'We zijn waarden kwijtgeraakt'
Kerk Samenleving
Nederlandse heilsofficier naar Rwanda
WOENSDAG 28 DECEMBER 1994
979
HET WEER
HET WEER IN EUROPA
België en Luxemburg:
Wisselvallig weer met veel
bewolking en perioden
met regen. Vooral aan de
kust veel wind. Middag-
temperatuur vandaag rond
12 graden, morgen iets la
ger.
Noord- en Midden-Frank-
In het algemeen veel be
wolking en perioden met
regen. Met name in de
kustgebieden veel wind.
Middagtemperatuur van
daag 11 tot 14 graden,
morgen in de oostelijke
departementen iets lager.
Temperatuur op 1000
meter in de Jura en Voge
zen met name morgen on
geveer plus 7 graden.
Portugal:
In de Algarve nu en dan
zon. Verder flink wat wol
kenvelden en vooral in het noorden kans
op regen. Middagtemperatuur rond 16
graden.
Madeira:
Wisselend bewolkt en met name van
daag kans op een bui. Middagtempera
tuur ongeveer 19 graden.
Spanje:
Wolkenvelden en in het noordwesten
kans op regen. Aan de Costa's flink wat
zon. Middagtemperatuur langs de
Spaanse noordkust rond 17 graden, aan
de Costa's circa 19. Maxima in het
Spaanse binnenland van 11 tot 16 gra-
Canarische Eilanden:
Naast enkele wolkenvelden ook flink wat
zon. Vrijwel overal droog. Middagtempe
ratuur ongeveer 22 graden.
Marokko:
Westkust:' Droog en flinke perioden met
zon. Middagtemperatuur vlak aan zee op
veel plaatsen ongeveer 19 graden.
Droog en van tijd tot tijd zon. Middag
temperatuur vlak aan zee ongeveer 19
graden.
Zuid-Frankrijk:
Vandaag naast wolkenvelden ook wat
zon en droog weer. Morgen in de ooste
lijke departementen nog weinig veran
dering, in het westen bewolkt en later
regen. Maxima van 13 tot 17 graden.
Temperatuur op 2000 meter in de Fran
se Alpen ruim boven nul.
Mallorca en Ibiza:
Droog en flink wat zon. Middagtempera
tuur ongeveer 18 graden.
Italië:
Droog en perioden met zon. Plaatselijk
mist. Middagtemperatuur van 7 graden
plaatselijk in het noorden tot rond 17
morgen in Rome en verder zuidwaarts.
Temperatuur in de Alpen en Dolomieten
op 2000 meter ver boven nul.
Corsica en Sardinië:
Droog en perioden met zon. Middagtem
peratuur ongeveer 16 graden.
Malta:
Eerst nog een kleine kans op een bui.
Verder perioden met zon en droog. Mid
dagtemperatuur ongeveer 17 graden.
Griekenland en Kreta:
Half -tot zwaar bewolkt en nu en dan
buiige regen, soms met onweer. Morgen
in Griekenland droog en wat meer zon.
Middagtemperatuur op veel plaatsen
rond 12 graden, maar morgen op de Io
nische Eilanden circa 16.
Turkije en Cyprus:
Bewolkt en van tijd tot tijd buiige regen,
mogelijk met onweer en veel neerslag.
Morgen langs de Turkse westkust min
der neerslag en wat meer zon. Middag
temperatuur 11 graden rond de Dar-
danellen tot 17 op Cyprus.
Duitsland:
Veel bewolking en perioden met regen.
Op morgen in het zuidoosten ook kans
op enkele opklaringen. Middagtempera
tuur rond 11 graden, in Sleeswijk-Hol-
stei n enkele graden lager. Temperatuur
op 1000 meter in de middelgebergten
ongeveer plus 8 graden, op 1500 meter
in de Beierse Alpen tot plus 5 graden.
Zwitserland:
Vandaag veel bewolking en voornamelijk
in het westen en noorden vanaf 2000
meter enige tijd sneeuw. Morgen op de
meeste plaatsen droog en aan de zuid
flank van de Alpen mogelijk wat zon.
Temperatuur op 2000 meter vooral mor
gen ruim boven nul.
Oostenrijk:
Aan de zuidflank van de Alpen nu en
dan wat zon. Elders veel bewolking en
vandaag enige tijd regen, pas boven de
2000 meter sneeuw. Temperatuur op
2000 meter oplopend tot rond plus 6 op
morgenmiddag, aan de zuidkant van de
Alpen nog iets hoger.
ISeerslagkans
Minimumtemp.
Middagtemp.
Wind
WEERRAPPORTEN
I
DONDERDAG 29 DECEMBER 1994
Zon- en maanstanden
Zon op 08.48 Zon onder 16!
Maan op 05.02 Maan onder 14!
Waterstanden Katwijk
Hoog water 23.48 12.08
Laag water 07.25 20.05
Weerrapporten 27 december 19 uur:
Rotterdam
Vhssingen
Maastricht
Barcelona licht bew.
Bordeaux waar bew
Cyprus onbew.
Dublin motregen
Frankfurt regen
Genève waar bew./
Helsinki sneeuw
Innsbruck half bew.
Istanbul regenbui/
Klagenfurt waar bew.
Luxemburg
BUITENLAND KORT
Formuleren
Het Vaticaan moet docu
menten over leerstellige
kwesties in de toekomst
zorgvuldiger formuleren.
Dat is vooral belangrijk
voor gelovigen in landen
waar de Rooms-Katholieke
Kerk in de minderheid is en
het pauselijk leergezag kri
tisch bejegend wordt. Dat
zei Karl Lehmann, voorzit
ter van de Duitse bisschop
penconferentie, voor de
Duitse radio. Ook in de
Frankfurter Allgemeine
Sonntagszeitung spuide de
bisschop van Mainz zijn
kritiek. In landen als Duits
land, waar veel protestan
ten wonen en een kritische
geest ten aanzien van de
Rooms-Katholieke Kerk
heerst, zou het Vaticaan
'gevoelige documenten' be
ter moeten beargumente
ren. Lehmann verwees naar
het recente document van
de congregatie voor de ge
loofsleer waarin gescheiden
gelovigen die hertrouwd
zijn, van de eucharistie
worden uitgesloten.
Terechtwijzing
Lehmann is één van de drie
Duitse bisschoppen die vo
rig jaar in een herderlijk
schrijven ervoor hadden ge
pleit zulke gelovigen in uit
zonderingsgevallen wel tot
de eucharistie toe te laten.
Het pauselijke document
was in feite een terechtwij
zing aan het adres van Leh
mann en de zijnen. Volgens
Lehmann staan controver
siële kwesties als echtschei
ding, vrouwelijke priesters
en geboorten regeling bij
rooms-katholieken in
Duitsland voortdurend ter
discussie. De 'overtrokken
individuele beslissingen'
van het Vaticaan over deze
thema's krijgen echter te
veel aandacht, vindt de bis
schop. „De kerk kan het
zich niet veroorloven om in
het openbaar vrijwel geheel
met juist deze problemen
geïdentificeerd te worden."
Ook minder omstreden uit
spraken over het vluchtelin
genvraagstuk, de wapen
handel of het racisme zou
den volgens hem tot het
leergezag van de paus gere
kend moeten worden.
Principes
Lehmann zei overigens de
rol van het Vaticaan als
centrale arbiter in gewichti
ge theologische kwesties te
blijven erkennen. De paus
zou echter beter moeten
nagaan of zijn besluiten uit
voerbaar zijn. „Duidelijke
principes zijn vandaag de
dag van levensbelang, maar
ze zijn niet genoeg", aldus
Lehmann. „We moeten eer
lijk aangeven hoe de kerk
nog onderdak kan bieden
aan diegenen die haar idea
len niet kunnen verwezen
lijken."
Zaïre
De Zaïrese bisschoppen be
schuldigen president Mo
butu ervan geen enkel af
wijkend denkbeeld te tole
reren in de aanloop naar de
verkiezingen. Dat schrijven
zij in een verklaring die is
vrijgegeven na afloop van
de jaarlijkse bisschoppen
conferentie in Kinshasa.
Volgens de bisschoppen
neemt de regering haar toe
vlucht tot subtielere maar
wredere methoden dan ooit
om de bevolking de mond
te snoeren. „Het lijkt erop
dat geen enkele Zaïrees die
niet gehoorzaamt aan het
bestaande politieke sys
teem, recht op vrede heeft",
aldus de verklaring. „Ieder
een die ervan wordt ver
dacht tegen de plannen van
de regering te zijn, loopt
ernstige risico's."
DE RECHTER
Mr. Jesse van Muylwijck
COLOFON
Kleddernat
Het Leger des Heils zendt op 4
januari kapitein Ger Marseille
uit naar Rwanda. Hij zal als eer
ste Nederlander deel uitmaken
van een internationaal team
van het Leger, dat de plaatselij
ke bevolking onder meer voed
selhulp biedt, helpt bij het op
zetten van gezondheidscentra
en bij het herstel van de water
voorziening.
Het Leger des Heils richt zijn
hulpverlening vooral op vluch
telingen die vanuit de kampen
terugkeren naar hun oorspron
kelijke woonplaats. Het team,
dat bestaat uit tien deskundi
gen, is vanuit de hoofdstad
Kigali actief in Kayenzi en Nya-
kabanda. Eén op de vijf inwo
ners van deze plaatsen, in de
buurt van de hoofdstad, is ver
moord, vermist of gevlucht. In
Kayenzi is het Leger de enige
non-gouvernementele hulpor
ganisatie, in Nyakabanda werkt
het samen met onder meer
Unicef.
„Door de massale vlucht is
een complete oogst verloren ge
gaan", vertelt Marseille. Het
verstrekken van voedsel is vol
gens hem van groot belang,
'omdat de bevolking anders ge
noodzaakt is om het zaaigoed
op te eten'. De heilssoldaten
zorgen ook voor de opvang van
weeskinderen. Zij brengen hen
onder bij familie of kennissen
en zorgen ervoor dat de verzor
gers in staat zijn de kinderen te
voeden en te kleden.
In september zijn de eerste
mensen van het Leger des Heils
naar Rwanda gegaan. Dit team
wordt nu afgelost door een
nieuwe groep hulpverleners, die
net als de vorige ploeg voor een
periode van drie maanden aan
de slag gaan.
Marseille, momenteel voor
ganger in een gemeente van het
Leger des Heils in Utrecht, heeft
tien jaar in Zaïre gewerkt. Hij
hecht er grote waarde aan dat
een christelijke organisatie als
het Leger in Rwanda actief is.
„Alleen materiële hulp is niet
genoeg", meent hij. ,,Ik denk
dat de bijbelse boodschap van
verzoening heel belangrijk is.
Vooral de Afrikaanse leden van
ons team zullen hier de nadruk
opleggen."
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDSE HERVORMDE
KERK
Aangenomen: naarWirdum
(SoW): mw. J.A. Smit te Ouw-
sterhaule-Scharsterbrug.
Beroepbaar: drs. E.V.E. Wijn-
ands, gereformeerd predikant te
Koudekerke, Tramstraat 33,
4371 BW Koudekerke.
GEREF. KERKEN VRIJGEMAAKT
Bedankt: voor Axel: P.J. Trimp te
Zoetermeer.
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Bedankt: voor Kampen: B. van
der Heiden te Hardinxveld-Gies-
sendam; voor Rotterdam-Alexan-
derpolder: A.J. Gunst te Tholen;
voor Wolphaartsdijk: J. Kareis te
Oudemirdum.
Ons land werd dinsdag over
spoeld door zeer zachte oceaan-
lucht, waarin het kwik binnen
een etmaal tien graden steeg. Op
de meeste plaatsen in onze regio
werd 11 of 12 graden bereikt,
maar de prijs daarvoor was onaf
gebroken regen en motregen. De
regenmeters liepen op sommige
plekken haast over: de waarne
mer in Leiderdorp noteerde een
etmaalsom van 38 millimeter.
Ook verder naar het noorden was
het kleddernat met 32 mm te
Haarlem en 31 mm in Santpoort.
In de loop van de dag trok een
koufront in wandeltempo van
noord naar zuid; onze regio werd
rond 18.00 uur bereikt. Op dat
moment nam de harde zuidwes
tenwind plotseling af en draaide
naar het noordoosten met een
daling van temperatuur naar 5
graden. Deze wat koudere lucht
heeft maar even stand gehouden;
in de loop van de nacht trok het
front - nu als warmtefront - weer'
naar het noorden, waarbij de he
melsluizen opnieuw open gingen.
Zo wordt het neerslagtotaal in de
laatste dagen van 1994 flink op
geschroefd in een jaar, dat toe
al zeer nat verlopen is.
De regenrijke depressie, nu
nog ten westen van Schotland
met een kerndruk van iets ond
950 millibar, trekt in de kome
de dagen langzaam via de Noo'P
zee naar Scandinavië. De intei 'e
siteit van de depressie geeft et:a
vernauwing in het patroon van
luchtdruklijnen, zodat de zuid
westenwind geruime tijd hard k
stormachtig blijft.
Donderdag wordt de zeer zat
te lucht afgelost door iets kouc^,
re lucht van polaire oorsprong.
Het blijft hard waaien, waarbij/^
flink wat buien vallen. Als de
kern van het lagedrukgebied
oudjaarsdag bij Oslo arriveert,
draait de wind naar noord tot
noordwest, waarbij de buien
leidelijk een winters karakter
gen. Er komt dan ook weer
te voor wat zon bij een
temperatuur, die naar
graden daalt: Volgens de
kaarten lijkt het er op dat het
nieuwe jaar wat winters
met kans op (natte)
en lichte vorst 's nachts.
Bisschop Niënhaus wil jeugd weer gevoelig maken voor God
Ze komen wel eens
bij hem over de
vloer op de pasto
rie in het Utrechtse Maarn.
Om zomaar een avondje
televisie te kijken bij de
bisschop. Laatst waren er
ook weer enkele jongeren
bij mgr. J. Niënhaus aan de
deur. Hij vroeg ze om even
naar het dorp te hollen om
een doosje sigaren voor
hëm te halen. Ze vertikten
het. ,,Ze vroegen me: Wat
krijgen we daarvoor? Niets,
zei ik. Kijk, dat bedoel ik
nu. We zijn in onze gesecu
lariseerde cultuur de waar
de kwijt geraakt om gratis,
voor niets, iets voor ie
mand te doen. Dat soort
waarden zullen we weer
opnieuw moeten leren
ontdekken."
MAARN THEO KRABBE
GPD
Toch heeft de hulpbisschop van
Utrecht er geen behoefte aan
om een somber beeld over de
normloosheid van de jeugd van
tegenwoordig op te hangen.
Onlangs keerde hij terug uit het
Zuidfranse Mariabedevaarts-
oord Lourdes. Tijdens de herfst
vakantie trok Niënhaus er op
met een groep jongeren. Daar
heeft hij erg van genoten. „Ik
ben er weer onder de indruk ge
raakt van datgene waartoe jon
geren in staat zijn en wat zij als
belangrijke waarden ervaren.
Het samen met elkaar optrek
ken, het klaarstaan voor elkaar,
de zorg voor lichamelijk en
geestelijk gehandicapten, hun
gevoel voor schoonheid, het on
der de indruk kunnen zijn van
stilte, het opgaan in muziek als
een levensbron."
Het grote probleem voor het
katholiek onderwijs is het gege
ven dat de waarden en normen
van christenen door de seculari
satie onder druk zijn komen te
staan, stelt Niënhuis vast. Reli
gieuze opvoeding van jonge
mensen is niet meer een van
zelfsprekendheid zoals in de tijd
van het Rijke Roomsche Leven.
„Mensen zijn mondig gewor
den. Die secularisatie als proces
van het mondig worden van de
mens en de terugdringing van
godsdienst naar de prive-sfeer
heeft hele nieuwe vragen opge
roepen. Kerk en geloven lijkt
een zaak voor fijnproevers te
worden. Mensen vragen zich af
of ze ook zonder de waarde van
het geloven gelukkig kunnen
worden. Onderzoek en contac
ten leren me dat veel mensen in
onze samenleving in een gees
telijke leegheid leven. Een
Zuidamerikaanse bisschop zei
me eens: 'Jullie westerlingen
van de Ander, Jezus van Naza
reth, God."
Bij jonge mensen te snel met
God (en gebod) op de proppen
komen schiet zijn doel voorbij,
is Niënhaus' ervaring. „Dat zul
len ze ervaren als een hinderlij
ke onderbreking van hun eigen
ontdekkingstocht, die eerder
wrevel opwekt dan affiniteit."
Het verwijt dat nogal eens uit
orthodoxe hoek klinkt dat lera
ren wel leuk met de jongeren
bezig zijn, maar dat het uitein
delijk humanisme of horizonta
lisme is, werpt hij van zich af.
„We zullen God alleen maar
kunnen ontdekken langs de weg
van de mens." Maar anderzijds
moeten de betrokkenen ook de
nodige durf en moed bezitten.
„We schromen ook wel eens te
veel om die opening naar het
transcendente, het boven ons
liggende, te maken. We zijn
soms ook te huiverig om God
ter sprake te brengen."
Ouders, directie, schoolbe
stuur en leraren hebben samen
•de eigen verantwoordelijkheid
om die 'nieuwe missie' waar te
maken. Immers de katholieke
school is al lang geen verleng
stuk meer van de kerk. Voor het
met recht voeren van het predi-
caat katholiek moet de school
volgens bisschop Niënhaus aan
drie voorwaarden voldoen. Al
lereerst moet de doelstelling
van de school helder omschre
ven staan. Soms kan een van
oudsher katholieke school door
fusieperikelen of een al te pluri
form (allochtoon) leerlingenbe
stand die katholieke signatuur
niet meer waarmaken. Dan
staan er ook andere modellen
open: een interconfessionele
school (protestants-christelijk
en katholiek) of een interreli
gieuze school.
Op de tweede plaats zal er tij
dens de godsdiensüessen ge
sproken moeten worden over
de bron, waaruit de diepere
waarden voortkomen. „Het is
uitermate belangrijk dat de leer
lingen veel horen over Jezus van
Nazareth, zijn leven en zijn
leer."
En de derde voorwaarde is
voor hulpbisschop Niënhaus
het intrappen van een open
deur: de houding en gelovige
instelling van de leerkrachten.
„Het blijft van eminent belang
dat de leerlingen ervaren dat de
waarden die in de godsdienstles
en de andere lessen worden
overgedragen bij een leerkracht
van binnenuit komt, wordt be
leefd en voorgeleefd. Dat is
geen gemakkelijke opgave. Ook
de leerkrachten zijn kinderen
van deze tijd. Zij ervaren aan
den lijve de spanning tussen de
geseculariseerde cultuur en de
plaats van religie en geloven
daarin. Directie en schoolbe
stuur dragen daarin ook een
grote verantwoordelijkheid.
Niet alleen bij de aanstelling
van de leerkrachten, maar ook
bij de ondersteuning van de
verdere vorming van leerkrach
ten."
HEINZ
Bisschop J. Niënhaus: „Kerk en geloven lijkt een zaak voor fijnproevers te worden." foto opd
maken op mij de indruk de
handen vol te hebben, maar het
hart leeg'. Gelukkig zoeken
mensen allerwege weer naar
vindplaatsen waar ze waarden
ontdekken die hun leven zin en
betekenis kunnen geven."
Jonge mensen helpen waar
den opnieuw te leren ontdek
ken en beleven ziet Niënhaus
als een belangrijke taak voor het
katholiek onderwijs. Niet alleen
het ontdekken van de christelij
ke waarden, maar ook van de
diepere bron ervan: de persoon
van Jezus van Nazareth, zijn le
ven en zijn leer. De bisschop
beseft terdege dat ouders,
schoolbesturen, directies en le
raren voor een geweldige uitda
ging staan, als ze actief werk
maken van de katholiciteit van
hun school. Zoals bedrijven en
organisaties spreken over hun
'mission statement', zo spreekt
Niënhaus ook over de 'nieuwe
missie' van het katholiek onder
wijs: een opdracht, waarvoor ie
dere partij zich inzet.
Geduld
Juist door de secularisatie is re
ligieuze opvoeding van jonge
ren geen vanzelfsprekendheid.
Het is een proces dat veel ge
duld, vertrouwen, maar ook
alertheid en durf veronderstelt.
Het katholiek onderwijs zal in
ieder geval moeten aansluiten
op de eigen waarden van de
jeugd: de waarde van de vriend
schap, rechtvaardigheid, hun
gevoel voor het schone. Reli
gieuze opvoeding is een peda
gogische weg die loopt van het
individu, naar de ander en ten
slotte naar God. Het individu
stelt zich vragen omtrent zijn
eigen identiteit, ontmoet ver
volgens op zijn weg de ander,
en ontdekt samen met de ander
de waarde van vriendschap en
liefde. „Zo kan er tenslotte iets
doorbreken van de ontdekking
