Vrije tijd
VRIJDAG 9 DECEMBER 1994
EjHENRIETTE van der hoeven
DINGEN
Henriëtte van der Hoeven
NIEUWE CD'S
POP/POPULAIR
Pearl Jam - Vitalogy - Sony.
Pearl Jam verdeelt de
tracks op dit derde album in
twee divisies. Het waarom van
dit onderscheid blijft duister. Er
loopt een veel duidelijker maar
niet aangegeven scheidslijn
over deze indrukwekkende
plaat namelijk tussen de regu
liere nummers en de experi
menten.
Vooral op afsluiter 'Hey foxy-
mophandlemama, that's me'
(op het schijfje is een andere ti
tel afgedrukt) is Pearl Jam on
herkenbaar. Kinderstemmen
die kalmpjes angstaanjagende
vragen stellen, zijn omlijst met
gitaargehuil. Ambient uit Se
attle7
Een ander experiment, 'Bugs'
bevat het eerste op CD vastge
legde grapje dat de doorgaans
bloedserieuze groep zich ver
oorlooft. Voorman Eddie Ved-
der klooit maar wat aan op een
accordeon en speelt de dronke
man die overal beestjes ziet.
Ook op het snoeiharde 'Spin the
black circle' laat de groep zich
van haar luchtige kant horen
want meer dan een wat belegen
ode aan de grammofoonplaat is
dit niet.
Voor het overige staat Vitalogy
in het teken van de dood en het
verval. De zelfmoord van Nir
vana's Kurt Cobain, met wie
Vedder een gecompliceerde
maar innige band onderhield, is
de voornaamste inspiratiebron
geweest. Dat heeft een nummer
als 'Last exit', waarmee de plaat
direct begint, opgeleverd. Als je
wilt weten hoe wanhopig cynis
me klinkt... Ook 'Not for you'
houdt verband met het nu al
historische drama in Seattle,
evenals de fraaie ballad 'Im
mortality'.
Vitalog}' is de beste plaat van
Pearl Jam tot nog toe. Grunge is
in tal van popbladen al ter aarde
besteld maar zo lang Pearl Jam
de stijgende lijn in zijn nog be
scheiden oeuvre weet door te
trekken, is dat soort berichtge
ving vooral voorbarig.
Future Sound of London (FSOL) -
ISDN - Virgin
'ISDN' is de technische aandui
ding voor een digitale geluids
verbinding tussen een studio en
een radiostation. De gelijknami
ge plaat van het nijvere 'am-
bientduo' Future Sound of
London is door deze koppeling
tot stand gekomen en bevat vijf
tien stukken die het nu voorbije
jaar door verschillende radiosta
tions (onder andere de VPRO)
zijn uitgezonden. In feite is
ISDN een live-plaat want Co
bain (geen familie van Kurt) en
Dougan gebruikten hun privé-
studio voor deze gelegenheid
niet om op te nemen maar om
te spelen.
FSOL begeeft zich met deze
prachtige plaat van vijf kwartier
op het terrein waar The Orb het
tot voor kort zo'n beetje alleen
voor het zeggen had. Ook bij
FSOL is nu namelijk de house-
beat zo goed als verdwenen.
Wat resteert zijn fascinerende
geluidscollages die ondanks de
vele herhalingen enorm vari
ëren. ISDN gaat verder waar
Pink Floyd met 'Echoes', van
het briljante Meddle-album uit
de jaren zeventig, aan is begon
nen. Ook de muziek op'die
plaat is veel minder dan te doen
gebruikelijk geordend door rit
me en melodie. De ambient-
muziek van FSOL bestaat
slechts uit klanken, ideëen en
combinaties. De schoonheid
van vluchtigheid in optima for-
WK
JAZZ
Michel Pi
Note/EMl Music
M
Het Franse pianowonder Mi
chel Petrucciani (32) levert al
bijna vijftien jaar een constante
stroom platen van behoorlijk
niveau af, produkties die in Ne
derland nauwelijks worden op
gemerkt. Petrucciani kan de
neiging tot technisch exhibitio
nisme maar met moeite onder
drukken. Daar staat tegenover
dat hij ook een natuurlijk
swinggevoel heeft naast een
mooie aanslag, zodat zijn CD's
op zijn minst technisch de toets
der kritiek kunnen doorstaan.
Petrucciani, begaafd als hij als
neo-bop-improvisator is, heeft
ook op deze al wat oudere op
namen (1991) moeite om bin
nen de grenzen van de goede
smaak te blijven. Net iets te
vaak verliest hij zich in gladde
sentimentaliteit in een ballad
als 'Rachid' of het optimistisch-
gladde 'Looking Up', een indruk
die nog eens versterkt wordt
door de programmering van de
synthesizer bespeeld door
Adam Flolzman. Veel beter
komt de combinatie van piano
en synthesizer tot zijn recht in
'Miles Davis Licks', waarin in
derdaad op handige en aantrek
kelijke wijze de bekende Davis-
signaturen aan elkaar worden
gearrangeerd. Met de stevige
ritmesectie, even goed thuis in
vlotte jazzritmiek als funk, en
Petrucciani's logische solo werk
is 'Live' toch een van Petruccia-
ni's betere albums geworden.
Or.
Saxofonist Luc Houtkamp
speelt hier met de ritmesectie
van Analecta (Carl G. Beukinan,
contrabas, en Gert Jan Prins,
slagwerk) en de voormalige
DDR-trombonist Bauer een ver
frissend afwisselend program
ma van geïmproviseerde mu
ziek. Houtkamp klinkt in een
groepsomgeving minder mini
malistisch en spontaner dan in
zijn soloprojecten, hoewel hij
zich nog steeds bedient van
staccato-oprispingen en korte,
hevige en soms hartverscheu
rende uitbarstingen. Beukman
en Prins tonen zich een alerte
en efficiënte eenheid die even
effectief zijn in de gortdroge
funkpassages als langer uitge
sponnen, vrijere stukken. Ter
wijl Houtkamp met een breed
scala aan geluidseffecten
meestal het voortouw neemt,
reageert Bauer met diep, rond
borstig blaaswerk en geeft een
warme, bijna gezellige dimensie
aan de soms wat (opzettelijk)
stugge klanken van de Neder
landers. Alle muzikanten zorgen
er gedurende de hele CD voor
dat de muziek zich in verschil
lende snelheden blijft ontwikke
len, niet zo vanzelfsprekend
•voor dergelijke, grotendeels
zonder afspraken geproduceer
de improvisaties.
KV
KLASSIEK
Russische Ouvertures - Glinka:
Roeslan en Loedmilla. Borodin:
Vorst Igor. Sjostakovitsj: Feest-
Ouverture. Prokofjev: Semjon
Kotko. Kabalevski: Colas Breug-
non. Rimsk-Korsakov: De tsaren-
bruid. Moesorgski: Khovantsjina.
Tsjaikovski: Ouverture in F. Gla-
zoenov: Ouverture solennelle.-
Russisch Nationaal Orkest o.l.v.
Mikhajl Pletnev - DG.
De verrassing van de maand,
misschien wel van het jaar! In
negen (althans voor de Russen)
populaire ouvertures komt het
nog tamelijk jonge Russisch Na
tionaal Orkest onder leiding van
zijn oprichter Mikhajl Pletnev
(een pianist!) hier tot prestaties
die men gehoord moet hebben
om het te geloven. Het hoge
tempo waarmee geopend
wordt, is nog niet eens zo ver
bazen - Russische okestenspe-
len Glinka's Roeslan-ouverture
nu eenmaal graag in een hoge
versnelling. De manier waarop
het een en ander technisch ge
realiseerd wordt, zeker door de
strijkers, is echter adembene
mend en met deze perfectie en
dit meeslepend musiceerplezier
gaat het een hele CD
De Lange: Requiem. Diepenbrock:
Celestis Urbis Jerusalem. Rönt
gen: Motetten. Nederlands Ka
merkoor o.l.v. Uwe Gronostay -
NM.
Een gewaagde keuze voor de
actie 'Aangenaam Romantiek' is
de NM-CD met de plaat pre
mière van het Requiem van de
Nederlandse componist Daniël
de Lang. In 1868, midden in de
muzikale romantiek, schreef de
ze Nederlandse componist een
volstrekt unieke dodenmis voor
twee 4-stemmige koren en twee
4-stemmige solisten- ensem
bles,die drie eeuwen koormu
ziek op merkwaardige manier
stilistisch verenigt. Nog belang
rijker is echter dat De Lange zijn
compositie een sterke bezielen
de adem en een grote mate van
muzikale persoonlijkheid wist te
verlenen. Onbegrijpelijk dat dit
werk tot 1972 in de archieven
heeft gesluimerd en het was we
derom Willem Noske, ons aller
muzikale geweten, die ook deze
schitterende compositie voor-
uitvoering geschikt maakte. Een
daad van niet te onderschatten
belang!
PK
Werkplek
Met deze boardcase uit de Hémisphères Business serie van Delsey heb
je alles bij de hand om tijdens een vliegreis een paar uur te werken. Het
is een koffer en akentas in een. De zwarte tas heeft een hangslot met
cijfercombinatie en een afneembare riem. Het formaat is geen pro
bleem, hij past onder de vliegtuigstoel. Prijs 265,-
Meer informatie: tel: 010 - 4119440.
Picasso en parfum
De geur Chapeau Bleu koop je echt niet alleen voor de geur. Misschien zelfs val je
eerder op de verpakking dan op de geur waarin ondermeer noten, exotische vruch
ten, witte voorjaarsbloemen, sandelhout en vétiver zit verwerkt. Een geur die de
neuzen zelf omschrijven als bloesem van de Provence. De naam Chapeau Bleu is
ontleend aan de verpakking die gemaakt is naar Picasso's 'Buste de femme au cha
peau bleu'. Deze verpakking moet het begin zijn van een serie 'geuren en kunst'.
Voer voor verzamelaars dus. Prijs 98 (50 ml spray.)
Meer informatie: tel: Diacosmo, Valkenswaard, tel.: 04902 - 89879.
In stijl
Bij een design-haard
hoort natuurlijk ook
een design-haardstel
en dat is deze set
'Organic' van Boley.
De set bestaat uit een
standaard waaraan
een haardpook en
een -tang zijn opge
hangen. De set is er
in blank metaal en in
zwart. Prijs 395.
Meer informatie: Bo
ley, Veghel,
tel: 04130-40545.
Glas-in-lood
Kaarslicht flakkerend
achter gebrandschil
derde ramen; dit
sfeervolle licht krijg
je met deze kande
laartjes in een soort
glas-in-lood beschil
dering. Prijs 7,95.
Meer Informatie: In
spiration,
tel. 01718-23334.
Kerstboom
Nu een kerstkaart,
over vijf jaar een een
kerstboompje. Deze
kerstkaart bevat naast
kerstgroeten ook een
tablet en een handlei
ding om een kerst
boompje te kweken.
De kaart kost 5,95.
Meer informatie: WE-
KA export,
tel. 023-315270.
SOFTWARE
Jan van der Nat
HOBBY
Kunstig glasversieren is niet moeilijk meer
Iedereen kent ze wel, die prachtige
gegraveerde of geëtste glasserviezen,
spiegels, ruiten, enz. Het staat heel
chic, maar ze zijn dikwijls onbetaal
baar. Er is nu een materiaal in de
handel waarmee je zelf in een oog
wenk prachtige decoraties maakt die
eruit zien als echte glasgravures.
Zo tover je doodgewoon glaswerk
om tot unieke en soms zelfs heel per
soonlijke geschenken. Natuurlijk kun
je er ook je eigen interieur mee ver
sieren. Denk bijvoorbeeld aan deuren
met glas erin, spiegels, vitrinekastjes
of vazen. Het gaat hier om Reddi
Etch-transfers, te koop in kant en kla
re motieven, cijfers en letters en blan
co vellen te koop, waarmee je je eigen
ontwerpen kunt uitvoeren.
Ben je op zo'n decoratie na verloop
van tijd uitgekeken, geen probleem,
want Reddi Etch laat zich ook weer
gemakkelijk verwijderen. Dit veelzij
dige materiaal is te koop in de goed
gesorteerde hobbywinkel. De prijzen
van de transfervellen, die een aantal
verschillende motieven bevatten, va
riëren van ongeveer 12 tot 26 gulden.
Reddi Etch is beschermd tussen
twee lagen papier. Het grijze vel dekt
-de plakkant af en het witte vel verwij
der je pas als het materiaal op de juis
te plaats is aangebracht.
Werkwijze
Knip het gewenste motief uit het
transfervel. Meet precies uit waar het
moet komen en reinig het glasopper
vlak grondig met glasreinger of water
met een scheutjes brandspiritus. Laat
het oppervlak nat, verwijder het grijze
schutvel en leg het motief met de
plakkant op de juiste plaats op de on
dergrond. Het grote voordeel van zo'n
natte ondergrond is dat het Reddi
Etch kan worden verschoven tot het
op de gewenste plaats ligt. Wrijf het
vocht onder het motief uit. Hiervoor
zijn speciale applicators te koop,
maar het kan ook met een recht stuk
je stevig plastic (bijvoorbeeld een ou
de creditkaart). Laat het witte vel
voorlopig nog zitten. Het geheel moet
nu acht uur drogen, maar met een
föhn gaat het sneller. Pas als het goed
droog is verwijder je het witte papier.
Kleine motieven kun je direct op
een droge ondergrond aanbrengen,
omdat ze gemakkelijk meteen op de
goede plek le plakken zijn. Uiteraard
moet het oppervlak wel goed schoon,
vetvrij en droog zijn. Verwijder het
grijze schutvel en plak het motiefje op
het glas. Verschuiven kan nu niet
Wrijf het goed aan en verwijder het
witte vel. Eenmaal aangebrachte mo
tieven kunt u, als het nodig is, gemak
kelijk verwijderen met een scheer
mesje. Als het op een geschilderde
ondergrond is aangebracht, verwarm
deze dan eerst met een föhn. Trek
daarna de motieven voorzichtig van
de ondergrond af
Eigen ontwerp
Zelf motieven maken gaat op de vol
gende manier. Leg het carbonpapier
dat bij de blanco vellen is gevoegd,
met de carbonkant op de donkere
kant van het Reddi Etch. Leg het ont
werp op het carbonpapier en teken
het motief met een scherp potlood
over. Let erop dat de donkere kant
van Reddi Etch de 'goede' kant is: er
is maar één (wit) schutvel.
Knip het patroon ruim uit en ver
wijder het schutvel. Plak het Reddi
Etch, met daarop het motief, op de
gewenste plaats op de ondergrond.
Wrijf het goed aan en snijd het motief
met een scherp gepunt (atelier)mesje
uit. Verwijder het overtollige materi
aal met de mespunt en gum later de
lijnen voorzichtig weg.
Breng bij grote of grillige motieven
het Reddi Etch op een natte onder
grond aan, zodat u nog kunt verschui
ven. Laat het eerst drogen en snijd
daarna het motief uit.
Snellere CD-ROM
Domus Software voorziet de Nederlandse
markt in hoog tempo van een hele reeks
goedkope en vooral simpele PC-program-
ma's. Uiteraard hoort daar tegenwoordig de
CD-ROM bij. Eén van de nadelen van dat
apparaat is echter de betrekkelijk geringe
snelheid. Dat wil zeggen: gering in vergelij
king met een harde schijf. Zeker de gebrui
ker van een PC met een 486 of Pentium
processor is gewend dat alles razendsnel lisr
tig opfloept. Met CD Speed van Domus
89,00), zowel verkrijgbaar voor MS-DOS
als voor Windows, bereikt de CD-ROM een
snelheid die bijna overeenkomt met die van
de harde schijf. Het geheim zit in het op
slaan van de gegevens in het snellere RAM-
geheugen op de harde schijf, die bij een vol
gende raadpleging van de CD eerst wordt
gelezen. Dat gebeurt met de zogenoemde
Quick Image technologie, die maximaal 20
Mb van de harde schijf gebruikt. Het aantal
te gebruiken MB's is in te stellen van 1 tot
20.
Billy for kids
Kinderen groeien op met computers en me
nig ouder zal nu al verbaasd zitten kijken
naar de handigheid, die die rakkers al heb
ben met zo'n apparaat. Om de handigheid
nog wat op te voeren en tegelijk iets te le
ren, heeft Davilex Billy's Software Box
99,-) ontworpen. De doos bevat vijf pro
gramma's, waarvan er vier onder DOS en
één onder Windows draaien Billy's Kleur
boek, Beestenboel en Drumstel zijn er voor
al voor de lol. Met de computer kleuren en
oranje gras maken of een koe paars schilde
ren, is natuurlijk dikke pret en beesten in
het goede werelddeel neerzetten moet ook
niet al te veel problemen opleveren. Drum
men op de computer is natuurlijk erg leuk.
Lekker herrie maken. Billy's Koerierdienst
en Rekenbord zijn prima educatieve pro
gramma's. In het eerste geval moeten er
pakketjes gebracht worden naar allerlei
plaatsen. Naar keuze in Nederland of er
gens in de wereld. Soms is dat gemakkelijk,
maar het kan ook moeilijker en zelfs tot een
niveau, waarmee menig volwassene heel
veel moeite zal hebben. Hel rekenprogram
ma (werkt onder Windows) kan e
worden opgevoerd tot een zeer pittig n
Geldzaken
Wie geïnteresseerd is in het wel en wee van
de Amsterdamse Effectenbeurs of zelf aan
delen heeft en de zaken wil bijhouden, kan
dat nu doen met het programma Vision Lite
van Domus 149,00). Het een programma
onder Windows, waarmee het koersverloop
van aandelen is te volgen, is afgeleid van
het professionele beursanalyse-pakket Vi
sion Pro en het portefeuillebeheer-pro-
gramma Portfolio. Er worden twee jaar dag-
koersen meegeleverd. Huidige koersen kun
nen handmatig worden ingevoerd, maar
ook worden ingelezen bij een databank of
gratis via Teletekst. In dat geval is de aan
schaf van een Domus-teletekstkaart of Tele-
box noodzakelijk.
Thuis bankzaken doen is een snel om zich
heen grijpend fenomeen. Heel veel compu-
terbezilters maken gretig gebruik van spe
ciale programma's. Girotel kwam onlangs
op de markt met een nieuwe versie, die niet
alleen snelleren overzichlelijkerwerkt, maar
ook goedkoper is, omdat nu in een later sta
dium contact wordt gemaakt met de een-
trale en dus de telefoonkosten binnen de
perken blijven.
Ook Domus heeft zijn programma Thuis
bankier aangepast. De 1.0 versie is vervan
gen door de 1.5 versie met een aantal nieu
we functies, zoals een overzicht van perio
dieke betalingen en een waarschuwing,
wanneer het saldo een bepaalde grens be
reikt. Thuisbankier 1.5 (inclusief Cirotelmo-
dule 149,00, upgrade van 1.0 naar 1.5
49,00) kan ook direct de bestanden van
Girotel 4.0, de nieuwe versie dus, inlezen.
Dit is het nieuwste speeltje van Nintendo, de
Virtual Boy. Het is de gloednieuwe variant van
de alom bekende Game Boy. Met zo'n eigen
beeldscherm op de kop, zitje midden in het
spel. De Virtual Boy werd half november geïn
troduceerd op een software beurs in Tokyo en
zal in april volgend jaar op de markt komen.
Wat het apparaat in Nederland gaat kosten is
nog niet precies bekend. Nintendo spreekt in
ternationaal over een prijs van iets meer dan
200 dollar. toto reuter
