w?m
Grozny rokende puinhoop
Scalfaro staat voor niet geringe krachttoer
Buitenland
^Nieuwe Turkse partij
is bont allegaartje
EU-landen buigen voor
Spaanse visserij-eisen
Gaande en komende man?
taf
s&jjggSr
\Y>
Allan Boesak beticht
van forse fraude
Paspoortcontroles
26 maart echt weg
Karadzic beveelt wapens
vandaag te laten zwijgen
Waalse truckers liggen dwars
VRIJDAG 23 DECEMBER 1994
:e Presse ANP Algemeen Nederlands Persbure,
AP Associated
Levenslang voor ontvoerders
brussel Drie ontvoerders van het Belgische jongetje Anthony de
Clerck zijn door de rechtbank van Gent veroordeeld tot levens
lang. Enkele medeplichtigen kregen gevangenisstraffen van vijf
tot twintig jaar. De straffen werden op de veertiende verjaardag
van de miljonairszoon uitgesproken. Ten tijde van zijn ontvoe
ring, op 4 februari 1992, was het jongetje elf. Het proces tegen de
ontvoerdersbende draaide vooral om de vraag of het jongetje
blijvend psychisch letsel zou overhouden aan de gebeurtenis. In
dat geval riskeerden de ontvoerders de doodstraf (die in België
automatisch wordt omgezet in levenslang).
Leden Zonnetempelsekte vergiftigd
lausanne De lijken van veel omgekomen leden van de Zonne
tempelsekte bevatten sporen van een zeer zeldzaam gif. Dit zegt
rechter Filler uit het Zwitserse Fribourg in een interview met het
dagblad Le Nouveau Quotidien. Begin oktober werden op twee
plaatsen in Zwitserland de lijken van 48 leden van de sekte ge
vonden. In Canada werden de ontzielde lichamen van nog eens
vijf leden gevonden.
Etmaal zonder moorden in Moskou
moskou Voor het eerst dit jaar is in Moskou een etmaal voor
bijgegaan zonder dat iemand werd vermoord. Dat heeft een po
litiewoordvoerder gisteren gezegd. Het aantal misdaden lag de
afgelopen week veertien procent lager dan gewoonlijk, zei de
woordvoerder. Dat komt vermoedelijk doordat de politie haar
patrouilles sterk heeft opgevoerd, uit vrees voor aanslagen door
Tsjetsjenen.
Verdachte metro-aanslag opgepakt
new york Een man die levensgevaarlijk gewond raakte bij de
ontploffing van een brandbom in een Newyorkse metrotrein is
gisteren in zijn ziekenhuisbed aangehouden en beschuldigd van
45-voudige poging tot moord en geweldpleging. Volgens de poli
tie wilde de man kennelijk het Newyorkse metrobedrijf afpersen.
De verdachte is een 49-jarige werkloze computerspecialist.
Eerste personenauto's door tunnel
Folkestone 'Le Shuttle', de auto-trein door de Kanaaltunnel, is
gisteren met een dienstregeling voor het publiek begonnen.
Honderden gezinnen werden in 35 minuten met de auto vanuit
de Engelse havenstad Folkestone naar Calais in Frankrijk ge
bracht en omgekeerd. „Ik vind het in de Velsertunnel al bijzon
der als je onder het water door rijdt, maar dit is wel heel apart",
zei een Nederlandse passagier gisteren tegen een radioverslag
gever.
IRA-gevangenen met kerstverlof
dublin Als gebaar naar het Iers Republikeins Leger (IRA), dat 1
september dit jaar een staakt-het-vuren afkondigde, laat de Ierse
regering vandaag 39 gevangenen vrij. De meesten moeten zich
over tien dagen, als de feestdagen voorbij zijn, weer bij de ge
vangenis melden.
Overleg Syrië-Israël
Damascus Syrië heeft officieel bekendgemaakt dat zijn ambas
sadeur in de Verenigde Staten besprekingen voert met zijn Israë
lische collega ter plekke. Ook militaire deskundigen zijn bij de
gesprekken betrokken. Het overleg onder Amerikaans toezicht
vindt plaats op het ministerie van buitenlandse zaken in Was
hington. De Syrische en Israëlische ambassadeur in de VS spra
ken begin dit jaar al in het geheim met elkaar. Maar de bespre
kingen vonden een abrupt einde na de aanslag in Hebron, waar
een joodse kolonist tientallen moslims doodschoot.
i istanbul jessica lutz
I CORRESPONDENT
Turkije is sinds gistereaeen po
litieke partij rijker, de Nieuwe
Democratie Beweging. Oprich
ter Cem Boyner, een jonge tex-
tielmagnaat, wil breken met alle
bestaande taboes. Geen verbod
meer op separatistische, com
munistische of fundamentalisti
sche propaganda; alles moet
bespreekbaar zijn in het Turkije
^van de toekomst. De staat is
I, niet meer heilig, maar is er om
de burger te dienen en niet an
dersom. De politieke rechtban
ken moeten verdwijnen en de
staat mag zich niet meer men-
1 gen in de economie.
„We willen geen staatsgods
dienst maar ook geen gods
dienststaat". zegt Boyner. Op de
vraag of hij bereid zou zijn om
met Koerdische separatisten om
de tafel te zitten, zegt hij: „Ik
onderhandel zelfs met de duivel
als het in het belang van mijn
land is".
Boyner gaat gekleed in dure
pakken van zijn eigen mode
huis, Beymen, die gemaakt wor
den van stoffen van zijn eigen
merk, de Gouden Ster. Maar hij
wil een voorbeeld zijn voor de
andere zakenlieden in de poli-
tiek door in de statuten van zijn
Toetreding drie nieuwe leden veiliggesteld
brussel peter de vries
correspondent
Door te zwichten voor de
Spaanse eis dat Spaanse vissers
voortaan ook in de Ierse Zee
hun netten mogen uitgooien,
heeft de Europese Unie gisteren
de laatste obstakels opgeruimd
voor de toetreding van Zweden,
Finland en Oostenrijk tot de EU.
Madrid had gedreigd de uitbrei
ding van de EU naar vijftien le
den per 1 januari te blokkeren,
wanneer zijn vissersvloot niet
meer ruimte zou krijgen.
De visserijministers van de
Europese Unie hebben bijna de
hele week vergaderd om de
dreigende crisis af te wenden.
De Nederlandse minister Van
Aartsen toonde zich gisteren
opgelucht dat dat uiteindelijk
lukte, 'anders hadden we in zak
en as gezeten'.
Toen het zelf in 1986 lid werd
van 'Europa' weigerde Spanje
zijn omvangrijke vissersvloot in
te krimpen. De Spanjaarden
werd daarop tot 2002 de toe
gang tot een aantal rijke vis
gronden ontzegd. Bij de onder
handelingen over het Noorse
EU-lidmaatschap werden die
afspraken herzien. Maar toen
de Noren in een referendum
'nee' zeiden tegen het EU-lid-
maatschap, hield Spanje aan de
nieuwe visserij-afspraken vast.
Anders dreigde Madrid alsnog
het EU-lidmaatschap van Zwe
den, Finland en Oostenrijk te
gen houden. De rest van de
Unie reageerde woedend op de
ze 'gijzeling', maar is uiteinde
lijk toch door de knieën gegaan.
Spanje en trouwens ook Por
tugal vroegen met name toe
gang tot een visrijk stukje zee
tussen het Britse schiereiland
Cornwall en Ierland, dat bekend
staat als de kraamkamer van de
kabeljauw. Vooral de Britten
wilden niets weten van een
Spaanse armada voor hun kust.
In het gisteren aangenomen
compromis staat dat de Span
jaarden niet voor de Britse kust
hun netten mogen uitgooien,
maar wel met veertig schepen
in een bepaald deel van de Ierse
Zee mogen komen.
parus» Het grote speculeren is losgebarsten. Houdt prins Rainier (rechts) van Monaco het voor gezien en
is hij van plan af te treden ten gunste van zijn zoon Albert? Volgens het Franse blad Paris-Match wel de
gelijk. Het blad schrijft dat de nu 71 -jarige Rainier in februari of maart volgend jaar zou willen terugtre
den. Gezondheidsredenen zouden hem tot dat besluit hebben gebracht. foto epa Patrick herzog
Linkshandigen
lopen in oorlog
groter risico
londen Rtr
Linkshandigen leven onder nor
male omstandigheden even
lang als rechtshandigen, maar
in oorlogen lopen ze eerder te
gen een kogel aan. Dat blijkt uit
een vandaag gepubliceerd rap
port van Britse wetenschappers.
Uit het onderzoek blijkt dat
de linkshandige minderheid al
leen tijdens oorlogshandelingen
groter risico loopt, vermoedelijk
omdat uitrustingen en trainin
gen zijn toegespitst op de
rechtshandige meerderheid. De
wetenschappers hebben ge
bruik gemaakt van de gegevens
over zesduizend cricketspelers,
vooral omdat over hen veel do
cumentatie beschikbaar is, zelfs
over spelers die tweehonderd
jaar geleden in het veld ston
den.
Van de linkshandige spelers
kwam 5,4 procent om tijdens
gevechtshandelingen, terwijl
dat percentage bij hun rechts
handige collega's drie procent
bedraagt, aldus de onderzoe
kers in het British Medical Jour
nal
Bombardementen gaan zonder onderbreking door
De Russische luchtmacht heeft gisteren en vannacht on
onderbroken bombardementen uitgevoerd op de
Tsjetsjeense hoofstad Grozny en naaste omgeving. Vol
gens westerse correspondenten in Grozny werden ook
vannacht woonhuizen en winkels getroffen bij een aan
val die mede gericht was op het presidentieel paleis van
de Tsjetsjeense leider, generaal Doedajev. Inmiddels ligt
het centrum van Grozny vrijwel geheel in puin.
moskou hans geleunse
correspondent
Gisteren werden volgens de
Tsjetsjeense autoriteiten meer
dan honderd burgers gedood.
Journalisten ter plaatse telden
meer dan twintig doden, onder
wie de Amerikaanse freelance
fotografe Cynthia Elbaum.
De Russische president. Jelt-
sin, schreef gisteren in een brief
aan het parlement dat hij 'bin
nenkort' met voorstellen komt
voor een politieke oplossing van
het conflict. Hij zal die ook aan
het Russische volk presenteren,
wat kan betekenen dat 'Bom
men Boris' voor het eerst sinds
het uitbreken van het conflict
voor de camera's verschijnt om
tekst en uiüeg te geven.
Jeltsins aankondiging van een
politieke oplossing kwam giste
ren tegelijk met meldingen over
het ontslag van zes topmilitai-
ren. Defensie ontkende dit en
beschuldigde de semi-officiële
persbureaus ITAR-TASS en RIA-
Novosti van 'desinformatie'.
Maar later werd toegegeven dat
de plaatsvervangend comman
dant van de grondtroepen, ge
neraal Vorobjov. zijn ontslag
had ingediend. Dit werd echter
geweigerd.
De afgelopen weken is her
haaldelijk bericht over onrust in
het leger. Een generaal en diver
se lagere officieren hebben ge
weigerd op Tsjetsjenen te schie-
partij te laten opnemen dat
eenieder die verkozen wordt,
zijn commerciële bezigheden
vaarwel moet zeggen.
Het proglamma van de Nieu
we Democratie Beweging is er
duidelijk op gericht iedereen
aan te trekken die wat te klagen
heeft. Onder de 140 oprichters
van de partij, die een jaar gele
den begon als discussieplat
form, zijn dan ook vogels van
allerlei pluimage.'Maar al op het
kennismakingsdiner voor de
pers spraken socialisten hun
bedenkingen uit over de deel
name van fundamentalisten en
nationalisten, waren Koerden
niet gelukkig met de deelne
mende ex-militairen en beweer
den liberalen met klem dat ie
dereen in de partij hun visie
deelt.
Het is dus nog maar de vraag
of het verlangen naar democra
tie en het leiderschap van de
aardig ogende, maar onervaren
Boyner voldoende zullen zijn
om het stel bijeen te houden.
„Waarschijnlijk zullen we alle
maal aan hem trekken. Maar
met de 'gulden middenweg' die
daar het resultaat van zal zijn,
zal niemand tevreden zijn",
wierp een van de oprichters een
blik op de toekomst.
mouland Waalse vrachtwagenchauffeurs hebben gisteren diverse Belgische grensovergangen (onder andere die met Zuid-Limburg) geblokkeerd.
De actie duurde een aanzienlijk deel van de dag. De chauffeurs zijn gepikeerd over de volgens hen te hoge prijs van het Eurovignet, een belasting
regeling van de Europese Unie voor transportbedrijven. foto belga
ROME EELCO VAN DER LINDEN
CORRESPONDENT
Het woord is aan Oscar Luigi Scalfaro.
De 75-jarige president vanlltalië moet
een oplossing vinden voor de crisis die is
ontstaan na het ontslag van premier Ber
lusconi. Of dat mogelijk is zonder brok
ken te maken, is echter de vraag.
Acht maanden geleden respecteerde
Scalfaro de uitslag van de verkiezingen.
Toch had hij er grote moeite mee de me
diamagnaat Berlusconi tot premier te
bombarderen vanwege de belangencon
flicten die vroeg of laat moesten ont
staan. Tot ongenoegen van Berlusconi
beloofde Scalfaro publiekelijk dat hij er
op zou toezien dat de regels van de de
mocratie zouden worden gerespecteerd.
Die stellingname van Scalfaro legde
een loodzware hypotheek op de rege-
ring-Berlusconi. De afgelopen maanden
gaven tal van conflicten te zien, waarbij
keer op keer de positie van de president
door Berlusconi en zijn medestanders
ter discussie werd gesteld. De president
verdedigde de (anti-corruptie)magistra
ten, de staatsomroep RAI, de centrale
bank en vooral ook de rechten van het
parlement.
Het sluimerende conflict is nu volledig
geëscaleerd. Berlusconi is afgetreden,
maar in al zijn toespraken, inclusief de
rede die hij woensdag in het parlement
hield, kroop hij op de stoel van Scalfaro.
De Grondwet en grote staatslieden cite
rend, concludeerde Berlusconi dat de
president maar één optie heeft: direct
verkiezingen uitschrijven.
Scalfaro is volgens zijn medewerkers
des duivels. Hij heeft de rede van Berlus
coni 'rampzalig' genoemd en 'het drei
gen met de woede van het volk' een 'be
denkelijke wijze van afscheidnemen'.
Scalfaro herinnerde Berlusconi eraan dat
in Italië niet via plebiscieten wordt gere
geerd en dat een crisis moet worden op
gelost in het parlement. Maar veel ma-
noeuvreerrruimte heeft de president
niet. Hij weet ook wel dat het benoemen
van een premier die niet Berlusconi heet,
zal leiden tot felle protesten en obstruc
tie in het parlement.
Vandaag begint Scalfaro met de 'con
sultatie-procedure'. Hij ontvangt eerst de
ex-presidenten Leone en Cossiga en na
Kerstmis de voorzitters van beide kamers
van het parlement. Vervolgens is het de
beurt aan de leiders van alle politieke
partijen. Rond de jaarwisseling moet
duidelijk zijn aan welke oplossing
Scalfaro de voorkeur geeft.
De oppositiepartijen en het deel van
de Lega Nord dat trouw is gebleven aan
partijleider Bossi pleiten voor wat de
laatste dagen is gaan heten een 'regering
van de wapenstilstand'. Die moet de rust
in het land terugbrengen, een oplossing
vinden voor de conflicten rond de ma
gistratuur. een aantal hervormingen
doorvoeren en ook een aanvullende be
zuinigingsoperatie uitvoeren, omdat nu
al duidelijk is dat er een gat van 25 mil
jard gulden zit in de pas aangenomen
begroting.
Leider Buttiglione van de PPI, de vroe
gere christendemocratische partij, ver
woordde de mening van alle oppositie
partijen toen hij zei dat zo'n regering een
absolute voorwaarde is om 'Zuidameri-
kaanse toestanden' te voorkomen. Vol
gens de oppositie moet zo'n regering,
die openstaat voor alle partijen, het land
uiteindelijk naar de verkiezingen leiden.
De enige voorwaarde is dat ze niet wordt
geleid door Berlusconi, vooral vanwege
diens greep op de Italiaanse media.
Scalfaro voelt wel wat voor zo'n oplos
sing. Hij heeft ook al een aantal namen
voor het premierschap in zijn hoofd
variërend van Senaatsvoorzitter Scogna-
miglio, die lid is van Berlusconi's Forza
Italia, lot ex-president Cossiga. Maar de
president weet dat hij daarmee Berlusco
ni en de 'post-fascist' Fini tot razernij zal
brengen. Die twee zeiden gisteren dat
voor hen alleen een regering onder lei
ding van Berlusconi acceptabel is,-'om
dat anders het electoraat wordt verra
den'. Verkiezingen kunnen naar hun
mening alleen worden voorkomen als
een flink deel van de leden van de Lega
Nord in de komende dagen alsnog af
stand neemt van Bossi en kiest voor de
oude coalitie, waarna een tweede kabi
net -Berlusconi kan aantreden.
Al met al moet de president de ko
mende tijd een niet geringe krachttoer
ten beste geven om Italië veilig door de
crisis te loodsen.
Broer Paolo moet
de gevangenis in
wegens corruptie
milaan dpa
Paolo Berlusconi, de broer
van de afgetreden Italiaanse
premier, is gisteren door een
gerechtshof in Milaan ver
oordeeld tot een gevangenis
straf van zeven maanden. Hij
was een van de 27 beklaag
den die terechtstonden we
gens het uitdelen en aanne
men van steekpenningen.
Het geld werd aan politici en
partijen betaald om een con
tract binnen te halen voor de
bouw van een afvalverwer-
kingsfabriek in de Noorditali-
aanse streek Lombardije.
De zwaarste straf werd uit
gesproken tegen de regionale
christendemocratische polit-
cus Gianstefano Frigerio. Hij
kreeg vier jaar en zes maan
den gevangenisstraf.
ten en hun troepen verder naar
Grozny te laten oprukken. Vice-
minister van defensie Kon-
dratjev heeft zich openlijk tegen
de militaire operatie in Tsjetsje
nië uitgesproken.
Ongenoegen in het leger
wordt beschouwd als een van
de redenen voor de tegenvallen
de militaire resultaten in Tsjets
jenië. Defensieminister Gratsjov
pochte vorige maand dat twee
regimenten luchtlandingstroe
pen binnen twee uur Grozny
konden innemen. Maar de Rus
sische troepen trokken er vorige
week zaterdag binnen en heb
ben hun oorspronkelijke doel,
de stad van de buitenwereld af
sluiten, nog steeds niet bereikt.
kaapstad runa hellinga
correspondent
Zweedse, Noorse en Deense
hulporganisaties overwegen een
politie-onderzoek tegen de
ANC-politicus en voormalige
dominee Allan Boesak. Ze be
schuldigen de Zuidafrikaan van
misbruik van hulpgelden die ze
aan zijn Fonds voor Vrede en
Gerechtigheid (FVG) hebben
gegeven.
De Nationale Partij (NP) van
oud-president De Klerk heeft
president Nelson Mandela deze
week gevraagd in afwachting
van de resultaten van het on
derzoek de benoeming van
Boesak tot ambassadeur bij de
Verenigde Naties in Genève op
te schorten.
Volgens Christian Olesen, se
cretaris-generaal van de Deense
Christelijke Hulp, heeft zijn or
ganisatie twee miljoen rand
(een miljoen gulden) aan de
FVG gegeven. Zeker 800.000
rand zijn opgegaan aan een 'le
ning' voor een van de medewer
kers van het fonds, die voor dat
geld een huis heeft gekocht.
Ook andere medewerkers heb
ben persoonlijke leningen ge
kregen. Volgens Olesen is het
geld gebmikt voor doelen waar
voor het niet was bestemd, is
niet over de leningen overlegd
met de geldschieters en is het
misbruik bovendien verdonke
remaand in de boeken van de
FVG. De Denen hebben inmid
dels een advocaat in Zuid-Afrika
ingeschakeld.
Eerder werd bekend dat het
FVG 700.000 rand, van de
Zweedse Ontwikkelings Organi
satie, bestemd voor de produk-
tie van twaalf voorlichtings
films, had gebruikt voor aan
schaf van apparatuur voor het
bedrijf dat de videofilms zou
produceren. Dat bedrijf is ei
gendom van Boesaks echtgeno
te.
Voor het eerst was Boesak gis
teren bereid te reageren op de
beschuldigingen. Volgens hem
is er geen enkele reden zijn be
noeming in Genève ongedaan
te maken. „De president hoeft
niet bezorgd te zijn, net zomin
als ik dat zelf ben. Wat er uit
ook het onderzoek komt, het
hoeft mijn benoeming niet in
de weg te staan."
brussel peter de vries
'Schengenkan van start gaan
den hun grenscontroles voor
alsnog in stand. Als de slagbo
men op 26 maart definitief om
hoog blijven staan, betekent dat
overigens niet helemaal vrij en
onbeperkt reizen. Steekproefs
gewijze paspoortcontroles vlak
achter de grenzen blijven mo
gelijk. Op veel vliegvelden zal
het nog wel even duren voor het
technisch mogelijk is onder
scheid te maken tussen Europe
se reizigers en mensen die met
een vlucht uit bijvoorbeeld de
Verenigde Staten aankomen.
Schengen betekent voor men
sen die met een visum naar één
van de zeven landen komen,
dat ze ongehinderd in alle ze
ven Schengen-landen mogen
rondreizen. Maar voor asielzoe
kers betekent het dat wanneer
ze eenmaal in één Schengen-
land zijn afgewezen, ze ook in
de andere landen geen asiel
meer kunnen aanvragen.
correspondent
Reizen zonder paspoortcontro
les van Nederland naar Portugal
wordt op 26 maart 1995 einde
lijk werkelijkheid. Op die datum
treedt na lang uitstel en veel
problemen het tien jaar geleden
overeengekomen verdrag van
Schengen in werking, waarmee
een einde komt aan de contro
les aan de grenzen tussen zeven
Europese landen.
Dat is gisteren in Bonn afge
sproken door vertegenwoordi
gers van Nederland, België,
Luxemburg, Duitsland, Frank
rijk, Spanje en Portugal. Vol
gend jaar beslissen Italië, Grie
kenland, Oostenrijk, Zweden en
Finland of en wanneer ook zij
de paspoortcontroles opheffen.
Drie andere landen van de Eu
ropese Unie (Groot-Brittannië,
Ierland en Denemarken) hou-
Simonis ziet af van reis naar Sarajevo
SARAJEVO-UTRECHT Rtr-ANP
De leider van de Bosnische Ser
viërs, Radovan Karadzic, heeft
zijn troepen opdracht gegeven
met ingang van vandaag 12.00
uur een staakt-het-vuren in
acht te nemen. Hij stelde giste
ren niet meer de ^is dat de mos
lims eerst de strategisch belang
rijke berg Igman bij de Bosni
sche hoofdstad Sarajevo moe
ten hebben verlaten.
„Wij maken daar geen eerste
vereiste van voor het begin van
de wapenstilstand", zei Karad
zic nadat hij een gesprek had
gevoerd met VN-afgezant Ya-
sushi Akashi. „We begrijpen dat
de terugtrekking van de mos
lim-troepen vrijdagmiddag vol
tooid moet zijn, maar als dat
technisch moeilijk is, wachten
we een of twee dagen."
Het is nog niet duidelijk wie
voor de beschieting van gisteren
in Sarajevo verantwoordelijk is.
Een van de granaten trof een
winkel, de ander sloeg in op het
marktplein, waar inwoners van
Sarajevo persoonlijke bezittin
gen aan de man proberen te
brengen om aan geld te komen.
Het plein ligt aan de voet van de
berg Trebevic, die door Bosni
sche Serviërs wordt beheerst.
Die zeggen dat ze njets met de
aanval van doen hebben. De
garnaten maakten twee dodelij
ke slachtoffers en zeven mensen
raakten gewond.
De kerstreiS van kardinaal Si
monis naar Sarajevo gaat overi
gens niet door. De reden is dat
minister Voorhoeve (defensie)
hem heeft laten weten dat de
VN-troepen ter plekke hem niet
kunnen beschermen. Waarom
dat niet kan, is onbekend.
rfT T