Arie weet nog altijd wat een dubbeltje waard is' !en kalkoenebuik vol gehakt en kastanjes Theo Bakker Vossefabel in De Kruik Het Gesprek van mensen Grote beesten, kleine Reacties en suggesties voor "Gesprek van de Dag" Telefoon 071-356444 of Postbus 54,2300 AB te Leiden Bruikbare tips worden beloond met een cadeaubon van 25 gulden. In café De Kruik aan de Haarlemmerstraat kennen ze hun klassieken. Vorig voer den de vaste gasten Vondels Gijsbrecht (van Leiden) op, dit jaar tussen Kerst en Oud en Nieuw spelen zij een be werking van de de aloude fa bel Van den Vos Reinaerde na. Dit alles onder de bezie lende leiding van regisseur Hans, alias De Schipper, en de eigenaar van het etablis sement, Hans Seisveld. Zo'n dertig 'acteurs' hebben de afgelopen weken flink ge oefend om zich het stuk ei gen te maken. Het bruine ca fé is min of meer omge vormd tot podium waar de andere vaste gasten van De Kruik, zij dus die niet mee doen, maar ergens een plaatsje tussen moeten vin den. De grime, de kostuums, de decors, effecten en de at tributen; alles geschiedt ver der in eigen beheer. Van den Vos Reinaerde wordt tweemaal opgevoerd. Op 28 december om 20.00 uur en een d^g later om 21.00 uur. Eventuele belang stellenden kunnen ziclrmel- den aan de bar om te zien of er nog een plekje beschik baar is. Het stuk duurt onge veer twee uur. AD VAN KAAM JATERDAG 24 DECEMBER 1994 Kersttips van poelier Van der Krogt Van der Valk besluit 1994 met een dubbel-feest zich afroepen.' 'Pater, hebben Kiragi en ik, hebben onze vaders en moe ders en broertjes en zusjes dan ook fouten gemaakt?' 'Dat zijn hoogmoedige vra gen, die je niet moet stellen, Niwemutoni. Gods wegen zijn ondoorgrondelijk. Ik wil jullie alleen mensen laten zien, die het beste voor hebben met de wereld. Mensen die bidden voor de vrede die jullie zo hard nodig hebben. En die dromen van stille, heilige nachten over heel de wereld. Daarover zingen zij aan het eind van de dienst een lied en ik zou julllie dat lied graag le ren, zodat wij het samen op het altaar kunnen zingen. Ki ragi, jij kunt niet zingen, dat weet ik, maar kom er dan maar gewoon naast staan.' 'Aan jou, Kiragi, zou ik iets an ders willen vragen. Zou jij de preek willen doen? De preek is een praatje waarin ik de men sen vertel hoe ze moeten le ven. Ik stel me voor Kiragi, dat jij op de kansel gaat staan en dat er een stilte valt van twin tig minuten. Doe dat voor mij Kiragi, uit dankbaarheid.' 'En dan nu, broeders en zus ters in Christus, zou ik u wil len vragen om tot slot van de ze kerstviering samen met Niwemutoni en Kiragi het 'Stille nacht, heilige nacht' aan te heffen.' 'Psst, pater, kijk eens.' 'Wat is er Niwemutoni?' 'Kiragi zingt, pater.' Arie van der Valk. Beroemd en berucht in Voorschoten. De 'stille' broer van Gerrit die voor de rest van Nederland het ge zicht van de toekan is. Samen met Gerrit trok hij tot begin dit jaar aan de touwtjes binnen het Van der Valk-concern. Hij doet het rustiger aan sinds de ge ruchtmakende arrestatie in fe bruari op Curasao. Samen met zijn broer werd hij toen opge pakt door de Fiscale Inlichtin gen en Opsporings Dienst (FIOD) op verdenking van grootscheepsebelastingfraude. Maar wie Arie vdlgende week vraagt naar de belangrijkste ge beurtenis van dit jaar krijgt mis schien als antwoord het feest dat zich woensdag afspeelt in De Gouden Leeuw. Dan viert hij zijn 65ste verjaardag en zijn gouden horeca-jubileum. Maar we kunnen het hem niet vragen, want Arie praat niet met de pers en daar valt niet aan te tornen. Als we zijn zoon Lucas mogen geloven had hij al grote moeite met een vrij bescheiden aankondiging van zijn feest aan de buitenwereld. „We hebben het toch gedaan omdat we wil den dat in ieder geval een aan tal mensen hier in Voorschoten het wist." Als overbrenger van die bood schap koos de familie voor de Voorschotense journalist Joop Peeters die Arie en Gerrit al van jongsaf aan kent. Tegelijk met de broers doorliep hij in de cri sisjaren kleuter- en lagere school, toen er nog geen sprake was van een Van der Valk-con cern. Het bedrijf bestond slechts uit een garage en een theeschenkerij met uitspanning aan de Veurseweg in Voorscho ten. De Valkjes hadden het toen ze ker niet breed. Joop Peeters: „De nonnen lieten ons op de kleuterschool voor twee families bidden, omdat die het zo moei lijk hadden. Voor de familie Steih en voor de familie Van der Valk. De een heeft nu de kisten fabriek en hoe het met de ander is gegaan is bekend." De gebe den van de kleuters zijn dus wel verhoord. Regels Joop Peeters steekt dan ook niet onder stoelen of banken dat hij zijn petje afneemt voor wat de familie Van der Valk heeft be reikt. Hij is er bovendien van overtuigd dat in ieder geval Arie daarbij nooit bewust de regels met voeten heeft getreden. Over alle trammelant met bouwver gunningen rond de uitbreidin gen van De Gouden Leeuw zegt hij: „Ach, Arie kon moeilijk wachten pis hij wist dat een ver gunning wel zou komen, begon hij al vast. Daar konden ze bij de gemeente niet zo goed te gen." Arie is behalve ondernemer voetballiefhebber. Speelde in het eerste elftal en later bij de veteranen van SVLV (toen nog WL) in Voorschoten. „Een geo- de voetballer", zeggen daar de oudgedienden. „Overal inzet baar. Type Jan Wouters. Ogen dicht en gaan."Hij is de club al tijd trouw gebleven, staat nog altijd regelmatig langs de lijn. Niet voor niets prijkt de naam Van der Valk op de shirts. Wie vrienden en bekenden over Arie van der Valk spreekt krijgt keer op keer te horen dat hij zo'n familieman is. „Een fantas tische opa, een wijze man." Binnen het bedrijf geldt hij als 'de financiële man'. „Iemand die een ingewikkeld probleem in drie zinnen weet neer te leg gen", zegt Leidenaar Fred C. Meier, hoofdredacteur van de Valk Koerier, het blad dat wordt verspreid via de hotels en res taurants van het concern. „Ger rit", zegt Meier, „is meer de ro manticus van de twee. Die wist op zijn vierde toen hij over de boulevard liep dat hij ooit de pier van Scheveningen wilde hebben." Joop Peeters, heeft een aanvul ling op die anekdote. „Arie zag in eerste instantie niks in de pier. Er loopt geen rijksweg langs, zei hij dan." Maar vol gens Meier is die Filosofie allang verlaten. Uiteindelijk lopen er ook geen rijkswegen langs Avifauna, de schouwburg van Almelo of het Van der Valk-ho tel op Curagao om wat ver spreid bezit van het concern te noemen. Conflicten Dichter bij huis is Arie vooral bekend door de vele conflicten met de gemeente en buurtbe woners en met de vajcbonden, over onverhoedse uitbreidingen en arbeidsomstandigheden bij De Gouden Leeuw, het hotel in Voorschoten waar Arie altijd bij is blijven wonen terwijl broer Gerrit vanuit Nuland de 'zuide lijke' tak van het concern be stierde. Wat hun uitvalsbasis ook was, beide broers deelden in ieder geval de eigenschap dat ze in alle opzichten op de klein tjes konden letten. „Arie weet nog altijd wat een dubbeltje waard is. Hij heeft een hekel aan verspilling", zo luidt een typering, die wordt beves tigd door uitlatingen van voor malige werknemers van De Gouden Leeuw in deze krant. „Arie van der ValkWat was die zuinig. Ik weet nog dat een kok een keer tien eieren had la 'Wie bent u', vraagt de man aan de Rwandese grens. 'Zie je niet dat ik in het zwart ben. Ik ben een afgezant Gods. Een man met een missie. Ik kom hier om goed te doen.' 'Maar is uw God een Tutsi of een Hutu.' 'Het is mijn God, God de Almachtige. De God die al les in zijn hand houdt. Als jul lie hem hadden gekend, had het hier zo'n vaart niet gelo pen. Ik ben hier om het leed te verzachten van jullie god deloze slachtpartijen. En laat mij er nu door, de tijd dringt. Zaterdagavond moet ik alweer terug zijn in Leiden om voor te gaan in de kerstdienst.' 'Wie bent u', vraagt de direc teur van het psychiatrisch op vangcentrum voor kinderen in Goma. 'Ik kom hier om goed te doen. Om enkele kin deren weer enig geloof in God en mens terug te geven.' 'En hoe had u dat gedacht te doen?' 'Ik zou graag twee kin deren meenemen naar Ne derland en ze de kerstdienst laten meemaken. Dat ze zien dat er ook goede mensen zijn, die bidden voor vrede.' 'Neemt u Kiragi en Niwemutoni maar mee. Die hebben het het hardst nodig. Dat God u belone voor zoveel goedheid.' 'Dit is Kiragi. Kiragi betekent 'stomme'. Hij is veertien en heeft niet meer gesproken sinds de slachtpartijen. Niwemutoni is nog pas twaalf. Het is niet eenvoudig haar te benaderen. U ziet het, haar hele gezicht draagt de sporen van kapmessen. Zij is ont snapt, haar vader, moeder broertjes en zusjes zijn voor haar ogen onthoofd en aan stukken gesneden.' 'Kiragi, Niwemutoni, ik heb groot nieuws voor jullie. Jullie mogen met deze meneer mee naar Nederland, naar een rijk land in vrede. Noem deze man, pater, vader, en ver trouw hem. Hij gaat jullie het geloof in de mensen terugge ven.' 'Pater, wanneer komen de grote beesten om ons op te eten?' 'Nee, lieve Niwemuto ni, heb geen angst. In Neder land gebeurt dat niet. Hier heb je geen 'grote beesten'. Droogje tranen.' 'En nu ga ik jullie uitleggen naar welk feest ik jullie van avond meeneem. Het is het feest van de geboorte van Gods zoon, die als mens, als kind van Maria en Jozef op aarde is gekomen om ons, jul lie dus ook, te verlossen. Dat geeft hoop, hé. En denk niet dat jullie het alleen zwaar hebben, want jullie zijn nog ontsnapt, maar die Zoon, Jes us genaamd, hebben zij ge kruisigd.' 'Kiragi, Niwemutoni, deze avond zullen jullie zien dat er ook goede mensen zijn. Geen grote beesten, maar kleine mensen die willen schuilen bij God, die nederig willen op gaan in de kudde. Die terug willen naar de bron. Luister naar hun gezang, naar de bij na wanhopige toewijding. Hoor hun gebeden. Hoe zij erkennen dat zij fouten ma ken en zo Gods toorn over vallen bouwput dicht te gooien met zand. Toen het bedrijf dat na lang aandringen niet zelf deed (de funderingen van hui zen in de buurt werden be dreigd door stijgend grondwa ter), pakte de gemeente de zaak aan en stuurde een rekening van 50.000 gulden. Volgens ver schillende bronnen zou Arie na de hele operatie zijn verlies hebben genomen met de korte opmerking ,,'t Is zonde": Fraude Fred Meier merkt over dit soort affaires, maar ook over het zwart bétalen van mensen op: „Je hebt fraude en fraude. Frau- de om snel te verdienen en fraude die ontstaat omdat ie mand iets groots wil opbou wen." Volgens Meier is bij de Valkjes sprake van dat subtiele onderscheid. Hij schreef-niet tojl Arie's vreugde- een com mentaar van die strekking in de Valk Koerier. Maar noemt het ook typerend dat in zo'n geval niet werd ingegrepen. De Voorschotense oud-wethou der van ruimtelijke ordening Daan van Dalen kan daar ach teraf misschien wel in meevoe len. „Ergens heb ik hem wel ge mogen". zegt hij terugblikkend. „Van der Valk zette je voor een voldongen feit. Dat was dan ge boren uit ondernemingszin. Ze wilden niet achter de bureau cratie aanlopen. In feite deden ze dat in heel Nederland. Als dal verkeerd uitpakte, accepteerde Arie dat." Van Dalen (VVD, van 1978 tot 1990 wethouder) ver telt hoe Arie van der Valk altijd zelf onderhandelingen voerde. Rancuneus was Arie nooit, maar een persoonlijke band ontstond er evenmin. „Ik kom nog weke lijks in de Gouden Leeuw, maar we groeten elkaar nauwelijks." Over praktische zaken viel vol gens Van Dalen zeker te praten, ook al leek dat wel eens anders. Een voorbeeld daarvan is de plaatsing van een verkeerslicht aan de rand van het terrein van de Gouden Leeuw. „Dat kostte 130.000 gulden en dat moest hij zelf betalen. Maar Arie erkende de noodzaak ook en uiteindelijk kwamen we er uit. Toen alles rond was dronken we samen een glaasje sherry. Terwijl we dat dronken, merkte hij op dat dat het duurste glas sherry was dat hij ooit had gehad." Over een ding kan de jarige Arie van der Valk in ieder geval ge rust zijn, de prijs van de sherry houdt hij woensdag in ieder ge val in eigen hand. ie kalkoenen en fazanten vlie ten op dit moment zijn winkel lit. En poelier Leo van der Krogt uet ze ook graag vliegen. Dat letekent immers dat het druk is de zaak aan de Oude Rijn in .eiden. Heel druk. loals elk jaar voor de feestda- en, meldt hij monter. „De erstdrukte begint een paar da- en van tevoren. Al krijgen we ior Sinterklaas ook al wel be- lellingen. Maar de meeste iensen geven pas laat op wat 'illen hebben. Dat betekent lat we flink moeten werken om lies klaar te krijgen. Ook 's lachts. Ik slaap nu niet veel per lacht. Dat komt wel weer met rste kerstdag, hoop ik." ienk maar niet, dat Van der ogt het alleen nu druk heeft roor de feestdagen. Nee, dat 'erk begint al voordat de be itellingen binnenstromen. Om fle ergste drukte een beetje voor je zijn, zo luidt zijn verklaring, j,Verleden week zijn we al be gonnen met het schoonmaken jan wild. En vacuüm trekken om het vlees goed te houden, ja, we hebben een flinke vries- jkpel. Bovendien is er ook nog de ri|'riescel van mijn vader in Stompwijk. Aan ruimte geen ge- ttprek." ïtjVat ligt er dan vooral opgesla- 'ageri? Oftewel, waar is de meeste liyraag naar? „Hazerugfilet wordt erg veel besteld. Reebief- ituk, konijnen en kalkoenen ziook erg veel. De rest van het laar kopen de mensen ook wel (kalkoen, maar dan geen hele. rekalkoenfilet willen ze dan. Dat v\js makkelijker klaar te maken." bbe uitleg is simpel. „We verko- tpen hele kalkoenen tussen de tdlwee en de negen kilo. Dat is wat vlees. Voordat-ie ;oed gaar is moet-ie een tijd in le oven. We rekenen ongeveer ■n uur per kilo. Waar je dan oor moet uitkijken is dat de kalkoen niet te droog wordt. Je kunt er bijvoorbeeld een lapje ppek overheen leggen. En wat Champagne voor Arie van der Valk na zijn vrijlating op borgtocht eerder dit jaar. De man die binnenkort 65 wordt, kende een roerig jaar. FOTO ARCHIEF ten kapotkoken. Hij had ze dus weggegooid. Arie zag die eieren liggen en werd me toch driftig. Hij schold en hij tierde wel vijf minuterï. En overwoog de mo gelijkheid om de eieren nog te verwerken in een salade." Maar wie die zuinigheid te ver doorzet bouwt geen groot con cern op. Onder andere omstan digheden weet Arie van der Valk zijn verlies te nemen, ook als het orrugrote bedragen gaat. Twee jaar geleden bijvoorbeeld werd De Gouden Leeuw ge dwongen om een K groot ujtge- Leo van der Krogt aan de snijtafel. „Het is flink wer ken om alle bestel lingen op tijd klaar te krijgen." FOTO MARK LAMERS/HOLVAST de mensen ook veel doen, is de kalkoen eens in de zoveel tijd bedruipen tegen uitdroging." Hoe dan ook, het is en blijft niet echt eenvoudig om een hele kalkoen smakelijk te bereiden. Maar het kan natuurlijk wel. „Als je de kalkoen wilt vullen, moet je je wel realiseren dat de smaak van zo'n vulling kan gaan overheersen. Wat de men sen nog wel eens doen bijvoor beeld is een vulling maken waarin ondermeer Armagnac zit. Dat is echt een standaard vulling. Alleen vind ik dat je dan de kalkoen nog nauwelijks proeft." Van der Krogt heeft het ook niet zo op marineren. „Het vlees een paar dagen in de rode wijn zet ten. Drie, vier dagen in de mari nade. Het vlees wordt dan wel zachter, maar de smaak gaat er een beetje vanaf. Als je een vul ling wilt, neem dan bijvoorbeeld kipgehakt met kastanjes. Die smaak overheerst niet. Zo proef je de kalkoen goed." Kip wordt in elk geval niet veel gegeten met de feestdagen. Kip is echt gevogelte voor de gewo ne dagen. /V eeuwenlang. Zijn er nog nieuwe trends te bespeu ren in het eetgedrag van de consument? „Parelhoen", zegt Van der Krogt resoluut. „Dat wordt nu ook veel gegeten. Dat zit een beetje tussen kip en fa zant in. Het is ook iets smakelij ker dan kip." „Verleden jaar verkochten we veel struisvogelvlees. Nu is dat wat minder. Waarom zou ik je niet precies kunnen zeggen. In elk geval is struisvogelvlees weer wat harder. Het zachtste vlees? Dat is reebiefstuk, vlees van een jong hertje. Het is wel het duurste vlees, maar zachter kun je niet hebben. Waaruit we dus mogen conclu deren dat van der Krogt zelf ree biefstuk zal eten met de feest dagen. „Nou, we gaan thuis gourmetten. Maar wel met wild hoor. Eeneendefïleetje, een struisvogelfileetje. En inder daad: ook een reebiefstukje." HERMAN JOUSTRA

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 21