Moskou iets
soepeler
tegen NAVO
Buitenland
Ex-president Brazilië
vrijuit in corruptiezaak
Schotland overstroomd: drie vermisten
Berlusconi wil per se aanblijven
Geen NAVO-vergelding voor aanval op VN-troepen
Angola speculeert over dood Unita-leider Savimbi
Geopende nazi-archieven
melden weinig nieuws
Sinn Fein doet niet mee
aan economisch beraad
DINSDAG 13 DECEMBER 1994
ANP Algemeen Nederlands Persbureau AP Associal
se Agenlur CPD Geassocieerde Pers Diensten Ind The
Inter Press Service RTR Reuter UPI United Press I
Dode bij explosie autobom in Istanbul
Istanbul» De ontploffing van een autobom heeft vandaag in Is
tanbul aan een persoon het leven gekost. Een tweede man raak
te gewond. De auto stond geparkeerd voor een moskee. Volgens
de politie was de omgekomen man met zijn gewond geraakte
handlanger bezig de bom onder de auto te plaatsen. De auto lag
vol met godsdienstige tijdschriften. Wie het doelwit was van de
mislukte aanslag en door welke groepering die was gepleegd is
onbekend.
Cubanen moeten Panama verlaten
panama-stad Alle 8.500 Cubaanse vluchtelingen die in Panama
verblijven, moeten het land op 6 maart hebben verlaten. Dat
heeft president Ernesto Perez Balladares gisteren gezegd. Ballad-
ares deed zijn uitspraken naar aanleiding van rellen die zich vo
rige week voordeden in vluchtelingenkampen. De Amerikaanse
strijdkrachten hebben 400 Cubanen gearresteerd die worden be
schouwd als de aanstichters van de rellen.
Forse celstraf voor APLA-terroristen
kaapstad Twee van de drie activisten van het militante Aza-
niaanse Volksbevrijdingsleger (APLA) die vorig jaar een bloed
bad aanrichtten in een gemengde bar in Kaapstad, zijn gisteren
veroordeeld tot 27 jaar celstraf. De derde kreeg 24 jaar. Op 30
december pleegden de drie in leeftijd variërend van 19 tot 24
jaar een aanslag op bezoekers van de 'gemengde' Heidelberg
Taverne. Er vielen vier doden en vijf gewonden.
Explosie Frans munitiedepot: 3 doden
tarbes Een explosie in een munitie-opslag bij een van de groot
ste wapenfabrieken in Frankrijk heeft gisteren aan drie arbeiders
het leven gekost. De slachtoffers waren bezig met het inpakken
van ontstekers toen de zaak om 16.13 uur ontplofte. Zij waren de
enige mensen die op dat moment in de opslagruimte waren. De
overige 1.750 personeelsleden bleven ongedeerd.
Duitsland stuurt Koerden niet terug
bonn» De Duitse regering zal zeker tot 20 januari 1995 geen
Koerden naar Turkije terugsturen. Zij reageert daarmee op het
vonnis van een rechtbank in Ankara die verleden week acht
Turkse parlementsleden van Koerdische afkomst tot zware ge
vangenisstraffen veroordeelde. De behandeling van asielverzoe
ken is in Duitsland een zaak van de deelstaten. Uitwijzing van
afgewezen asielzoekers gebeurt door de federale regering.
Giftige alcohol doodt 20 Mexicanen
MExico-STADTwintig mensen zijn de afgelopen dagen in de
Mexicaanse staat Morelos om het leven gekomen nadat zij ver
sneden alcohol uit clandestiene stokerijen hadden gedronken.
De plaatselijke politie vreest dat het aantal slachtoffers nog zal
oplopen. Voorlopig is alle alcoholconsumptie in de hele staat
verboden. Mogelijk zijn ook zeven andere sterfgevallen afgelo
pen week in Morelos veroorzaakt door de giftige alcoholproduk-
ten.
Het Braziliaanse Hooggerechts
hof heeft oud-president Fernan
do Collor de Mello gisteren vrij
gesproken van corruptie. Vol
gens het hof is er te weinig be
wijs geleverd om Collor de Melo
te veroordelen.
Vijf van de acht rechters van
het hof spraken zich uit tegen
vervolging van Collor, die zou
hebben geprofiteerd van een
grootschalige smeergeldenaffai
re. Medewerkers van Collor
zouden miljoenen guldens aan
steekpenningen voor openbare
werken hebben doorgesluisd
naar particuliere bankrekenin
gen.
Rechter Gallotti bracht de be
slissende vijfde stem uit waar
door Collor werd vrijgesproken
yan de beschuldiging van 'pas
sieve fraude', waarop maximaal
acht jaar cel staat.
Het hof wees het belangrijkste
bewijsmateriaal tegen Collor
van de hand. De computerdis
kettes en geluidsbanden van te
lefoongesprekken die als bewijs
waren aangevoerd, zijn volgens
de rechters onrechtmatig ver
kregen.
„We leverden een vrachtwa
gen vol bewijsmateriaal en nu
wordt hij vrijgesproken", aldus
een verontwaardigde senator
Pedro Simon van de parlemen
taire onderzoekscommissie te
gen Collor. Nadat het parle
mentaire onderzoek was inge
steld, trad de 45-jarige Collor in
1992 af om berechting door de
senaat te ontlopen.
Het hof moet zich nu nog uit
spreken over acht voormalige
adviseurs en medewerkers van
Collor, onder wie diens particu
lier secretaris en de penning
meester van zijn verkiezings
campagne van 1989.
Glasgow Straten in Glasgow zijn veranderd in rivieren. In Schotland werden gisteren drie mensen vermist na overstromingen als gevolg
van hevige regenval. Twee 17-jarige jongens verdwenen nadat de auto waarin ze zaten in het noorden van Glasgow, door de gezwollen
Kelvin-rivier werd meegesleurd. In het district Dumfries is een 35-jarige man vermoedelijk in de rivier de Nith gevallen. Het bleef gisteren
regenen. foto »ap» chris bacon
Opnieuw prominente magistraat afgetreden
nog een maand'.
Tegen premier Berlusconi is ruim twee weken
geleden een justitieel onderzoek geopend op ver
denking van corruptie. Hij moest vanmiddag in
Milaan verschijnen voor het anti-corruptieteam,
ondanks het aftreden vorige week van de bekend
ste onderzoeksrechter, Antonio di Pietro.
Na Di Pietro trad gisteren een andere promi
nente rechter af: de president van het Italiaanse
Hof van Cassatie, Arnaldo Valente. Valente had
besloten een ander gevoelig proces tegen corrup
tie, waarbij Berlusconi is betrokken, van Milaan
naar het veel kleinere parket van Brescia te ver
plaatsen. In een brief aan president Scalfaro
schrijft hij tot zijn besluit te zijn gekomen na de
'onvoorstelbare, wrede en ongehoorde' aanvallen
van collega's en de pers.
Premier Berlusconi van Italië, die vandaag voor
de rechter moet verschijnen na beschuldigingen
over betrokkenheid bij corruptieschandalen, is
geenszins van plan af te treden. In een brief die in
de krant II Sole-24 Ore zal verschijnen, schrijft hij
ervan overtuigd te zijn dat het onderzoek spoedig
zijn onschuld zal aantonen.
De brief volgt op een nieuwe stormachtige dag
in Italië, waar de lire opnieuw zakte tot een re
cordniveau ten opzichte van de Duitse mark. In
vesteerders gaan ervan uit dat de zeven maanden
oude coalitie van Berlusconi op het punt staat te
vallen. Volgens de leider van de federalistische
Lega Nord, Umberto Bossi, Is een regeringscrisis
onvermijdelijk. Hij geeft de regering 'hoogstens
VS en Frankrijk willen troepen in Bosnië houden
toestemming te geven voor ver
voer per helikopter.
De militaire leiding van de
NAVO heeft inmiddels alle lid
staten van het bondgenoot
schap verzocht troepen te leve
ren voor een eventuele terug
trekking van de VN-troepen uit
Bosnië. In Brussel werd gisteren
de laatste hand gelegd aan de
planning voor wat de grootste
militaire operatie in Europa na
de Tweede Wereldoorlog zou
zijn.
De Amerikaanse minister Per
ry (defensie) en zijn Franse
ambtgenoot Léotard herhaal
den dat hun regering geen te
rugtrekking van de VN-troepen
nastreven. Een dergelijke stap
zou volgens Léotard 'vooral de
geloofwaardigheid van interna
tionale organisaties, en dan met
name de Verenigde Naties en
de NAVO ondermijnen." Beide
ministers pleiten ervoor de troe
pen efficiënter in te zetten.
De Verenigde Naties zullen de
NAVO waarschijnlijk niet om
vergelding vragen voor de Servi
sche raketaanval waarbij giste
ren in de belegerde moslim-en
clave Bihac in Noordwest-Bos-
nië vier Bengaalse VN-soldaten
gewond raakten. Volgens een
militaire VN-woordvoerder lijkt
de raket te zijn afgevuurd uit
een bewoond gebied waar een
NAVO-luchtaanval te veel geva
ren met zich mee zou brengen
voor de burgerbevolking.
Aanvallen op blauwhelmen
worden principieel als reden
voor NAVO-luchtacties aange
merkt. De Bangladeshi werden
in een duidelijk als VN-voertuig
herkenbaar pantservoertuig
aangevallen dat door de raket-
aanval in brand vloog. Getuigen
die wilden helpen, werden door
sluipschutters onder vuur geno
men, aldus een VN-woordvoer-
der. Enkele seconden later sloeg
Verplegers van de Amerikaanse marine voeren de gewonde Bengaalse soldaten per ambulance weg uit Bihac.
foto ap hrvoje knez
in de nabijheid van het bran- ket in. De vier Bangladeshi heb- de belegerde enclave verlaten,
dende voertuig een tweede ra- ben inmiddels per ambulance De Serviërs hadden geweigerd
kaapstad runa hellinga
CORRESPONDENT
Hij zou naar de Zambiaanse hoofdstad Lusaka komen
om een vredesverdrag te ondertekenen, maar hij
kwam niet. Hij zou naar de Angolese hoofdstad Luan
da komen om over de uitwerking van het vredesver
drag te praten, maar hij kwam niet. Jonas Savimbi, de
leider van de Angolese rebellenbeweging Unita, is
zoek. AI weken wordt gespeculeerd over zijn dood.
Sinds juli is Savimbi niet meer in het openbaar gezien.
En dat is ongewoon, want de Unita-leider staat graag in
de schijnwerpers. Ontwikkelingswerkers in het voorma
lige Unita-hoofdkwartier in Huambo werden op gezette
tijden bij hem op audiëntie geroepen, om een ellenlan
ge uitleg van de politieke situatie aan te horen. Sinds
juli zijn ze van die verplichte bezoeken verschoond.
Ook zijn verjaardag op 3 augustus, die in het verleden
werd gevierd met een enorme radiospeech van de 'gro
te leider', ging dit jaar in stilte voorbij.
Volgens sommige geruchten is Savimbi dood en begra
ven, volgens anderen is hij zwaar gewond. In oktober,
kort voor de ondertekening van het Angolese vredes
verdrag, zou hij zijn gesignaleerd in een ziekenhuis in
Sao Tomé, waar hij werd behandeld voor verwondin
gen aan zijn rechterzij.
De enige die Savimbi de laatste maanden nog in leven
de lijve gezien zou hebben, is VN-vredesbemiddelaar
Alioune Blondin Beye. Hij heeft in oktober, een paar
dagen nadat het Sao Tomé-gerucht in de wereld kwam,
een drie uur durend gesprek met de Unita-leider ge
had. Daarin zou die zich vooral zeer bezorgd hebben
uitgelaten over zijn persoonlijke veiligheid. Een video
band van die bijeenkomst is later aan journalisten ge
toond als bewijs dat de Unita-leider wel degelijk leeft.
Maar de geruchtenmachine wil, dat Blondin Beye is be
drogen. Savimbi heeft een dubbelganger, die soms zelfs
op foto's naast hem is te zien. Het zou deze dubbelgan
ger zijn die de VN-bemiddelaar heeft ontmoet. Maar
niemand waagt het de man in het openbaar te laten
spreken, omdat hij wel Savimbi's baard, maar niet zijn
karakteristieke stemgeluid heeft.
Unita heeft inmiddels met klem ontkend dat er iets met
de leider aan de hand is. De enige reden waarom Sa
vimbi niet naar Lusaka en Luanda kwam en waarom hij
zich niet meer in het openbaar laat zien, is de zorg om
'Tamil-Tijgers
sluiten bestand
rond kerstmis'
colombo ap
De Tamil-rebellen in Sri Lanka
zijn ingegaan op het aanbod
van de regering om nog voor
Kerstmis een bestand te sluiten
in de elf jaar durende burger
oorlog. Dat heeft president
Ghandrika Kumaratunga giste
ren gezegd. De president zei
niet wanneer het bestand pre
cies van kracht wordt. Zij zei dat
een regeringsdelegatie naar het
Tamil-bolwerk Jaffna zal wor
den afgevaardigd voor verdere
onderhandelingen.
Vorige maand hadden de re
bellen nog een einde gemaakt
aan een door hen afgekondigd
eenzijdig bestand, omdat het
regeringsleger stellingen van de
Tamil-Tijgers bleef bestoken.
Kumaratunga had de Tamils
vorige maand na haar verkie
zingsoverwinning aangeboden
het overleg te hervatten dat in
oktober werd afgebroken na de
moord op presidentskandidaat
Gamini Dissanayake.
zijn veiligheid, aldus de verklaringen van de organisa
tie.
Wat vaststaat, is dat Unita er net zoveel belang bij heeft
vol te houden dat Savimbi leeft, als de regering dat hij
dood is. Savimbi is de motor achter Unita, dat hij in
1966 oprichtte en de afgelopen 28 jaar heeft geleid.
Niets zou de beweging slechter uitkomen dan zijn
dood, uitgerekend op het moment dat er een vredesak
koord is getekend en er nieuwe verkiezingen aanko
men.
Met Savimbi's dood zou de politieke situatie in Angola
totaal veranderen. Toen het gerucht van zijn overlijden
enkele weken geleden begon te circuleren, werd in de
straten van Luanda feest gevierd door MPLA-aanhan-
gers. Mensen reageerden veel uitbundiger op dit be
richt dan op dé ondertekening van het vredesakkoord
een paar weken later. De Angolezen zien de vredeson
derhandelingen in Lusaka niet als garantie dat de bur
geroorlog voorbij is. Maar iedereen rekent erop dat
Unita zonder Savimbi niet in staat is om door te vech-
Commissie wil
wrak Estonia
laten liggen
STOCKHOLM Rtr-AP
Een adviescommissie van
het Zweedse parlement
meent dat het wrak van de
gezonken veerboot Estonia
op de bodem van de Oostzee
moet blijven liggen en niet
moet worden geborgen. De
commissie stelt voor het
wrak zodanig te verzegelen
dat plundering door crimine
len kan worden voorkomen.
Volgens de commissie heeft
berging van wrak en omge
komen passagiers geen zin,
omdat de stoffelijke over
schotten al in een zodanige
staat van ontbinding verke
ren dat identificatie niet
meer mogelijk is.
De Estonia zonk op 28 sep
tember op 50 kilometer ten
zuidwesten van Finland. Het
schip was onderweg van de
Estlandse hoofdstad Tallinn
naar Stockholm. Van de ruim
duizend passagiers overleef
den slechts 137 de ramp.
De Zweedse regering be
slist deze week defintief of
het wrak al dan niet zal wor
den geborgen. De nabe
staanden van de omgeko
men passagiers hebben de
Zweedse regering opgeroe
pen in ieder geval de lijken te
bergen zodat die kunnen
worden begraven. Gebeurt
dat niet, dan overwegen ze
berging van de lichamen uit
particuliere bijdragen te be
talen.
Kozyrev: 'Geschil niet dramatiseren
Rusland is tegen een snelle uit
breiding van het atlantisch
bondgenootschap met landen
van het voormalige Warschau
pact. Het gaat daarbij vooral om
de vier landen van de zoge
noemde Visegrad-groep: Polen,
Hongarije, Tsjechië en Slowa
kije.
De Russische weerstand
kwam pijnlijk in de openbaar
heid op 1 december in Brussel.
De Russische minister van bui
tenlandse zaken weigerde toen
twee documenten te onderteke
nen over samenwerking tussen
Rusland en de NAVO. Die wei
gering was des te pijnlijker om
dat NAVO-topman Claes slechts
enkele uren tevoren had aange-
kondidigd dat de handtekenin
gen zouden worden gezet. Ver
volgens botsten de Russen op 5
december met de Verenigde
Staten tijdens de CVSE-confe-
rentie in Boedapest.
„We moeten de verschillen
van interpretatie tussen Rus
land en de VS niet dramatise
ren", relativeerde Kozyrev giste
ren de diplomatieke wrijvingen.
„Het gaat niet om een terugkeer
van de Koude Oorlog. Wij be
spreken alles en zullen een ver
gelijk vinden", zei hij.
De minister verwees daarbij
naar de besprekingen die vanaf
morgen in Moskou worden ge
houden. Russische functionaris
sen zullen dan overleggen met
de Amerikaanse vice-president
Al Gore en minister van defen
sie Perry.
VS wilden in jaren vijftig
China met kernbom bestoken
De chefs van staven van het
Amerikaanse leger hebben in de
jaren vijftig plannen gemaakt
om atoombommen in te zetten
tegen China, als de Koreaanse
Oorlog opnieuw zou oplaaien.
Dat blijkt uit geheime docu
menten uit die tijd die gisteren
op gezag van president Clinton
zijn gepubliceerd. „Het is de be
doeling dat zowel conventione
le als nucleaire aanvallen wor
den uitgevoerd tegen militaire
doelen in Korea en die militaire
doelen in China die door de
communisten worden gebruikt
ter ondersteuning van hun ope
raties in Korea", aldus het me
morandum dat in april 1954
werd geschreven, tien maanden
nadat het bestand in de Ko
reaanse Oorlog (1950-53) van
kracht werd.
washington hans de bruun
correspondent
Adolf Eichman, de nazi die ver
antwoordelijk was voor het
transport van joden naar de
concentratiekampen, werd door
zijn superieuren omschreven
als een 'zeer actieve, kameraad
schappelijke en doelgerichte'
man en 'een erkend specialist in
zijn soort werk'. Dat blijkt uit
documenten over Eichman en
duizenden andere nazi-leiders
die gisteren door de Amerikaan
se Nationale Archieven zijn ge
opend voor het publiek.
Uit de documenten blijkt ook
dat Joseph Mengele. de beruch
te kamparts die 400.000 joden
liet vergassen, tijdens een mo
torrit tussen twee kampen ge
wond raakte bij een botsing met
een vrachtwagen. Voorts ont
hullen de papieren dat Heinrich
Himmler, de baas van de SS,
een bedrag van 1,71 Reich-
smark declareerde voor het re
pareren van de zolen en hakken
van zijn laarzen.
De 22 miljoen documenten
waarover de Nationale Archie
ven in Washington beschikken
bieden weinig nieuws over de
leiders van nazi-Duitsland. De
publikatie ervan kan wel gevol
gen hebben voor vele ex-nazi's
die nu nog in Duitsland of daar
buiten leven en over wie nu
meer bekend zal worden.
De Nationale Archieven ma
ken de documenten publiek nu
bijna vijftig jaar zijn verstreken
sinds het einde van de Tweede
Wereldoorlog. De documenten
bevonden zich tot nog toe in
het zwaarbewaakte Berlijnse
Documentatie Centrum in Ze-
hlendorf bij Berlijn, een Ameri
kaans archief dat in 1945 door
de Amerikaanse strijdkrachten
werd opgezet. De Amerikanen
hebben van de documenten
microfilms gemaakt en de origi
nelen aan de Duitse regering
overgedragen. Pas over twee
jaar zal het archief geheel voor
het gewone publiek toegankelijk
zijn.
Domper voor Britse premier Major
londen cees van zweeden
correspondent
Sinn Fein, de politieke partij
van de IRA, heeft besloten de
'investerings-top' te boycotten.
Deze bijeenkomst, die morgen
in de Noordierse hoofdstad
Belfast begint, is een initiatief
van de Britse premier Major.
Doel ervan is het internationale
bedrijfsleven te interesseren
voor investeringen in Noord-
lerland.
De weigering is een domper
voor Major. Alleen als de vrede
in Ulster is gegarandeerd, kan
de belangstelling van het be
drijfsleven worden gewekt. Voor
die vrede is de medewerking
van Sinn Fein onontbeerlijk.
De politieke arm van het Ierse
Republikeinse leger (IRA) zal
bovendien demonstraties orga
niseren voor het Europa Hotel,
waar de conferentie plaatsvindt.
Dat betekent dat driehonderd
industriëlen, beleggers en poli
tici spitsroeden moeten lopen
tussen naar verwachting enkele
honderden betogers. Behalve
Major zullen nog enkele voor
aanstaande politici aan de
tweedaagse conferentie deelne
men. Onder hen is Ron Brown,
de Amerikaanse minister van
handel.
De voornaamste reden voor
Sinn Fein om af te haken, was
dat de partij niet als zodanig
was uitgenodigd. Slechts enkele
individuele leden waren op per
soonlijke titel welkom. „We zijn
bereid om flexibel te zijn, maar
we kunnen niet toestaan dat
onze stemmers worden behan
deld als tweederangs-burgers",
zei Sinn-Feinleider Gerry
Adams, verwijzend naar de
ruim tien procent van de stem
men die zijn partij bij de laatste
verkiezingen kreeg.
Rusland wil een uitbreiding van de NAVO met landen in
Oost-Europa niet verbieden. Dit heeft de Russische mi
nister Kozyrev (buitenlandse zaken) gisteren verklaard.
„Maar wij zijn ertegen als niet naar ons wordt geluisterd.
Rusland is een groot land. Wij hebben onze eigen natio
nale belangen, waar rekening mee moet worden gehou
den bij het oplossen van kwesties inzake de opbouw van
Europa", aldus Kozyrev.
Hooggerechtshof acht bewijzen te zwak
