Economie Beurs
Aanzien Zweden daalt
Te veel aandacht voor verdelen armoede
Twee miljard gulder
winst KPN in 1994
MAANDAG 9 JANUAR11995
156 h l
ECONOMISCH KORT
HOLEC SYSTEMEN en Compo
nenten, onderdeel van Bege-
mann, heeft een miljoenenop
dracht binnengehaald van de
NAVO. Ook het Amerikaanse
concern Integrated Devices
Technology, producent van
halfgeleiders, heeft Holec uitge
kozen voor een belangrijke or
der. Beide orders zijn in totaal
goed voor vijftien miljoen gul
den. Het gaat om systemen die
onder alle omstandigheden een
ononderbroken stroomvoorzie
ning garanderen.
DE JAPANSE CENTRALE BANK
steekt Mexico de helpende
hand toe met een lening tussen
vijfhonderd miljoen en één mil
jard dollar. Vier Japanse han
delsbanken hebben bovendien
tot een bedrag van 1,2 miljard
Kredietwaardigheid lager ingeschaald
stockholm
Zweden moet hel de komende
tijd doen met minder aanzien
in de financiële wereld. Het
Amerikaanse kredietbeoorde-
lingsbureau Moody's heeft be
sloten de kredietwaardigheid
van het land lager in te schalen.
Het besluit viel enkele dagen-
voordat de in september vorig
jaar aangetreden regering haar
eerste begroting het licht laat
zien. Die begroting, die morgen
wordt gepresenteerd, staal in
het teken van bezuinigingen.
Moody's verlaagde de kre
dietwaardigheid van 'AA3' in
'AA2'. Dat betekent dal Zweden
meer rente moet betalen voor
leningen die het opneemt. Het
ECONOMIE GESNAPT
dollar krediet in petto om de
koers van de Mexicaanse peso
te steunen.
DE AMERIKAANSE filmmaat
schappij MGM, eigendom van
de Franse bank Crédit Lyonnais,
heeft de Japanse autofabrikant
Honda aangeklaagd wegens
schending, van auteursrechten.
Honda zou een scène uit een
James Bond-film hebben ge
bruikt in een TV-reclame.
NORTHWEST AIRLINES (VS)
heeft van Delta Air Lines de
route Detroit-Londen overgeno
men voor 1,6 miljoen dollar.
Northwest, KLM heeft een
kwart van de aandelen, stopt
met de vluchten op Parijs en
Frankfurt.
Amerikaanse bureau verklaarde
dat de zware schuldenlast wijzi
gingen in de sociale voorzienin
gen noodzakelijk maakt.
Het bureau liet overigens vo
rig jaar al weten te overwegen
de financiële positie van het
land een lagere beoordeling te
geven. Dit vooral omdat Zwe
den een totale schuld heeft van
1,3 biljoen kroon (305 miljard
gulden).
De Zweedse minister van fi
nanciën, Goran Persson, zal bij
de presentatie van de begroting
morgen bezuinigingen aankon
digen van omstreeks 20 miljard
kroon (4,7 miljard). Dat is voor
Zweden een ingrijpende maat-
regel.
De opgewekte teksten over het conjunc
tuurherstel zijn op het ogenblik niet van de
lucht. Dat herstel kan in zijn algemeenheid
van vier kanten komen. Consumenten kun
nen hun aankopen vergroten, investeerders
realiseren uitbreidingsplannen, de overheid
doet er via eigen investeringen een schepje
bovenop en het buitenland koopt meer Ne
derlandse produkten.
Het in 1994 ingezette herstel van onze
economie werd voornamelijk aangedreven
door een toenemende uitvoer. Onze expor
teurs pikten aldus een graantje mee van de
oplevende kooplust in de wereld. Daar
stond tegenover dat de bezuinigende over
heid geen ruimte had (en heeft) voor extra
uitgaven.
Ook de bestedingen van producenten
hielden in '94 niet over. Ondernemers wa
ren het afgelopen jaar nog niet in de juiste
stemming om over uitbreiding van hun ca
paciteit na te denken. Ze waren meer bezig
met reorganisaties en saneringen. De inves
teringen van bedrijven daalden een kleine
twee procent.
De consumenten ten slotte deden het ook
kalmpjes aan. Veel winkeliers klaagden de
afgelopen weken dat de klanten zich nogal
terughoudend opstelden bij hun feestinko-
pen. Die terughoudendheid is begrijpelijk.
Men is onzeker over zijn baan en over zijn
inkomen. Ook veel uitkeringen staan op de
tocht. Gevolg van de al genoemde bezuini
gingen, saneringen en reorganisaties.
Verwacht mag worden dat het door de
export op gang gebrachte herstel zich in
1995 over de hele economie zal uitbreiden.
Er ontstaat een soort sneeuwbaleffect. De
mensen die werken voor de export, merken
dat hun koopkracht toeneemt en gaan
meer besteden. Ook bij de toeleveranciers
van de exportbedrijven nemen produktie
en inkomens toe. Zij doen op hun beurt ex
tra bestellingen enzovoorts enzovoorts.
De aantrekkende vraag zorgt voor extra
vraag naar werknemers. Toch blijft de werk
loosheid ook in '95 nog toenemen als ge
volg van een aantal structuurproblemen.
Niet alleen is de toenemende vraag niet
groot genoeg om de grote groei van onze
beroepsbevolking op te vangen. Daarnaast
kent onze produktiestructuur de manier
waarop we onze produktie hebben inge
richt een aantal storende weeffouten.
Het vrolijk stemmende herstel van de
vraagkant van onze economie moet dan
ook niet de aandacht afleiden van de ernsti
ge problemen waarmee we sukkelen aan de
aanbodkant, bij de produktiestructuur. Om
te beginnen hebben we een te grote, te dure
collectieve sector (overheid en sociale ver
zekeringen). Dit vertaalt zich voor de burger
in de beruchte grote 'wig'; het verschil tus
sen wat een werknemer zijn baas kost en
wat hijzelf schoon in het handje krijgt.
De werknemer is hierdoor soms treurig,
omdat hij van zijn extra inspanningen zo
weinig overhoudt. En de baas is ook niet
blij, omdat de hoge arbeidskosten (loonkos
ten inclusief belastingen en premies) zijn
concurrentiepositieondermijnen.
De overheid probeert iets aan die wig te
doen door te bezuinigen op de sociale ze
kerheid. Wat de structurele afslanking be
treft prima, maar met de hierboven ge
noemde negatieve effecten op de vraagkant
van de economie. Hetzelfde beeld bij de re
organiserende producenten. Ook die zijn
aan het bezuinigen met als doel de steeds
fellere concurrentiestrijd op de wereld
markten tegemoet te kunnen treden. Ook
hier is deze aanpak goed voor de structuur
maar zien we negatieve effecten op de be
stedingen.
Voor een echte vermindering van de
werkloosheid is dringend iets anders nodig.
Niet alleen de overheid, maar vooral ook
het bedrijfsleven moet zich richten op
erbeteringen die niet met het ver
lagen van kosten maar met het vergroten
van opbrengsten te maken hebben. Onder
nemers moeten proberen hun afzet te ver
groten door nieuwe produkten te ontwikke
len en door nieuwe markten open te leggen.
Een innoverende aanpak waarvoor veel on
derzoek- en ontwikkelingswerk nodig is.
Maar op dat gebied loopt Nederland niet
alleen achter, het verlaagt zijn bestedingen
voor onderzoek en ontwikkeling zelfs. Van
de overheid en met name van het ministe
rie van economische zaken mag een coör
dinerend en stimulerend technologiebeleid
worden verwacht. Tot dusver is daar weinig
van naar buiten te merken geweest. Wie bo
vendien ziet hoe Nederland met zijn infra
structuur doende is, zoals de uitbreiding
van zijn luchthaven, de aanleg van het tracé
voor de hoge-snelheidstrein en de bouw
van de Betuwelijn, springen de tranen in de
ogen.
Voor de ontwikkeling van een elektroni
sche snelweg hebben we alles in huis: hoog
waardige elektrotechniek, fijnmazige
bekabeling, slimme softwareschrijvers en
noem maar op. Maar waar blijft het visio
naire meesterplan? Mogen we dan mis
schien iets moois verwachten van het over
heidsbeleid dat de kwaliteit van het onder
wijs verbetert? Ook hier is het helaas bezui
nigen wat de klok slaat. Plus gehakketak
over wie voor die bezuinigingen moet op
draaien. Daar heeft men het zo druk mee
dat de innovatie op onderwijsgebied
stagneert. Kortom, aan de aanbodkant van
onze economie is men meer bezig de ar
moede te verdelen dan de basis te leggen
voor nieuwe rijkdom.
prof.dr. rolf schöndorff
Koninklijke PTT Nederland (KPN) heeft in 1994 rui
twee miljard gulden winst gemaakt op een omzet v<
'boven de achttien miljard gulden'. W. Dik, voorzitter v<
de raad van bestuur van de PTT, maakte die voorlopij
cijfers zaterdag bekend aan het KPN-management.
den haag gpdlefooncentrales zijn nu comp
tergestuurd en aangesloten i
het glasvezelnet, in totaal zc
tienduizend kilometer. Glas\
zeikabel wordt beschouwd
cruciale voorwaarde voor
uitbreiding van de mogelijkh
den via de telefoonkabel c
In 1993 bedroeg de nettowinst
1,8 miljard bij een omzet van
17,3 miljard gulden. Volgens
Dik is de 'belangrijke winst
groei' van tweehonderd miljoen
vooral mogelijk geworden door
te bezuinigen op de bedrijfskos
ten bij zowel PTT Telecom als
PTT Post. De ontwikkelingen
van het concern komen overeen
met de prognose van het PTT-
bestuur van een half jaar gele
den, aldus Dik.
De resultaten zijn de eerste
van de PTT als geprivatiseerde,
beursgenoteerde onderneming.
In juni verkocht de Staat der
Nederlanden dertig procent van
de PTT-aandelen. De beursgang
werd een succes met volgens de
PTT een 'bevredigende' koers-
ontwikkeing.
PTT Telecom rondde het af
gelopen jaar de modernisering
van het kabelnetwerk af. Alle te-
voor de nabije toekomst is v
zien op de 'elektronische t
weg'. Daarbij gaat het om vc
men van 'betaaltelevisie', infc
matiediensten, kopen-per-tel
foon en dergelijke.
Om de concurrentie h
hoofd te bieden en efficiënter
werken, maakte PTT Teleco
het afgelopen najaar bekend d
de komende drie jaar.driedi
zend banen zullen vervalle
Ook bij PTT Post verdwijnen c
komende jaren enkele duizei
den banen. Bij KPN zijn nu m
ruim 94.000 mensen in diens
De exacte jaarcijfers van de PI
volgen eind maart.
Oostenrijkse schilling in EMS
wenen-brussel dpa-afp-anpevenals Oostenrijk sinds ko
ook lid van de Europese Un;
zijn geworden, willen voorlop
echter geen EMS-lid wordei
Volgens de vice-president va
de Zweedse Riksbank, Thorm
Franzen, moet de economie va
zijn land eerst grondig op ord
worden gebracht.
De Oostenrijkse schilling draait
voortaan mee in het Europese
Monetaire Stelsel (EMS). De
meer dan vijftien jaar oude kop
peling van de schilling aan de
Duitse mark blijft echter be
staan. Zweden en Finland,.die
BINNENLANDSE AANDELEN
MEEST ACTIEVE FONDSEN
OPTIEBEURS
