien
weer hevig op
BIH AC/SARAJEVO DPA/Af P/Rtr
VN-opperbevelhebber Bertrarflp
de lopesle heeft gisteren onver
wacht de moslimenclave Bihar
in het noordwesten van Bosnië
bezocht. Hij poogde dc escahf
rende geveenten te bezweren en
vooral liet bestand tussen mos
lims en Serviërs in Bosnië tot Óf
enclave uit te breiden.
Het probleem met Bihac is
dat de Bosnische (moslim) re
geringstroepen het bestand nu
leven, maar moslim rebellen eb
hun Servische bondgenoten un
Kroatië niet. Die laatste twet?
hebben het bestandsakkoord
niet ondertekend.
De strijd In het gebied laaide*
gisteren vooral op hij de plaats
Vellka Kladusa in het noorden
van de enclave. Daar vechten
opstandige moslims met troó-
pen van hei Bosnische rcgiv
ringslcger, zei VN woordvoer
der Gourmelon. Er sloegen gis
teren achthonderd granaten
ruim zeven maal zo veel al
normaal sinds het bestand v:
1 januari, dat vier maanden had
moeten duren.
Gisteravond werd een hegih
gemaakt met het uitruilen vat)
honderd gevangenen. De ruil
werd door het Rode Kruis geor
ganiseerd en had plaats op de
Broederschapsbrug in het een
trurn van Sarajevo.
In Londen is gisteren bekend
gemaakt dat de Britse re ge rl dg
op verzoek van de VN heeft hé-
sloten vijftien helikopters, twee
honderd manschappen en ne
gentien waarnemers te sturep
voor toezicht op de naleving
van dc wapenstilstand.
