Twaalf dames zonder goklust
Legendarische Moe's appeltaart
jlet huis gevuld met de zwaarzoete
ucht van zelfgebakken oliebollen
Het Gesprek van de Dag
Verstekeling
"Gebrom van
(vliegtuigen
live' op cd
Etiketten
Cola helpen
weeshuizen
WOENSDAG 28 DECEMBER 1994
'f If achter het vet of toch maar een kraampje pakken?
8ld en Nieuw is niet compleet
nder vuurwerk of oliebollen,
rwijl buiten de pijlen het
:htruim zoeken, liggen bin-
fen de goudbruine bollen hoog
pgetast op een schaal. Een
[arsje laat zijn licht vallen op
p flinterdunne laag poedersui-
ir, die de illusie van een witte
Ecembermaand levend houdt,
roeger, toen het nog wel altijd
keeuwde tijdens de feestda-
tn, trok moeder zich een dag
jor de jaarwisseling gewoonte-
ftrouw terug in de keuken. Bo-
A»n de hete pan zwoegde zij op
p onmisbare traktaties. Nog
agen daarna was het huis ge-
lild met de zwaarzoete
kklucht.
oe anders is de voorbereiding
p de laatste dag van het jaar
genwoordig. 's Middags even
ings de kraam om de kant en
V are oliebollen te halen en de
Zplgende morgen herinneren
X leen de resten poedersuiker
de bank nog aan de traditio-
?le lekkernijen. Bovendien
7j?bben de Oudhollandse smul-
ollen tegenwoordig steeds
|eer een decoratieve functie op
Ifel. Als snack worden ze ver
rongen door toastjes, borrel-
ppjes en slaatjes. Is er in de ge-
feratie van thuismenu's en fast
id nog wel ruimte voor de
iuisbakker?
n steekproef in een Leids
inkelcentrum levert een pover
jsultaat op. Van de tientallen
lorbijgangers zeggen er slechts
m handvol de oliebollen nog
iuis te bakken. De voomaam-
je reden om de pan in de kast
laten, duiden de niet-bakkers
ijna unaniem aan met „teveel
loe". De rommel in de keu-
•n en de doordringende
aklucht die te lang blijft han-
;n, zijn de grootste struikel-
lokken. Sombere voorspellin-
en als „ze mislukken toch" en
aangebrande oliebollen is ook
J iks" sluiten voor velen bij
jorbaat al de deur voor een
luisgebakken oliebol,
e charme van het zelf maken
hem vooral in de traditie,
elf bakken, omdat dat al jaren
Een Zimbabwaanse jongen is
er vorige week bijna in ge
slaagd om als verstekeling
aan boord van een KLM-
vliegtuig naar Amsterdam te
vliegen. De tienjarige Ish-
mael Nyemba had ticket
noch reservering, maar bleef
doodeenvoudig in de buurt
van een grote familie staan.
Ishmael werd pas na de start
uit Harare ontdekt, toen voor
in het vliegtuig verwarring
over de bezetting van de
stoelen ontstond. Ishmael zei
dat zijn moeder Margaret
achterin zat. Ze waren op
weg naar een oom in Am
sterdam voor de kerst, be
weerde hij. Het adres dat de
jongen opgaf, bleek echter
vals.
Hoe Ishmael zowel door de
immigratie- als douanecon
trole is gekomen, wordt nog
onderzocht. De KLM vraagt
zich echter niet af hoe Ish
mael langs de incheck-con-
trole is gekomen. „Kinderen
checken nooit in en hij was
bij een gezin met heel veel
kinderen gaan staan", zegt
een woordvoerder.
Ishmael is tijdens een tus
senstop in Johannesburg van
het vliegtuig gehaald en weer
terug naar Harare gevlogen.
,De twee tussenliggende
nachten heeft hij bij lokaal
KLM-personeel in huis door
gebracht. Men was erg over
tem te spreken, het schijnt
een leuke, pientere jongen te
zijn."
zo gaat in de familie. Met moe
ders of grootmoeders recept in
de hand aan het fornuis. Voor
het voortzetten van de familie
gewoonte nemen de 'traditie-
bakkers' een beetje rommel en
een keuken met een luchtje
graag voor lief. Het oliebollen
bakken hoort er gewoon bij,
vinden sommigen: „Lekker in
de keuken staan en dan op ou
dejaarsavond met de hele fami
lie van je eigen oliebollen smul
len."
De meeste thuisbakkers vinden
hun eigen fabrikaat veel lekker
der dan gekochte oliebollen.
Maar dat is niet voor iedereen
een argument: „De voldoening
en de sfeer zijn bij het bakken
van je eigen oliebollen groter.
Over de smaak zou ik niets dur
ven zeggen," vertelt een oudere
vrouw die bij de oliebollen-
kraam „als voorproefje" twee
oliebollen bestelt, maar op 31
december zelf bakt.
Zelf bakken volgens oma's re
cept gaat als volgt: (goed voor 20
stuks) 225 gram bloem; 2 dl
melk; 1/2 eetlepel gist; 60 gram
rozijnen; 40 gram krenten; zout;
mespunt kaneel; 1/2 ei. Maak 1
dl melk lauw. Vermengde gist
met het halve ei. Giet de melk op
de gist en laat dit 10 minuten
staan. Was de krenten en rozij
nen. laat ze uitlekken in een zeef
en droog ze in keukenpapier.
Doe de gezeefde bloem, het zout
en de kaneel in een kom. Maak
een kuiltje in de bloem en
schenk daar het gist/ei mengsel
in. Vanuit het midden roeren tot
een stevige dikke massa. Gelei
delijk verdunnen met de rest
van de melk. Voegde krenten en
rozijnen toe. Laat het beslag op
een warme plaats een uurtje rij
zen. Vorm met twee lepels, die
tevoren even in de hete olie zijn
gehouden, de oliebollen. Bak ze
in twee minuten gaar. Laten uit
lekken in een vergiet met keu
kenpapier.
Volgens de professionals is het
niet zo verwonderlijk dat steeds
meer mensen kiezen voor een
oliebol van de oliebollenkraam.
Als je in goede olie wilt bakken
is dat niet goedkoop. En dan
kun je die olie maar een keer
gebruiken, dus dat is niet erg
economisch," verklaart A.
Goeman van de kraam op het
Bevrijdingsplein. De mensen
die thuis bakken, zullen dat vol
gens de beroepsbakker vooral
uit nostalgische overwegingen
doen, niet zozeer uit praktische.
„Ik ben hier het hele jaar mee
bezig, dus dan krijg je er han
digheid in. Als je maar een keer
per jaar bakt. kan het soms wat
lastiger gaan. Je blijft met veel
rommel zitten en dat vinden
mensen niet leuk. Oliebollen
moet je alleen bakken als je echt
hart voor de zaak hebt, anders
lukt het niet."
Oliebollen bakken met je hart
kan bijvoorbeeld zo: (goed voor
lOOstuks) 1 1/2 kg bloem; 1 1/2
liter melk, 100 gram boter of
margarine, 30 gram zout, 100
gram gist, 100 gram suiker, 2
appels, 80gram krenten en 120
gram rozijnen. Roer gist met wat
lauwe melk tot een glad papje.
Doe de bloem met het zout in
een grote kom. Voeg eierdooiers,
suiker, gesmolten boterengist-
papje toe. Doe er langzaam de
rest van de lauwe melk bij en
klop het mengsel luchtig, zodat
de klontjes uit het deeg gaan.
Whs de krenten en rozijnen.
Droog ze tussen een doek en
voeg ze met de gesnipperde ap
pels bij het beslag. Laat het be
slag op een lauwwarme plek on
geveer 1 1/2 uur rijzen. Vorm
met twee lepels, die tevoren even
in de hete olie zijn gehouden, de
oliebollen. Bak ze langzaam
bruin en gaar. Laten uitlekken
in een vergiet met keukenpapier.
Hart voor de zaak, dus. Gesterkt
door een oeroude traditie en
het vooruitzicht op een gezelli
ge oudejaarsavond, moet dat
geen probleem zijn voor de vol
houders die nog zelf hun olie
bollen willen bakken. Ondanks
het aanbod van makkelijke al
ternatieven op elke straathoek,
laten veel Nederlanders ieder
jaar weer de voldoening van een
eigen creatie zwaarder wegen
dan de moeite die het intensie
ve werk kost.
ERIC DE JAGER.
FOTO BEN DE BRUYN
■rsclubje - v.l.n.r. H. Booij, N. de Jong, P. Hazenberg en J. Kleijn - buigt zich over de beurspagina
Beleggingsclubje probeert de economie te doorgronden
Het idee dat een
clubje per definitie uit is op gro
te winsten, lekker gokken en
klakkeloos met grof geld spelen,
werpen ze ver van zich. Ze doen
het om meer inzicht te krijgen
in het reilen en zeilen van de
economie. Om de beurspagina
van de krant te kunnen lezen,
om te begrijpen wat er in de be
drijven omgaat. „Het bedrijfsle
ven heeft een enorme invloed
'op de maatschappij. Om de
ontwikkelingen te kunnen vol
gen en begrijpen, moet je ge
woon weten wat er in de bedrij
ven omgaat."
Jet Kleijn (65) is één van de
twaalf vrouwen die in Leider
dorp een beleggingsclubje vor
men. Twaalf vrouwen (van 45
tot 64 jaar) en één man - een
gepensioneerd econoom - die
de dames adviseert. Het twaalf
tal begeeft zich sinds februari
van dit jaar 'in de wereld van
aandelen, opties en dividend'.
Onder de paraplu van de Ne
derlandse Vereniging van Huis
vrouwen zitten de dames in een
beleggingsstudieclub. Onlangs
zijn, mede dank zij de goedkope
bemiddeling van de Rabobank,
de eerste aandelen aangekocht.
"We hebben Ahold en
ABN/Amro aangeschaft. Die
staan beide erg zeker", vertelt
H. Booij. Zij is 'bij de club geko
men' om niet langer afhankelijk
te zijn van een beleggingsfonds.
„Ik had via een tussenpersoon
wat aandelen gekocht. Dan be
taal je provisie en heb je zelf
nauwelijks binding met je zaak
jes. Door de club leer ik het zelf
te doen."
Het gaat er daar in Leiderdorp
uiterst serieus aan toe. ledereen
heeft de taak een aantal fond
sen bij te houden en te waar
schuwen als het een bedrijf zó
voor de wind gaat dat aanschaf
van aandelen raadzaam lijkt.
Hoewel er met de eerste inleg -
elk kwartaal stort elk clublid 50
gulden - nog niet zo barbaars
veel te sjoemelen valt, zijn er al
financiële controleurs aange
steld. Ook heuse statuten en
een strikt reglement zijn aanwe
zig. „We willen lid worden van
de Nederlandse Centrale Ver
eniging van Beleggingsstudie
clubs", licht Nan de Jong toe.
Studie, dat is waar het voor alle
drie vrouwen om draait. „Kijken
of je slim genoeg bent, Of je vol
doende handigheid hebt om
precies het juiste te doen", zegt
Kleijn. Booij noemt ook het as
pect van de onafhankelijkheid:
„Geld is zelfstandigheid. Kennis
over het omgaan van geld ver
groot die zelfstandigheid."
Binnenkort storten de cluble
den weer in totaal 600 gulden
en kunnen er weer enkele 'stuk
jes' (want zo heet dat in vakter
men) worden aangeschaft.
Booij voelt wel wat voor Delft
Instruments, adviseur P. Hazen
berg bepleit Fokker. „We moe
ten er dus nog eens rustig over
praten wat het uiteindelijk
wordt".
Zelfs al zou er grof geld mee te
verdienen zijn, dan nog zouden
geen van de vrouwen aandelen
in de bonthandel of oorlogsin
dustrie kopen. „Jammer genoeg
liegtuigen met zuigermotoren
erdwijnen, maar hun geluid
left voort. De Dutch Dakota
ssociation (DDA) heeft op een
ompact disc het gebrom van
ropellerkisten geregistreerd.
Inder de 61 zogenaamde tracks
oort de liefhebber toestellen
ls de DC-3, DC-6, C-l 18, DC-7
n Convair-240 starten en over-
liegen. Ook de Viscount, de
lerald, de Electra en de Cana-
lair CL-44 zijn 'live' aanwezig
^ip de cd.
>e prijs voor de disc bedraagt
9,75 en daar komen nog 6,00
erzendkosten bij. Inlichtingen
lij de Dutch Dakota Associa-
ion, Postbus 75090 1117ZP
ichiphol, tel. 020 - 6010132.
Aan hoefijzervormige bars
of aan leestafels. Overal
zie je ze zitten. De
stamgasten. Ze behoren
bij het meubilair van café
of kroeg. Meestal hebben
ze hun vaste stek, nooit
hoeven ze te bestellen,
want de kastelein kent het
recept. Als ze doodgaan,
durft een tijdlang
niemand op hun plaats te
gaan zitten. Alsof ze er
nog zijn.
In aflevering 14 aandacht
voor café De Twee Wezen
aan de Oude Haven in
Sassenheim. De
dorpskroeg is hét café
voor Sassenheim en
omgeving en al ruim
twaalf jaar het vaste
stekkie van Ruud Hencsei
(35). „Knus, gezellig,
sociaal en gemoedelijk,"zo
omschrijft hij het café.
„En daarmee doe ik het
nog tekort."
Stamgast Ruud Hencsei: „Als je alleen een biertje wil, krijg je alleen een biertje."
FOTO HOLVAST/MARK LAMERS
De Twee Wezen in Sassenheim
De kleine, L-vormige
mer is goed gevuld. Alle plaat
sen zijn bezet, maar het is toch
rustig genoeg voor een praatje.
Terwijl het vooral jeugdige pu
bliek strijdt om de eer bij een
spelletje schaken, klaverjassen
of darts, gooit Ruud Hencsei uit
Lisse zijn glas melk achterover
en besluit daarmee zijn lunch.
„Vroeger kwam ik vooral 's
avonds en in het weekend,
maar tegenwoordig zit ik hier
overdag voor een kopje koffie,
een broodje en een krant." Dat
hij zo makkelijk overstapt van
de hectiek van het weekend
naar de rust van de door-de-
weekse ochtend, is volgens de
Lissenaar tekenend voor de vele
gezichten die zijn stamkroeg
heeft. „Je kunt hier net zo mak-
.kelijk alleen zitten, als met een
vriendengroep. Er is altijd wel
iemand die even een babbeltje
wil maken, maar als je alleen
een biertje wilt, krijg je alleen
een biertje."
En bier hebben ze in De Twee
Wezen in overvloed. Als lid van
de alliantie van biertapperijen,
heeft de waard de beschikking
over maar liefst zeventig ver
schillende biersoorten. Aan de
muur prijkt een lijstje met spe
ciale 'kerstbieren' voor de
maand december. De ware lief
hebber kan in Sassenheim ge
nieten van de prachtige merken
'Yndejaarsbier', 'Stille Nacht' en
'Christmas Beer'. Voor wie door
de winterse kou zijn trek in het
gerstenat verloren is, organi
seert 'De Twee Wezen' in au
gustus een herkansing. Dan
staat het knusse pleintje van de
Oude Haven in het teken van
een biermarkt, waar de dorstige
klanten de zomerse hitte kun
nen wegspoelen met een van de
tachtig soorten tapbier.
Ruud Hencsei werkt zelf in de
horeca. Wordt het hem dan niet
teveel, om na zijn werk nog
eens in een café te gaan zitten?
Hencsei:„Nee, De Twee Wezen
wordt me nooit teveel. Hier heb
ik in de loop der jaren een groot
deel van mijn vrienden- en ken
nissenkring opgebouwd. Hier
voel ik me altijd thuis." Ook al is
in de loop de jaren de klanten
kring wat jonger geworden, de
sfeer is nooit veranderd. „Altijd
gemoedelijk," zegt de stamgast.
„Vroeger kwamen hier meer
ouderen, maar sommige daar
van gaan nu liever naar een lun
chroom of een konditorei, in
plaats van naar het café."
Een groot deel van de oudere
Sassenheimers bezoekt echter
nog steeds regelmatig het cafe
etje. Want overdag maakt de
bar meer de indruk van een kof
fiehuis. „Maar dan wel in de
goede betekenis van het
woord," haast Hencsei zich om
duidelijk te maken, dat hetkof
fiehuigeen 'coffeeshop is. Veel
mensen komen alleen even
langs in De Twee Wezen voor
een bakje koffie. En voor de le
gendarische Moe's appeltaart.
Die appeltaart heeft voor een
brengen de teakhoutaandelen
veel te weinig op om hierin te
beleggen. Het idee dat met het
geld een teakhoutplantage
wordt aangelegd, is wel sympa
thiek. Maar ja, als belegger
moet je je vooral door je ver
stand laten leiden."
Dat is ook waar de adviseur
doorlopend op hamert: je ver
stand gebruiken. „Met gokken
heeft dit niets te maken. De da
mes leren hoe het bedrijfsleven
werkt, hoe ze hun eigen financi
en op orde kunnen houden. En
daarin zijn ze behoorlijk fana
tiek."
Wel fanatiek, maar ze dromen
niet over alles wat ze zouden
kunnen doen als ze ooit een
flinke klapper maken. „Dat be
drag moet dan eerst nog eens
door twaalven worden ge
deeld", relativeert Booij. Kleijn
bekijkt het optimistischer: „Ach,
een etentje zit er dan altijd wel
MONICA WESSELING»
belangrijk deel bijgedragen aan
de bekendheid van 'De Wezen'.
Er zijn gasten die alleen vanwe
ge de overheerlijke taart bin
nenstappen.
Tegen het plafond van het café
is een grote kerstster getim
merd, gemaakt van herfstblade
ren en kippegaas. Uit de ster
stralen tientallen kleine lampjes
op de bezoekers. „Ook typisch
De Twee Wezen," vindt Ruud
Hencsei. „het is geen doorsnee
kroeg. Hier doen ze dingen die
anderen niet doen. De eigenaar
zorgt altijd goed voor het interi
eur, hij heeft ook die ster ge
maakt. In De Twee Wezen staat
dus niet de geijkte kerstboom
op een tafeltje in de zaak." In
zijn stem klinkt een vleugje trots
door over 'zijn' kroegje. „Zo'n
tent is een stukje van jezelf.
Omdat je er al zo lang komt
heeft het iets 'eigens'." Dat ge
voel hebben meer gasten, denkt
Hencsei, want er is nooit rottig
heid. De klanten zorgen er zelf
wel voor dat de sfeer goed blijft.
Een keertje ging het mis, toen
een grote groep dronken Ieren
het wekelijkse 'borreluurtje'
kwam verzieken. „Die gasten
waren altijd stomdronken. Ze
kwamen alleen voor de goedko
pe drank, niet voor de gezellig
heid. Tijdens het borreluurtje is
het bier drie kwartjes goedko
per. Dat is eigenlijk bedoeld als
'bonus' voor de vaste klanten,
maar daar kwam weinig meer
van terecht." Uiteindelijk kwam
alles weer goed: de ruzieschop
pers werd de toegang tot het ca
fé ontzegd, zodat het borreluur
tje nu weer in ere is hersteld.
„Dat is eigenlijk de enige slech
te herinnering die ik aan De
Twee Wezen heb," blikt de Lis
senaar terug.
Over de toekomst van zijn
stamcafé maakt Hencsei zich
geen zorgen. „Het loopt alle
maal goed en het is gezellig. Ik
heb klanten zien gaan en nieu
we zien komen, maar de stem
ming is altijd goed gebleven. Ik
denk dat je hier vanzelf mee
groeit in de sfeer." Hij merkt
wel dat er minder betrokken
heid bij de bar is. „Vroeger
spraken wij voor élles af in De
Twee Wezen. Er waren excur
sies en reizen voor de vaste gas
ten, maar daar is steeds minder
animo voor. Ach ja, de hele
maatschappij is een stuk indivi
dueler geworden." Dat is voor
Ruud Hencsei echter geen enkel
probleem: „Iedereen heeft nu
eenmaal zijn eigen behoeften.
Je kan het wel altijd over vroe
ger hebben, maar vroeger is
over, we leven nu. En voorlopig
zit ik hier nu lekker met m'n
koffie en m'n biertje."
ERIC DE JAGER»
Het Rijnlands Lyceum in
Sassenheim heeft met de ac
tie 'Je scoort altijd met Coca
Cola' een schoolfeest van 10
duizend gulden gewonnen.
Er moesten door de toenma
lige brugklassers zoveel mo
gelijk actie-etiketten van Co
ca Cola-verpakkingen verza
meld worden. „De 134 leer
lingen verzamelden er 29.000
en behoorden tot de vijf
hoogste klassen van Neder
land", vertelt conciërge Peter
van I-oo.
Vorige week werd het feest
voor de ex-brugklassers in
Duinrell in Wassenaar ge
houden. „We wilden wal an
ders dan de mensen van Co
ca Cola zelf. Die wilden een
disco op school", zegt Van
Loo. Hij was mede-coördina
tor van de Coca Cola-actie
die werd gehouden ten tijde
van de WK-voetbal in juni.
„We zijn 's middags in het
Tiki-bad van Duinrell in
Wassenaar geweest. Daarna
was er een warm en koud
buffet in hun restaurant de
Schaapskooi gevolgd door
een disco", vertelt hij. Op het
feest werd natuurlijk een
'Coca Cola-assortiment' ge
schonken. „Duinrell heeft
met Coca Cola afspraken."
Er bleef nog 1200 gulden
over. Die ging naar een eigen
actie van de school voor
weeshuizen en vluchtelin
genkampen in ex-Joegosla-
vië. De flessen voor de actie
waarmee het schoolfeest
werd gewonnen, werden niet
allemaal alleen door de leer
lingen leeggedronken. „We
maakten afspraken met ca
fés, supermarktdepóts, lege-
flessen-afdelingen." En zo
kwamen ze tot de 29.000. In
middels doet de school mee
met de actie 'Met Coca Cola
de wereld rond'. „Maar die
loopt nog niet zo hard."
Beter gaat het met de Joego-
slavië-actie van de school,
die als gezegd, bestemd is
voor het goede doel van
weeshuizen en vluchtelin
genkampen. Daarvoor is al
5000 gulden binnen. „Er is al
een vrachtwagen met hulp
goederen, mede door brug
klassers georganiseerd,
vanuit I leiloo vertrokken. De
rest willen we besteden aan
medicijnen voor kinderen
met kanker."
EMIEL FANGMANN
