Je kunt het niet even overdoen'
Cultuur Kunst
Popprijs voor 2 Unlimited
R. Kelly in voetsporen Marvin Gaye
Diefstal
Titiaan uit
Longleat
Erna Sassen verspeelt goodwill
Geslaagd nieuwjaarsconcert
van Leidse Harmoniekapel
v;
MAAI
NDAG 9 JANUAR11995
chef annemiek ruygrok. 0
Regisseur Karl Guttmann overleden
amsterdam De toneelregisseur Karl Guttmann is vrijdag op 81 -
jartige leeftijd in Amsterdam overleden. Hij werd geboren in het
Oostenrijkse Bielitz en werkte aanvankelijk als acteur in zijn ge
boorteland. Begin jaren vijftig kwam hij naar Nederland en ging
als regisseur en dramaturg werken. Guttmann is aan een aantal
toneelgezelschappen verbonden geweest. Eerst de Haagsche
Comedie, later het Rotterdams Toneel, toneelgroep Ensemble
en het Nieuw Rotterdams Toneel. Mede dank zij hem kon de
Nederlandse toneelliefhebber in de jaren zestig kennismaken
met toneelschrijvers als de Brit Harold Pinter en de Amerikaan
Edward Albee.
Componist 'Feelings' dood
parijs De Franse componist Louis Gaste, die bekendheid ver
wierf met 'How much is that doggy in the window' en de oor
spronkelijke componist van de hit 'Feelings', is gisteren op 88-
jarige leeftijd overleden. Gaste schreef in 1956 samen met zijn
vrouw Line Renau het lied 'Pour Toi', dat pas in 1975 op de in
ternationale hitlijst verscheen als 'Feelings', in een vertaalde ver
sie van de Braziliaanse zanger en componist Morris Albert. Gas
te en zijn vrouw klaagden Albert aan en wonnen in 1987 bij een
Amerikaanse rechtbank een schadevergoeding van 500.000 dol
lar (870.000 gulden) voor het lied dat is uitgevoerd door groothe
den als Frank Sinatra, Johnny Mathis, Dionne Warwick en Julio
Iglesias.
Beeld Cleopatra herontdekt
londen In de Verenigde Staten is een bronzen beeld van de ver
maarde zestiende-eeuwse Italiaanse goudsmid en beeldhouwer
und Benvenuto Cellini herontdekt. Dat meldt het veilighuis Sothe
by's. Het beeld van de Egyptische vorstin Cleopatra maakt deel
uit van een verzameling die op 11 januari in New York wordt ge
veild. Van Cellini zijn minder dan vijftien beelden bewaard ge
bleven. Deskundigen konden het beeld aan hem toeschrijven,
nadat zij het op een lijst van werken van de Italiaanse kunste
naar hadden aangetroffen. Het veilinghuis schat dat het beeld
ruim 600.000 gulden kan opbrengen.
)e groep 2 Unlimited heeft de
dooo0pprijs 1994 gewonnen. Dat is
Saterdag bekendgemaakt tij
dens Noorderslag, het festival
Nederlandse popmuziek in
n8Ï)e Oostèrpoort in Groningen.
De Popprijs, een bedrag van
10.000 gulden, is een onder
scheiding voor de band of ar-
iest die in een jaar de belang-
ijkste bijdrage heeft geleverd
r doaan de Nederlandse popmu
ziek. 2 Unlimited, gevormd
door de Amsterdammers Anita
Doth en Ray Slijngaard, heeft de
tfgelopen drie jaar ongeveer
Sn miljoen platen verkocht.
Volgens de jury is 2 Unlimi
ted, in een genre waarin de
it van de artiesten
;root is, in staat gebleken een
;igen gezicht te laten zien. „De-
te artiesten spreken mede daar-
loor een zeer brede groep mu
ziekliefhebbers aan. Ook live
Magna Carta 'Live at the BBC' en 14 januari in de Leiderdorpse Muzenhof
Hoewel van de oorspron-
kelijke bezetting van de
band vrijwel niemand
meer over is heeft Magna
Carta onlangs het 25-jarig S
bestaan gevierd. Deze en
volgende maand is het
Britse instituut, ooit opge
richt als het Engelse ant
woord op Simon Garfun-
kel, voor eën theatertoer-
nee in Nederland. 'Milesto
nes' heet het programma
dat Magna Carta onder
meer naar de Leiderdorpse
Muzenhof voert. Vlak voor
de aanvang van deze toer-
nee is een cd uitgebracht
met door de BBC opgeno
men live-materiaal uit het
begin van de jaren zeven
tig-
heeft 2 Unlimited zich bewezen.
Op grote festivals weet zij een
groot enthousiasme bij het aan
wezige publiek op te wekken.
Over de hele wereld heeft de
groep zich als voorloper in het
genre laten gelden en laten zien
dat in deze overbevolkte mu
ziekstijl Nederland een niet te
missen factor is", aldus het ju
ryrapport.
De Popprijs, is een initiatief
van de stichting Conamus en de
BV Pop van de Kunstenbond
FNV. Eerdere winnaars waren
Lierman Brood, Mathilde San-
ting, Claw Boys Claw, The Nits,
Urban Dance Squad, The Ex,
The Scene' en Bettie Serveert.
De jury stond onder voorzitter
schap van Hans Kosterman van
de BV Pop en bestond verder
onder anderen uit Jan Douwe
Kroeske van de VARA/NOS,
Gert van Veen van De Volks
krant en Peter te Bos van Claw
Boys Claw.
'Live at the BBC', het heerst.
Eind november verscheen de
nu al vermaarde compilatie van
Beatles-opnamen op cd. Nu is
een gelijknamig project op cd
gezet: Magna Carta, 'Live at the
BBC'. Het aardige is dat deze ti
tel al in het hoofd van Hans van
Vuuren, de man achter dit al
bum, bestond voordat iemand
van de buitenwacht wist dat het
album van The Beatles zou ver
schijnen.
Geen wonder. Van Vuuren
houdt zich al een aantal jaren
be^ig met de heruitgave op cd
van langspeelplaten van groe
pen en artiesten die in de jaren
zestig en zeventig populair wa
ren. Vanzelfsprekend zou Mag
na Carta ook een keer aan de
beurt komen. En aangezien een
flink aantal bijzondere opna
men van de groep in het archief
van de BBC rusten, zou de titel
natuurlijk worden: 'Live at the
BBC'.
Verbijsterd
,,Ik vind het wel een mooi toe
val", zegt Chris Simpson, de
stichter van Magna Carta en
nog steeds de spil van de groep
in de nieuwe bezetting. ,,Het
lijkt wel een serie. En trouwens:
hoe zou je zo'n heruitgave an
ders moeten noemen. De titel
omschrijft exact het gebodene."
recensie louis du moulin
illy met begeleidingsgroep, koor en
jallet. Voorprogramma. China Black. Ge-
ord: 08/01Ahoy', Rotterdam.
De nieuwe king of swing R. Kelly.
tot zijn vorig jaar aan kanker
overleden moeder Joann ('1 re
ally miss you'), aan wie hij zijn
goede muziekopleiding te dan
ken heeft. Kelly ging er hierbij
meteen van uit dat 'Rotterdam'
hem wel niet zou begrijpen,
maar maalde daar in het geheel
niet om en dat maakte dat in
termezzo juist zo bijzonder.
Apart was verder zijn verzoek
aan de leukste jongedames in
de arena om in de ruimte tus
sen het podium en dranghek
ken te komen paraderen. Op die
manier verzekerde Kelly zich
handig van de nodige gasten
voor het feestje dat vannacht in
Hilton werd gevierd ter gelegen
heid van zijn achtentwintigste
verjaardag. Veel minder vrien
delijk was R. Kelly overigens
voor de fotopers; die van hem
pas in laatste instantie te horen
kreeg dat tijdens zijn optreden
niet mocht worden gekiekt.
childerij
aarde
dertien miljoen gulden, is
vrijdagavond gestolen uit
Longleat House, een woning
van de markies van Bath in
de omgeving van Salisbury.
Behalve de Titiaan werden
twee andere schilderijen uit
de omvangrijke kunstcollec
tie van de markies meegeno
men. Een portret van Eleanor
van Oostenrijk, dat wordt
toeschreven aan de kring
rond de Nederlander loos
.in ilieve, en een schilderij
van Bonifacio de Pitati.
De gestolen Titiaan is de
65 bij 40 centimeter grote
'Rust tijdens de vlucht naar
Egypte'. De afbeelding toont
Maria die het kind Jezus in
baar armen wiep, terwijl Jo
zef toekijkt. De vierde mar
kies van Bath kocht het schil
derij in 1878. i Iet is sinds de
opening van*het kasteel voor
het publiek in 1949 het
pronkstuk van de tentoonge
stelde kunstwerken.
Magna Carta bezoekt tijdens tournee ook de Leiderdorpse Muzenhof.
Van Vuuren: „Kenmerkend
voor Magna Carta was, en is
nog steeds, het geluid van
akoestische gitaar en fraaie
meerstemmige zang. De crea
tieve piek van de groep in de
oude bezetting lag aan het be
gin van de jaren zeventig. We
reldberoemd werden albums als
'Seasons' en 'Lord of the Ages'."
'Live at the BBC' bevat ook
opnamen die nooit eerder op cd
zijn verschenen. „Ik was verbijs
terd", zegt Chris Simpson. „Ten
eerste door het feit dat Hans de
banden boven water heeft we
ten te krijgen. Er moet welis
waar zo'n vijfendertig uur aan
opnamen van ons bij de BBC
zijn, maar het is een bekend feit
dat veel banden in de. loop van
de tijd zoek raken of heel lang
niet zijn te vinden."
„Ik keek bovendien op van de
kwaliteit van de muziek. Als je
nagaat: nu is de apparatuur in
radiostudio's perfect. Als er een
fout is te horen, is dat de schuld
van de betreffende artiest of
groep. Maar toen zaten de fou
ten niet alleen aan de kant van
de artiesten. Technisch ging er
zo veel mis. Ook ontbrak in die
tijd bij de mensen die de opna
men verzorgden kennis over ge
luidsweergave. Als de zang
stemmen maar duidelijk te ho
ren waren, was het al lang
goed."
Ontwikkeling
Wie dacht dat nostalgie zich nu
geheel heeft meester gemaakt
van Chris Simpson komt bedro
gen uit. „Ik vond het geweldig
om die opnamen weer te horen.
Ze zijn een weerslag van de mu
ziek die we toen maakten. En
het was goede muziek. Ik ben
blij dat die stukken bij elkaar
zijn gebracht op een cd. Ze vor
men een waar document. Je
kunt niet even terug om het zo
over te doen."
„En dat is meteen ook m'n
verweer tegen mensen die zeg-
gen: 'Je speelt nu wel heel an
ders, hè'. Mijn antwoord kan
niet anders zijn dan: 'Wat zou je
dan willen? Dat we nog steeds
hetzelfde speelden en op dezelf
de manier? Er ligt wel zesen
twintig jaar tussen. Het kan niet
anders dan dat de samenstel
ling van een groep verandert.
Het kan ook niet anders dan dat
de mensen in de groep zich blij
ven ontwikkelen, er andere
ideeën op gaan nahouden. Het
zou niet goed zijn als dat niet zo
„Als je c
Simon en Garfun-
kel nu zou vragen om 'The
Sounds of Silence' nu op pre
cies dezelfde manier als toen op
te nemen, zouden ze het ook
niet kunnen. Je moet alles in de
tijd zien en als het kan, moet je
de goede dingen van toen be
waren. Ik ben heel dankbaar dat
dat nu met de stukken van
Magna Carta is gebeurd."
„En verder werken we ge
woon door. We staan nu aan
het begin van een tournee van
twee maanden door Nederland.
We zullen zeker ook oud mate
riaal spelen, maar we gaan ons
niet in bochten wringen. Ik
speel nu al elf jaar met i inda,
mijn vrouw, samen. Op tournee
vullen we het programma aan
met een band, mensen die we al
jaren kennen. En het publiek
blijft ons trouw. Dat is op zich al
iets om dankbaar voor te zijn,"
Magna Carta, 14 januari in
Muzenhof, C. Gordynsingel 4
Leiderdorp. Aanvang: 20.15
Potter-expositie
5 weken verlengd
Het Mauritshuis in Den I laag
verlengt de tentoonstelling 't
Land van Paulus Polter met vijf
De exposi
tie
erken
de
tiende eeuwse schilder heeft
bijgedragen aan een aanzienlij
ke stijging van het aantal bezoe
ker:
het r
Van de opening op 8 novem
ber tot eind vorig jaar bezoch
ten 50.000 mensen de tentoon
stelling. Dat bracht het totaal
aan bezoekers van het Maurits
huis in 1994 op bijna 175.000
tegen 126.900 in 1993.
Ook de expositie op Paleis 't
egentiende
schilderijen uit de He
verlengd tot 12 maart. Op de
tentoonstelling van Paulus Pot
ter (1625-1654) is eveneens een
aantal werken te zien afkomstig
uit het museum in de Russische
stad Sint Petersburg.
theater
recensie wunand zeilstra
'Heerlijk dat Bertje d'r niet is' door Ern;
Sassen (tevens tekst) en Wivineke vai
Groningen. Regie: Aike Dirkzwager. Pia
no: Arthur de Bussy. Gezien: 7/1
schouwburg Leiden.
Het gaat op en af met de voor
stellingen van Erna Sassen. Vo
rig seizoen vormde ze een suc
cesvol duo met Bruun Kuijt. Ze
leek toe aan de grotere zalen.
Dat berekende revanche voor
haar, want daarvoor had ze op
grond van naambekendheid
(dankzij de televisieserie 'Me
disch Centrum We^t') al met
een soloprogramma in de gro
tere theaters gestaan. Die solo
stelde niet veel voor, en de stij
gende lijn sindsdien heeft ze in
haar nieuwe programma he
laas niet kunnen voortzetten.
Erna Sassen verspeelt de good
will die ze inmiddels had opge
bouwd.
In 'Heerlijk dat Bertje d'r niet
is' speelt ze samen met actrice
Wivineke van Groningen. Flet
is een slechte voorstelling, om
dat ze met uiterst mager en
zeurderig tekstmateriaal aan
de slag is gegaan.
Erna speelt een pas geschei
den vrouw die steun zoekt bij
haar buurvrouw. Relaties vor
men - heel nadrukkelijk of juist
tussen de regels door - het ge
spreksthema. De buurvrouw is
dan nog wel getrouwd, maar
de houdbaarheidsdatum van
haar huwelijk is ook al lang
verstreken. Erna speelt
(natuurlijk) het opstandige ty
pe dat onafhankelijkheid bin
nen een relatie opeist, Wivine
ke heeft een meer lijdzaam ka
rakter.
Het verhaal wordt verteld in
een paar scènes die muzikaal
aan elkaar zijn gelast. Die
montage is op zichzelf nog wel
aardig, alleen de intermezzi
zelf zijn tamelijk iel. Bovendien
heeft de pianist een merkwaar
dige rol in dit hutspotje van to
neelscènes met muzikale over
gangen. Hij hoort er in elk ge
val niet echt bij.
Om onbegrijpelijke redenen
speelt dit alles in een vrijwel
kaal toneelhuis en staat Erna
Sassen met grote regelmaat op
een tafel. De fletse teksten mis
sen een pointe, de voorstelling
kabbelt vijfenzeventig minuten
rimpelloos voort. Door alert te
reageren probeert Wivineke
van Groningen de vaart er in te
houden, i rna Sassen tracht te
ontroeren door met een wat
bonkige speelstijl haar kwets
baarheid achter geveinsde on
verschilligheid te verbergen.
Het haalt allemaal niets uit;
'Heerlijk dat Bertje d'r niet is' is
een jammerlijke misser en
hoort niet thuis in de grotere
theaters. Zelfs voor de kleine
zaal was deze voorstelling
hoogstwaarschijnlijk veel te
mager geweest.
Extra concert!
ROB DE NIJS
recensie marco van pelt
Nieuwjaarsconcert door De Leidse Har
moniekapel Werk van onder anderen Ja
cob de Haan, Rob Goorhuis, Mascagni,
Bach en John Miles. Dirigent. Johan Mar
tens. Gehoord: 8/1Lokhorstkerk, Leiden.
De Leidse Harmoniekapel begaf
zich met het nieuwjaarsconcert
op vreemd terrein. Naast de tra
ditionele optredens tijdens de
Anjeractie en de Drie-oktober
feesten was het dit jaar voor het
eerst dat de vereniging de beste
wensen muzikaal ten gehore
bracht. Tijdens het concert put
te de kapel uit haar zeer brede
repertoire. Van klassiek tot po
pulair, het was gisteren allemaal
in de Lokhorstkerk te horen.
Het openingsnummer 'Pasto
rale' van Jacob de Haan, en be
werkt door dirigent Johan Mar
tens, was duidelijk bedoeld om
nog eventjes in te spelen. Een
mogelijkheid die een tuba-spe
ler aangreep om zijn instrument
beter te stemmen. De indruk
wekkende rondreis door Spanje
die volgde, klonk al heel wat be
ter. In 'Cuatro Bosquejos Espa-
noles' ('vier Spaanse schetsen')
van componist Rob Goorhuis
maakten we in evenveel delen
kennis met het Spaanse tempe
rament. Muziek waarin vooral
de lage tonen van de tuba over
heersten. Ronduit opzwepend
was de liefdesdans die met zijn
ritmische trom onmiddellijk
aan Ravels 'Bolero' deed den
ken.
Met 'Intermezzo Sinfonico'
van Mascagni maakte dirigent
Martens een gedurfde en op
merkelijke keuze. De lijn van
het stuk is voor blaasinstrumen
ten namelijk moeilijk te volgen.
Bovendien beschikt de kapel
niet over een harp, die in het
origineel een belangrijke plaats
inneemt. De tweede klarinetten
dienden moeiteloos als een
goede vervanging. Daarna was
het, zo net voor de pauze, tijd
om de hippie-tijden te laten
herleven. Een bewerking van de
bekende musical 'Hair' zorgde,
gezien de meedeinende hoof
den van mensen in het publiek,
voor veel herkenning.
De ode aan Mozart in de 'Sin-
fonia Classica' van Ted Hug-
gens duurde wat lang en bracht
al snel verveling. Maar De Leid
se Harmoniekapel liet het pu
bliek wel even horen waar het
in een orkest om draait: schitte
rend samenspel, al waren de
trombones soms iets te nadruk
kelijk aanwezig. Het overbeken
de 'Air' van J.S. Bach, dat al ja
renlang op het repertoire van de
kapel prijkt, toonde aan dat de
klarinetspelers over voldoende
lucht beschikken: lang en mooi
zuiver hielden zij hun adembe
nemende partijen aan.
Als finale had Martens voor
het toepasselijke 'Music' van
John Miles gekozen, een stuk
dat de dirigent zelf bewerk had.
Met als resultaat een overweldi
gende partij voor de trompet
die messcherp inzette. Daarte
genover stond het zwakke mid
denstuk waarin het tempo ver
te zoeken was. De opzwepende
trombones in het slot maakten
echter alles goed. De tekst van
deze popklassieker mag zeker
van toepassing zijn op de leden
van De Leidse Harmoniekapel: 1
music was their first love, and it
will be their last'.
woensdag 18 januari a.s.
aanvang 20.15 uur
LEIDSE SCHOUWBURG
Reserveren: 071-131943
'Wantrouwen overheid tegen
verzamelaars misplaatst'
amsterdam gpd
Nieuwe musical
Antarctica
Zangeres en actrice Heddy Les
ter speelt een van de twee
hoofdrollen in de nieuwe Ne
derlandse musical 'Antarctica',
die op 6 november in Carré in
première moet gaan. Eddy van
der Schouw heeft de tekst ge
schreven, de muziek is van Bob
Groothuis met arrangementen
van Bert Stoots.
Antarctica wordt uitgevoerd
door het Musical- en Toneelge
zelschap Eddy van der Schouw.
De regie is in handen van Paul
van Gorcum. De cast bestaat
verder uit Gonda van der
Schouw, Wilfried Klaver, Basti-
aan'Verhorst en Martijn van der
Spek, aangevuld met negen
dansers en danseressen.
De musical gaat over de strijd
van milieuactivisten tegen ille
gale robbenjagers.
De overheid behandelt verza
melaars wantrouwig en steekt
in dat opzicht schril af bij ande
re landen. In de Verenigde Sta
ten, Duitsland en Frankrijk be
staan al lang wetten die schen
kingen en erflatingen van beel
dende kunst bevorderen, maar
in ons land blijft het in dal op
zicht bij mooie voornemens.
Het resultaat is dal kapitaal
krachtige verzamelaars soms
zelfs een eigen museum oprich
ten om hun collectie te laten
voortbestaan. Het is echter de
vraag of we daar op zitten te
wachten omdat Nederland met
800 musea al ruim genoeg be
deeld is.
Directeur R. de I>eeuw van het
Van Gogh Museum stelde dit
gisteren in zijn functie van bij
zonder hoogleraar rpuseumbe-
leid en geschiedenis van het
verzamelen, tijdens een forum
in het galeriecomplex Lijn
baansgracht in Amsterdam. Als
voorbeeld van zo'n nieuw parti
culier museum noemde hij het
Cobra-museum in Amstelveen:
„Het is de vraag of dat na twee
generaties nog bestaansrecht
zal hebben. Een goed museum
is immers meer dan een ruimte
met schilderijen aan de muur.
Daar horen ook allerlei onder
steunende activiteiten te wor
den georganiseerd."
Als contrast wees De Leeuw
met name op de Amerikaanse
situatie, waar verzamelaars in
het culturele leven in hoog aan
zien staan en de musea veel
profijt hebben van soepele
schenkingsregelingen. „In ons
land komen verzamelaars ech
ter vooral in de openbaarheid
als er bij hen wordt ingebroken
of als ze in financiële proble
men raken fcoals Joost Ritman.
En zelfs musea wordt door de
overheid een gebrek aan zelf
discipline verweten als ze kunst
willen aankopen", vatte hij zijn
ervaringen samen. In dat ver
band citeerde hij afkeurend
staatssecretaris Nuis van cul
tuur, die onlangs stelde: „Bewa-
zij kèn uit de hand lopen."
De forumleden bleken echter
geen hinder te hebben van de
beperkingen van de Nederland
se wetgeving en lieten hun pas
sie ongehinderd de vrije loop.
„Het is de enige gezonde onge
neeslijke ziekte die er bestaat.
Het verzamelen is enerverend
en onderhoudend en boven-
dien ben je altijd een graan KI'
ziene gast", zei onder meer De
borah Wolf, adviseur van de
ABN AMRO Kunststichting. Dat
verzamelaars niet over een dik
ke portemonnee hoeven te be
schikken, benadrukte Benno
Premsela, eigenaar van een col
lectie met een grote reputatie:
„Het is vooral belangrijk een
antenne voor kwaliteit te heb
ben. Als iets te duur wordt, kijk
ik weer naar een nieuwe jonge
kunstenaar uit. Zo zit ik nu met
een huis vol spullen waar ik van
houd en wat er in de toekomst
mee gebeurt, interesseert mij
Het galeriecomplex Lijn
baansgracht heeft tot 18 januari
een aantal exposities van verza
melaars in huis. Een van hen Is
restaurateur I/juise Wijnberg
van het Stedelijk Museum in
Amsterdam, die bij galerie
Schoo het resultaat van haar
passie voor Indiase kunst laat
