Omniversum
Te gast bij het gezin Klaassen
Toerisme
Toveren met film
0
DINSDAG 3 JANUARI 1995
REDACTIE: ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
EISBERICHTEN
De kortebaan
Tot en met april 1995 is in het Eerste Friese
Schaatsmuseum in Hindelopen een ten
toonstelling te zien over de geschiedenis
van de kortebaan in Friesland. Voor de ex
positie hebben tientallen Friese kortebaan-
schaats(t)ers materiaal en foto's afgestaan.
Piet de Boer kreeg extra ruimte. De veehou
der uit Jellum werd 11 keer Nederlands
kampioen. Uiteraard is de normale exposi
tie - een overzicht van alle Friesche Elfste
dentochten - eveneens te zien.
Hurtigrute renoveert
OVDS, rederij/exploitant van de befaamde
Hurtigrute, de bootdienst die de verbinding
onderhoudt tussen het Noorse Bergen en
het aan de Russische grens liggende Kirke-
nes, gaat haar schepen renoveren. Omdat
het aantal passagiers de laatste jaren een
explosieve stijging heeft doorgemaakt, werd
tevens opdracht gegeven voor de bouw van
drie nieuwe boten. Deze komen in de loop
van 1996 in de vaart. De Hurtigrute, die op
haar reis 34 havens aandoet, bestaat al
meer dan honderd jaar. Naast goederen,
vervoeren de schepen passagiers, waaron
der een steeds groter wordend aantal passa
giers.
Info: Norske Turist Service, Heemstede,
telefoon 023 - 28 98 56.
Op Lemen Voeten
Zojuist verscheen het decerpber-nummer
van het wandeltijdschrift Op Lemen Voeten
met daarin artikelen over onder meer Ame
land, Overflakkee en het onbekende gebied
tussen IJssel en Veluwezoom. Ook is in het
magazine, ditmaal bijna geheel gewijd aan
wandelen in Nederland, een interview op
genomen met Toos Goorhuis, een van de
ontwerpsters van het langste en daardoor
misschien wel befaamdse route van Neder
land, het Pieterpad. Op Lemen Voeten is
verkrijgbaar in de boekhandel en kost 7,95
per nummer.
Langlaufen
In Schonach in het Zwarte Woud worden
tussen 8 januari en 12 maart ook dit jaar
speciale weken voor Langlaufers georgani
seerd. Een driedaagse cursus is in de prijs
(vanaf 324 DM) inbegrepen.
Info: Kurverwaltung Schonach, telefoon
(vanuit Nederland) 00 49 77 22 603.
Ski-solisten
Mallnitz (Karinthië/Oostenrijk) heeft er al
aan het einde van de jaren tachtig naam
mee gemaakt: skiweken voor solisten. Ze
vinden ditmaal plaats in de periode van 14
tot en met 28 januari. Het dorpje aan de
voet van de ruim drieduizend meter hoge
Ankogel biedt all in-arrangementen aan
voor 4.100 Shilling (circa 650 gulden), ski
pas inbegrepen. Langlaufers kunnen voor
2.950 Shilling (480 gulden) terecht. Uiter
aard wordt de vrijgezellenstamtafel in de
Socker Hütte tijdens de solisten-weken da
nig uitgebreid.
Info: Fremdenverkehrsgesellschafft Mall
nitz, telefoon (vanuit Nederland)
00 43 47 84 290.
Ski-aanbieding
Touroperator Helvetia trekt sinds jaar en
dag nogal wat belangstelling met ski-reizen
naar respectievelijk Davos, Lenzerheide en
Arosa in Zwitserland. De prijsstelling (999
gulden voor 7 dagen half pension in een
uitstekend hotel, inclusief zesdaagse skipas)
zal daaraan niet vreemd zijn geweest. De
aanbieding bleef, maar de prijs werd ver
hoogd: 1.111 gulden. Van de offerte kan al
leen gebruik worden gemaakt in de perio
des van 7 januari tot 4 februari en van 4
maart tot 22 april.
Info: Helvetia te Rhenoy, telefoon 03458 -
2200
Ontdek de wereld
Touroperator IJsland-Tours is aangesteld
als Nederlands agent van 'Discover the
World', een Engelse organisatie die zich-be-
zighoudt met reizen waarin het kijken, foto
graferen en het op de video zetten van die
ren als dolfijnen, olifanten, schildpadden,
apen en uiteraard de tegenwoordig onver
mijdelijke walvissen het middelpunt vor
men. Het programma wordt uitgevoerd
over de hele wereld.
Info: IJsland-Tours Amsterdam, telefoon
020 - 66 46 179.
Linde-wandeling
In het 'dal' van de Linde, een riviertje dat
een paar kilometer ten zuidoosten van Wol-
vega door een moerasgebied loopt, heeft It
Fr)'ske Gea een wandeling uitgezet van circa
7 kilometer. Het traject voert de wandelaar
door een mélange van bosjes, singels en
weilandjes. Ook is er een observatiehut
neergezet. Geadviseerd wordt een paar
laarzen meegenomen. Begin- en eindpunt,
het VW-kantoor te Wolvega waar ook na
dere informatie kan worden verkregen.
Info: VW Wolvega, telefooiï 05610 -
11 7 11.
Tegen een gloeiendhete julimaand kan zelfs het Omniversum niet op.
Soms slaat hij ietwat door. 'Eerste in
Europa', 'een unieke combinatie van
supergrootbeeld film- en digitale
sterrenprojectie' en 'veertig luidspre
kers en zes subwoofers die voor een
onvergelijkbaar zeskanaals superste
reo effect zorgen'... Geert Geertsma is
tot over z'n oren verliefd op het Om
niversum. Tien jaar geleden werd hij
- tegelijk met de opening - directeur
van de Haagse halve bol-bios en het
heeft er verdacht veel van weg, dat
hij ook het 25-jarig jubileum nog als
baas zal willen meemaken. Kan net.
Geertsma is vijftig.
ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
Het Omniversum laat zich niet beschrijven.
Het Imax-systeem in bolvorm, jawel. Maar
de leek, die niet eens weet hoe cinemasco
pe in elkaar steekt, doet met dergelijke in
formatie erg weinig. Het Omniversum, Een
Spannend Avontuur in Ruimte en Tijd,
moet je zelf zien. Niet dat je dan snapt hoe
een filmprojector zoveel beeld en kleur op
de binnenkant van een reusachtige halve
voetbal kan slingeren. Maar je weet in elk
geval wat je overkomt.
Hoewel... Alles zie je nooit. Of je moet de
beschikking hebben over een lenige, op ko
gellagers draaiende nek. Stap eens in een
andere wereld, verzoekt de folder in de zo
veelste (bij voorbaat machteloze) poging te
beschrijven wat de bioscoopbezoeker onge
veer te wachten staat. Voor hetzelfde geld
had er kunnen staan: 'Geef u ogen de ruim
te'. Zegt ook niets over het gebodene.
Tot nu toe bezochten ruim drie miljoen
mensen het theater. Meer dan verwacht.
Niettemin had Geertsma zich een vrolijker
jubileumjaar voorgesteld. Misschien dat hij
zijn verwachtingen te hoog had opge
schroefd, wie zal het zeggen. Maar een be
zoekcijfer, dat ten opzichte van het jaar
daarvoor, met twintig procent achterloopt,
bevalt hem niets. Akkoord, tegen zo'n gloei
endhete julimaand, zal zelfs het grootste in-
door-spektakel het altijd afleggen. Maar
daarom mag een Omniversum nog wel pro
beren terug te slaan.
Vandaar het offensief dat tijdens de jubile-
ummaand (december 1994) werd ingezet.
Met een splinternieuwe film ('Destiny in
Space') in de hoofdrol. Volgens Geertsma -
helemaal onpartijdig is zijn visie natuurlijk
niet - de ultieme Omniversum-rolprent tot
nu toe. Maar is de grap er onderhand toch
niet een beetje af? Lijkt een film als 'Is daar
iemand?' qua benadering niet erg veel op
'Antarctica' en 'Antarctica' niet erg veel op
'Destiny in Space'? Wordt het niet eens tijd
voor een ordinaire speelfilm? Zal er niet
eens naar Disney's drie-dimensionale Ep-
cot-theater in Orlando moeten worden ge
keken, waar de bezoekers eerst reusachtige
muizen de zaal in zien rennen en ze vervol
gens - dolle pret - nog langs hun kuiten voe
len kriebelen ook?
Geertsma lijkt niet ongevoelig voor enige
modernisering. Onderzoek heeft uitgewe
zen dat 93 procent van de bezoekers na af
loop van de voorstelling tevreden naar de
uitgang schuifelt. Maar - beseft ook de di
recteur - geen mens mag verwachten dat
over enkele jaren hetzelfde percentage zal
worden behaald als de trein over één en
hetzelfde spoor blijft rijden. Modernisering
is noodzakelijk. Meer activiteiten (zodat het
publiek twee uur in plaats van één uur in
het theater zal doorbrengen) en films, ge
maakt door gerenommeerde regisseurs en
cameramensen (Geertsma: ,,Er staat een
aantal absolute toppers te trappelen") zul
len het bezoekcijfer moeten opkrikken tot
400.000 of daaromtrent.
Bovendien lonkt 1996, het jaar waarin 'Een
Eeuw Cinema' all over the world zal worden
gevierd. Ook in het Omniversum? Geerts
ma: „Juist in het Omniversum. Als er één
plek is waar je kunt zien hoe je met film
kunt toveren, is het wel in een theater als
het onze."
Duivelskunst in een poppenspe(e)hmuseum
DALFSEN ANNEMIEK VAN DER VEGT
Jan Klaassen blijft altijd bestaan.
Blaast hij zijn laatste adem uit,
dan kaatst zijn kin die terug zijn
neus in. De hoofdfiguur van de
Oudhollandse poppenkast heeft
alle uiterlijke kenmerken, die een
man lelijk maken. Zijn kromme
reukorgaan is groot en rood door
Jans onuitputtelijke liefde voor de
jenever. Zijn kinnebak steekt zó
ver vooruit dat de onderkaak bijna
de neus raakt. Het zijn herkenbare
karakteristieken, die de onverbe
terlijke schelm Jan Klaassen al
eeuwenlang geliefd en dus ook
onsterfelijk hebben gemaakt bij
jong en oud.
In het Poppenspe(e)lmuseum van
Otto van der Mieden aan de rand
van Dalfsen (tussen Zwolle en
Ommen in Overijsel) kan een reis
je worden gemaakt door de vrolij
ke en spannende historie van het
poppentheater. Volgens spullen-
baas Van der Mieden, zelf pop
penspeler, is een poppenspelmu
seum eigenlijk een begraafplaats.
De poppen zijn namelijk aange
kocht van collega-spelers, die de
concurrentie niet meer aankon
den. En poppen, waar nooit meer
voorstellingen mee worden gege
ven, zijn levenloze dingen. Het is
om die reden een ware kunst de
poppen in het museum tot leven
te brengen. Het Dalfser Poppens-
pe(e)l museum oogt echter der
mate speels en kleurrijk, dat je al
bij de entree het gevoel hebt een
groot feest binnen te stappen. Het
aangename geklingel van klokjes
verhoogt dfat gevoel.
Jan Klaassen en Katrijn zijn als ro
de draad van het museum in feite
de gastheer en gastvrouw op de
poppenparty. Ze leiden de bezoe
kers rond langs hun vele knotsgek
ke en doldwaze familieleden en
hun fraaie kast-behuizingen uit al
lerlei delen van de wereld. De col
lectie bevat wajang-figuren, ma
rionetten, hand-, stang- en stok-
poppen, schimmenspelen en pa
pieren theatertjes, snuisterijen
met op de poppenkast geïnspi
reerde afbeeldingen, boeken, fo
to's van onder anderen Teun
Hoeks en Erwin Olaf, prenten en
affiches. In het museum bevindt
zich bovendien een poppenspel
bibliotheek met drieduizend boe
ken, waaronder vele antiquari
sche, tijdschriften vol wetenswaar-
digheden over het volkspoppen
theater en een archief.
Baby
Hetty Paërl maakte, samen met
museumeigenaar en poppenspe
ler Otto van der Mieden, een
kwartetspel over het poppenthea
ter met de titel 'Heb jij voor mij de
baby van Katrijn?' De vitrines in
het Poppenspe(e)lmuseum wer
den op basis van de kaarten uit
het kwartetspel ingericht. Zo staan
onder meer de volkspoppenkast,
figuren uit de Commedia delTArte,
poppenbeesten, kluchtfiguren en
trucpoppen centraal. Maar ook
het vriendelijke en slimme boska-
boutertje Paulus heeft een vitrine
weten op te eisen voor hem en
zijn vrienden Kra-kras de kraai,
Kenorrepoere de beer en de defti
ge raaf Salomo. Helaas voor hem
ontbreekt heks Eucalypta even
min. Bezoekers leren dat Paulus in
de winter van 1944 op Terschel
ling uit de hand van Jean Dulieu,
de artiestennaam van Jan van
Oort (1921), geboren werd.
In het museum wordt verteld dat
poppenspelers duivelskunstenaars
zijn, die zelf de poppenkast, pop
pen en decors maken en in het
spel de poppen een eigen karakter
en stem geven. Jean Dulieu, is ook
zo'n duivelskunstenaar als schrij
ver, tekenaar, leverancier van
stemmetjes en teken- en poppen-
filmmaker. Bovendien speelde hij
als violist in het Concertgebouw
orkest.
Een vertederende blikvanger is de
verzameling papieren theaters. In
de vorige eeuw spaarden kinderen
vlijtig hun zakgeld bij .elkaar 1
bouwplaat-prenten waaruit een
papieren theater kon worden ge
vormd. De decors en acteurs in
zo'n theater waren eveneens van
papier. In Engeland gaven de uit
gevers vooral prenten uit met af
beeldingen uit voorstellingen die
op dat moment in de echte thea
ters gingen. Kinderen en ook vol
wassenen konden dan zo'n spek
takel in sterk verkorte versie na
spelen.
Ondanks hun afschrikwekkende
uiterlijk vormen de duivel en de
Dood van Pierlala (krijtsnavel) een
bron van plezier in de poppen
kast. Jan Klaassen kan altijd reke
nen op veel bijval, wanneer hij die
vervaarlijke vijanden met zijn on
afscheidelijke knuppel bestrijdt en
ze in de diepte van de poppenkast
laat verdwijnen. In het verleden
was daarnaast het verhaal van
Faust, die zijn ziel aan de duivel
verkocht, heel geliefd. Het stuk
was vooral zo populair, omdat de
hellevaart van Faust op een spec
taculaire manier gepaard ging met
donder en Bengaals vuur. In de
volkspoppenkast gluurt de dood
voortdurend om de hoek, maar
rouw en treurnis zijn er niet bij.
Met de figuren die de dood sym
boliseren, wordt namelijk de zin
van het leven extra benadrukt.
Voorstellingen in het theatertje
door poppenspelers uit binnen-
en buitenland zijn er doorgaans
elke eerste woensdag en derde
zondag van de maand. In het
seumbuffet of in het restaurant
kan men een 'Koffie Katrijn
'Cafetière Guignol' of een 'Euca-
lyptaflensje' bestellen.
Het Poppenspe(e)lmuseum ligt
aan de Haersolteweg 9-17, Buit
tenplaats Gerner in Dalfsen, tele
foon 05293 - 1569. Openingstij
den: dinsdag tot en met zondag,
11.00-17.00 uur.
Alleengaanden staan
tijdens vakantie
niet meer alleen
De anderhalf jaar geleden opgerichte Ver
eniging Vakantie Partners (WP) blijkt aan
te slaan. Volgens voorzitter en oprichter
Paul Borsboom in het Brabantse Rijswijk
zijn dit jaar dankzij het lidmaatschap al
honderden alleenstaanden met zijn tweeën
of in groepjes op vakantie geweest. Doel
van de vereniging is het met elkaar in con
tact brengen van 'solisten' die op vakantie
willen, het samenstellen van vakantiegezel
schappen, het opkomen voor de belangen
van alleengaanden en het organiseren van
groepsvakanties. Van degenen die zich tot
nu toe als lid hebben aangemeld, is de
jongste 22 jaar en de oudste 86. Wie de ru
briek 'Partnertjes' in het verenigingsblad De
Vakantiepartner opslaat, ziet dat het aan
bod in hoofdzaak komt uit de categorie bo
ven de veertig jaar.
Paul Borsboom zegt tot de oprichting te zijn
gekomen, omdat het aanbod van verzorgde
reizen voor alleengaanden zijn inziens be-
droevend laag is. ,,Wij willen het aanbod
stimuleren. Desnoods gaan we zelf reizen
organiseren. Ook willen we door strak on
derhandelen met hotelhouders iets gaan
doen tegen de toeslagen die worden ge
vraagd voor eenpersoons kamers. Die kun
nen oplopen" tot 81 procent van de reissom.
Gemiddeld betaal je 25 procent meer."
Borsboom kwam tot zijn initiatief na in
1992 een winterse vakantie te hebben door
gebracht in Schotland.Alleenstaanden
kregen de slechtste kamers van het hotel.
Het duurde dagen voor je die een beetje
warm had gekregen. Ook op die reis merkte
ik weer dat het personeel je als alleenstaan
de liever ziet gaan dan komen. Tijdens het
kerstdiner kwamen wij met een paar ande
ren tot de conclusie dat er eigenlijk een
soort belangenvereniging zou moeten ko
men. Inmiddels hebben we elfhonderd le
den. En dat terwijl we nog nauwelijks recla-
me hebben gemaakt."
De Vereniging Vakantie Partner (WP) is
aangesloten bij het Platvorm van organisa
ties voor alleenstaanden in Den Bosch, het
PLOA, dat ook een jaarlijkse gids uitgeeft. J
Het lidmaatschap van de WP kost 65 gul
den per jaar. Voor informatie en aanmel- 1
ding: WP, Almweg 1Postbus 9, 4284 ZG
Rijswijk NB, tel. 01832 - 3354.
Fins Verkeersbureau
Het Fins Verkeersbureau is verhuisd en nu j
gevestigd op het Johannes Vermeerplein 5,
1071 DV Amsterdam. Het telefoonnummer c
blijft ongewijzigd: 020-6719876.
Reis naar de dood
Liefhebbers van begraafplaatsen, cultuur er
cultussen rond de dood kunnen thans ook
terecht bij het reiswezen. De in Hengelo ge
vestigde touroperatör Natuur Cultuur Rei
zen biedt de eerste georganiseerde reis op 7
dit gebied aan. Dat wordt een weekje Italië
in september volgend jaar. Met kijkjes op
dodenakkers, bezoeken aan catacomben,
historische kerken en monumenten die me
de dood te maken hebben, steengroeven
waar grafstenen worden uitgehakt, een kis-
tenmakerij, een crematorium en met lezin
gen en het zingen van vespers in een crypte
toe.
De reis is in eerste instantie bedoeld voor
betrokkenen met het uitvaartbranche en r
voor mensen met een bijzondere belang- s
stelling van de dodencultuur, maar ieder
een kan intekenen. Het reisbureau rekent c
op ten minste één volgeboekte reis met 25 t
deelnemers, die er elk minimaal 2.500 gul
den voor over moeten hebben. Het reisplan
wordt ondersteund door Teleac, die op dit
moment via de televisie een cursus over
uitvaartcultuurverzorgt.
r
r
Campings reserveren
Zojuist verscheen de nieuwe brochure van e
Interreservation uit Purmerend, het reser- v
veringsbureau voor Franse kampeerterrein
nen. In de folder zijn de gegevens opgeno-, v
men van bijna honderd drie- en vierster-
ren-campings. Nieuw zijn bestemmingen
in de Dordogne, de Ardèche, de Alpen en t;
aan een deel van de kust. Nieuw is ook de d
on-line service waardoor via de PC het hel^j
etmaal kan worden nagegaan waar nog
plaatsen vrij zijn. Verder is in de brochure j*
een lijst opgenomen van pendelbussen tl
naar diverse Franse regio's.
Info: Interreservation 02990 - 28027. Je
Azië over Indonesië <i
-S]
Het december-nummer van maandblad jG(
Azië is voor een groot deel gewijd aan Indoj,
nesië. Aandacht wordt besteed aan onder j11
meer Flores, Ambon en het kleine eilandjé 1
Yamdena, waar de houtkap van het tro
pisch regenwoud min of meer werd gestop)
door een volksopstand. Verder in Azië ook
een reportage over een befaamd wandeltra
ject in Nieuw-Zeeland en verhalen over Oe
zbekistan en de Blue Mountains in Austra
lië. Het blad kost per nummer 9,95 en is
verkrijgbaar bij de boekhandel.
