I
In musea is van alles te koop
Vijfhonderd werken van
Man Ray onder de hamer
Sloop dreigt voor resten
van oude vesting Weede
Cultuur Kunst
Collegium Musicum vindt
baat bij dirigentenwissel
Biedermeierkunst in Brabants Museum
Ramses Shaffy in musical
'La Cage aux Folies'
Weinachtsoratorium naar juichend slot
ZATERDAG 17 DECEMBER 1994
chef annemiek ruygrok, 071-356471plv -chef jan rijsdam. 071-356472
Rubriek Croiset bij Groenteman
Hilversum De polemieken die zijn onstaan over de rubriek van
Hans Croiset over de Gouden Gids Toneelprijs (vrijdag 9 decem
ber in deze krant) krijgen morgenmiddag een tv-vervolg. De
kunstrubriek van Hanneke Groenteman (17.00 uur, Ned. 3,
VPRO) wijdt er aandacht aan.
Drie exposities in de streek
regio Kees Pouw en Cejoma Koning uit Leiden exposeren hun
tekeningen en sculpturen tot 12 januari in de bibliotheek van
Noordwijkerhout De expositie is gratis tijdens openingstijden
van de bibliotheek te bezoeken. Aquarellen van J. Pret hangen
tot 27 januari in verpleeghuis Leythenrode in Leiderdorp. De
tentoonstelling is dagelijks van tien tot tien uur te bezichtigen-
.Van Ilgen van Kerkvoort zijn in het Rijnlandziekenhuis in Lei
derdorp van 19 december tot 6 februari aquarellen, olieverf- en
acrylschilderijen te bewonderen.
Exposities bij Pomp en Raadhuis
warmond Peter Zuur liet zich op zijn reizen door Zuid-Amerika
vooral door de architectuur daar inspireren. Op zijn schilderijen
ontdekt men flarden van interieurs of landschapselementen. De
schilderijen zijn in de vereniging Het Oude Raadhuis, Dorps
straat 36, te bewonderen. Ook tijdens beide kerstdagen (van 14-
16 uur). In de werkkamer van galerie De Pomp is een kleine the
ma-expositie gewijd aan het werk van de Warmondse kunst
schilder Popco Bakkers. In aquarel of olieverf zijn karakteristieke
elementen van het Warmondse waterleven te ontdekken. De ex
positie is tot 29 december te zien. Keramieke vogels van Mariene
van Rijswijk en aquarellen en olieverfschilderijen van de Leidse
autodidact Nel Zwienink zijn hier eveneens opgesteld in de ex
positieruimte.
Muziek in het weekeinde
regio» Er zit muziek in het weekeinde. Morgen is vanaf half vier
het Bob Rigter Kwartet te beluisteren in Café De Jongejuffer in
Noordwijk aan Zee. De pianist Eildert Beeftink treedt morgen in
het kader van 'Leiden Klassiek in de Duke' om drie uur op in dit
Leidse jazzcafé. Hij speelt werken van Bach, Mozart, Chopin en
Liszt. De harbour Jazz Band o.l.v. Flip Robers begint morgen om
drie uur te swingen in de Elephant Club in Warmond. Jazz bren
gen ook het Rob Agerbeek trio en zangeres Daisy Bell. In café
Cheers in Leiden zijn zij morgenmiddag om half vier te beluiste
ren.
Boeken, posters, spelletjes, puzzels, replica 's en andere bijzondere artikelen
In de dagen voor kerst beleven winkels en warenhuizen
hoogtijdagen. Maar de laatste jaren kan men voor bijzon
dere kerstcadeautjes ook terecht in het museum. De gro
te musea in Nederland beschikken over een uitgebreid
assortiment artikelen en in het buitenland lijken sommi
ge museumwinkels wel warenhuizen. Er is van alles te
koop: van kerstkaarten tot beroemd meubilair. Het aan
bod van de Leidse (rijks)musea is daarmee vergeleken
bescheiden, maar de posters, kalenders, bronzen beeld
jes, spelletjes en pennenbakjes zijn in opmars. Een uurtje
'shoppen for fun' in De Lakenhal en het Rijksmuseum
van Oudheden.
leiden» jan rusdam
Michels vervangt Gulikers
MUZIEK
recensie susanne lammers
Collegium Musicum o.l.v. René Gulikers
en Gilles Michels. M.m.v. Harjo Pasveer
en Alisa Kasmir. Werk van Von Weber,
Mozart, Schubert, Milhaud, Grieg, Dvo
rak. Gehoord: 16/12, Stadsgehoorzaal
Pas na de pauze werd het mu
ziek. Toen zong het Kamerkoor
van Collegium Musicum de
'Quatrains Valaisans' van Mil
haud. Pas toen liet men horen
dat je met muziek ook iets kunt
Voor de pauze werden met
name partijen gespeeld, en niet
altijd even onberispelijk boven
dien. In de beeldschone achtste
symfonie van Schubert speelde
Collegium Musicum bijvoor
beeld schools, vlak en onzeker.
Terwijl dit toch muziek is die tot
tranen roeren kan. Ook Mozarts
'Kyrie' in d was weinig specta
culair. Een weinig subtiel orkest
speelde een soort mars, waar
het koor met moeite bovenuit
kwam; de sopranen hadden
moeite met de hoogte. En het
concert begon met een wat
hangerige ouverture uit de
'Freischütz' van Von Weber, die
veel had van gatenkaas: veel ga
ten, weinig kaas.
Gevreesd moet worden dat deze
weinig opzienbarende vertol
kingen in hoofdzaak voor reke
ning van dirigent René Gulikers
komen. Na de pauze gaf hij het
stokje aan Gilles Michels en on
der zijn aanvoering bleken koor
en orkest ineens tot heel wat in
staat. De positieve wending
werd ingezet met de kwatrijnen
van Milhaud, naar poëzie van
Rilke. Prachtige harmonieën,
doorzichtige klanken, eindelijk
hoorde je tenoren licht en de
dames expressief zingen. Ook
de vier Psalmen van Edvard
Grieg kregen een fraaie vertol
king door het voltallige koor.
Deze a capella psalmen met een
solopartij voor bariton Harjo
Pasveer laten iets van Noorse
volksliederen proeven. Zeer de
moeite waard was 'Jesus Kristus
*er opfahren', waar Pasveer de
blijde boodschap in akelig lange
lijnen voorzingt en het koor
antwoord geeft met veel expres
sie en dynamiek. Michels bleek
niet alleen het koor te beheer
sen, ook het orkest werd onder
zijn handen een stuk beter. Het
'Te Deum' van Dvorak had allu
re. Dit niet in de laatste plaats
door de haast dramatische so
praan van Alisa Kasmir. Blijk
baar kun je God ook eren met
een opera.
De collectie van de winkel in
het Rijksmuseum voor Oudhe
den is het meest divers samen
gesteld. Etruskische bronzen
zijn er te koop voor bedragen
van rond de veertig gulden. Een
azuurblauw grafbeeldje kost f
149,50. Maar er zijn ook pen
nenbakjes, in de vorm van een
sarcofaag (f 14,95) en spelletjes,
zoals 'De wraak van Toetan-
chamon' en 'Spelen met hië
rogliefen', voor iets meer dan
vier tientjes. Verder heeft het
oudhedenmuseum aan het Ra
penburg een grote collectie an
sichtkaarten en boeken.
Het duurste artikel, een repli
ca van een circa 35 centimeter
hoge Egyptische kat, gemaakt
van een kunstharssoort, is te
koop voor 995 gulden. „In het
asiel heb je er één voor niks,"
zegt een baliemedewerker die
de prijs niet mis vindt. Maar, er
gaan er toch gauw een stuk of
vier, vijf per jaar van over de
toonbank, weet hij. Voor de
goedkopere artikelen, er zijn al
beeldjes vanaf 35 gulden, is de
belangstelling uiteraard groter.
„Die mummiebakjes (pennen-
doosjes) lopen als een trein,"
zegt een medewerker van het
museum.
Kwaliteit
Woordvoerders van de verschil
lende Leidse musea zijn het er
over eens dat de artikelen die in
het museum te koop zijn iets te
maken moeten hebben met de
museumcollectie. Unieke pro-
dukten en een hoogwaardige
kwaliteit zijn de belangrijkste
criteria die de musea hanteren.
„Wij verkopen geen T-shirts,
kleurpotloden of andere artike
len die mensen ook in andere
winkels kunnen kopen," zegt
pr-medewerkster Mia van Iter-
son van het Stedelijk Museum
De Lakenhal. „Ons doel is niet
een winkel te runnen, maar een
museum."
De Lakenhal verkoopt vooral
boekjes en ansichtkaarten die
betrekking hebben op de muse
umcollectie of de stad Leiden.
Daaronder de Vivienne West-
wood-kalender, naar aanleiding
van de tentoonstelling eerder
dit jaar, een handwerkpakket
dat verband houdt met de thans
lopende expositie 'Merklappen'
en de puzzel 'Leidens Ontzet'.
Ook verkrijgbaar bij De Laken
hal is 'De Paperbag', een prul-
lenzak voor droog afval, ge
maakt van een oude reclame
poster voor de tentoonstelling
Vijf Eeuwen Landschap (groot f
29,50, klein f22,50).
Rommel
C. Zwartenkot, boekverkoper in
Amsterdam, huurt een ruimte
in het Rijksmuseum voor Vol
kenkunde aan de Steenstraat.
Met de museumdirectie zijn af
spraken gemaakt over onder
meer het verkoopassortiment
en het prijsniveau. Zwartenkot
is gespecialiseerd in boeken
over niet-westerse culturen.
„Het gaat om unieke titels die
niet op elke straathoek te koop
De verkoop van mummiebakjes,
in het Rijksmuseum van Oudhe
den, loopt als een trein.
FOTO'S HIELCO KUIPERS
zijn," zegt hij. „Daaronder be
vinden zich dure uitgaven die
vooral voor verzamelaars inter-
ressant zijn, maar ook goedko
pere boeken en catalogi voor de
doorsnee museumbezoeker.
„Wat wij aanbieden moet van
een behoorlijk niveau zijn. Ik ga
niet beginnen aan de verkoop
van poppetjes of olifantjes voor
f 3,95. Dat soort rommel hoort
thuis in een souvernirshop of
bij Xenos, niet in een museum.
Wij verkopen alleen authentieke
stukken zoals beeldjes, siera
den, amuletten, prachtig ver
sierde krisgrepen, houten sculp
turen. Allemaal originele stuk-
Unieke houten beeldjes uit Togo
en Tanzania zijn verkrijgbaar bij
het Rijksmuseum voor Volken
kunde.
ken, variërend in prijs van 125
tot 1000 gulden."
Buitenland
In het buitenland gaan de mu
sea veel verder. Het Museum of
Modern Art in New York, bij
voorbeeld, presenteert voor de
kerst een catalogus met een
keur van artikelen. Van kerst
kaarten, kunstkalenders, speel
goed en agenda's tot complete
eetserviezen, glaswerk, de be
roemde Frank Lloyd Wright-
stoel, in 1937 door de architect
ontworpen, en de niet minder
befaamde Tizio-lamp. Een aan
tal musea heeft zelfs winkels
De winkel in het Rijksmuseum van Oudheden heeft van de Leidse musea h
beeldjes tot spelletjes: 'De wraak van Toetanchamon'.
Een tweede leven voor oud papier:
de kleurige 'Paperbag' is gemaakt
van oude museumposters. Te
koop in De Lakenhal.
buiten de museummuren, in de
drukste winkelstraten van New
York.
Sommige kunstliefhebbers
slaan de steeds verdergaande
vercommercialisering van de
musea hoofdschuddend gade.
Ze spreken van 'verkitsching
van de kunst' en vrezen dat
sponsors die bij de commercië
le activiteiten betrokken zijn
steeds meer greep krijgen op
het museumbeleid. De volgen
de stap is dat tentoonstellingen
worden opgezet om artikelen te
verkopen waarbij het museum
wordt gebruikt om de kwaliteit
te legitimeren.
In Leiden is het nog lang niet
zover. Artistieke en educatieve
motieven staan bij de Leidse
musea voorop. Het Rijksmuse
um van Oudheden heeft de
grootste collectie artikelen en
studeert op verdere uitbreiding.
De collectie van Museum Boer-
haave is daarentegen uiterst be
scheiden. „Wij verkopen geen
dingen puur en alleen om de
winst," zegt G.J. Kreeftmeijer
van het museum. „Er is een
standaardpakket van boekjes,
brochures, posters, ansichtkaar
ten en dia's die allemaal betrek
king hebben op de collectie van
Boerhaave en die min of meer
tegen kostprijs worden ver
kocht."
De Leidse musea gaan er prat
op geen prullaria maar kwali
teitsartikelen te verkopen. Toch
wordt ook de museumcollectie
soms elders tegen afbraakprij-
zen verkocht. Een fraai boekje
dat is verschenen over de in
richting van het Museum Boer
haave is in het museum zelf
verkrijgbaar voor f 34,50 maar
door de uitgever inmiddels in
de ramsj gegooid. Het ligt bij De
Slegte voor slechts f 14,90.
den bosch anp
Schoonheid en Burgerzin. On
der die titel brengt het Noord
brabants Museum in Den
Bosch de komende maanden
de Biedermeierkunst uit We
nen in beeld. De expositie be
staat uit 56 schilderijen, een
collectie meubelen en vier ele
gante damestoiletten.
De Biedermeierkunst ont
stond tussen 1815 en 1848. In
die periode lag de nadruk op
waarden als gezin en interieur,
verfijning en goede smaak.
Wenen speelde in de Bieder
meiertijd op politiek vlak een
belangrijke rol. De burgerij, schoonheid werd levensdoel,
overweldigd door alle grote ge- De nadruk lag ook op de over-
beurtenissen, trok zich terug dadige, elegante kostuums,
binnen de huiselijke sfeer, waarmee de burgerij graag te
Daarbinnen nam de wooneul- pronk liep.
tuur een steeds belangrijkere Het fijnschilderen steeg in
plaats in. Het nastreven van die periode tot ongekende
hoogte. De schilders namen
daarbij de grote Europese
meesters, vooral ook die van de
Hollandse school, tot voor
beeld.
De geëxposeerde schilderijen
zijn afkomstig uit de collectie
van het Österreichische Galerie
Museum Schloss Belvedere. De
tentoonstelling is te zien van
21 januari tot 7 mei.
londen anp
Bij het veilinghuis Sotheby's in
Londen worden in maart vol
gend jaar vijfhonderd werken
van de Amerikaanse kunstenaar
Man Ray (1890-1976) geveild.
Onder de hamer komen schil
derijen, tekeningen, objecten,
foto's en lithografieën. Deze zijn
afkomstig uit de nalatenschap
van Man Ray's in 1991 overle
den weduwe Juliet, uit haar fa
milie en uit de Man Ray Trust.
De kunstenaar bracht de eer
ste dertig jaar van zijn leven in
New York door, waar hij één
van de oprichters van de plaat
selijke Dada-beweging was.In
1921 ging hij in Parijs wonen,
waar hij deel ging uitmaken van
de surrealistische beweging.Op
de veiling op 22 en 23 maart
worden dertig schilderijen aan
geboden, waaronder Le Beau
Temps uit 1939, dat Man Ray
zelf heeft aangeduid als het
hoogtepunt van zijn surrealisti
sche periode. Sotheby's ver
wacht voor het doek een op
brengst tussen 1,6 en ruim 2
miljoen gulden. Eén van de ob
jecten die worden aangeboden,
is het blatiw geschilderde stok
brood dat op een weegschaal
ligt, Pain Peint-Blue Bred, favo
riet voedsel voor de blauwe vo
gels. Zijn grootste bekendheid
dankt Man Ray aan zijn fotogra
fisch werk, waarin hij zijn typi
sche humor goed kwijt kon. Ge
veild worden onder meer ver
schillende portretten van kun
stenaars zoals Picasso, Gris, Bal-
thus, Satie en Stravinsky.
maasdam anp
Terwijl in Amsterdam alles in het werk wordt ge
steld om de restanten van het kasteel Amstel te
behouden, verdwijnen in de Hoeksche Waard de
muren van de grotere en waarschijnlijk oudere
vesting Weede in een ruilverkavelingssloot. Dat
gebeurt met goedkeuring van de Rijksdienst voor
Oudheidkundig Bodemonderzoek (ROB).
Tot twee keer toe zijn dit jaar bij graafwerk
zaamheden stukken muur gesloopt. J. van den
Bosch, voorzitter van de Stichting Oudheidkundig
Bodemonderzoek Hoeksche Waard (SOB), is dan
ook flink kwaad op de rijksdienst. Deze legt op
zijn beurt de schuld bij de Landinrichtingsdienst,
die verantwoordelijk is voor de ruilverkaveling.
Daar wijst men naar Heidemij Advies, die de di
rectie over het werk voert.
Datering aan de hand van de kloostermoppen
heeft volgens Van den Bosch uitgewezen dat het
kasteel Weede in het eerste kwart van de dertien-
muurrestanten graag blootleggen. Bij ruilverkave
lingswerkzaamheden is dat voor een deel ook ge
beurd, maar niet op de manier die Van den Bosch
voor ogen stond. „Tot twee keer toe heeft de Hei
demij in opdracht van de Landinrichtingsdienst
een deel van de muur afgegraven. In maart wer
den bij het verbreden van een sloot stukken muur
- die gemiddeld nog zo'n anderhalve meter hoog
is - gesloopt. En pas geleden nog eens, bij het af
werken van de sloot."
A. Haytsma van de ROB geeft toe dat er toe
stemming voor gegeven is, maar dat de interpre
tatie door de Landinrichtingsdienst verkeerd is
geweest. Zo is er bijvoorbeeld tegen de afspraak
in geen medewerker van ons aanwezig geweest
bij de laatste werkzaamheden."
Of Van den Bosch aangifte zal doen van de
overtreding van artikel 11 van de Monumenten
wet - het beschadigen van een beschermd monu
ment - weet hij nog niet. „Dat kan altijd nog. We
willen geen kwaad bloed zetten. Maar dat er bij
amsterdam gpd
Ramses Shaffy speelt volgend theaterseizoen de hoofdrol in de Ne
derlandse versie van de musical La Cage aux Folies. Over de overige
rollen verwacht producent Stardust Productions begin januari 1995
meer duidelijkheid te kunnen geven. Wie de voorstelling gaat regis
seren, is ook nog niet bekend. Gezocht wordt naar een bekende
Amerikaanse regisseur.
La Cage aux Folies is de muzikale bewerking van een Frans to
neelstuk van auteur Jean Poiret en de succesvolle verfilming daar
van uit 1978. Jerry Herman tekende voor de muziek en de liedtek
sten van de musical die op 21 augustus 1983 de première beleefde
op Broadway en daar meteen een groot succes was.
Het verhaal gaat over twee homoseksuelen die al twintig jaar een
nachtclub leiden. De rust wordt verstoord wanneer Jean-Michel, de
zoon van één van die twee, op het punt staat te trouwen met een
meisje uit een uiterst conservatief gezin. De musical won vijf Tony
Awards, de hoogste theateronderscheiding in Amerika.
Ramses Shaffy maakte vorig theaterseizoen zijn musical-debuut
in de Nederlandse versie van Man van La Mancha bij het Konink
lijk Ballet van Vlaanderen. Ook dit seizoen is hij nog in die rol te
zien. La Cage aux Folies gaat september volgend jaar in Nederland
in première.
Het museum Boymans van
Beunhaas in Rotterdam heeft
bekend gemaakt dat er bij de
grote Jawlensky-tentoonstelling
wellicht een valse gouache is
geëxposeerd. Heremijntijd, een
valse gouache! Na dat akkefietje
met de Emmaüsgangers in 1950
werd het zeker tijd voor weer
eens wat nieuws.
Laat ik nou ook nieuws heb
ben.
Dat plakkaatverfje van Jaw-
lensky, ach, ik wist allang dat 't
niet deugde. Hoe kan het ook
anders. Ik heb het zelf geschil
derd. Jazeker, u leest het goed:
ik heb die Jawlensky zelf, eigen
handig, op een druilerige na
middag in elkaar geknutseld.
Hoe gaat dat. Je bent jong, je
ontdekt dat je een leuk tekenin
getje maakt. Je kopieert eens
wat plaatjes uit de Donald Duck
en voor je het weet heb je de
smaak te pakken. Dan ben je
verloren en rust je niet voor je
alle kneepjes van het vak ge
leerd hebt. Je ontdekt de oude
jongens. Rembrandt, Vermeer,
Van Meegeren, dat werk. Je ver
diept je in allerhande technie
ken, snuffelt wat in de kunstge
schiedenis en na een jaar of wat
ben je klaar voor de meester
proef: het museumstuk.
Zelf maakte ik de grote
sprong van leerling naar profes
sioneel vervalser met een werk
je van Paulus Potter. Een mooi
veestuk. Ik schilderde een sma
kelijk stuk vlees, grazend in de
weide, en wist het via een
vriendje in Wassenaar, de nota
ris Anton H., te slijten aan een
Amerikaans veilinghuis. De
Yanks zorgden op hun beurt
voor een perfecte stamboom,
en toen alle benodigde kunst
kenners hun handtekeningen
hadden gezet onder het certifi
caat van echtheid, ging mijn
stiertje onder de toonbank weg
voor een slordige vijf ton. Een
ambitieuze kunsthistorica pro
moveerde op het doek, en nu
hangt het, verzekerd voor 1,5
miljoen dollar, in het particulie
re museum van een Texaanse
oliemagnaat.
Ik heb alles vervalst wat los en
vast zit. Zo'n Jawlensky doe ik
als tijdverdrijf. Wat dacht u
trouwens van die 'onbekende'
bos bloemen van 'Vincent van
Gogh', die afgelopen week op
dook? Zo vals als de tanden van
mijn vader, en ik kan het weten.
moet daar niet van schrik
ken. Vervalsen is doodgewoon.
Iedereen met een beetje pit
doet het. Ik ken, hier in Leiden,
een galeriehouder die het doet.
Verkoopt veel te weinig authen
tieke kunst in zijn winkel, dus
klust er zo'n beetje zwart bij
met vervalsen. En heus niet
slecht hoor. Maatwerk, en niet
van echt te onderscheiden.
(Hoe zou het tussen twee haak
jes toch komen, dat het publiek
ons eigen, zoals dat heet 'vrije'
werk helemaal niet moet? We
schilderen prachtige landschap
pen, soms een abstract dingetje
ertussendoor, maar we raken
het aan de straatstenen niet
kwijt.)
Het wordt tijd dat schilders
zoals ik en mijn galeriehouder,
vaandeldragers van een rijke
traditie, de waardering krijgen
die wij verdienen. Daarom
maak ik hierbij bekend, dat ik
voornemens ben om op korte
termijn in te stellen:
De Prijs voor de Vervalser van
het Jaar.
Hij zal de 'P. Ercolano Prijs'
heten en is opgedragen aan
mijn goede vriend, de bekende
Napolitaanse censor en kunst
verzamelaar, P. Ercolano. Het
laureaat zal bestaan uit een
geldbedrag, een erepenning en
een oorkonde. Over de financie
ring (op basis van chantage)
ben ik nog in onderhandeling
met verschillende museumdi
recteuren.
ONNOSCHILSTRA
leiden/den haag Operalief
hebbers kunnen op derde kerst
dag naar de opera Dido en Ae
neas in het AT T Danstheater
in Den Haag. De toegangskaar
ten voor deze voorstelling zijn
tot 20 december te koop bij K
&0 Leiden, Oude Vest 45, tel.
071 -141141Wie dat wil, kan
er gratis met de bus naar toe.
Erik Vos van Toneelgroep De
Appel tekent voor de regie van
deze onconventionele opera
van Henry Purcell. Xenia Meijer
is Dido en Monique Krüs Belin
da. FOTO'PAN SOK
muziek
recensie monica schiks
Het Weinachtsoratorium van J.S. Bach uit
gevoerd door COV Con Amore. Hanneke
Kaasschieter (sopraan), Margareth Beun-
ders (alt), Ludwig van Gijsegem (tenor) en
Frans Fiselier (bariton). Tijn van Eijk (or
gel). Het Randstedelijk Begeleidingsorkest
o.l.v. Piet Kiel Jr. Gehoord op 16/12 in de
Pieterskerk in Leiden.
De voorste gelederen van de
luisteraars in de Pieterskerk
konden genieten van een ande
re en betere concertopstelling
in het midden van de kerk. De
klank van het koor was helder
en zuiver en kwam uitstekend
tot zijn recht. Het werd haast
letterlijk ondersteund door het
frn-
hlocket!' bracht de toehoorders
al dadelijk in een prettige, alerte
stemming.
Ook de schaarse bezetting
van de tenoren was goed te ho
ren. Vier goede solisten maar
wel verschillend van aard. Met
een warme, wat weke stem
zong de alt een prachtig 'Schla-
fe, mein Liebster'. De intentie
van deze aria drong jammer ge
noeg ook een beetje door in de
uitvoering en bracht het publiek
in een sluimer. Engelachtig hel
der en soms furieus zong de so
praan, maar wel voor een wat
intiem bereik, als je haar volu
me vergelijkt met dat van beide
Iedere keer als de bariton zijn
mond opendeed, veerde je öp.
Je kon er niet omheen. De tenor
was niet alleen als evangelist
een 'boeiend verteller' maar hij
zong bovendien de meest virtu
ose aria's zonder een krimp te
geven. Dirigent Piet Kiel hield
van onder zijn borstelige wenk
brauwen het grote geheel goed
in de peiling, zeker de koorpar
tijen. Een 'inzakker' van het zui
verste water echter was de in
strumentale 'Sinfonie' van het
tweede deel. Mijn wanhoop of
er nog ooit schot in zou komen,
was gelukkig tijdelijk: de tweede
helft stevende vol boeiende mo
menten recht af op een jui-
