Toerisme
Texel viert Thijsse-jaar
Bakerpraatjes rond het kraambed in het Westfries Museum
E I SBERICHTEN
Naakt skiën
Het kon niet uitblijven. Golfen voor naturis
ten, kegelen voor naturisten en nu ook ski
ën voor naturisten. Het moet natuurlijk nog
even warmer worden, maar in maart zo on
er kunnen langlaufende bloot-recrean
ten naadloos bruin worden op de Loipen
van Obertraun in Oberösterreich. De lokatie
bevindt zich op 1.750 meter hoogte (Dek-
steen-plateau) en mocht het onderweg toch
nog wat koeltjes worden, wel dan lonkt het
Schilcherhaus. Warme hapjes en drankjes
staan gereed.
Info: Oostenrijks Toeristenburo, telefoon
020-6 12 96 82.
Over het Kanaal
De veerdiensten naar Engeland blijven
stunten. Na de kerstaanbiedingen nu de
voorjaarsoffertes. In de strijd tegen de ka
naaltunnel brengt P&O zowel auto als
(twee) inzittenden tot en met 30 maart voc
honderd gulden all in van Galais naar
Dover of van Zeebrugge naar Felixstowe.
Wie meer dan twee passagiers heeft, betaa
15 gulden per persoon extra. Reserveren
kan via het ANVR-reisbureau.
Info: P&O, telefoon 02503 - 21 888.
75 kilometer skiën
ln het Finse Lahti vindt in het weekeinde
van 25 en 26 februari voor de 22ste keer 's
werelds grootste ski-evenement plaats: de
Finlandia Hiihto, een 75 kilometer lange
langlauftocht. Kras/Stervakanties uit Alk
maar organiseert in samenwerking met re
derij Silja Line voor het eerst speciale,
meerdaagse busreizen naar deze skitocht
waaraan jaarlijks zo'n tienduizend langlau
fers deelnemen. Prijzen vanaf 1.098 gulden
all in.
Info: Kras/Stervakanties, telefoon 072 -
15 80 60
Veluwegids
Zojuist verscheen de Veluwegids 1995, een -
ials het Gelders Bureau voor Toerisme dat
[noemt - 'complete toeristische wegwijzer'
[voor een van Nederlands meest traditionele
akantiegcbieden. De brochure bezit een
uitvoerige lijst van hotels, campings,
5 bungalowparken en andere accommoda-
ties. Verder informatie over nieuwe be-
Ïienswaardigheden en de evenementenlijst
oor 1995. De gids kost 6,50 en is af te ha-
;n bij alle VW-I bureaus.
I Astma-patiënten
Het Nederlands Astma Fonds bracht kort
geleden - zoals altijd omstreeks deze tijd
van het jaar - twee brochures uit: 'Op Va
kantie' en 'Groepsvakanties'. De eerste fol-
ler verschaft astma-patiënten een aantal
iraktische tips ten aanzien van de vakantid-
oorbereiding; de tweede geeft informatie
iver de door het Astma-fonds georganiseer-
le vakantieweken. Beide brochures zijn per
iriefkaart gratis te bestellen bij Afdeling Va
anhes Astma Fonds, Postbus 5,3830 AA
usden.
i 'm
LLeu
g^Routiersgids 1995
De nieuwe Routiersgids 1995 van de Stich-
ing Les Routiers Européens is in vergelij-
cing met vorig jaar uitgebreid met 20 nieu
we wegrestaurants langs de meest gebruikte
.re inelwegen van Europa. Verder in het boekje
de vertrouwde stuff zoals onder meer de
adressen en telefoonnummers van berging-
;n takelbedrijven, veerdiensten en benzine
stations. Ook wordt er een overzicht ver-
itrekt van Pech Onderweg-servicebedrijven.
6Q )e Routiersgids is aan te vragen bij het se
cretariaat van Les Routiers Européens te
HVijchen, telefoon 08894-21144.
ASCI-Campinggids
In de dertigste uitgave van de ACSI-Cam-
linggids wordt in de eerste plaats uitgebrei-
ie informatie verstrekt over ruim zeshon-
lerd kampeerterreinen in diverse Europese
anden. Tevens verschaft de 'kampeerbijbel'
ren overzicht van 22 ACSI-caravanrally's.
)ie door Ierland is de nieuwste loot aan de
itam. De gids is te koop in bijna elke boek-
ïandel, maar kan ook worden besteld bij
(CSI te Zetten, telefoon 08880-52055. Prijs
32,50.
mdel ij ke. campings
inch Country Camping, in Engeland
ds een begrip als touroperator van ver-
rrgde kampeervakanties in Frankrijk, heeft
i ook een vestiging in Nederland. In de
ijuist uitgegeven brochure worden 59
tnipeertereinen aangeboden met een lan-
i* lelijk en authentiek karakter. De Britse or-
H* anisatie mikt op gezinnen die de rust van
iet Franse leven prefereren' boven de gon-
ende drukte in de toeristencentra. De
irochure kan worden aangevraagd bij
rench Country in Baarn, telefoon 02154-
1955.
texel Voor Texel staat 1995 in het teken van dr. Jac.
P. Thijsse. Dit jaar is het precies een halve eeuw geleden dat de
bekende schrijver/natuurbeschermer, die aan de basis stond
van organisaties als Natuurmonumenten en de Vogelbescher
ming, overleed. Het vogelparadijs Texel, waar Thijsse drie jaar
woonde en werkte, inspireerde hem zijn leven lang. Thijsse
wijdde aan Texel een van zijn befaamde Verkade-albums. De
Stichting Thijsse-jaar Texel heeft voor 1995 een reeks van acti
viteiten georganiseerd, zoals exposities, excursies en speciale
arrangementen. Een deel van deze activiteiten is geconcen
treerd in het Thijsse-weekend van 25 tot 28 mei.
Info: VVV Texel: 02220-14741 of 12847
Op de foto één van defraaiste plekjes op Texel, de Hoge Berg,
ten zuiden van Den Burg. Texel op z'n puurst.
FOTO VVV TEXU
Bevallen
fidi üt ib b »op 'yu.'iöo
De meeste bakerpraatjes
rond de geboorte van een
kind zijn door de moderne
voorlichting zo goed als ver
dwenen. Maar sommige ge
bruiken willen (gelukkig)
maar niet slijten. Zoals het
trakteren op beschuit met
muisjes. Of de onuitroeibare
symbolische betekenis van
de ooievaar. Door de eeuwen
heen zijn veel andere gebrui
ken wèl veranderd, in het bij
zonder de omstandigheden
waaronder de nieuwe Neder
landers op de wereld kwa
men. Zie daarvoor de ten-*
toonstelling 'Als de ooievaar
komt' in het Westfries Muse
um in Hoorn. Een expositie
over de kraamtijd van weleer.
hoorn martin menger
Carel de Jong, educatief medewer
ker van het museum, wijst op een
grote vitrine. Het is een uitstalling
van miniatuur-kleertjes, kapjes en
hesjes. Een complete uitzet, die -
lijkt het - gemaakt is voor een
poppenhuis. ,,Dat moesten de
jonge meisjes maken, voor hen
was het een soort keurmerk. Als je
deze uitzet met goed gevolg zelf
kon borduren en naaien, dan
werd je door de oudere vrouwen
waardig bevonden om in het hu
welijksbootje te stappen."
Het doel van het huwelijk was
tot nog niet zo lang geleden in es
sentie broodnuchter: er moest na
geslacht komen. Kinderen boden
immers de garantie dat vader en
moeder op hun oude dag op een
redelijke verzorging konden reke
nen. Maar de kindersterfte hield in
de Nederlanden in de vorige eeu
wen praktisch gelijke tred met de
grootte van de kinderschaar. Veel
kinderen overleefden het kraam
bed niet. Veel moeders trouwens
ook niet. Veelbetekenend in dit
opzicht is een prachtig schilderij
uit de zeventiende eeuw, dat een
gezin uit Enkhuizen voorstelt. Alle
geboren kinderen uit dit burger
huwelijk staan er op afgebeeld.
Ook de babies die af vrij snel dood
gingen. Zij liggen onder een zwart
dekbedje in de wieg.
Goed gevuld
De Jong: „Dat verklaart ook waar
om er \Toeger zoveel ophef werd
gemaakt van een goed verlopen
geboorte van een gezond kind.
Het was lange tijd een uitzondering als een geboorte voorspoedig verliep.
Het was lange tijd een uitzonde
ring dat alles zo maar goed ging."
Feest dus bij een geboorte. De vi
site werd onthaald op ecn'uitbun-
dige traktatie van glaasjes kandeel
of een andere borrel, terwijl er ook
flink mocht worden toegetast van
een goed gevulde tafel.
Een gebruik dat nog steeds niet
helemaal uit beeld is geraakt,
vormt het geven van een cadeau
als een zilveren bord of een kin
derbestek. De jonge ouders van
gegoede afkomst hadden vaak al
een complete kraamuitzet klaar.
Maar in de tentoonstelling wordt
ook aandacht geschonken aan de
omstandigheden waaronder de
'armen' hun kroost op de wereld
mochten verwelkomen
Nog tot in het begin van deze
eeuw werd door de vroedvrouwen
een 'basispakket' gratis ter be
schikking gesteld: een paar luiers
FOTO WESTFRIES MUSEUM
en wat hoognodige kleding voor
de pasgeborene en liefst hete soep
voor de moeder. Om aan te ster
ken. „Geld kon natuurlijk niet
worden gegeven", stelt De Jong.
„Want dan zoop vader hel direct
op in het café...'
Heet gebakerd
Het Westfries Museum heeft voor
deze tentoonstelling gekozen voor
een beeld van de uiteenlopende
stijlen, waarin de kraamkamers uit
de diverse perioden zijn ingericht.
Zoals één uit de zeventiende
eeuw. Moeder en kind gebruikten
nog de grote kraammand, die voor
het open haardvuur werd ge
plaatst. Stond de mand te dicht bij
het vuur, dan werd de boreling te
heet gebakerd. En volgens een ba
kerpruatie leverde dat in latere ja
ren een licht ontvlambaar tempe
rament op... Inderdaad, vandaar
de term 'heetgebakerd'.
In de vorige eeuw droeg de jon
ge vader zelfs de geboortemuts
om aan te geven dat het huwelijk
was bezegeld met een kind. Daar
waar de kraammand bij de welge-
stclden doorgaans goed was ge
vuld met luiers, hemdjes en üncic
re hoognodige zaken, had de in
houd bij de armen vaak veel weg
van lompen.
Een groot deel van de tentoon
stelling komt uit de eigen collectie
van het Westfries Museum. Maar
ook uit andere musea en particu
liere verzamelingen zijn veel za
ken naar Hoorn gehaald die iets
kunnen laten zien over de kraam
tijd in de voorbije eeuwen. Kle
ding, soms zeer zeldzame wiegjes
en rariteiten laten het verhaal zien
van de vele zeden en gebruiken
rond de geboorte. De tangen en
haken die de vroedvrouwen in de
vorige eeuw nog meenden te
moeten gebruiken, zien er in onze
ogen tamelijk akelig uit.
Groene kool
Door een diepe duik te nemen in
de archieven, vakliteratuur en de
collecties is het Westfries Museum
erin geslaagd een verrassende ten
toonstelling te maken. In de
brochure die over hel thema is sa
mengesteld, wordt ook nog een
kijkje gegund naar de gebruiken
die typisch voor West-Friesland
waren. De vroegere generaties
Westfriezen vertelden de kinderen
dat zij ooit uit de groene kool kwa
men. Of, als er iemand rood haar
had, uit de rode kool. En wanneer
moeder in het kraambed lag, dan
was dal de schuld van de ooie
vaar. Want 'moeder was gepikt
door de ooievaar'. l)e arme vogel
had dus een dubbele functie. Hij
was boodschapper van de blijde
gebeurtenis of kreeg de schuld.
'Als de ooievaar komt', tentoon
stelling over de geboorte door de
eeuwen heen, nog tot en met 12
februari te zien in bet Westfries
m osram (ld. 02290 15783)
aan de Rode Steen ln Hoorn.
:OAv VAN PttDOBBIlMrfN
Walibi Flevo krijgt
4 nieuwe attracties
Walibi Flevo. het vorig ja.tr geopende at
tractiepark in Flevoland, heeft in 1994 on
danks de hete zomer en het ongeluk met de
reuzenachtbnan, iets meer dan 400.000 be
zoekers ontvangen. Er was gerekend op
350.000.1 let succes heeft tie directie doen
besluiten het park volgend jaar uit te brei
den met vier nieuwe attracties. De aard
daarvan wordt nog even onder de roos ge
houden. Directeur I lans van Driem hoopt
op termijn gemiddeld zo'n half miljoen
klanten per jaar te trekken.
Geldige paspoorten
zijn vaak ongeldig
Merkwaardig maai waar: geldige paspoor
ten zijn in sommige landen ongeldig, ln Eu
ropa komen reizigers I sjecbië en Slowakije
niet in als het document binnen vier maan
den verloopt. In Hongarije moet het pas
poort minimaal nog drie maanden geldig
zijn. Dok aan de grenzen van landen buiten
Europa worden dit soort regels gehanteerd.
In Indonesië moet de pas nog zes maanden
geldig zijn net als in Brazilië, Israël, Jordanië
(bij de aanvraag van de visum), Maleisië en
Vietnam. Een complete lijst wordt verstrekt
door de ANWB Reisinformaliulijn, telefoon
06 340 340 75 (75 cent per minuut).
Cruises vanuit
Amsterdam
Steeds meer cruises vertrekken vanuit Am
sterdam. De Rotterdamse reisorganisatie
Zeetours laat er, nu ook in Nederland het
aantal passagiers sterk toeneemt, zelfs 35
vanuit de hoofdstad varen. Bestemmingen
zijn vooral de Oostzee, de Noorse Fjorden
en aansluitend - de Noordkaap. Hoewel
de Caribbean verreweg de belangrijkste
cruise-bestemming blijft, melden de rede
rijen een snel groeiende belangstelling voot
kouderestreken. De zevendaagse Vancou
ver (Canada) Anchorage (Alaska), via de
befaamde Inside Passage, is binnen vier
jaar zelfs uitgegroeid tot de op twee na
drukst bevaren cruise route ter wereld.
Reisgidsen volgend
jaar vroeger uit
I let ziet er naar uit dat een flink aantal tour
operators hun zomer'brochures volgend jaar
vroeger zullen laten verschijnen. Tot nu toe
was december de maand waarin de gidsen
van de pers rolden. Nu al heeft Evenement*
Reizen aangekondigd reed* In oktober 199.1)
op de markt te zullen komen. I en vooi
beeld dat door onder meer De Jong Intra
Vakanties zal worrieh gevólgd, F.uroraiYlp
doet hetzelfde met groot sun es al sinds
een jaar of drie. )ok andere reisorganisaties
sluiten niet uit dat hun brochures vroeger
zullen verschijnen dan tot nu toe het geval
is. Directeur Jan Hoekstra van Evenement*
Reizen is tot zijn besluit gekomen omdat in
het buitenland (Engeland!) tie gidsen al
sinds jaar en dag in september verschijnen.
„Met als gevolg", aldus I loekstra, „dat ze al
veel gras voor onze voeten hebben wegge
maaid als wij nog moeten beginnen. I)nar
wil ik nu wel eens af."
Autoslaaptrein
veel duurder
De autoslaaptrein is in veel gevallen aan
merkelijk duurder geworden. Dat blijkt uit
de nieuwe brochure van de Nederlandse
Spoorwegen. Kostte een retour naar Avig
non voor auto en chauffeur vorig jaar in bet
hoogseizoen nog 1806 gulden (tweede klas,
zonder slaap- ol ligrijtuigtoeslag); het ko
mend jaar moet er voor diezelfde rit 1970
gulden worden betaald. Dok op andere be
stemmingen zijn verhogingen doorgevoerd
van om en nabij de tien procent. Voor mo
torrijders daarentegen werden de prijzen
fors verlaagd: hier en tiaar zelfs met 30 pro
cent. Een retour naar Biarritz kost nu 1418
gulden (tweede klas, zonder slaap- of ligrij
tuigtoeslag) tegen 2028 gulden vorig jaar.
De uit 's I iertogenbosch vertrekkende auto
slaaptreinen hebben twaalf bestemmingen:
Biarritz, Bordeaux, Brive, I oulouse, Nar
bonne, Avignon en I réjus (Frankrijk), Bias
ca (Zwitserland/Jessin), Milaan (Italië), Sal
/burgen Villach (Oostenrijk) en Ljubljana
(Slovenië).
Info: De grote stations van de Nederlandse
Spoorwegen.
