Hutu-milities slaan toe in
opvangkampen Rwanda
Westerse bezorgdheid over Tsjetsjenië te laat
Buitenland
Opwinding over 'akkoord' PLO met partij van Rabin
Turkse premier (giller
belooft meer vrijheid
Spoedoverleg van Rose
met Bosnische Serviërs
MAANDAG 9 JANUARI 1995
ANP Algemeen Nedertanc
se Agentur CPD Geassociee
Doden bij busongeluk Oostenrijk
wenen Een botsing tussen een Duitse reisbus en een vrachtwa
gen heeft vanochtend in Oostenrijk aan zeker zeven personen
|het leven gekost. Rond de twintig personen raakten zwaar ge
wond. De bus reed met volle snelheid achterop de vrachtwagen
en scheurde open. In de bus zaten voornamelijk buitenlandse
werknemers die na een vakantie terugkeerden naar Duitsland.
Mogelijk leidde een fout van de buschauffeur tot het ongeluk.
Japan niet bij herdenking einde WO II
Tokyo» Japan stelt geen prijs op een uitnodiging voor de Ameri
kaanse herdenking van de Japanse capitulatie vijftig jaar gele
den. Dat meldde de Japanse krant Asahi Shimhun gisteren. Als
Japan niet wordt uitgenodigd, voorkomt dat de pijnlijke situatie
dat Japan de uitnodiging formeel moet afslaan, aldus de Asahi
Shimbun. De Amerikaanse herdenking van de Japanse capitula
tie vindt plaats op 2 september in Hawaii.
Duitsland vervolgt DDR-kopstukken
berlijn» De Duitse justitie heeft besloten zeven politieke kop
stukken van de voormalige DDR te vervolgen wegens geweldda
digheden aan de Duits-Duitse grens. Onder de aangeldaagden
zijn de vroegere staats- en partijleider Egon Krenz, die in okto
ber 1989 Erich Honecker opvolgde, partij-ideoloog Kurt Hager
en de voorzitter van de overkoepelende communistische vak
bondsorganisatie, Harry Tisch.
Zes doden bij helikopterongeluk Alpen
canazei In de Italiaanse Alpen zijn gisteren de lichamen van vijf
Italiaanse toeristen en een piloot geborgen, die zaterdag tijdens
een toeristisch uitstapje met een helikopter waren verongelukt.
De slachtoffers, onder wie twee kinderen, werden gevonden op
een 2.400 meter hoge bergpas in noordelijke regio Trentino-Alto
Adige. De oorzaak van het ongeluk is nog niet bekend.
Brand asielzoekershuis: vier doden
hannover Vier Servische asielzoekers, een 24-jarige vrouw en
drie van haar kinderen, zijn gisteren om het leven gekomen bij
een brand in een wooncentrum in Mellendorf bij Hannover.
Acht mensen raakten gewond, van wie enkelen ernstig. Het is
onduidelijk of racistische of extreem-rechtse motieven bij de
brand een rol hebben gespeeld.
'Deng Xiaoping in ziekenhuis'
tokyo/peking» De gezondheidstoestand van Deng Xiaoping, de
'sterke man' van China, is volgens een bericht in de Japanse
krant Yomiuri Shimbun sinds het begin van het jaar zoveel
slechter geworden dat hij in een ziekenhuis is opgenomen. In
het najaar van 1994, toen geruchten over zijn gezondheid de
beurzen deden wankelen, werd nog benadrukt dat Derig in goe
de gezondheid verkeerde.
Oostenrijk opent skipiste voor nudisten
LONDEN In Oostenrijk is de eerste skipiste voor nudisten ge
opend. Volgens exploitant Johann Schilcher is naaktskiën een
aloude Teutoonse traditie. De gebruikers zijn enthousiast, maar
geven toe dat het maken van een schuiver bijzonder onaange
naam kan zijn.
Afrikaanse regeringsleiders met spoed bijeen in Nairobi
Terwijl zeven Afrikaanse regeringsleiders zich het afgelo
pen weekeinde in de Kenyaanse hoofdstad Nairobi bo
gen over een oplossing voor de Rwandese vluchtelingen-
crisis, sloegen gewapende lieden opnieuw toe in een op
vangkamp in het zuiden van het land. Zeker twaalf Hutu-
vluchtelingen werden gedood en een kleine veertig ont
heemden liepen verwondingen op. Vermoed wordt dat
voormalige Rwandese militairen en Hutu-milities verant
woordelijk zijn voor de aanval.
nairobi frans van den houdt
correspondent
Vanuit vluchtelingenkampen in
buurlanden richten de milities
nog steeds met grote regelmaat
bloedbaden aan in Rwanda. Die
bloedige aanvallen vinden
meestal plaats in het zuiden en
zuidwesten van het land, waar
zo'n 300.000 Hutu's nog in op
vangkampen verblijven.
Het maakt de milities kenne
lijk niet langer uit dat ook leden
van hun eigen stam vaak slacht
offer zijn. „Waar het hen om
gaat, is het creëren van een kli
maat van grote onveiligheid, in
stabiliteit en angst in Rwanda",
verklaart een VN-waarnemer.
„Zodat de Hutu's niet naar hun
oorspronkelijke woonplaatsen
teruggaan en het land onbe
stuurbaar blijft. Het maakt de
strijders niets uit wie daarbij
worden gedood."
Het Rwandees Patriottisch
Front (RPF), dat sinds juli vorig
jaar aan de macht is in Rwanda,
wil de opvangkampen in het
zuidwesten zo snel mogelijk
sluiten omdat de veiligheid van
de vluchtelingen niet langer ge
waarborgd is. Ook de omrin
gende landen van Rwanda zit
ten met deze problemen opge
zadeld. Daarom stelden zeven
Afrikaanse leiders zaterdag voor
om de militieleden die vluchte
lingen intimideren te scheiden
van de rest en degenen die
schuldig zijn aan volkeren
moord in Rwanda te berechten.
De leiders steunden daarom
unaniem de instelling van een
internationaaloorlogstribunaal.
De staatshoofden deden ook
een beroep op de Rwandese re
gering om extra maatregelen te
nemen om het vertrouwen van
de ruim twee miljoen Rwandese
vluchtelingen te vergroten,
waardoor deze worden aange
moedigd vrijwillig naar huis te
gaan. Voor dat doel willen de
regionale leiders dat in zowel
buurlanden met vluchtelingen
als in Rwanda een veilige door
tocht wordt gecreëerd.
Met 1,2 miljoen Rwandese
vluchtelingen op zijn bodem
speelt Zaïre in deze hele opera
tie een cruciale rol, maar tot ve
ler teleurstelling liet leider Mo
butu Sese Seko zaterdag verstek
gaan in Nairobi. Waarnemers
menen dat de Zaïrese leider
zich niet wil laten vastpinnen
op maatregelen inzake de inti
midatie en onveiligheid in de
opvangkampen en de terugkeer
van vluchtelingen, gezien zijn
nauwe banden met de voorma
lige Rwandese Hutu-leiders.
De top in Nairobi was met
grote spoed bijeen geroepen
door president Arap Moi van
Kenya en werd verder bijge
woond door de leiders van
Rwanda, Burundi, Oeganda,
Tanzania en Zambia.
Australische VN-militairen verzorgen een van de gewonden die het af
gelopen weekeinde in het Rwandese vluchtelingenkamp viel. foto epa
ERUZALEM-CAIRO AFP-Rtr
De Palestijnse Bevrijdingsorga
nisatie (PLO) zou voor de Israë
lische parlementsverkiezingen
van 1992 een geheim akkoord
hebben gesloten met de partij
Arbeid om de overwinning van
de huidige premier Rabin te be
vorderen. Dat schrijft de Pales
tijnse delegatieleider Mahmoüd
Abbas (Abou Mazen) in een
boek dat in Beiroet is versche
nen. PLO en partij Arbeid heb
ben de complottheorie hevig te
gengesproken.
De Israëlische radio haalde
het boek De weg naar Oslo za
terdag aan. De PLO zou ernaar
hebben gestreefd de 800.000
Arabische Israëli's op de partij
Arbeid te laten stemmen. Ook
zou op verzoek van Rabins par
tij de Bevrijdingsorganisatie er
voor hebben gezorgd dat de
toenmalige Likud-regering geen
vooruitgang boekte in de gehei
me onderhandelingen over Pa
lestijnse autonomie. Het was
niet de bedoeling die gesprek
ken helemaal te laten afbreken.
Een woordvoerder van PLO-
leider Yasser Arafat beschuldig
de de radio-verslaggevers ervan
het boek op een misleidende
manier te hebben geciteerd.
Het bureau van Rabin ontkende
elke 'coördinatie' met de PLO
voor de verkiezingen.
Israël gaat met onmiddellijke
ingang 50.000 Palestijnse gast
arbeiders toelaten uit de auto
nome gebieden de Gaza-strook
en Jericho. Dat heeft een Israëli
sche legerwoordvoerder giste
ren bekendgemaakt.
De maatregel is van groot be
lang voor de economie in het
autonome Palestijnse gebied
waar de werkloosheid oploopt
tot-vijftig procent. Nog enkele
maanden geleden mochten da
gelijks 70.000 Palestijnen in Is
raël komen werken, totdat Israël
na een reeks aanslagen besloot
tot afgrendeling van het bezette
gebied.
Op aandringen van de Pales
tijnse Autoriteit is het aantal
werkvergunningen de afgelopen
maanden stapsgewijs weer ver
hoogd. Tot gisteren stond het
op 33.500.
Een Israëlische en een Pales
tijnse delegatie hervatten van
daag in de Egyptische hoofd
stad Cairo de onderhandelingen
over verkiezingen in het auto
nome gebied. Bij de gesprekken
staan de procedures bij de
stemmingen zelf centraal. Om
streden onderwerpen die eerder
de onderhandelingen deden fa
len, willen de partijen even links
laten liggen. Daartoe behoort de
'hergroepering' van de Israëli
sche strijdkrachten die aan de
verkiezingen vooraf moet gaan.
Een gewapende joodse kolonist rouwt in de nederzetting Elon Moreh bij een begrafenisauto waarin het stof
felijk overschot wordt vervoerd van een 28-jarige Israëlische die afgelopen vrijdag op de Westelijke Jordaan-
oever werd doodgeschoten door Palestijnen. foto epa
Crisis België
over Voeren
is ten einde
BRUSSEL ANP
Aan de politieke crisis in België
is vanmorgen vroeg een einde
gekomen met een akkoord tus
sen Vlamingen en Franstaligen
over het Limburgse dorpje
Voeren. Niet de Franstalige so
cialist José Happart, die wei
gert Nederlands te spreken,
maar de tweetalige José
Smeets is burgemeester ge
worden van de Vlaamse ge
meente, waar de Franstaligen
in de meerderheid zijn.
Voeren is een potentieel lont
in het kruitvat België waar Vla
mingen en Walen elkaar nog al
eens in de haren vliegen. Re
gelmatig is er letterlijk gevoch
ten tussen de twee taalgroepen
over het gehucht, net over de
Nederlandse grens, en eerder
struikelde er al een regering
over de kwestie-Voeren/Four-
ons.
Liet conflict was weer opge
laaid omdat Happart, de man
met de meeste voorkeursstem
men bij de jongste verkiezin
gen, de burgemeesterssjerp
van het dorpje opeiste. Het ak
koord houdt volgens ingewij
den in dat het hele college van
gouverneurs zich voortaan
mag buigen over Voeren.
Noord-Korea schaft verbod
op Amerikaanse import af
TOKYO-WASHINGTON AFP-Rtr
Noord-Korea heeft vandaag
aangekondigd vanaf half janu
ari de importbeperkingen voor
Amerikaanse produkten op te
heffen en handelsschepen uit
de Verenigde Staten toe te la
ten tot zijn havens. Na onder
tekening van een overeen
komst tussen beide landen
zullen ook beperkingen op het
gebied van telecommunicatie
en financieel verkeer verdwij
nen. Washington reageerde
verheugd. „We zien dit als een
stap die volgt op het raamver-
drag dat de relatie tussen bei
de landen moet verbeteren'-',
aldus een regeringsfunctiona
ris.
De Verenigde Staten en
Noord-Korea sloten 21 okto
ber in Genève een ontwerpak
koord over nucleaire aangele
genheden en normalisering
van de betrekkingen. De rela
tie bekoelde door de gevan
genschap van een Amerikaan
se helikoplerpiloot die op 17
december boven Noordko-
reaans grondgebied was neer
geschoten. Bij dit incident
kwam zijn co-vlieger om het
leven. De piloot werd onlangs
vrijgelaten.
Eerder kondigde Pyongyang
aan zo'n 10.000 toeristen toe
te laten ter gelegenheid van
een internationaal sportevene
ment op 29 en 30 april in de
Noordkoreaanse hoofdstad.
Ook journalisten en Koreanen
die in Japan leven en die aan
de kant van Zuid-Korea staan,
mogen naar Noord-Korea ko
men. Noord-Korea is bijna
vijftig jaar, op enkele uitzon
deringen na, gesloten geweest
voor buitenlandse toeristen en
journalisten.
istanbul» jessica lutz
correspondent
De Turkse premier Tansu (giller
wil de grondwet van Turkije
veranderen. Het verbod op poli
tieke activiteiten voor studen
ten, vakbonden en academici
zal worden opgeheven en de
vrijheid van meningsuiting
wordt verruimd. Chiller maakte
haar plannen zaterdag in een
TV-toespraak bekend.
Vermoed wordt dat de kente
ring heeft te maken met de af
wijzende reactie van het Westen
op de veroordeling van acht
Koerdische parlementariërs tot
gevangenisstraffen variërend
van 3,5 tot 15 jaar. De Europese
Unie besloot naar aanleiding
van het vonnis eind vorig jaar
de ondertekening van het ak
koord over de oprichting van
een douane-unie op te schor
ten. Naar dit akkoord wordt al
22 jaar toegewerkt. Het Euro
parlement bevroor de betrek
kingen met Turkije en zelfs de
Verenigde Staten bondge
noot door dik en dun over
weegt om wapenleveranties te
koppelen aan de mensenrech
tensituatie.
De belangrijkste wijziging die
de premier voorstelt, betreft ar
tikel 14, dat het in twijfel trek
ken van de ondeelbaarheid van
de staat strafbaar stelt. Als dit
artikel wordt veranderd met te
rugwerkende kracht, komen de
meeste 'gewetensgevangenen'
vrij. Hiertegen bestaat echter
grote weerstand. Een dergelijke
wetswijziging wordt beschouwd
als toegeven aan de geweldda
dige Koerdische afscheidingsbe
weging PKK. De hervormers be
sloten dan ook om dit artikel
voorlopig buiten de besprekin
gen te laten.
Regering en oppositiepartijen
bereikten wel overeenstemming
over het verzachten van de be
perkingen die worden opgelegd
aan verenigingen, vakbonden of
andere belangenorganisaties
om politiek stelling te nemen.
Gok werd besloten de kiesge
rechtigde leeftijd te verlagen
van 21 naar 18 jaar.
sarajevo» rtr-afp
was toegezegd, kwam niet op
dagen. „Wij zullen het morgen
opnieuw proberen. Wij moeten
geduldig en vasthoudend zijn",
aldus de woordvoerster. Als het
duidelijk is dat de troepen zijn
vertrokken, zullen de VN met
officieren van het regeringsleger
en van de Bosniséhe Serviërs
nagaan of er geen strijders meer
in liet gebied zijn.
De Bosnische Serviërs willen
de toevoerwegen naar Sarajevo
niet voor hulpkonvooien van de
VN openstellen, zolang de wa-
penvrije zone nog niet door de
moslims is ontruimd. De zone
van honderd vierkante kilome
ter werd in augustus gecreëerd
om de fronten van de twee strij
dende partijen te scheiden. Het
Bosnische regeringsleger trok in
de herfst de zone binnen, maar
had in onderhandelingen met
de VN toegezegd alle militairen
vóór 4 januari terug te trekken.
Volgens vice-president Gore
zal de Amerikaanse president
Clinton zijn veto uitspreken
over eert resolutie vqn het Con
gres waarin het wapenembargo
tegen Bosnië wordt opgeheven.
De leider van de Republikeinse
meerderheid in de Senaat, Dole,
wil het embargo opheffen.
Generaal Rose, de commandant
van de VN-troepen in Bosnië,
heeft gisteren de Bosnische Ser
viërs proberen duidelijk te ma
ken dat aan hun eisen voor ver
dere uitwerking van het bestand
in het gebied is tegemoetgeko
men. Hij hield in het ski-oord
Jahorina in de bergen ten noor
den van Sarajevo spoedoverleg
met hun commandant, gene
raal Mladic.
De onderhandelingen over de
uitwerking van het bestand van
vier maanden verlopen moei
zaam door een conflict over de
wapenvrije zone rond de berg
Igman bij de Bosnische hoofd
stad Sarajevo. „Ik heb generaal
Mladic verzekerd dat naar mijn
beste weten de regeringstroe
pen het gebied hebben verla
ten", zei Rose na de ontmoeting
tegen verslaggevers.
De VN zeiden zaterdag dat re
geringssoldaten twee van hun
drie overgebleven posten op Ig
man hebben verlaten. Een
woordvoerster erkende echter
dat zij dat niet hebben kunnen
controleren. Een militaire gids
die door de regering in Sarajevo
VS waarschuwen voor dreiging met kernwapens
jeruzalem ap
De Amerikaanse minister van defensie William
Perry heeft gisteren in Cairo en Jeruzalem de
landen in het Midden-Oosten voorgehouden
dat zij het gevaar lopen door kwaadwillende na
ties of terroristen met de inzet van kernwapens
te worden gechanteerd, als zij de verspreiding
van dergelijke wapens niet tegengaan.
Perry zei in Israël dat de Verenigde Staten
vooral 'zeer bezorgd zijn over de mogelijkheid
dat Iran een nucleaire mogendheid zou kunnen
worden'. Hij voegde hieraan toe dat dit voor de
VS 'geen aanvaardbare ontwikkeling' zou zijn.
In antwoord op vragen over Russische steun
aan de voltooiing van een kerncentrale in Iran,
zei Perry dat de VS daar tegen zijn, mocht dit
leiden tot 'een nucleair Iran'.
In een twee uur durend gesprek met de Israë
lische premier Yitzhak Rabin zei Perry dat de
Verenigde Staten geen uitzondering wensen te
maken op 'een nucleair nonproliferatie-regime
voor het gehele gebied'. Volgens een Israëlische
bron verzocht hij evenwel Israël niet expliciet
om aansluiting bij het Non-Proliferatieverdrag.
Ezel ontploft in joodse kolonie
volgens naar de ingang van de
nederzetting hadden geleid,
waar het beest ontplofte. Van
een schoolbus die zich in de
buurt bevond, bezweken enkele
ruiten onder de druk van de ex
plosie, aldus het Israëlische le
ger.
De Israëlische veiligheids
dienst Shin Beth waarschuwt
regelmatig voor aanslagen door
Palestijnen met ezels, kamelen
en schapen.
gaza-jeruzalem afp-ap
Bij de joodse kolonie Morag in
de autonome Palestijnse Gaza-
strook is vanmorgen een ezel
ontploft die was bepakt met ex
plosieven. De aanslag, vermoe
delijk het werk van Palestijnse
extremisten, veroorzaakte geen
slachtoffers. De ezel was op slag
dood.
Palestijnse bronnen meldden
dat Palestijnen de ezel in een le
vende bom veranderden en ver-
MOSKOU HANS GELEUNSE
CORRESPONDENT
Ongemakkelijk. Zo moeten diplomaten
en politici in westerse landen zich op
zijn minst voelen als ze hun analyses be
studeren over de politieke ontwikkelin
gen in Moskou. Het Westen schitterde
door afzijdigheid terwijl het Tsjetsjeense
conflict zich de afgelopen maanden ont
wikkelde. De eerste waarschuwingen uit
het democratische kamp, dat de aanpak
van het rebelse Tsjetsjenië een bedrei
ging voor de Russische hervormingen en
democratie dreigde te worden, werden
in de wind geslagen.
Een excuus kan zijn dat Tsjetsjenië ver
weg en onbekend is. Maar dat verviel
met de intocht op 11 december vorig
jaar van duizenden manschappen en
tanks in de Kaukasus-republiek. De oor
logsverklaringen die uit het Kremlin
kwamen, lieten er geen misverstand
over bestaan dat Jeltsin en zijn hofhou-
dihg vast van plan waren het Tsjetsjeen
se probleem voor eens en altijd op te
lossen. Met alle middelen.
De reacties waren lauw. Tsjetsjenië werd
door het Westen opzichtig tot een bin
nenlands probleem van Rusland ver
klaard. Alle signalen van het afgelopen
jaar dat Boris Jeltsin steeds meer afgleed
naar autoritair bestuur, werden gene
geerd. En dus kreeg het Kremlin van het
Westen geen enkele tegenwind. Integen
deel, de westerse reacties waren eerder
een aanmoediging voor Jeltsin om de
zaken in Tsjetsjenië snel te klaren.
Nu Grozny half in puin ligt en de triom
fantelijke inauguratie van een Moskou-
getrouwe regering een kwestie van da
gen lijkt, is het Westen aktief geworden.
De Organisatie voor Veiligheid en Sa
menwerking in Europa (OVSE) is inge
schakeld. Er worden mogelijk OVSE-
waarnemers gestuurd. Bondskanselier
Kohl telefoneerde na veel aandringen
met Jeltsin en vroeg om stopzetting van
het geweld. President Clinton stuurde
een bezorgde brief. De Fransen en Zwe
den vonden de juiste toon. Zij verklaar
den begin deze week dat gelet op bloed
dorstige Russische aanpak van de 'gang
sterrepubliek' Tsjetsjenië niet langer als
een onaantastbaar binnenlands pro
bleem kon worden beschouwd. En de
Europese Unie schortte een partnerver
drag met Rusland op.
De tragedie van Tsjetsjenië is tegelijk de
tragedie van het Westen. Het weet geen
raad met de post-communistische tijd.
Want de rode vijand die het kwade ver
tegenwoordigde, is niet meer. Bij gebrek
aan een duidelijke tegenstander (de
moslims zijn dat nog net niet) valt de
mogelijkheid om de eigen politiek te
verkopen als in dienst van het goede,
van vrijheid en democratie, weg.
Colombiaanse
rebellen bevrijden
97 gevangenen
BOGOTA DPA
Een zwaarbewapend comman
do van guerrillastrijders heeft
gisteren in Colombia 97 gevan
genen bevrijd. De ongeveer
veertig rebellen meldden zich
als soldaten verkleed bij de ge
vangenis van Mocoa, de hoofd
stad van het zuidwestelijke de
partement Putumayo. De op
standelingen zeiden dat ze een
niet tevoren aangekondigde in
spectie wilden houden. Daarop
ontwapenden ze binnen enkele
seconden de drie bewakers en
bevrijdden ze de gevangenen.
Bij hun vlucht namen de rebel
len veel wapens en munitie
mee.
De meerderheid van de ge
vangenen zat wegens drugshan
del, terrorisme en illegaal wa
penbezit vast. Enkele uren na
de massale bevrijdingsactie-
keerden dertig misdadigers vrij
willig naar de gevangenis van
Mocoa terug. Van de overige
bevrijde gevangenen en de-
guerrillastrijders die vermoe
delijk lid zijn van de marxisti
sche Revolutionaire Strijdkrach
ten (FARC) ontbreekt tot dusver
ieder spoor.
