Einde Tsjetsjeens drama nog lang niet in zicht Feiten &Meningen Addertjes onder gras in wet Van Otterloo Kleinkinderen kunnen eindelijk opa Anton's erfenis verzilveren Delaware Corporations tegen 'heksenjacht' belasting en ministerie scriu/den "TSSSSE*: ZATERDAG 21 JANUAR11995 NIEUWSANALYSE Tienduizenden oud-ambtenaren van 65 jaar en ouder moeten sinds begin dit jaar een veel hogere premie voor hun ziektekos tenverzekering gaan betalen. Dat kan de betrokkenen zo'n duizend gulden per jaar schelen. I Iet gaat om voormalige ambtenaren wier inkomen, AOW en eventueel pensioen lager is dan 30.950 gulden. Op basis van de met ingang van 1 juli 1994 ingevoerde wet-Van Otterloo moeten zij nu naar het zieken fonds. De oud-ambtenaren zaten in de zoge noemde ZVO: een extra goedkope ziekte kostenregeling voor ambtenaren en oud ambtenaren. De overstap naar het zieken fonds betekent voor deze groep een pre miestijging van zeventig tot honderd gul den per jaar. Met dit effect is bij het ont werp van de wet nooit rekening gehouden. I let lot van de ex-ambtenaren wordt ge deeld door ouderen die nog verzekerd zijn via een goedkope ziektekostenverzekering van hun vroegere werkgever. Ook zij moe ten daar, als zij een inkomen hebben lager dan 30.950 gulden, uit. Hoe groot deze groep is, is onbekend. De wet-Van Otterloo is bedoeld om be jaarden met een laag inkomen de kans te geven uit een dure verzekering naar het goedkope ziekenfonds te gaan. Zo zouden 160.000 ouderen geholpen worden. Volgens de laatste cijfers hebben inmiddels 200.000 bejaarden die overstap gemaakt. Als gevolg van de gestelde inkomensgrens blijken minder ouderen dan verwacht uit het zie kenfonds naar een particuliere ziektekos tenverzekering te moeten: circa 50.000. Zij krijgen een extra premielast van zo'n 2000 gulden per jaar. De wet blijkt ook andere negatieve effec ten te hebben. Omdat de inkomensgrens individueel wordt bepaald, moeten echtge noten soms ineens naar het ziekenfonds overstappen. Voordien waren zij vrijwel gratis meeverzekerd bij een particuliere ver zekering van de partner met een hoger in komen. Dit betekent dat betrokkenen zie kenfondspremie moeten gaan betalen: zo'n 2000 gulden per jaar. Bij de ouderenorganisaties klagen de le den steen en been over de uitwerking van de wet. Ken deel van de bejaarden wil ook niet terug naar het ziekenfonds. Zij zien dat als een statusverlaging. Met de particuliere verzekering menen zij beter en sneller te worden geholpen. Probleem is verder dat bij het bepalen van de inkomensgrens voor de wet alleen wordt gekeken naar inkomen uit huidige of vroegere arbeid. Inkomen uit rente, bijvoor beeld omdat betrokkene een groot eigen vermogen heeft, telt niet mee. Knorm rijke bejaarden kunnen toch in het zieken- fonds. Ken extra cohiplicatie is het besluit om tandartskosten grotendeels uit het zie kenfondspakket te nalen. Ouderen die in hel fonds komen, moeten daarvoor een ex tra verzekering, inclusief premie, nemen. Bij de Ziekenfondsraad worden alle pro blemen rond de wet toegeschreven aan twee factórén. Tèö êefëte neeft de Kanter het plan op eigen houtje bedacht, uitge werkt en ingevoerd zonder advies van des kundigen. Ten tweede werd het geheel be gin 1994 hals over kop ingevoerd vanwege alle commotie rond de AOW. De raad zal de uitwerking van de wet dit jaar evalueren. Dat onderzoek moet in au gustus klaar zijn. Op basis daarvan wil mi nister Borst (VWS) bezien of de wet veran derd moet worden. De daarvoor bedachte ingangsdatum, 1 januari 1996, is echter on haalbaar. DEN HAAG CAREl GOSEUNG Guerrilla-oorlog stelt Tsjetsjenen voor problemen Het symbool van het Tsjetsjeense verzet, het presidentieel paleis in de hoofdstad Grozny, is geval len. Een vacutimbom, die het leven tot in de kelders onder het gebouw wegzoog, maakte een eind aan de bloedige strijd die twintig dagen in de directe omgeving van het vrijheidsplein woedde. Daarmee is niet gezegd dat het geweld en de zinloze vernietiging in Grozny zijn gestopt. Gisteren werd er in de stad nog volop gevochten; de Tsjetsjenen zouden op een kilometer van het centrum al een nieuw hoofdkwartier hebben ingericht. Boven de hoofdstad Nazran van burrepubliek Ingoesjië waren de helikopters te horen die hun dode lijke missies in Tsjetsjenië zouden gaan ondernemen. Hoe de strijd verloopt, is moeilijk vast te stellen. De binnenstad van Grozny is een ontoegankelijke woestenij waarin alleen mensen met doodsverach ting zich wagen. De strijders ze noemen zichzelf liever verdedigers om aan te geven dat ze niet tot Doedajev's fanatieke aanhangers behoren spreken elkaar op dit punt tegen. Donderdagmiddag kwamen vele Tsjetsjeense strijders uit de stad en zeiden dat Grozny kan worden op gegeven, maar anderen keren vanuit de bergen, op zo'n veertig tot vijftig kilometer zuidelijk van Grozny, juist terug naar de hoofd stad om er weer aan de gevechten deel te nemen. De grote vraag is nu of de Russen, zuiver klinisch-militair gesproken, gelijk hebben gehad door hun ver woestende arsenaal aan raketten, mortiergranaten, cluster- en va- cuümbommen op Grozny te rich ten. Te beantwoorden valt die vraag pas als de laatste gewapende Tsjetsjeen uit de hoofdstad is ver dreven, danwel gevangen geno men. Daartoe zal de Russische infanterie of de speciale eenheden van het ministerie van binnenlandse zaken de stad eerst moeten uitkammen. Te vrezen valt dat dit pas zal ge beuren wanneer ook wijken die tot half deze week nauwelijks werden gebombardeerd alsnog hun portie hebben gekregen. Dat geldt vooral voor de zuidelijke wijk Tsjernorets- je aan de afslag van de snelweg Vladikavkas-Bakoe. Icings die route zochten de Tsjetsjeense militanten hun toe vlucht in de zuidelijke bergdorpen waar ze tot rust konden komen om daarna weer naar de hel in Grozny terug te keren. De Russen kunnen hun wit-blauw- rode vlag van het regeringspaleis laten wapperen. De wereld heeft kunnen zien dat het een vaandel van bloed en schande is. Mensen levens, Tsjetsjeense en Russische, speelden geen enkele rol in de machtspolitiek van het Kremlin. Terreur, bommenterreur, moest dat deel van de Tsjetsjeense bevol king, dat nog twijfelde over deelne ming aan de strijd, afschrikken. WOEDE Ervaren oorlogsverslaggevers zeg gen dat wat in Grozny gebeurde, vele malen erger was dan de ver schrikkingen in Bosnië. De Tsjetsjeense verdedigers, woedend over de aangerichte verwoestin gen, beantwoordden het Russische geweld met woeste wraak. Volgens de Franse oorlogsfotograaf Patrick Chauvel vertelde dat er standrech telijke executies van Russische krijgsgevangenen hebben plaats gevonden. Ook trof hij in huizen de lijken van Russische soldaten met doorgesneden kelen aan. Die Tsjetsjeense woede garandeert echter niet het begin van een guer rillaoorlog, na de onvermijdelijke val van Grozny. Ten eerste is er het geografische probleem. Grozny ligt in de Tsjetsjeense laagvlakte, die meer dan tweederde van het land beslaat. Voor de Russen is dat, met de inname van een paar strategi sche steden, relatief gemakkelijk te controleren. Voor de guerrilla bete kent het dat er lange afstanden moeten worden afgelegd om de vijand te kunnen bereiken. In de bergdorpen staan de bewo ners afwijzend tegenover een guer rilla. Als de strijders hun stellingen daar betrekken, betekent dat on vermijdelijk de komst van de Rus sische oorlogsmachine. Gevolg: dood en vernietiging, niet alleen voor die bewoners zelf, maar ook voor de vele vluchtelingen uit Gro zny die er hun toevlucht hebben gezocht. Bovendien zijn de Tsjetsjenen ver deeld. Ze haten Boris Jeltsin en de zijnen in het Kremlin vanwege hun niets ontziende machtspolitiek. Maar velen van hen haten ook de dictator Doedajev, de ex-Sovjet-ge- neraal die met zijn eeuwige grijns de oorlog uitlokte en dood en ver woesting over de eigen bevolking afriep. OPPOSITIE Doedajev of Jeltsin, het zijn allebei schurken, zei gisteren de Tsjetsjeense lerares Ramida, die Grozny is ontvlucht en in Ingoesjië op betere tijden wacht. Volgens haar is er voor Tsjetsjenië weinig hoop. De oppositie heeft de han den vuil gemaakt door met de Rus sen samen te werken. In het door de Russen gecontroleerde Noor den was dat de gangster Roeslan Labazanov, de voormalige chef van Doedajev's lijfwacht. Op de laag vlakte was dat de zogenaamde 'tij delijke raad' die hevig verontwaar digd deed over de Russische bom bardementen maar intussen gnif felend toezag dat Doedajev's aan hang in de pan werd gehakt. Ramida verwachtte dat de 'raden van oudsten' een belangrijke rol zouden gaan spelen, ook al be staan veel van die raden uit mum melende oude mannen, die alleen voor de vorm enig gezag uitoefe nen. „We hebben nu eenmaal geen nieuwe leiders, geen mensen die zich niet aan corruptie of ver raad hebben schuldig gemaakt", De WTede ironie van deze oorlog is, dat Rusland met hetzelfde pro bleem tobt. Boris Jeltsin heeft met deze catastrofale Tsjetsjeense straf expeditie het democratische mas ker volledig afgeworpen. Hij leeft in een paleis vol intriganten, leuge naars en cynici, waar alle middelen gewettigd zijn als het heilige doel van de Russische eenheid daarmee zou zijn gediend. Nu al heeft de overgrote meerder heid van de Russische bevolking geen enkel vertrouwen in Jeltsin en zijn Kremlin-garde. Dat zal tot on der het nulpunt dalen als de doden in Grozny moeten worden gebor gen en de gruwelijke details van de strijd daar in de publiciteit komen. Als. Want zeer waarschijnlijk zal Moskou proberen om dit te voor komen, bijvoorbeeld door Grozny voor journalisten af te grendelen. De pers is de afgelopen weken her haaldelijk geïntimideerd en pogin gen om bij de Russische linies in Tsjetsjenië te komen en ook van die kant verslag te doen werden de kop ingedrukt. Alleen propaganda mocht. Een beter bewijs van een kwaad geweten is er niet. NAZRAN HANS CORRESPONDENT Met de aangekondigde beurs gang van Veudex International wordt het Nederlands bedrijfs leven een van de meest spraak makende familiebedrijven ont nomen. De Vroom-, Drees- mann-, Keek- en Vehmeijer-sta- ken jargon voor de verschil lende families van aandeelhou ders zullen niet langer hun jaarlijkse reünie hebben op de aandeelhoudersvergadering. Weg zijn ook de familieruzies over wie het voor het zeggen heeft. Vooral de affaire rond de opvolging van Anton Drees- mann in de jaren tachtig lever de menig smakelijk verhaal op. Vendex heeft zich de laatste ja ren in een rap tempo ontwik keld tot een bijna 'normaal' concern. Opgericht in 1887 ging Vroom en Dreesmann de eerste jaren onder de naam De Zon door het leven. In de jaren vijf tig en zestig werd het concept van het warenhuis steeds verder uitgebreid. Zowel het aantal winkels als het assortiment breidde zich stormachtig uit. Onder de bezielende leiding van Anton Dreesmann in de ja ren zeventig kwam de vaart er echt goed in. In 1963 studeerde hij af aan de economische fa culteit van de Universiteit van Amsterdam. Zijn proefschrift ging over expansie en diversifi catie. Dat proefschrift bleek zijn bijbel te zijn. Vendex werd een schoolvoorbeeld van diversifi catie. De naam werd overigens bedacht door twee inkopers die hoeden kochten in Engeland die niet onder de fabrikanten- naam Webflex verkocht moch ten worden. Dreesmann kocht modezaken, supermarkten, uit zendbureaus, een bank en ging ook nog eens internationaal aan de weg timmeren. In de VS en Brazilië werd getracht het Ne derlands succesverhaal te her halen. MET VERVE Dat de koopwoede van Anton niet veel onderling verband ver toonde, was toen nog geen pro bleem. Alle zaken liepen voor spoedig en bovendien was An ton een ondernemer die zijn vi sie met verve uitdroeg. Door zijn dominante persoonlijkheid en succes werd Anton de onbe twiste leider binnen Vendex. De stijgende omzetten en winsten zorgden voor blije ge zichten bij de aandeelhouders. Vendex was altijd een familie- concern net als Van der Valk. De kinderen werden geacht de vaders op te volgen in het be drijf en de zwakkere broeders werden weggepromoveerd naar een buitenpost. In de jaren tachtig liep dat fout. Ton Dreesmann was directeur van de warenhuizen, maar ken nelijk niet op zijn taak bere kend. De warenhuizen gingen aan een gebrek aan identiteit leiden en de klanten bleven weg. Arie van der Zwan, hoogle raar economie en directievoor zitter van de Nationale Investe- rings Bank, werd door Anton Dreesmann binnengehaald om orde op zaken te stellen. Van der Zwan besloot tot een ingrij pende reorganisatie met veel gedwongen ontslagen. De mededeling tot de reorgani satie kwam op een moment dat t Anton thuis lag te herstellen van een hersenbloeding. De waren huizen waren altijd zijn troetel kindjes geweest en de plannen van Van der Zwan gingen hem veel te ver. Een knetterende ru zie tussen Dreesmann en de commissarissen en Van der Zwan was het gevolg. KLEINKINDEREN Van der Zwan delfde het onder spit en was een goed jaar later verdwenen bij Vendex. Drees mann kreeg toen het idee alle familieleden-aandeelhouders uit te kopen en Vendex geheel in eigen beheer te brengen. Daartoe wilde hij desnoods gro te delen van het bedrijf verko pen om de volledige zeggen schap terug te krijgen. Die po ging mislukte omdat de aan deelhouders meer geld voor hun aandelen wilden zien dan Anton op tafel kon leggen. Aangezien de families nog har der groeiden dan het concern, kon lang niet elk familielid meer terecht in het Vendex-concern. Vooral bij de familie Peek nam het aantal kleinkinderen dat aandeelhouder werd fors toe. Een verwatering van het aande lenbezit. die niet bij alle families even goed lag. Deze ontwikkeling leidde even wel tot een minder hechte band tussen aandeelhouders en be drijf. De vierde generatie van de familie die nu aandeelhouder is, heeft minder emotionele ban den met het bedrijf. De roep om mogelijkheden om de aandelen Vendex als spin in web van tientallen bedrijven Vendex International is een concern dat zich bezig houdt met zowel detailhandel in het groot als met dienstverlening. In de detailhandel is Vendex onder meer actief In: - warenhuizen: V&I) - speciaalzaken mode: Kreymborg, llunkemölier, Kien, Claudia Striiter, Perry Sport, Siebel juweliers, Schaap en Citroen - speciaal/aken 'hardware': Kijkshop, Oixons, Kliek - levensmiddelen: Fdah.Torro, Konmar, Rasismarkt, Dagmarkt, Pet's Place De dienstensector van Vendex International omvat - onderhoud: Cemsto, Tecso, Nedsafe, Le Grand Ber nard - uitzendbureaus: ASB, Dactylo, Vedior, Project Part- Duamaast zijn er nog Bakker Continental, die spaar en couponacties voor bedrijven verzorgt en Markgraaf (merk- en modelbescherming). Vendex heeft deelnemingen in onder meer Koninklij ke Bijenkorf Beheer (36 procent), Peek en Cloppen- burg (25 procent), Gran Dorado Vakantieparken (31 procent) en de Vleeschmeesters (20 procent). te verzilveren werd dan ook steeds luider. Voor het zover kon komen moesten er nog wel wat proble men uit de weg worden ge ruimd. Probleem één was Anton zélf. Anton trok zich echter te rug na de mislukte overname poging. Ook zijn steeds slechte re gezondheid speelde daarbij een rol. Voor de aandelen lucratief ver kocht konden worden, moest het bedrijf ook weer gezond ge maakt worden. Een team nieu we gezichten, onder leiding van Hessels, ging voortvarend aan de slag. De jaren negentig lieten dan ook een tegengesteld beeld zien van die van de periode-An- ton Dreesmann. Het ene na het andere bedrijf werd afgestoten en harde saneringen hielden flink huis onder het personeels bestand. Daardoor is Vendex binnen enkele jaren weer terug op de goede weg. De directie heeft zoveel moed verzameld, dat men nu een gang naar de beurs meent te kunnen maken. De toekomst zal uitwijzen of dat een verstandige beslissing is ge weest. DEN HAAG PEET VOGELS 'Hoog percentage ging vroeger failliet' Zeven ondernemingen die on der de vlag van een Amerikaan se Delaware Corporation in Ne derland werken, dreigen uit te wijken naar het buitenland. Als de belastingdienst, het ministe rie van sociale zaken, de Econo mische Controledienst, de con troleurs van de bedrijfsvereni gingen en het GAK niet snel stoppen met hun 'heksenjacht' voelen zij zich hiertoe gedwon gen. Een en ander staat in een brief van directeur K. Hilberink van European Associated Consul tancy Incorporated in Ede in een brief aan de ministeries van justitie, sociale zaken, economi sche zaken en financiën. De be lastingdienst zegt echter dat er geen sprake van een heksen jacht. „Maar een aantal om standigheden maakt buiten landse rechtsvormen gevoelig voor buitenwettelijke activitei ten", aldus een woordvoerder. Een Delaware Corporation is geregistreerd in de gelijknamige Amerikaanse staat. De helft van de grote Amerikaanse onderne mingen laat zich daar registre ren. In Nederland hoeven der gelijke ondernemingen of Inc's, die opereren onder een buiten landse rechtsvorm niet te vol doen aan de minimale kapitaal- inbreng van 40.000 gulden. Ook is geen verklaring van 'geen be zwaar' nodig van het ministerie van justitie zoals de oprichter van een gewone BV wel moet overleggen bij inschrijving bij de Kamers van Koophandel. NEDERLANDSE BV Een Delaware Corporation wordt op verzoek door gespe cialiseerde bureaus binnen en kele dagen geleverd. Dat geldt ook voor de Britse Ltd's, de En gelse afkoring voor Limited en eveneens vergelijkbaar met de Nederlandse BV. Het oprichten van een BV duurt al gauw een half jaar tot negen maanden. Reden waarom mensen, die snel aan de slag willen, nogal eens hun toevlucht nemen tot buitenlandse rechtsvormen. Het snel zaken kunnen doen, lokt soms ondernemers aan die snel hun slag willen slaan ten koste van schuldeisers. Het is in het verleden meer dan eens voorgekomen dat iemand met een Inc. of Ltd. partijen goede ren kocht en niet betaalde. Ver voegde men zich vervolgens bij het filiaal van het buitenlandse bedrijf, dan bleek de vogel ge vlogen of men werd doorverwe zen naar het moederbedrijf. Brieven naar het buitenland werden dan niet beantwoord of kwamen ongeopend terug. De sociale fondsen en de belas tingontvanger lopen eveneens risico's, de goede ondernemers uiteraard niet te na gesproken. „Er zit kaf onder het koren", be vestigt een woordvoerder van de belastingdienst. Graydon Nederland BV, dat de kredietwaardigheid van bedrij ven onderzoekt ten behoeve van potentiële leveranciers, is het daarmee eens. „Vergelijking met ons faillissementsregister toont aan dat een hoog percen tage in het verleden failliet is ge gaan", aldus een medewerker. „Wij geven dan ook geen ad vies; er is sprake van een ver- Getuige deze advertenties is er overduidelijk een markt voor bui tenlandse rechtspersonen. „Een aantal omstandigheden maakt buitenlandse rechtsvormen ge voelig voor buitenwettelijke acti viteiten", aldus een woordvoerder van de belastingdienst hoogd risico. Het probleem is dat deze bedrijven geen cijfers publiceren." STROMANNEN Een Kamer van Koophandel volstaat bij inschrijving met een lichte toets. Ze vraagt of de di recteur daadwerkelijk leiding geeft aan het bedrijf en wil we ten of het vermogen enigszins in verhouding staat tot de ont plooide activiteiten. Dat biedt echter geen garantie tegen het werken met stromannen, zo is inmiddels gebleken. Daaraan komt, als het aan Justi tie ligt, binnen afzienbare tijd een einde. Over enkele weken ligt er bij de Tweede Kamer een wetsvoorstel dat ondernemin gen onder buitenlandse vlag, die vrijwel uitsluitend in Neder land werken, dwingt in de con troleerbare openbaarheid te tre den. Er komt een verplichte registra tie bij de Rotterdamse Kamer van koophandel, met een op richtingsakte waaruit blijkt hoe veel kapitaal er is gestort. De minimale kapitaalstorting waar aan Nederlandse BV's zijn ge houden, gaat ook gelden voor Delaware's. Bestuurders en commisarissen zijn aansprake lijk voor niet-inbare schulden bij wanbeleid. Hoeveel Delaware Corporations er nu opereren in Nederland valt niet te zeggen. De Sociale Verzekeringsraad telde ruim drie jaar geleden 3.717 onder nemingen die onder buiten landse vlag in Nederland opere ren. Het gaat daarbij niet alleen om Delaware Corporations maar ook om de al genoemde Britse Limited's en Duitse Gmb H's (Gesellschaft mit be- schrankte Haftung). Genoemde rechtspersonen krij gen 'bijzondere aandacht' van de belastingdienst. De dienst komt vervolgens op 'startersbe- zoek'. Verder is er uitwisseling van gegevens met de bedrijfs vereniging. Op een centraal punt bundelt de belastingdiens informatie over onder meer de- behandeling van buitenlandse rechtsvorjTiep. Tot dusver is over aperte fraude maar weinig naar buiten geko men. In oktober vorig jaar nan de Economische Controlediens (ECD) de administratie in be slag bij assurantiekantoren ir Enschede, Nijmegen en Den Bosch wegens verzekeringsfrau de. Het betrof'plof-BV's' onder de noemer van een Delaware Corporation. In december 1993 sloeg de ECD toe bij een fraude rende verzekeraar in Zwolle die eveneens de Delaware-coi structie toepaste. DIENSTVERLENING ■Zowel de opsporingdiensten als de handelaars in Delaware Cor porations bevestigen dat de buitenlandse rechtsvorm nu met name in trek is bij 'dienst verlenende bedrijven'. Ze heb ben doorgaans niet de verplich te vergunning van de arbeids voorziening voor uitzendbu reaus. De buitenlandse rechtsvorm hoeft die vergunning niet in de weg te staan, want arbeidsvoor ziening erkent onder de 1074 uitzendbureaus diverse onder nemingen met een Britse, Ame rikaanse, Duitse of Ierse rechts vorm. Als de nieuwe wet van jcracht wordt, komen de Dela ware's noodgedwongen boven Of dat een vlucht naar het bui tenland uitlokt, zoals de zeven gepikeerde Delaware Corpora tions beweren, valt te betwijfe len. België, Duitsland en Frank rijk accepteren geen onderne mingen die uitsluitend op hun grondgebied werken en scher men met een buitenlandse pa pieren moedervestiging. Dat geldt voor de meeste landen di< het 'continentale' rechtsstelsel kennen. Het sluitstuk van de aanpak val fraude met Delaware Corpora tions vormt de strafrechtelijke aanpak. De rechter schuift steeds verder op in de door de belastingdienst gewenste rich ting, blijkt uit recente uitspra ken. Dat betekent dat zelfs de ondernemer die zijn bedrijf uit oefent zonder kantoor en vanu zijn auto met autotelefoon ope reert, niet langer buiten schot kan blijven. DEN HAAG HANS SURING

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1995 | | pagina 2