Verbondenheid bij Amber Cultuur&Kunst Groninger Museum enorme trekpleister Hernieuwde band tussen kunst en godsdienst Schone Schijn Film Festival Rotterdam verwacht files Engelen zijn overal ZATERDAG 24 DECEMBER 1994 CHEF ANNEMIEK RUYCROK. 071 -356471. PLV -CHEF JAN RIJSDAM, 071-356472 Inlevering demo's voor Springpop leiden Al duurt het nog even - tot april volgend jaar om precies naf te zijn - Springpop staat weer voor de deur. Voor de derde afle- hms)! vering van dit Leidse popfestival kunnen de demo's alvast wor den ingeleverd. Uit de inzendingen worden de deelnemers ge kozen. Het adres luidt: Willem Gressie, Surinamestraat 56,2315 XE Leiden. Nieuwe jaar vol cursusmogelijkheden leiden Voor wie is geïnteresseerd in - klassieke - muziek begint K&O in het nieuwe jaar weer met een aantal cursussen. 'Muziek geschiedenis in hoofdlijnen II' door Mies Albarda behandelt de periode van de 17de eeuw tot ongeveer 1900 aan de hand van veel luistervoorbeelden. Dan is er nog 'Rondom de Meesterse- rie', bedoeld voor bezoekers van deze serie die zich in de muziek l(j willen verdiepen. ,,Een Rondje Romantiek' door Margot Kalse gaat aan de hand van een aantal muziekfragmenten in op de ontstaansgeschiedenis en de belangrijkste kenmerken van de ro- 3j mantische muziek in de 19de eeuw. Inschrijving is mogelijk bij K &0, Oude Vest 45, tel. 071-141141. Het bureau is op werkdagen geopend van negen tot vijf uur, zaterdags van negen tot twaalf Junglebook als kerstproduktie 5.00 den haag Jeugdtheaterschool Rabarber in Den Haag brengt dit jaar als kerstproduktie Junglebook. De voorstellingen zijn van 26 uur december t/m 5 januari. Junglebook is een avontuurlijk stuk vol ld V0(j spanning en verrassingen voor iedereen vanaf 6 jaar. Het theater j zal in een jungle-achtige sfeer worden gebracht, zodat de toe- bezod schouwer zich twee uur lang in het oerwoud waant. In de voor stelling spelen, zingen en dansen dertig leerlingen van de school. 00 - Pinocchio bij RO Theater Rotterdam Het Ro Theater gaat de familie-opera Pinocchio op zijn repertoire nemen. De première is op 28 december in de Rot terdamse Schouwburg. Het gezelschap zet met Pinocchio een jarenlange traditie voort om rond Kerstmis een groots opgezette familievoorstellingen uit te brengen. De Chileens-Nederlandse componist Patricio Wang componeerde de produktie op basis van een libretto van Guus Baas, dramaturg van het RO Theater. De regie is in handen van Peter de Baan. Paula Vink tekende voor de choreografie. George van Houts en Kees Coolen, acteurs van het Ro Theater, vertolken de rollen van Pinocchio en zijn va der Geppetto. De voorstelling wordt t/m 5 maart in diverse plaatsen opgevoerd. brui] :n omCRONINGEN CPD n ko- 3udeiHet nieuwe-Groninger Museum )ro van architect Alessandro Men- 13 4{dini is een publiekstrekker van [jewelste. In de eerste zeven we- 'ken van de opening hebben al 70.000 personen de kassa's ge- 6 INpasseerd. Het streefaantal van oe ^jaarlijks 150.000 bezoekers zal als het zo doorgaat binnen en- 2a|kele maanden worden gehaald. 0'0k Vanwege de overstelpende -«belangstelling in met name de 5600iveekenden geeft het museum >4, igehoor aan de veel gehoorde ïr (klacht dat de nieuwe attractie Mop zondag pas vanaf 13.00 uur 3l1inps geopend. Met ingang van 1995 kunnen bezoekers op zon dagen al vanaf 10.00 uur terecht in de nieuwe schepping van Al- lessandro Mendini in het Ver- bindingskanaal tegenover het NS-station. De verruiming van de ope ningstijden op zondag betekent dat het museum voortaan dage lijks is geopend van 10.00 tot 17.00 uur, behalve maandag als het museum is gesloten. Het museum is ook gesloten op tweede kerstdag, nieuwjaars dag, 30 april, hemelvaartsdag en 28 augustus. In verband met de grote belangstelling is de ope ningstentoonstelling "Atelier Mendini '90'94" tot en met 26 februari verlengd. Kunstenaars kunnen uurtje exposeren amsterdam anp véBeter één uur goed exposeren, dan tien dagen hangen zonder uit- vii straling. Datis het idee achter de One Hour Art Expositie, die vanaf in 13 tot en m£t 15 januari is te zien in Arti et Amicitiae in Amster dam. Iedereen die vindt „dat zijn kunstwerken rijp zijn om gezien te worden" kan meedoen aan de tentoonstelling van een uur. Men sen kunnen maximaal drie werken inzenden. De kosten zijn gering. 'Wij zoeken kunst die iets vertelt over mens' LEIDEN ONNO SCHILSTRA „In Oost-Europa is veertig jaar lang propaganda ge maakt tegen religie. Daar om heeft godsdienstige kunst in Hongarije een andere betekenis dan in Nederland. Het was niet zozeer verboden om vanuit je geloof kunst te maken, maar je maakte wel een politiek statement als je het deed. Je zette je af tegen het regime. Om zulke kunst te waarderen hoefde je niet speciaal re ligieus te zijn. Zelf heb ik helemaal geen gods dienstige achtergrond. In de galerie presenteren wij ook geen religieuze kunst, in die zin dat het christen dom wordt uitgedragen. Wij zoeken naar kunst die iets vertelt over mensen en menselijkheid, niet naar kunstenaars die let terlijk de bijbel weerge ven", aldus Susanne Jege- si van Galerie Zichy. „Als mens heb je be hoefte aan een tastbare wereld vol zekerheden, te gelijkertijd verlang je een spiritueel leven, waarin je die zekerheden kunt be twijfelen. Dat is een te genstrijdigheid, waaraan niemand kan ontsnappen. Daarom zoekt men een referentiekader voor zich zelf. Vroeger was dat het christendom, maar nu dat niet meer zo algemeen aanvaard wordt als grond slag voor de cultuur, zie je dat veel kunstenaars zich een nieuw, persoonlijk re ferentiekader zoeken. Zelf vraag ik me af of zoiets wel mogelijk is. Ik zie meer in mensen, die pro beren om hun eigen inter pretatie te geven aan de bestaande referen tiekaders. Wij presenteren bij voorkeur kunstenaars die traditionele christelij ke of mythologische the ma's op hun eigen manier interpreteren, die hun ei gen manier van verbeel den zoeken binnen de be staande gegevens. Dat is voor mij de bete kenis van religieuze kunst: het zoeken naar een ge structureerde levensbe schouwing. waarmee je de wereld beter kan begrij pen en waaruit je normen kan afleiden. Zo'n orde ning heb je nodig om de toekomst uit te stippelen. Want hoe kun je plannen maken voor de toekomst als er geen structuur voor je plannen is?' Kunst en religie. Eeuwenlang waren ze onafscheidelijk. Ze hadden de meest gelukkige verbintenis die een mens zich kan indenken. De mooi ste kindertjes brachten ze voort: altaarstukken, canta tes, beeldhouwwerken, ka thedralen - en alles van de hoogste kwaliteit. Maar in de twintigste eeuw kwam de klad in het voorheen zo voor beeldige huwelijk. De gelovi gen liepen bij bosjes de kerk uit, en met nen de kunste naars. Wie nu dacht dat het nooit meer goed zou komen tussen die twee, blijkt zich te heb ben vergist. Want op de drempel van de 21e eeuw te- kent zich een kentering af in het klimaat. Steeds vaker ko men kunstenaars weer open lijk uit voor hun interesse in religie. Het aantal kerken, dat gebruikt wordt als expositie ruimte voor beeldende kunst is binnen korte tijd explosief gestegen. Zelfs de strengste calvinisten, beeldenstormers bij uitstek, raken geïnteres seerd in de hernieuwde ver bintenis van kunst en religie. Ook in Leiden. #Zo schreef onlangs nog een gerefor meerde dominee in het 'Leids Kerkblad' een warm pleidooi voor een nieuwe verbeelding van het geloof. Eerder zette - tevergeete - een club kunstminnaars zich in om een werk van de Leidse kunstenares Irène Prinsen in de Hooglandse kerk te laten plaatsen. Zelfs in de immer voor zichtige kunsthandel lijkt het roer om. Met name Galerie Amber en Galerie Zichy vie len de laatste tijd op door presentaties van religieus ge tinte kunst. Aan tic voor avond van Kerstmis 1994 ver tellen de twee galcriehoud- sters over hun visie op het één en ander. Susanne Jegesi van Galerie Zichy is gespecia liseerd in Hongaarse kunst, Irma Roefs van Galerie Am ber legt zich toe op Aziatisch georiënteerde kunst. Als wij hen mogen geloven, heeft de christelijke Kerk vooralsnog het primaat op religieuze kunst verloren. De religieuze kunstenaar van nu zoekt zijn inspiratie niet langer bij hos tie en miskelk, maar stelt zich eigenzinnig, zo niet eigenwijs op, en is niet zelden Boed dhist. FOTO HENK BOUWMAN „Van alle levensbeschouwingen is het Zen-Boeddhisme de slechtste nog niet", aldus Irma Roefs van galerie Amber. >i„?r g Nat schilderwerk wordt geweigerd. leiden onno schilstra „Toen ik opgroeide was gods dienst geen roman, maar uit sluitend grammatica. Mijn ge neratie heeft zich massaal afge keerd van de kerk, en zodoende ben ik nog steeds huiverig om voor religieus versleten te wor den. De kunst die galerie Amber toont, heeft zeer zeker religieu ze aspecten, maar dat is niet waar wij in de eerste plaats in zijn geïnteresseerd.". Irma Roefs van de Leidse ga lerie Amber.zoekt naar kunst die het ego overstijgt. „Die vin den wij meer in Japan dan in Europa. In het Westen draait al les om het individu. Dat vind ik gevaarlijk. Ik denk dat veel van de huidige maatschappelijke problemen voortkomen juist uit die cultus van het individu. Er wordt niet verder gekeken dan het eigenbelang. Politici kennen geen gemeenschappelijk ideaal meer, men is alleen uit op per soonlijke eer. Hetzelfde geldt voor de kunstenaars. Het inte resseert ze nauwelijks of het pu bliek nog iets begrijpt van wat ze doen. Ze bekommeren zich alleen nog maar om de status van hun ego. In Oosterse landen ligt de na druk juist op gemeenschappe lijkheid. Een Zen-tekening is pas geslaagd als de toeschouwer zich erin kan vinden. Daarom vind ik van alle levensbeschou wingen het Zen-Boeddhisme de slechtste nog niet. Het streven in de Oosterse religies om het individu te overstijgen en in harmonie te leven met de om geving spreekt mij aan. Maar religie houdt voor mij op zodra het een vaste vorm krijgt. Vreemd genoeg is de meeste re ligieuze kunst nou juist heel erg gebonden aan vaste vormen. Mij maakt de vorm niet uit, als het maar een goed beeld is. Het gaat erom of je erdoor geraakt wordt, of je voelt dat er iets van de wereld is doorschouwd: het feit dat je je verbonden voelt met iets dat groter is dan je zelf." Museum koopt plafond schildering ROTTERDAM ANP Het Historisch Museum Rotter dam heeft op een veiling bij Christie's in Londen een pla fondschildering van Adriaen van der Werff (1659-1722) ge kocht. Het stuk, getiteld De Faam, is volgens het museum uniek. Een latere plafondschil dering bevindt zich in het mu seum in het Duitse Kassei. Ruim twee eeuwen is De Faam zoek geweest. Het werk is na aankoop naar het historisch museum Het Schielandshuis gegaan Daar is het tot 15 januari te zien bij de andere werken van Van der Werff op de tentoonstelling Rot terdamse Meesters uit de Gou den Eeuw. De expositie ging op 15 oktober open. De aankoop is volgens het museum een sleu telwerk uit het oeuvre van de Rotterdamse kunstenaar. Het museum betaalde er 60.000 gulden voor. „Dat is goedkoop", zegt een woord voerster. Maar de restauratie kost waarschijnlijk nog eens 20.000 gulden. De schildering is „ongehoord vies". Ook is het stuk niet gaaf meer; alle vier de hoeken zijn schuin afgesneden. Dat is vermoedelijk gedaan om de voorstelling in een ander pla fond te plaatsen. Van der Werff bracht de schil dering aan op doek, dat hij later op hout plakte. In de jaren vijf tig van deze eeuw werd het ge heel op een stuk spaanplaat met formica bevestigd. De res taurators zullen die ingreep on gedaan maken. De schildering werd in 1692 gemaakt voor het huis van de Rotterdamse kunstverzamelaar Nicolaes Flinck, beschermheer en begunstiger van Van der Werff. Nicolaes was de zoon van de Amsterdamse schilder Govert Flinck. Zijn beschilde ring bestond oorspronkelijk uit drie vlakken. Op het midden stuk dat het museum nu heeft gekocht, staat een faam, de go din die de daden van de helden bezingt. De faam heeft een lau werkrans op het hoofd en blaast de loftrompet. Ze lijkt op het portret van de vrouw van Van der Werlf. Dudok-pomp op reis vinkeveen gpd Het Dudok-pompstation aan de A2 bij Vinkeveen wordt binnen twee weken in zijn geheel over land en water naar het Autotron vervoerd. Een kraanbedrijf uit Zaandam gaat de klus klaren. Het pandje wordt per dieplader naar het Amsterdam-Rijnkanaal gebracht, waarna de tocht per boot wordt voortgezet. Het uit gegraven gebouwtje staat mo menteel op palen in het grond water. Engelen zijn er in allerlei ge daanten: als boodschapper van God, als beschermengel, als Cu pido met pijl en boog of als al., kerstversiering. Ik heb ze zelf in de boom, met blond golvend ing haar, een tikkeltje mollig, geïn spireerd door de Renaissance, '56, spelend op een harpje of trom- r)at pet Gek eigenlijk, engelen hebben i, altijd blond haar. Ik weet niet waarom. En ze worden meestal voorgesteld met vleugels, in een wit gewaad, om hun natuurlijke reinheid aan te geven. In het j oosten heeft de kleur blauw het 'I gewonnen van wit als symbool van de reinheid. Toen ik laatst ag de nieuwste kerstversiering in de winkel zag begreep ik dat in Nederland het ordinaire aan de winnende hand is. De geblazen 00. figuurtjes moesten engelënkop- I jes voorstellen maar zagen er uit als snolletjes, met wulpse blon- de lokken, blauwe oogschaduw, i rode lippen en een lonkende j blik in de ogen. Hoe kan het ook anders in een land waar de Dik ke Lui Band wekenlang hoog aan de hitparade prijkt. 'r Engelen zijn overal. Soms hoef je alleen maar omhoog te kijken om ze te zien. Zoals op de Steenstraat waar een vergul de engel de windvaan bovenop het voormalige gebouw van het Museum Boerhaave siert. Toch was vroeger de verschij ning van een engel, in welke ge bist- daante dan ook, nog een bij- )e <xf zonderheid. Tegenwoordig kun Jr'* je, in deze donkere dagen voor kerst, je kont niet keren of je 5 jr< loopt tegen een engel op. Enge- 9.3C'len zijn in. Tientallen ansicht- j3g kaarten vallen dezer dagen in ica l) >r rotterdam gpd Engelen zijn overal. Soms hoefje alleen maar omhoog te kijken om ze te zien, zoals naar het dak van het voormalige Museum Boer haave aan de Steenstraat. FOTO HIELCO KUIPERS Een dressman van Hij prijst, voor zien van vleugels en areool, een pak aan voor kerstavond. FOTO ANP mijn brievenbus met engelen er op. Heel mooie zijn er bij, daar niet van. Maar er zijn ook enge len op posters, op papieren ser vetten, in de reclame. Natuurlijk in de reclame, niets is immers heilig voor de reclameboys. Een pasgeboren baby, mensen met AIDS, Mondriaan en God zelf, alles is al gebruikt om de ver koop van artikelen omhoog te stuwen. Nu is dus ook de engel misbruikt door de commercie. Het kon niet uitblijven. Helemaal nieuw is het niet. Nike, de godin van de overwin ning, is al jaren de favoriete en gel van een sportkledingfabri- kant. Afgelopen week zag ik dus die reclameposter van Hij, met een dressman die, voorzien van vleugels en een aureool, een pak aanprijst van 299 gulden. Ik zag de poster op kerstkoop avond in een bushokje. Er stond een grofgebouwde mevrouw naast, met goudkleurige oorbel len in, kettingen, armbanden en ringen. Inderdaad, opgetuigd als een kerstboom. Ze liet zuch tend twee tassen vol bood schappen naast zich op de grond zakken, mopperde* wat over de cadeautjes die ze nog moest kopen en snauwde dat ze geen zin meer had om te koken. „Wat zeg je engel", vroeg de man naast haar die zich als de echtgenoot ontpopte. Een tik keltje louche figuur, zo'n type waarvan ik'nog geen tweede hands kerststal zou kopen. Ik meende enige spot in zijn stem te herkennen, maar hele maal zeker was ik daar niet van. Het zou natuurlijk heel goed kunnen dat die mevrouw op an dere dagen van de week een en gel is, al was ze er zo op het eer ste gezicht de tegenhanger van. Natuurlijk bestaan engelen in levenden lijve, aartsengelen die zich onbaatzuchtig inspannen voor het welzijn van anderen. Ik moest er aan denken toen ik af gelopen week Leidse studenten zag demonstreren tegen de ver hoging van het collegegeld. Het gaat mij niet om hen in het bij zonder, ook niet om de vraag of ze wel of geen gelijk hebben. Maar op zulke momenten schiet mij altijd een gedicht te binnen van Gerard Reve. Roeping (voor de Zusters van Liefde, te Weert) Zuster Immaculata die al vier en dertig jaar verlamde oude mensen wast, in bed verschoont, en eten voert, zal nooit haar naam vermeld zien. Maar elke ongewassen aap met een bord; dat hij vóór dit, of tegen dat is, het verkeer verspert, ziet 's avonds zijn smoel op de tee vee. Toch goed dat er een God is. (Uit; Verzamelde gedichten; Uitgeverij L.J. Veen) Het Film Festival Rotterdam barst uit z'n voegen. Voor de vierentwintigste editie in janua ri worden 250.000 betalende be zoekers, bijna 1000 buitenland se gasten en 300 journalisten verwacht. Filevorming aan de kassa en teleurgestelde festival gangers die te horen krijgen dat bepaalde filmvoorstellingen zijn uitverkocht zullen onvermijde lijk zijn. Directeur Emile Fallaux hoopt dat het 25ste festival in 1996 (dat zijn laatste zal zijn) gehouden kan worden in het nieuwe bioscoopcomplex aan het Schouwburgplein. Dan pas zal sprake kunnen zijn van een 'compacter' festival. Onder het bewind van Fallaux is het festivalbezoek verdrievou digd. Nog steeds bezoeken on geveer 70.000 mensen uit de re gio Rotterdam het tiendaagse festival, maar in de loop van de laatste jaren zijn er steeds meer bezoekers van buiten de Maas stad bijgekomen. Dezelfde films vaker draaien is geen oplossing voor de congestie, omdat distri buteurs niet willen toestaan dat een film op het festival vaker dan drie keer wordt gedraaid. Op het 24ste Internationale Film Festival Rotterdam, dat van 25 januari tot 5 februari duurt, zijn 250 speelfilms en 25 korte documentaires, experi mentele films en video's te zien. De nieuwe film van Roman Po- lanski, 'Death and the Maiden', krijgt in aanwezigheid van de regisseur op de openingsavond zijn wereldpremière in Luxor. Fallaux is vooral blij met deze film (gemaakt naar het toneel stuk 'De Dood en het Meisje' van Ariel Dorfman dat nog niet zo lang geleden door het RO Theater op de planken werd ge zet), omdat het raam naar de politieke en maatschappelijke werkelijkheid wordt opengezet. „Veel filmers richten zich tegen woordig op de binnenwereld, op het psychologisch land schap." Geweldsfilms zijn deze editie nauwelijks aanwezig. Fallaux: „Ik ben er een beetje ziek van geworden. Voorspelbare films waarin er na een mislukte coke- cleal stevig op los geknald wordt hoeven van mij niet." Europese films zijn sterker vertegenwoordigd dan jaren lang het geval is geweest. Zestig procent daarvan komt uit Frankrijk en is meestal gemaakt door vrouwelijke debutanten. Vaak gaat het om kleine relatie drama's, een thema waar Fal laux een paar jaar geleden nog allergisch voor was, maar dat volgens hem nu goede films op levert. De Japanse artistieke cinema is volgens Fallaux volledig inge stort, reden waarom uit dit land weinig te zien zal zijn. Wel zal een serie 'serieuzere' Japanse pornofilms worden vertoond. Getalenteerde filmmakers zijn naar dit genre gevlucht. Tati Het festival maakt een beschei den start met de viering van het feit dat de gebroeders Lumière honderd jaar geleden de tover lantaarn vervingen door bewe gende rolprenten. Er wordt een aantal gerestaureerde klassie kers vertoond en een kleuren kopie van Jaques Tati's 'Jour de Féte', met begeleiding van een kleine fanfare. Deze kopie heeft vijftig jaar in blikken gelegen omdat de lenzen niet konden worden ontwikkeld om de kleur te tonen. Flet programmaonderdeel Li- mits of Liberty, dat aandacht "schonk aan de met censuur be dreigde filmers, ontbreekt op de 24e editie. Ook de organisatie FilmFree, die vorig jaar werd opgericht om informatie te ver zamelen over schendingen van de vrijheid van meningsiïiting van filmmakers, is niet van de grond gekomen. Die mislukking ligt volgens Fallaux in de perso nele- en bestuurssfeer. Het ini tiatief heeft hij „opgeborgen" tot na het festival. Op de 25e editie van het filmfestival keert het programma-onderdeel naar verwachting terug. Het festival reikt voor het eerst een aantal prijzen uit. WERELDS GROOTSTE SPECIALIST I N LEDEREN ZITMEUBELEN

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 23