'Wij werken voor de
kleintjes van de Heer'
Kerk Samenleving
'Vrijmaking in Leiden' te boek gesteld
Wannte-ojfensief
ZATERDAG 10 DECEMBER 1994
KORTWEG
Jomanda
Dominee P.J. Stam jr. heeft
het niet zo op Jomanda, het
genezend medium uit Tiel,
zo blijkt uit de kerkbode 'Om
de Oude Kerk' van de her
vormde gemeente Katwijk
aan Zee. „Jomanda stijgt met
stip. Veel Katwijkers gaan
ook. Daarom: het is niets an
ders dan duivels occultisme
en een christen heeft bij dit
spiritistisch medium niets te
zoeken. Blijf er vandaan!"
Moskee
En er zit Stam nóg iets dwars:
„Vórige week zondag een
heerlijke dag in de prediking.
Maar een trieste door de
opening van de grootste
moskee van Europa in ons
land. Triest omdat het veel
meer weergeeft dan het oog
ziet. Nederland van post
christelijk naar a-christelijk.
VVeest waakzaam in het ge
bed."
Ware liefde
Dominee Stam heeft ook nog
een boodschap voor 'alle ver
liefden en verloofden en voor
hen die nog geen verkering
hebben'. 'Ware liefde wacht'
staat er boven het kaartje dat
hij laat afdrukken, en waar
van de tekst luidt: „Ik heb
mij verplicht tegenover God
en mensen om tot aan de
dag van mijn huwelijk
sexueel rein te blijven. Hier
bij vertrouw ik op Gods
hulp." Stam: „Ook dit is de
'goede strijd van het geloof."
Sinterklaas
Dominee G.H. Baudet van de
hervormde gemeente in Al
phen aan den Rijn schreef
zijn bijdrage voor Het Kerk
blad pas na pakjesavond.
„Sinterklaas is weer ongezien
naar Spanje vertrokken waar
niemand hem zal vinden. Wij
maken ons nu op om het
Kerstfeest te vieren, dat op
twee visies steunt:, het Kind,
geboren in Bethlehem en
ook: geboren in ons hart.
Beide visies hebben hun ei
gen aanhangers en voor bei
de is dan ook het nodige te
zeggen. Het lijkt mij toe dat
ze elkaar aanvullen en dat de
één niet om de ander heen
kan."
Trekpleisters (1)
Pastor J. Steenvoorden in het
informatieblad van Bonifaci-
us- en Pius X-parochie in Al
phen aan den Rijn: „Het is
opvallend dat kerken toeristi
sche trekpleisters zijn gewor
den, Duizenden mensen be-
zoekep tijdens hun vakantie
deze gebouwen. Zij bewon
deren wat vorige generaties
op bouwkundig en kunstzin
nig gebied hebben gepres
teerd. Toeristen buigen het
hoofd om in hun reisgids te
bladeren en kijken naar alles
wat mooi en interessant is.
Wat zij zien, dat willen zij
ook vastleggen. Het kerkge
bouw is op deze manier
voorwerp van bewondering
geworden."
Trekpleisters (2)
Deze bewondering betreft
echter alleen de buitenkant
en verplicht helemaal tot
niets", stelt Steenvoorden
vast. „Het eigenlijke in het
uiterlijke bouwwerk kan al
leen gezien worden met de
ogen van het geloof. De kerk
is immers geen museum,
maar een plaats waar een ge
meenschap van christenen
samenkomt. Een plaats waar
mensen naar het Woord van
God luisteren en deelnemen
aan de Maaltijd van de Heer,
om zo kracht en inspiratie op
te doen voor het leven van
alledag. De gebouwen van
dode stenen getuigen van
het geloof t
levende stenen zijn.
De geschiedenis van de plaatselijke Gere
formeerde Kerk (Vrijgemaakt) in de periode
van 1940 tot 1946 is door de historici R.
Janssens en C.Chr. Sol vastgelegd in het
boek 'De Vrijmaking in Leiden'. Het boek
geeft inzicht in de sociale en maatschappe
lijke omstandigheden waarin de Gefor
meerde Kerk in dit tijdvak verkeerde. De
beschreven periode is niet alleen interes
sant vanwege de Duitse bezetting, maar
met name ook omdat het in augustus 1944
binnen de Gereformeerde Kerken tot een
scheuring kwam. Daaruit is de Gerefor
meerde Kerk Vrijgemaakt ontstaan.
De 'Vrijmaking in Leiden' behandelt on
der meer de houding die kerkelijke autori
teiten ten opzichte van de Duitse bezetter
aannamen. Als één van de weinige kerkbla
den werd de 'Leidsche Kerkbode' al in 1940
door de Duitsers verboden. Ook wordt aan
dacht besteed aan het verzet, de jodenver
volging en het spanningsveld tussen de ei
gen kerkelijke armenzorg en de Duitse Win
terhulp.
Aan het drama van de kerkscheuring in
1944 ging een lange en complexe voorge-
Jan van Barneveld: „De vrede in ex-Joegoslavië is dit jaar met kerst verder weg dan ooit." foto gpi
Een verrassingspakket voor Bosnische kinderen
BARNEVELD* BERT P
Tienduizenden kerstpakketten worden op dit ogenblik
uit Amerika, Canada en Engeland overgevlogen naar Eu
ropa. Ze zijn bestemd voor kinderen in Bosnië. De pak
ketten worden op de vliegvelden van Luxemburg en
Frankfurt in grote vrachtwagens geladen, die vervolgens
koers zetten naar het voormalig Joegoslavië. De kerstman
hoopt in totaal zo'n 200.000 Bosnische kinderen te kun
nen bezoeken.
land geen kerstpakketten inza
melt, heeft De Barmhartige Sa
maritaan sinds het begin van de
oorlog in ex-Joegoslavië haar
naam wel waar gemaakt. Tal
van hulptransporten met de
kens, noodbedden en voedsel
pakketten zijn door de stichting
al naar het oorlogsgebied op de
Balkan verstuurd.
„Het ligt voor de hand dat we,
sinds deze afschuwelijke oorlog,
veel hulp hebben gegeven aan
Bosnië, hoewel ons werk eigen
lijk gericht is op kleine projec
ten in ontwikkelingslanden in
de hele wereld. Ik zeg altijd, wij
werken voor de kleintjes van de
Heer, die vaak bij allerlei hulp
verlening tussen de wal het
schip dreigen te geraken," zegt
Van Barneveld, die al vele jaren
op de bres staat voor armen en
hulpbehoevenden. Njet voor
niets richtte hij in de jaren ze
ventig Tear Fund op, hulpverle-
Jan van Barneveld, secretaris
van de stichting De Barmharti
ge Samaritaan, is verantwoor
delijk voor de coördinatie van
deze kerstactie, die uitgaat van
Samaritan's Purse, een interker
kelijke organisatie in de VS, Ca
nada en Engeland, waarmee de
Nederlandse stichting nauw
verbonden is.
„Wij hebben de coördinatie
van deze actie op ons genomen.
We zorgen ervoor dat al die
pakketten in de vrachtwagens
worden geladen, die ze naar
verschillende locaties in Bosnië
brengen. Helaas kunnen we niet
die gebieden bereiken waar het
op dit ogenblik erg gevaarlijk is,
zoals in de enclave Bihac", al
dus Van Barneveld in zijn huis
in het Betuwse dorp Cothen.
Hoewel zijn stichting in ons
ning aan Derde-Wereldlanden,
waarbij ook de bijbelse bood
schap niet werd vergeten.
Onschuldig
Nu wordt hij helemaal opges
lokt door de kerstactie voor
Bosnië, waar volgens Van Bar
neveld de vrede verder weg is
dan ooit. „Het is een uitzichtlo
ze situatie, waarbij ook nu weer
onschuldige vrouwen en kinde
ren het slachtoffer zijn."
Volgens Van Barneveld is de
ze kerstactie 'ongelooflijk edu
catief', omdat kinderen uit het
toch nog altijd welvarende Wes
ten 'nu eens stilstaan' bij de el
lende van andere kinderen.
Overigens gaan ook nog eens
zo'n 40.000 kerstpakketten naar
kinderen in Rwanda en 50Q0
naar een vluchtelingenkamp in
Hongarije, waar zich ook Bosni
sche ontheemden bevinden. Bij
de hulpverlening in Bosnië
werkt Duhovna Stvarnost nauw
samen met islamitische organi
saties. „Die samenwerking
loopt prima. De Bosnische r
limbevolking luistert graag
wat christenen te zeggen heb
ben. Met de imams worden hele
gesprekken gevoerd over het
christendom en de islam. Veel
Moslims in Bosnië weten soms
helemaal niet dat ze moslim
schiedenis vooraf. Historici en theologen
hebben er nog altijd geen bevredigende
verklaring voor gevonden hoe dit heeft kun
nen gebeuren. De "scheuring wordt in dit
boek vooral behandeld aan de hand van het
plaatselijke (Leidse) verhaal, waarmee deze
episode uit de kerkgeschiedenis vanuit een
andere invalshoek (door de ogen van de ge
wone kerkgangers) wordt belicht.
'De Vrijmaking in Leiden' is door de Ge
reformeerde Kerk (Vrijgemaakt) in eigen
beheer uitgegeven en is gedrukt bij uitgeve
rij J.J. Groen en Zoon. Het boek kost in de
boekhandel 20 gulden.
BEROEPINGSWERK
voort te Eelde; te N
van Vuuren te Zoetermeer; te Vollen-
hove: J.F. Kievit, kandidaat te Barne-
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen: te Rotterdam-Delfshaven
Stichting Rotterdamse verpleeghui
zen De Rustenburg: mw. H.P. Hum-
heven predi-
Beroepbaarstelling: mevr. H. Zuiders-
ma, Graaf Adolflaan 15-4, 3708 XA
Zeist, tel: 03404-13023.
GEREF. KERKEN VRIJGEMAAKT
it te Rotterdam
Berg, kandidaat te Kampen.
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Beroepen: te Meliskerke; B. van der
Heiden te Hardinxveld-Giessendam;
te Aagtekerke: C. Sonneveltte Krim
pen aan den IJssel; te Vlissingen- R.
Kattenbergte Arnhem; te Poortugaal:
A.J. Gunst te Tholen, die bedankte
voor Middelburg-Zuid en voor Rhe-
nen; te Unionville (Can.): W. Harinck
lankt
ir Meli'
dovenzorg: C. Sonneveltte Krimpen
aan den IJssel; voor Hoofddorp, voor
Randburg (Z.Af.) en voor Uddel: C.
VRIJE EVANGELISCHE GEMEENTEN
Beroepen: te Bergum (part-time):
E.J. Warnjpgte Oude Bildtzijl.
ZELFST. VRIJE EVANG. GEMEENTEN
Benoemd: te Hilversum als voorgan
ger: K. van Berghem, emeritus pred.
van de Onafhankelijke Bapt. Ge
meenten, wonende te Middelburg,
die deze benoeming heeft aangeno-
OUD GEREF. GEMEENTEN IN NED.
Bedankt: voor Salford (Can.): T. Klok
te Kinderdijk.
VRIJEOUDGEREF. GEMEENTEN
Beroepen: te Oldebroek: C.L. Onder
zijn, gewoon omdat ze heel hun
leven niks meer aan het islami
tisch geloof hebben gedaan. Nu
de Serviërs heer en meester zijn
in Bosnië en de moslims door
de internationale gemeenschap
in de kou zijn komen te staan,
moet je er rekening mee hou
den dat het islamitisch funda
mentalisme er zal toenemen."
Van Barneveld, wiens stich
ting uitsluitend met vrijwilligers
werkt en afhankelijk is van gif
ten en gaven van christenen uit
allerlei denominaties, is zelf ook
al enkele keren in Bosnië ge:
weest. „Als je die ellende hebt
meegemaakt, ben je er toch
nauwer bij betrokken. Je krijgt
ook een emotionele band met
dat land. Ik reed een keer door
Noord-Bosnië en zag plotseling
in de berm een opeenhoping
van zand met wat bloemen. Het
bleek het versgédolven graf te
zijn van drie kinderen, die door
een granaat waren getroffen. Ze
waren aan het spelen toen de
dood plotseling toesloeg. Dat
grijpt je aan. We zijn verplicht
om in het bijzonder de kinderen
van Bosnië te helpen, kinderen
die door het geweld abnormaal
opgroeien. Eén ding is duidelijk,
de vrede in ex-Joegoslavië is dit
jaar met kerst verder weg dan
Joden willen
excuses van
IKEA-topman
STOCKHOLM
Zweedse joden hebben de
oprichter van IKEA, Ingvar
Kamprad, opgeroepen zich
zo duidelijk als mogelijk te
distantiëren van het antise
mitisme. Alleen zo kan hij
zijn naam zuiveren, aldus
de joden.
Kamprad, die nog steeds
IKEA leidt, heeft in een brief
aan het personeel zich ver-
ontschuldgd voor wat hij
'jeugdzonden' noemt: zijn
jarenlange contacten met
de leider van een extreem
rechtse groepering in Zwe
den. In de jaren na de oor
log had hij sympathieën
opgevat voor de ideeën van
Per Engdahl, met wie hij
vervolgens vele jaren be
vriend was.
Toen had hij geen ver
band met de nazi's gezien.
Pas later zag hij in dat dit
een grote fout was. „Maar
ik heb veel fouten in m'n le-
Joodse organisaties in de
Verenigde Staten hebben
"gedreigd met een boycot
van de IKEA-zaken.
Gevangenisstraffen
Ruim dertig leden van een pro
testantse sekte in China zijn tot
zware gevangenisstraffen ver
oordeeld, bericht Amnesty In
ternational. De hoogste straf
was twaalf jaar hechtenis. Acht
tien leden van de sekte zijn
door de autoriteiten 'wreed be
handeld'. De veroordeelden zijn
lid van de protestantse bewe
ging Familie van Jezus, die niet
door de overheid wordt erkend.
De beweging, in de jaren '20
in China ontstaan, verdween
bijna geheel tijdens de Culturele
Revolutie. Volgens een schat
ting van de mensenrechtenor
ganisatie Human Rights
Watch/Asia telt de sekte nu
3000 leden.
HET WEER
HANS VAN ES
Temidden van allerlei onstuimige
oceaanstoringen lag ons land vrijdag
op een vluchtheuveltje van rustig
weer. In de heldere, polaire lucht was
er alle ruimte voor zon en met 9 gra
den was het zeker niet koud. Alleen
de snel overtrekkende hoge cirrusbe-
wolkinggaf blijk van een dynamische
atmosfeer; op 5 tot 10 kilometer
hoogte raasde de westerlijke straal
stroom ter hoogte van ons land verder
Europa binnen. Een duurzame weers-
verbetering zit er dan ook niet in.
Dit weekeinde ondergaan we een
nieuw warmte-offensief vanuit de
subtropische wateren rond de Azoren.
Met krachtige tot harde zuidwesten
winden wordt het kwik opgedreven
naar een niveau, dat normaal is voor
middeQ oktober. Vanmiddag of van
avond kan er even wat lichte (motre
gen vallen, terwijl de zachte lucht ge
leidelijk terrein wint. Daarna blijft het
wellicht twee volle etmalen droog; pas
op dinsdag wordt regen van enige be
tekenis verwacht tijdens een koufr-
De komende twee nachten komt
het kwik niet beneden 10 graden, ter
wijl de maxima op sommige plaatsen
13 tot 14 graden halen; dat ligt n
De algemene luchtcirculatie ziet er
voor de winterliefhebbers dan ook
weinig rooskleurig uit. De kaart van
komende dinsdag bijvoorbeeld toont
het vertrouwde beeld van een koude-
uitbraak ter hoogte van de Canadese
oostkust; een proces dat in deze tijd
van het jaar bijna altijd uitloopt op de
vorming van een diepe IJslanddepres-
sie. Zo'n situatie kan heel persistent
zijn (gevoelig voor herhalingen) en be
zorgt het westen van Europa niet zel
den een langlopend abonnement op
zachte luchtstromingen uit zuidwest
of west.
De Barlijnse lange-termijnvoorspel-
lers Dettman en Malberg zien een
koude winter in elk geval niet meer
zitten. De aanvankelijk voorziene kou
de decembermaand is van de baan.
Gelet op de actuele atmosferische
ontwikkelingen wordt nu uitgegaan
van een positieve afwijking van 1 tot
1.5 graden. Daarmee is de trend ge
zet voor de rest van de winter; pas ir
n de recordwaarde voor decern- gen.
februari zou er wat kouder weer vol-
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
klaringen
westen uit bewolkt
plaatselijk regen of
gen. Zondag wolkenvel
zon en overwegend droog.
Middagtemperatuur zater
dag rond 9 graden, zondag
ongeveer 12. Noord- en
Midden-Frankrijk:
Wolkenvelden en aan de
Kanadlkust kans op wat
lichte regen of motregen
Vooral in de zui
van 10 graden i
het westen.
Portugal:
nige perioden, zaterdag in het
erst nog wolkenvelden. Plaat-
Maximumtemperatuur langs
rond 19 graden.
Neerslagkans
Minimumtemp.
Middagtemp.
11
Perioden met zon en droog. Middagtem- vv"'u
peratuur ongeveer 23 graden.
Spanje:
Zaterdag langs de Golf van Biskaje nog
wolkenvelden en plaatselijk regen. Ver-WEERRAPPORTEN
der flinke perioden met zon. Plaatselijk
mist. Maximumtemperatuur in het bin
nenland rond 16 graden, aan de noorde
lijke kusten rond 18 en aan de Costa's
dalusië 20 graden of iets hoger.
Canarische Eilanden:
Droog en flink wat zonneschijn. Maxi
mumtemperatuur ongeveer 24 graden.
Marokko:
Westkust: In de' ochtenduren eerst
plaatselijk mist of laaghangende bewol
king. Verder flinke zonnige perioden en
droog. Middagtemperatuur vlak aan zee
iets boven de 20 graden.
Tunesië:
Naast zonnige perioden ook kans op en-
sen droog. Middagtemperatuur vlak aan
zee 20 graden of iets hoger.
Zuid-Frankrijk:
Naast wolkenvelden geleidelijk ook
meer zonnige momenten. Langzaam af
nemende regenkansen. Plaatseiijk mist.
In het Rhonedal waait de Mistral. Mid
dagtemperatuur op veel plaatsen tussen
14 en 19 graden.
Mallorca en Ibiza:
Perioden met zon en droog. Middagtem
peratuur ongeveer 20 graden.
Italië:
Zaterdag flink wat wolkenvelden en hier
en daar buiige regen, mischien met on
weer. Zondag is het overwegend droog
en krijgt de zon meer ruimte. Plaatselijk
mist. Middagtemperatuur zaterdag in de
Po-vlakte rond 10 graden, vooral ten
zuiden van Rome ongeveer 16 graden;
zondag is het overal iets warmer.
Corsica en Sardinië:
Perioden met zon, maar zaterdag ook
onweersbui en langs de west- en noord
kusten winderig. Middagtemperatuur
zaterdag ongeveer 17 graden, zondag
iets hoger.
Griekenland en Kreta:
Naast wat zon ook wolkenvelden en
vooral zondag kans op buiige regen, in
de bergen op sneeuw. Maximumtempe
ratuur in de lager gelegen gebieden van
13 graden in het noorden tot 16 op de
Ionische eilanden en op Kreta.
Turkije en Cyprus:
Wolkenvelden. Langs de zuidkust en op
Cyprus kans op buiige regen, mogelijk
Middagtemperatuur van 13
graden op de Dardanellen tot 17 op Cy-
Z0NDAG 11 DECEMBER 1994
Zon- en maanstanden
Zon op 08.37 Zon onder 16.24
Maan op 13.11 Maan onder01.41
Waterstanden Katwijk
Hoog water 09.48 22.18
Laag water 05.47 17.51
Weerrapporten 09 december 19 uur:
Rotterdam grondmist
Maastricht half be
