Engelse week in
Leidse Pieterskerk
Folkclub Horus presenteert
unieke jiddische muziek
Leiden nieuw theater èn toneelvereniging rijker
Springdance Festival wil meer geld
Cultuur&Kunst
Concert van Lascae
sierraad Meesterserie
Uurtje exposeren trekt deelnemers uit hele land
Peter de Smet (Phantom)
breekt opnieuw z'n been
ruygrok.071 -356471. plv -chef )an rijsdam. 0
Nieuwjaarsconcert Nieuw Leven
leipen Muziekvereniging Nieuw Leven geeft zondag 15 januari
een nieuwjaarsconcert op het Boerhaaveplein in het Acade-
e> .piisch Ziekenhuis Leiden. Het concert, aangeboden door de
Stichting Vrienden van de Vrije Lijn en de Ziekenomroep AZL, is
voor iedereen toegankelijk. Het programma beslaat zowel 'klas
siekers' als hedendaagse werken van onder anderen de Beatles
en Louis Armstrong. Het concert begint om 15.00 uur.
King Crimson in Congresgebouw
den haag De groep King Crimson, ontstaan eind jaren zestig,
komt voor een concert in het Haagse Congresgebouw op 15 mei
naar Nederland. De band vertegenwoordigt een groot aantal
muziekstijlen, van symfonische rock, 'art rock' tot fusion en we
reldmuziek. De kaartverkoop begint op zaterdag 21 januari bij
de bekende adressen.
Leerdam-ontwerpers in Glasmuseum
leerdam Het Nationaal Glasmuseum in Leerdam heeft een ten
toonstelling gewijd aan drie oud-Leerdam ontwerpers. Het zijn
Floris Meydam (1919), Sybren Valkema (1916) en Gerrit Tho-
imassen (1926). De presentatie is getiteld: Glas 1945-1995 en
loopt van 20 januari t/m 26 maart. Meydam heeft jarenlang het
gezicht bepaald van de produktie van kristallen serviesgoed op
de Glasfabriek Leerdam. Valkema is één van de sleutelfiguren
binnen het moderne Nederlandse glas. Thomassen heeft van
1946 tot 1967 als ontwerper aan de glasfabriek gewerkt. Hij ont
wierp ook de huwelijksserviezen van (toen nog) prinses Beatrix
en prins Claus en prinses Margriet en Pieter van Vollenhoven.
Vaccari en pop-art in Kunsthal
rotterdam In de Kunsthal Rotterdam is van 21 januari t/m 12
maart een overzichtstentoonstelling van de schilderijen van
Wainer Vaccari. Deze, volgens het museum, in Nederland rela
tief onbekende Italiaanse kunstenaar heeft in de afgelopen de
cennia een indrukwekkende verzameling opgebouwd. In dezelf
de Kunsthal zijn van 28 januari t/m 26 maart werken van de
Amerikaanse pop-artkunstenaar Tom Wesselmann te bezichti
gen. Deze expositie is de eerste grote in Europa die zijn oeuvre
in beeld brengt. Van de circa honderd werken op deze expositie
vormen tien ldeine collages uit het eind van de jaren vijftig het
hoogtepunt, temeer omdat ze nooit eerder zijn tentoongesteld.
Om komst Thomas Hill-orgel te vieren
De Leidse Pieterskerk 'goes British'. In verband met de
komst van het Thomas Hill-orgel op zaterdag 21 januari,
staat deze cultuurtempel vanaf die dag een week lang in
het teken van de overburen. Veel Handel dus, maar ook
een marktje waar typisch Engelse artikelen kunnen wor
den gekocht, een heuse 'high tea' en als afsluiting de
Scratch Messiah (op zaterdag 28 januari).
In samenwerking met het Leidse Volkshuis pre
senteert Folkclub Horus vrijdag 20 januari een
concert van het vermaarde Hongaarse volksmu-
ziekensemble Muszikés. Dit gezelschap heeft na
grondig onderzoek de jiddische muziek uit Trans-
sylvanië, dat vroeger Hongaars, maar nu Roe
meens grondgebied is, opgespoord.
De informatie over deze zogenaamde klezmer-
muziek is afkomstig van zigeuners, die vaak door
de joodse gemeenschap werden 'ingehuurd' ter
ondersteuning van de joodse muzikanten. Hen
van de zigeunermuzikanten is Toni Arpéd, die tij
dens het concert de cimbaal zal bespelen. Hij
speelde in de jaren dertig veel op joodse bruilofts
feesten en was dus als geen ander in staat deze ty
pische i
■k te helpen reconstr
bijna verloren gegt
joodse gemeenschap in Móra:
Transsylvanië waar 5.000 jode
holocaust is uitgemoord.
Uiteraard zal niemand ooii
de klezmermuziek uit Mórai
klonken heeft, maar met de a
zigeuners en via de klezme
europese landen, kon er door de ledi
ensemble een vrij nauwkeurig repero
samengesteld.
Muszikés is wereldberoemd en heeft al met veel
succes ook in Nederland opgetreden. Het concert
van vrijdagavond begint om half negen. Kaarten
zijn verkrijgbaar bij het Leidse Volkshuis, Apothe-
kersdijk 33a, tel. 071 -149180.
omdat de
i leefden, tijdens de
precies weten hoe
ïaros werkelijk ge-
inwijzingen van de
uit andere Oost-
irden
In samenwerking met het Leidse Volkshuis pre
senteert Folkclub Horus vrijdag 20 januari een
concert van het vermaarde Hongaarse volksmu-
ziekensemble Muszikés. Dit gezelschap heeft na
grondig onderzoek de jiddische muziek uit Trans
sylvanië, dat vroeger Hongaars, maar nu Roe
meens grondgebied is, opgespoord.
De informatie over deze zogenaamde klezmer
muziek is afkomstig van zigeuners, die vaak door
de joodse gemeenschap werden 'ingehuurd' ter
ondersteuning van de joodse muzikanten. Hen
van de zigeunermuzikanten is Toni Arpéd, die tij
dens het concert de cimbaal zal bespelen. Hij
speelde in de jaren dertig veel op joodse bruilofts
feesten en was dus als geen ander in staat deze ty-
joodse gemeer
Transsylvanië1
holocaust is uil
Uiteraard za
de klezmermu
klonken heeft,
zigeuners en
europese land
ensemble een
samengesteld.
Muszikés is
succes ook in I
van vrijdagavG
zijn verkrijgbai
kersdijk 33a, te
Volwaardige ruimte in Visser 't Hooft
jjiftTERDAG 14 JANUAR11995
1 muziek
t. recensie monica schiks
g Het Brabants Kamerorkest o.l.v.
Alexandru Lascae met muziek van o.a.
Mozart, Grieg en Chopin. Solist: Alwin
Bar- piano. Gehoord op 13/1 in de Stads-
gehoorzaal. Leiden.
De Roemeense dirigent
Alexandru Lascae weet een
hoop leven in de brouwerij te
brengen. Als hartstochtelijk mu-
sicus vuurt hij zijn strijkers aan
'8 om het onderste uit de kan te
e halen. Zo sprong Mozarts Di-
r vertimento, waarmee het Bra-
bants Kamerorkest opende, le
venslustig de zaal in. Bij het pia-
noconcert van Chopin zorgde
deze intieme bezetting voor een
verrassing. Gewoonlijk is voor
het begeleidende orkest slechts
de rol van bescheiden muzikale
i achtergrond weggelegd. Lascae
gaf de solist een veel kleurrijker
en afwisselender omlijsting mee
door de strijkers af en toe haast
splistisch te laten spelen. Vooral
het larghetto bloeide daardoor
wonderschoon op onder de
poëtische aanraking van Alwin
Bar. De pianist die in Leiden het
amsterdam fran^oise ledeboer
Rietveld-docent en initiatiefne
mer Jos Houweling is nog
steeds een beetje beduusd door
de stroom aanmeldingen. Voor
de expositie 'One Hour Art'
hebben maar liefst 300 profes
sionele en amateur-kunstenaars
uit het hele land hun komst
naar de Amsterdamse kunste
naarssociëteit Arti aan het Ro-
kin aangekondigd. Ze mogen
dit weekeinde maximaal drie
werken meenemen die daar
niet langer dan een uur worden
geëxposeerd. Al na zo'n korte
tijd weer met lege handen op
straat staan is natuurlijk niet
leuk. Houweling heeft voor
deelnemers met buitengewone
kwaliteiten' daarom een 'One
Hour Art Diploma' gemaakt.
„Laat uw talenten niet be
schimmelen, maar trek er voor
deel van. U laat aan het fonds
voor beeldende kunst, de muse
umwereld, de sociale dienst en
aan uw kennissen zien dat u
meetelt, dat u een deel van de
kunstwereld bent. 'One Hour
Art' wordt een parel op uw CV-
lijst", schreef Houweling op de
.uitnodiging. Ironie en zelfspot
liggen er duimendik bovenop,
maar Houweling wil wel dat we
zijn manifestatie in een breder
kader zien: ,,lk heb natuurlijk
niets tegen serieuze exposities,
itaaar als'ik een vergelijking mag
maken: een leuke voetballer
hóudt af en toe ook van schijn
bewegingen." Het verbaast ver
volgens niet te horen dat Wim
muzikale jaar zo gul begon,
werd zo vaak teruggeroepen dat
hij graag een toegift (een prach
tige 'Liszt') speelde. Na de pau
ze kwam er nog veel meer span
nends onder de handen van
Alexandru Lascae vandaan,
zoals de lichtvoetige Holberg
Suite van Grieg. Makkelijk ver
teerbaar maai toch niet gemak
zuchtig uitgevoerd en altijd
boeiend. In de walsen van Dvo
rak hield Lascae het tempo tel
kens even in om vervolgens de
samengebalde energie weer de
vrije loop te laten. Het Brabants
Kamerorkest liep als een geolie
de machine.
Toch waren er af en toe in het
vuur van het spel ldeine onef
fenheden te horen: een onzui-
verheidje, een schrille klank of
soms ongelijke inzetten. In 'Di
vertimento' van Leo Weiner,
proefde men de hete Hongaarse
paprika's'in de volksmuziek die
aan dit werk ten grondslag ligt.
Heerlijk harsig snarengeweld en
hoekige ritmes besloten dit con
cert dat een sierraad was voor
«de Meesterserie.
T. Schippers Houwelings favo
riete kunstenaar is.
Ruzies
Hij verwacht niet dat iedereen
de luchtige opzet van 'One
Hour Art' zal begijpen: „Toen
we drie jaar geleden de eerste
keer in Fodor waren ontstonden
er geweldige ruzies over bij
voorbeeld de plaats van een
werk aan de muur", vertelt hij
geamuseerd. „Er deed toen ook
een kunstenaar mee die erger-
leiden annemiek ruygrok
Het Thomas Hill-orgel dreigde
dakloos te worden toen de St.
Johns Church in Londen we
gens verregaande staat van
bouwvalligheid werd gesloten.
In die periode besloot de Stich
ting Pieterskerk Leiden juist het
Van Hagerbeer-orgel te laten
restaureren, een klus die ettelij
ke jaren in beslag zal nemen.
Na de restauratie is dit orgel
niet meer geschikt voor bepaal
de werken, dus was het Thomas
Hill-orgel een welkome aanvul
ling. Dit op één na grootste En
gelse orgel is uitermate geschikt
als begeleiding voor grootscha
lige concerten en koormuziek.
Nadat de Stichting Pieters
kerk zaterdagmorgen 21 januari
in de persoon van burgemeester
Goekoop het orgel officieel
heeft ontvangen, wordt het
(Leidse) publiek 's middags in
staat gesteld de klanken ervan
te komen bewonderen. Van een
tot vier uur is er ook een mini-
Engelse markt en diverse orga
nisten treden aan om het Tho
mas Hill-orgel 'uit te proberen'.
Om vier uur is er vervolgens een
leiden marco van pelt
Leiden heeft er een nieuw thea
ter bij. Een oud handvaardig
heidslokaal van het Visser 't
Hooft Lyceum aan de Kager-
straat is omgetoverd tot een
permanente toneelruimte. Met
ruim negentig zitplaatsen, een
professionele licht- en geluids
installatie en een kleedkamer is
Theater Visser 't Hooft een mo
derne en volwaardige ruimte.
„Een goede zaal waar we hard
aan gewerkt hebben", aldus F.
Veldman van de school. Wet-,
houder P. Langenberg (cultuur)
verrichte gistermiddag de offi
ciële opening, die nög een pri
meur kende. De onlangs opge
richte toneelvereniging Al Den-
te luisterde de fèestelijke ge
beurtenis op.
Het theater vloeit voort uit de
lange toneeltraditie die het lyce
um kent. Elk jaar houdt de
school in maart een theater-
week. Eeh vaste toneelruimte
was er echter niet. Veldman: „Er
bestond al lange tijd de behoef
te aan een zaal met goede be
lichting om te repeteren." Toen
er een groot lokaal vrijkwam,
bouwden medewerkers en leer
lingen dit tot een theater om.
„Ze hebben zich enorm inge
spannen om dat voor elkaar te
krijgen", aldus de directeur.
nis wekte door ter plekke een
grote papieren muur te maken
die ander werk aan het oog ont
trok." Dergelijke wanklanken
worden gecorrigeerd door te
wijzen op het deelnemersregle
ment: de dienstdoende curator
is almachtig en alleen hij beslist
waar iets komt te hangen of te
staan.
De variëteit zal opnieuw groot
zijn, vertelt Houweling. Behalve
schilderijen, objecten en meer
van dit soort 'gewone' kost ver
concert door de Britse organist
A. McCrea. Drie kwartier later
treedt het Christ Church Choir
uit Oxford, dat indertijd ook een
aflevering van de detective-serie
Inspector Morse mocht opluis
teren, op.
Op zondag 22 januari houdt
burgemeester Goekoop om
twee uur een lezing over het or
gel, om drie uur is er een rond
leiding door de kerk (en langs
het orgel), 's Avonds speelt de
componist Handel de hoofdrol
in een cantatedienst die om ze
ven uur begint, gevolgd door
een tweede optreden van het
Christ Church Choir uit Oxford,
de Engelse stad die zoals be
kend al bijna vijftig jaar een ste
denband met Leiden heeft.
De organist Hans van Nieuw
koop geeft op maandag 23 ja
nuari van twaalf tot twee uur
een gratis lunchconcert, 's
Avonds is er een concert door
het Leiden English Choir in sa
menwerking met de Brassband
Leiden (aanvang20.00 uur).
Het lunchconcert op dinsdag
24 januari wordt verzorgd door
de Britse organist H. Winter-
De onlangs opgerichte toneelgroep
ning van het vestzaktheater op.
Geld voor de verbouwing was er
in eerste instantie niet, maar
een aantal jaren sparen èn een
subsidie van het VSB-fonds bo
den uitkomst.
Het is de bedoeling dat ook
andere gezelschappen het thea
ter gaan gebruiken. „Het blijft
onze ruimte", aldus Veldman,
„maar als andere verenigingen
de zaal willen huren, valt daar
natuurlijk over te praten." Zo
heeft toneelgroep Het Arsenaal
het theater al voor twee voor
wacht hij ook een kunstenaar
die een uur op een tapijtje zal
staan. Hij laat foto's vah zichzelf
nemen die meteen worden ont
wikkeld en als vergelijking die
nen. „Zo is de kunstenaar er
langer dan een uur, maar in bij
zondere gevallen wijken we van
de maximale duur af', aldus
Houweling.
De expositie 'One Hour Art'
in Arti (Rokin 112, Amster
dam) is op vandaag en morgen
van 12.00 tot 17.00 uur.
bottom; die avond om acht uur
geeft Leiden Sinfonietta een
concert in de Pieterskerk.
Michiel Ras geeft woensdag
25 januari een lunchconcert en
's avonds mag H. Winterbottom
het Engelse orgel weer bespe
len.
Scratch
Op zaterdag 28 januari wordt de
Engelse week 's avonds afgeslo
ten met de Scratch Messiah van
Handel. In één dag tijd zullen
zo'n duizend zangers en zange
ressen dit stuk instuderen onder
de bezielende leiding van diri
gent Jules van Hessen.
De dag erna, maar dat heeft
dus niets meer met de Engelse
week te maken, wordt Verdi op
deze manier vertolkt. Zo'n 700
zangers en zangeressen zullen
aria's van deze Italiaanse com
ponist instuderen om ze 's
avonds voor het publiek ten ge
hore te brengen. Even dreigde
deze aflevering van de 'scratch'
in het water te vallen, omdat de
gecontracteerde sopraan-soliste
ziek was geworden. De Zweedse
sopraan Irene Johonsson bleek
bereid haar te vervangen en zo
werden de Scratch-uitvoeringen
gered. Het loopt overigens al
aardig storm met aanmeldingen
voor deze twee massale gebeur
tenissen. Kaarten kunnen nog
worden gekocht bij K&O (tel.
071-141141) en de VW Leiden
(071-146846).
Al Dente luisterde gisteren de ope-
FOTO PR
stellingen besproken. „En er
zijn al basisscholen langs ge
weest die de zaal voor musicals
willen gebruiken. Ze vonden het
fantastisch wat ze zagen. Het
theater profiteert van alle facili
teiten van de school. Er is een
garderobe, we hebben voldoen
de parkeerplaatsen en het lyce
um is dicht bij het station", ver
telt Veldman.
Al Dente
Leiden is ook een toneelgroep
den haag anp
Peter De Smet, een van de drie
hoofdrolspelers in de Neder
landse versie van de musical
The Phantom of the Opera,
heeft zijn enkel op drie plaat
sen gebroken. Dat gebeurde in
de pauze van de voorstelling in
het Haagse Circustheater. De
Smet is naar verwachting voor
drie maanden uitgeschakeld.
De Vlaming had juist zo'n
twee weken geleden zijn optre
den hervat, nadat hij drie
rijker, opgericht door zes oud
leerlingen van Visser 't Hooft en
hun vaste regisseur Jos Nijhof,
leraar Nederlands. Hij was vijf
tien jaar lang leidsman van het
leerlingentoneel op het lyceum.
Tussen het grote aantal vereni
gingen dat Leiden kent, is vol
gens hem nog wel een plekje
voor Al Dente. „Met het theater
voor leerlingen heeft de school
een bepaalde cultuur opge
bouwd. De spelers zij® jonge
mensen met élan." Het zijn niet
maanden uitgeschakeld was
geweest doordat hij in een ho
tel door een val van een trap
zijn knie had gebroken.
In de Phantom komt een
scène voor waarin Raoul, die
door De Smet wordt gespeeld,
door een gat in het toneel ver
dwijnt. De acteur moet dan
een sprong maken waarna hij
de eerste de beste stukken die
Al Dente uitvoert. „We spelen
geen kluchten in de trant van
'Opa ziet spoken", aldus de le
raar. „maar tragikomedies."
Tijdens de opening van het
nieuwe theater speelde Al Den
te 'Naar Zoutelande', een gele
genheidsstuk gebaseerd op een
kort verhaal van Bob den Uyl.
„Het is een zogenaamde recep
tie-infiltratie", legt Nijhof uit.
„Dat wil zeggen toneel op mo
menten waarop men het niet
onder het toneel cip een ma
tras terechtkomt. De afgelopen
twee weken had De Smet die
sprong voorzichtigheidshalve
nog niet gemaakt. In de pauze-
donderdagavond probeerde hij
het voor het eerst, met als re
sultaat een drievoudige enkel-
breuk.
Mario van Duimen neemt
verwacht. Het stuk gaat, heel
toepasselijk, over de prietpraat
op een receptie." Ook na de
opening zal Al Dente regelmatig
in het nieuwe theater te vinden
zijn. „We worden de vaste be
speler", aldus Nijhof, „En we
gaan de zaal als repetitieruimte
gebruiken."
Al Dente heeft al twee voor
stellingen in het nieuwe theater
gepland. De vereniging brengt
net stuk De Kale Zangeres, dat
tijdens de lustrumweek van Vis
ser 't Hooft al op het program
ma stond, nog een aantal malen
op de planken. De Kale Zange
res is een éénakter van de
Frans-Roemeense auteur Eugè-
ne Ionesco, die vorig jaar over
leed. Nijhof: „I let is een school
voorbeeld van absurdistisch
theater. Na een, bizarre intro
ductie krijg je al snel de indruk
dat het nooit normaal zal wor
den." De titel slaat volgens de
leraar nergens op. „Iemand in
het stuk vraagt op een gegeven
moment hoe het met de kale
zangeres is. 'Ze doet haar haar
nog hetzelfde' luidt het vreem
de antwoord."
De Kale Zangeres is nog te
zien op zo 15/1 om 15.00 uur
en op za 21/1 om 20.30 uur in
Theater Visser 't Hooft aan de
Kagcrstraat in leiden.
evenals in de vorige periode
De Smets plaats in. Inmiddels
is het miljoenste kaartje voor
de Phantom van producent
Joop van den Ende verkocht en
zijn er ruim vijfhonderd voor
stellingen geweest. De musical,
die in augustus 1993 in pre
mière ging, wordt vast in het
Scheveningse theater gespeeld.
Tot en met juni zijn voorstel
lingen gepland, maar een
woordvoerder van Van den En-
de verwacht dat de musical
ook in de tweede helft van het
jaar doorgaat.
Werk Verkade voor kinderdorpen
De beeldhouwer Kees Verkade (53) bestemt een deel van de op
brengst van de verkoop van dertig bronzen beelden voor de parti
culiere organisatie SOS-Kinderdorpen. Die wereldwijde instelling
houdt zich bezig met de opvang en opvoeding van weeskinderen.
De beelden zijn op 18 en 19 februari te zien op een tentoonstelling
de Orangerie op het landgoed Elswout in Overveen.
Vijf van de tentoongestelde beelden, die de kunstenaar ten bate
in SOS-Kinderdorpen maakte, verbeelden een moeder met kind.
Elk beeld symboliseert een bepaalde fase van de opvoeding. De
beelden worden alleen per set van vijf 40.000 gulden verkocht.
Om internationale rol te houden
Jos Houweling, initiatiefnemer
schijnbewegingen."
utrecht anp
Het Springdance Festival heeft vanaf vol
gend jaar extra geld nodig, wil het niet te
rugvallen tot een gebeurtenis waar dans-
produkties louter worden gepresenteerd.
Met 400.000 gulden boven op de huidige
begroting van een miljoen kan Springdance
door het geven van opdrachten en andere
initiatieven haar voortrekkersrol in de we
reld van de internationale dansfestivaJs
houden en uitbouwen, meent het bestuur
van het Utrechtse festival.
Het gaat proberen de vier ton vanaf 1996
blijvend aan de begroting toe te voegen.
Het geld zou moeten komen uit verhoging
van de subsidies van het Rijk, de provincie
en de gemeente Utrecht en uit grotere bij
dragen van sponsors. Het bestuur heeft
goede hoop dat het lukt om de subsidiege
vers en de Raad voor de Kunst de interna
tionale betekenis van het festival op haar
waarde te laten schatten, aldus penning
meester Michiel de Rooy tijdens de presen
tatie van Springdance 1995.
Dit jaar is het festival van 20 april tot 2
mei. Aan de ene kant wil het een beeld ge
ven van de actuele stand van zaken in de
internationale danswereld, anderzijds wil
Springdance onder meer via opdrachten en
workshops investeren in de huidige genera
tie choreografen, aldus artistiek en zakelijk
leider Matti Austen.
Het festival besteedt met Springdance Ci
nema (27 april-2 mei) speciale aandacht
aan de dansfilm. Dat gebeurt in samenwer
king met Theater 't Hoogt. De dansfilm ont
wikkelt zich de laatste tijd als een zelfstan
dige discipline. De behoefte van choreogra
fen en gezelschappen om hun uitvoeringen
op film en video vast te leggen, heeft vol
gens Austen geleid tot produkties die meer
zijn dan pure registraties. Het festival wil
die ontwikkeling stimuleren.
Er wordt werk van twee pioniers van de
dansfilm, de Belgische Anna Teresa de
Keersmaecker en de Fransman Jean-Claude
Galotta vertoond. Deze choreografen vor
men volgens de organisatie de ruggegraat
van het festival. Hun nieuwste balletten zul
len te zien zijn. Andere buitenlandse cho
reografen die met hun groepen optreden,
zijn onder anderen het Franse duo Fattou-
mi/lximoureux en hun landgenoot Andrew
Degroat, de Brit Matthew Hawkins en de
Canadese Danièle Desnoyers.
Van Nederlandse kant zijn er op het festi
val voorstellingen van onder anderen Pieter
de Ruiter, Blok Steel, HansTuerlings, Ma
ria Voortman/Roberto de Jonge, D'esirée
Delaunay en Wies Merckx.
