ZATERDAGS
BIJVOEGSEL
Rechtszaak
als super
soapshow
-191
ZATERDAG 14 JANUAR11995
OJ. Simpson (voorgrond) met de twee advocaten die hem bijstaan in zijn proces: links Robert Shapiro, daarnaast Johnnie Cochran.
FOTO ARCHIEF AP
Na een lange juridische
aanloop waarvan het
Amerikaanse publiek met volle
teugen heeft genoten, gaat 'het'
binnenkort echt beginnen: het
proces O.J. Simpson. Het belooft
een door de media breeduit
gepresenteerde 'show'te worden
die zijn weerga in de
gerechtelijke historie niet kent.
Is O.J. ('Juice') schuldig aan de
moord op zijn ex-echtgenote
Nicole Brown en haar vriend
Ron Goldman, of is hij dat niet?
Een zaak die alles heeft waar
Amerika van smult.
Het echte proces tegen O.J. Simpson gaat beginnen
HANSDEBRUUN»
De autofabrikant
Ford meldde on
langs dat sinds 17
juni vorig jaar de verkoop van de
Ford Bronco - een soort grote,
luxe jeep - met vijftien procent
gestegen. Vooral in witte
uiTVoering bleek de Bronco zeer
i trek. Dat was een mededeling
iet een meer dan economische
betekenis. Zij legde een stukje
bloot van de Amerikaanse psy
che.
Die datum in juni was immers
liet alleen de dag waarop het
WK-voetbal in de VS begon,
r ook die waarop miljoenen
Amerikanen urenlang op het
puntje van hun stoel zaten te sta-
hun televisiescherm,
waarop een witte Bronco lang-
i schijnbaar doelloos over
de wegen rond Los Angeles reed.
Achtervolgd door tientallen poli
o's, als i
film.
Het v
i de r
t fas
cinerende momenten uit de
Amerikaanse TV-geschiedenis,
en het begin van een verhaal
waaraan nog lang geen eind is
gekomen. In die Bronco zat na
melijk O.J. Simpson, een van
Amerika's grootste sporthelden,
met een pistool tegen zijn hoofd.
Kort daarvoor was de ex-Ameri-
can-footballer beschuldigd van
moord op zijn ex-vrouw en haar
vriend.
O.J. was in de VS dan wel een ster, maar
daarbuiten had nog niemand van hem ge
hoord. Dat zou na 17 juni gauw veranderen.
De bizarre beelden van de achtervolging van
de witte Bronco, waarvoor in Amerika alle
andere TV-programma's werden geschrapt,
gingen de hele wereld over. Juice, zoals hij
wel wordt genoemd, (o.j. orange juice)
-werd een begrip.
Amerika is in de maanden daarna volledig
verslaafd geraakt aan De Zaak O.J.. Dagelijks
besteden TV en kranten er uren en kolom
men aan. Boulevardbladen hebben enorme
oplagestijgingen doorgemaakt. Hun TV-equi-
valenten, 'tabloid-shows' als Hard Copy en
Current Affair, zagen de kijkcijfers sterk stij
gen. Tsjetsjenië, Bosnië of Haïti komen op
het tweede plan.
Live-'show'
En het einde is nog lang niet in zicht. Het was
tot nog toe allemaal slechts een voorspel tot
het echte proces tegen Orenthal James Simp
son, dat waarschijnlijk komende woensdag
zal beginnen. Het 'moment suprème', waar
op alle O.J.-fans en O.J.-haters - en die kent
Amerika in gelijke mate - zeven maanden
lang hebben gewacht. Hun geduld wordt ein
delijk beloond.
De verwachting is dat het proces in de klei
ne rechtszaal op de negende etage van het
Los Angeles Court House drie maanden gaat
duren. Wat het zal opleveren weet niemand,
maar het zal zonder twijfel een show worden
die zijn weerga in de gerechtelijke historie
niet kent. 'L.A. Law', maar dan in het echt. En
deze episodes komen dag na dag 'live' in de
Amerikaanse huiskamers.
De grote 'networks' zoals CBS, ABC en
NBC, die zelden rechtstreekse programma's
verzorgen, zullen dagenlang live-beelden uit
de rechtszaal brengen. CNN, dat de voorbe
reidingen van het procés al dagelijks op de
buis heeft gebracht, pakt het proces aan als
de verslaggeving van de Golfoorlog. Met alle
top-correspondenten ter plaatse, en nieuws
24 uur per etmaal.
O.J. Simpson is dan ook niet zomaar ie
mand. Hij is de levende legende van de Ame
Een momentopname
hun televisietoestel gekluisterd hield. OJ. Simpson in zijn witte E
rikaanse sport. Een zwarte jongen die de ab
solute top heeft bereikt. En die na zijn vertrek
uit de sport een succesvolle carrière opbouw
de als acteur (in de 'Naked Gun' films bij
voorbeeld) en als het reclame-boegbeeld van
autoverhuurder Hertz. En die een mooie,
blonde vrouw trouwde.
De zaak tegen O.J. Simpson heeft dan ook
alles waar Amerika van smult: een schatrijke
zwarte ster met vrienden in de hoge Holly-
woodkringen, mooie wouwen, echtelijke ru
zies en buitenechtelijke relaties, getuigen die
de intiemste details over het privéleven van
de Simpsons naar buiten brengen, gekwetste
ego's en peperdure advocaten. Hier kan geen
soap-opera tegenop.
De feiten
De feiten lijken simpel: op de avond van 12
juni werden Nicole Brown, de ex-echtgenote
van Simpson, en haar vriend, de ober Ron
Goldman, dood aangetroffen voor het huis
van Nicole in Brentwood, een sjieke enclave
net buiten Hollywood. Brown en Goldman
hadden geen verhouding. Hij was die avond
naar haar gekomen om een bril die zij in zijn
restaurant had laten liggen terug te brengen.
De justitie verhoorde de dag daarop O.J.,
die een paar honderd meter verderop in een
luxe villa woonde, maar liet hem weer gaan.
Toen justitie nieuwe bewijzen vond en hem
weer wilde horen, sloeg O.J. op de vlucht en
begon die bizarre achtervolging op de snel
wegen rond Los Angeles. Aan het eind van de
avond gaf O.J. zich over en werd gearres
teerd.
Was O.J. een gewone, onbekende burger
geweest, dan was zijn proces al lang voorbij.
Maar hij is geen gewone Amerikaan. Hij is
beroemd, nu meer dan ooit. Hij houdt vol
onschuldig te zijn. En hij heeft geld. Dat stelt
hem in staat de allerbeste strafpleiters te hu
ren die in de VS beschikbaar zijn. En dat staat
er garant voor dat deze zaak niet snel voorbij
Die advocaten, Howard Shapiro en John
nie Cochran, zullen de komende weken het
proces dominejen, en meer dan wie ook
munt slaan uit deze hele zaak. Hun botsing
met de zelfverzekerde openbare aanklaagster
Marcia Clark, wordt voor juridische fijnproe
vers iets om de vingers bij af te likken. Want
de zaak tegen O.J. is allerminst zo duidelijk
als zij lijkt.
Motief, gelegenheid, wapen. Daar gaat het
in elk moordproces om, en dit is daarop geen
uitzondering. Een motief is er: O.J. en zijn ex
lagen geregeld met elkaar overhoop. In 1989
was hij al veroordeeld wegens mishandeling
van Nicole. Getuigen hebben hem te vaak I
will kill her! ('Ik zal haar doden') horen roe
pen, als het stel weer eens mot had.
Bewijsmateriaal
Dat bewijst overigens nog niet dat hij het ge
daan heeft. Gelegenheid en wapen zullen
veel moeilijker te bewijzen zijn. O.J. beweert
die avönd van 12 juni thuis geweest te zijn.
En een half uur na de moord op het tweetal
zat hij in het vliegtuig naar Chicago. De justi
tie zal er een hele dobber aan hebben om te
bewijzen dat O.J. ergens anders is geweest.
Het enige echte bewijsmateriaal zijn spo
ren van bloed van O.J.'s bloedgroep die op de
plaats van het misdrijf en in O.J.'s Bronco zijn
gevonden. Genetisch (DNA-)onderzoek zou
hebben uitgewezen dat het inderdaad om
O.J.'s bloed gaat. Maar Simpsons advocaten
zullen alles uit de kast halen om de twaalf ju
ryleden te overtuigen dat het DNA-onder-
zoek niet heeft gedeugd.
Advocaten en aanklagers hebben de afge
lopen vier maanden gesteggeld over de toe
laatbaarheid van het bewijsmateriaal. De
Amerikaanse wet eist dat de aanklagers alle
bewijsmateriaal voor het proces op tafel leg
gen. Daarna wordt in de rechtszaal bepaald
welk materiaal tot het proces wordt toegela
ten. Zelfs die hoorzittingen zijn live op de TV
te zien geweest.
Dan was er het aanwijzen van de twaalf ju
ryleden en hun vervangers, wat zes weken
heeft geduurd, omdat aanklagers en verdedi
gers in de VS nu eenmaal het recht hebben
juryleden af te wijzen. De rechter, Lance Ito,
wilde liefst onbevooroordeelde juryleden die
nooit van O.J. of van de zaak hadden ge
hoord, maar die zou hij hooguit op de maan
hebben kunnen vinden.
Uiteindelijk werden er twaalf anonieme ge-
gevonden, die sinds afgelopen
woensdag in volstrekte afzondering leven,
zonder TV, radio of kranten, en met slechts
beperkte mogelijkheden voor contact met
het thuisfront. Een jurylid dat vertelde 'per
ongeluk' in de supermarkt een tijdschrift met
O.J.'s foto te hebben gezien, kon voor Ito
i inrukken.
Een hele klus
Ito is een van de belangrijkste Figuren uit dit
hele proces. De jury beslist uiteindelijk over
schuld of onschuld van O.J., maar deze zoon
van Japanse ouders moet het proces in goede
banen leiden. En met de vele botsende ego's
aan de andere kant van zijn katheder kan dat
nog een hele klus worden, zeker nu de TV-ca-
mera's elke seconde in beeld zullen brengen.
Ito heeft de laatste tijd vele conflicten uit
gevochten met de media die hij van onver
antwoord gedrag beschuldigde. De boule
vardbladen en de TV-sensatieshows presen
teerden de ene na de andere 'getuige' die
weer een smeuïg verhaal over de Simpsons
kon opdissen. Bovendien bleken politiemen
sen uit L.A. ongunstige gegevens over O.J.
naar de media te 'lekken'.
Ito overwoog zelfs om de media totaal van
het proces te weren, maar moest daarop te
rugkomen. Vooral toen bleek dat hij het zelf
ook niet zo nauw nam met de regels. Nadat
hij alle partijen had bezworen minder loslip
pig te zijn gaf hij zelf een TV-interview. Dat
zorgde voor een storm van verontwaardiging
van media, aanklagers en verdedigers. Ito
bond gauw in.
Voor de kranten en TV is de zaak-Simpson
een goudmijn. De Los Angeles Times bericht
te sinds 17 juni meer dan duizend keer over
de zaak, USA Today deed het met 873 slechts
iets minder. CNN's talkshow-gastheer I>arry
King heeft al dertig uitzendingen aan O.J. ge
wijd. Voor zelfs de kleinste ontwikkeling in de
zaak wordt meteen live naar Los Angeles
overgeschakeld.
De advocate Greta van Susteren, door GNN
ingehuurd als commentatrice, is alleen daar
door een nationale beroemdheid geworden.
Op Internet, het wereldwijde computernet,
wordt uitgebreid over het proces van de
eeuw gedebatteerd. John Dunne schreef in
'The New York Review of Book' dat de zaak
Simpson 'een nirvana is voor complot-fana
ten, zoals er sinds JFK niet meer geweest is'.
Steeds verwarrender
De media worden ook gemanipuleerd, door
het openbaar ministerie, door de advocaten
en de familie van de slachtoffers. Nicole
Browns familie belegde persconferentie na
persconferentie om tegen O.J. te keer te gaan
en te vertellen hoe O.J. zijn ex-vrouw keer op
keer had geslagen en mishandeld. Vader,
moeder en zussen van Brown waren niet van
de buis te slaan.
Het omslag van het boek dat Faye Resnick
schreef vanuit haar vriendschap met Nicole
Brown, de ex-echtgenote van Simpson. Het
werk is één grote aanklacht tegen OJ.
FOTO
En dan was er het boek varj
schrijfster Faye Resnick over haar
vriendin Nicole Brown, dat één
aanklacht tegen O.J. inhield.
Rechter Ito heeft nog vergeefs ge
probeerd het boek uit de handel
te laten nemen. Juryleden die er
van gehoord hadden, werd ei
meteen ongeschikt bevondei|
Resnick moest een maand onj
derduiken, naar zij zegt uit vreej
voor aanslagen op haar leven, j
Telkens duiken weer nieuwe ge»
gevens, of nieuwe getuigen nul
nieuwe verklaringen op, die hcj
plot verwarrender en de uitkom^
van de zaak moeilijker voorspel*
baar maken. Bizarre theorieën
zijn er genoeg. Van een drugdeal
die uit de hand is gelopen tol een
maffia-aanslag, van een mede
plichtige tot verhalen dat eigent
lijk O.J.'s oudste zoon het gedaan
heeft.
De discussie wordt verder ver
troebeld doordat O.J.'s ras in luit
geding wordt gebracht. Uit eeti
enquête bleek dat 82 procent vap
de zwarte Amerikanen gelooft
dat O.J. onschuldig is, en maar 6()
procent van de blanken. Toeft
bekend werd dat een politlemaft
die met het onderzoek was belegt
ooit racistische uitlatingen had
gedaan, werden meteen conclu
sies getrokken,
Nu was O.J. als zwarte ster nicjt
onomstreden. Hij verkeerde vrij
wel uitsluitend in kringen van rij
ke blanke Hollywoodflguren, wat
hem door zwarte Amerikanen
vaak is verweten. Hij huwde eerst
een zwarte vrouw, mayr
scheidde van haar en koos voor de hoogblon
de Nicole Brown, een ex-schoonheldskonin-
gin. Hij wordt in zwarte kringen de 'zwarte
blanke'genoemd.
Rest natuurlijk de vraag, waarop maar één
persoon het antwoord weet: is O.J. schuldigj
Enkele weken geleden ontstond een kleine
rel, toen een gevangenisbewaarder een ver
trouwelijk gesprek van O.J. met zijn geestelijk
raadsman afluisterde en hem „Ik heb het ge
daan!" hoorde roepen. Maar Ito weigerde die
verklaring als bewijsmateriaal toe te laten.
Het openbaar ministerie zegt echter do-
zenvol bewijsmateriaal tegen O.J. te hebben.
Zoals een mes dal bij de moorden gebruikt
zou zijn, en dat O.J. enkele weken daarvoor
gekocht had. En zijn bloedsporen, een be
bloede handschoen die op de plaats van het
misdrijf is gevonden en past bij een ander
exemplaar in O.J.'s huis. En zijn vreemde ge
dragvan 17 juni.
Maar in het Amerikaanse rechtssysteem
moeten de aanklagers alle twaalf juryleden
ervan overtuigen dat er geen enkele twijfel
bestaat dat O.J. de dader is. Als maar één ju
rylid aan het twijfelen wordt gebracht, dan is
er geen veroordeling. O.J.'s advocaten zullen;
hun 15.000 dollar per dag moeten waarma
ken in hun poging de juryleden aan het twij
felen te brengen.
O.J. zelf kan het hele proces zwijgend door
brengen. Hij hoeft niet te getuigen. Maar
sommigen zeggen dat hij dat wel zou mo
doen, omdat alleen hij in staat is de juryleden
- acht vrouwen en vier mannen: acht zv
ten, drie blanken en een Latino - met zijn
tegenzeggelijke charme en beroemdheid te
beïnvloeden. Maar een besluit daarover heeft
O.J. nog niet genomen.
O.J. en zijn advocaten zullen geen middel
onbeproefd laten, want als hij wordt vet
deeld is levenslange gevangenisstraf on
koombaar. In Amerika doet al de volgende
mop de ronde: „Heb je al gehoord dat O.J
een nieuw contract met Hertz heeft gesloten?
Hij gaat nummerborden voor ze maken." De
Amerikaanse equivalent van ons 'zakjes plak
ken'.
