'We zingen alle stijlen'
Cultuur Kunst
Sting in Arnhem op
wereldspektakel
Jubileum Jong K&G
met verrassingen
Vroege films van Joris Haags Mauritshuis verwacht groot aantal bezoekers in 1996
Ivens in Filmmuseum Ruim 20 werken op Vermeer-expositie
Stuk Robert Long geen aanwinst Toneelprijzen
MAANDAG 5 DECEMBER 1994
annemiek ruygrok. c
Vertaler Verspoor (77) overleden
Amsterdam Op 77-jarige leeftijd is gisteren in zijn woonplaats
Amsterdam de vertaler Dolf Verspoor overleden. De letterkundi
ge Verspoor genoot vooral bekendheid als vertaler van poëzie en
toneel. Hij vertaalde onder meer werk van Skakespeare. Goldoni,
Garcia I.orca en Neruda. Zijn werk werd bekroond met de Nij-
hoffprijs. Naast zijn werkzaamheden als vertaler was Verspoor
ook dramaturg. Hij was al geruime tijd ziek. Verspoor wordt
donderdag in Amsterdam begraven.
Komische musical over Deng Xiaopeng
peking De Chinese leider Deng Xiaopeng wordt al verheerlijkt in
boeken, films, op platen en kalenders. Binnenkort komt ter
meerdere glorie van de nummer één van het communistische
rijk een komische musical op de planken. 'De koers van de spe
ciale economische zones', 'de agrarische hervormingen' en 'de
terugkeer van Hongkong' zijn delen uit de komedie. De musical
is op 16 en 17 december in het Grote Paleis van het Volk in Pe
king te zien. In de jaren zestig zijn voor de toenmalige leider
Mao Zedong vergelijkbare toneelprodukties geschreven.
Willem van Toorn in bibliotheek
noordwukerhout» De schrijver-dichter Willem van Toorn be
spreekt op uitnodiging van de leeskring zijn werjc in de biblio
theek van Noordwijkerhout. Dat gebeurt op dinsdag 13 decem
ber, 's avonds om acht uur. Van Toorn is vooral bekend door zijn
voor de AKO-prijs genomineerde roman 'Een leeg landschap'.
De toegangsprijs voor de avond bedraagt vijf gulden.
Paskamer van farao in Oudheden
leiden Bezoekers van het Rijksmuseum van Oudheden in Lei
den kunnen uit 30 oud-Egyptische kledingstukken kiezen. Vanaf
woensdagmiddag 7 december liggen die - voor jong en oud -
klaar in de 'paskamer van de farao'. Het zijn vanzelfsprekend
geen authentieke, maar nagemaakte kledingstukken die in een
speciaal ontworpen tentconstructie klaarliggen om gepast te
worden. De 'paskamer' is elke woensdagmiddag tot en met 8
maart 1995 èn tijdens de kerstvakantie (24/12-8/1) van half twee
tot vijf uur geopend.
Van Os houdt lezing met muziek
den haag Henk van Os, directeur van het Rijksmuseum, trekt
erop uit om zijn tentoonstelling 'Gebed in Schoonheid' aan de
man te brengen. Op 7 december is hij in de Grote of St. Ja-
cobskerk in Den Haag, waar hij een muzikale dia-lezing geeft als
introductie op een bezoek aan de tentoonstelling. De muzikale
leiding is in handen van Kees de Wijs die het Amsterdamse
Obrechtkoor dirigeert. Kaarten a twintig gulden kunnen voor
aanvang van de lezing (20.00 uur) aan de kerk worden gekocht.
Reserveren kan op werkdagen tssen 9 en 12 uu
070-3658730.
Verheerlijking van Maria, toegeschreven aan Geertgen Sint Jans,
plusminus 1480, is te zien op de expositie 'gebed in schoonheid'.
FOTO PR
arnhem gpd
FOTO HOLVAST/MARKLAMERS
Het Rijnlands Mannenkoor Vox Humana repeteert: „We hebben iets speciaals te bieden."
Vox Humana viert 25-jarig jubileum
leiden marco v
m pelt
Het begon allemaal op een verjaardagsfeestje, bijna 25
jaar geleden. „Kunnen we in Leiden niet een mannen
koor oprichten?", vroeg dirigent Sander van Marion. Het
Rijnlands Christelijk Mannenkoor 'Vox Humana' was het
antwoord. In een kwart eeuw groeide het amateurgezel
schap uit tot een koor met maar liefst 80 actieve leden.
Toch is het koor eigenlijk 'ziek'. „Bloedarmoede", luidt
Van Marions diagnose. „We hebben dringend vers, jong
bloed nodig."
bij de jeugd aan te laten slaan.
Alleen, jongeren hebben andere
interesses." Van Marion erkent
dat het hele verenigingsleven in
Nederland met dit probleem te
kampen heeft. „Het vergrijst al
lemaal."
Voorzitter Ruud van der Deijl
valt hem bij. „In Nederland is
kunst ondergewaardeerd. Men
sen denken vaak 'zo'n mannen
koor, dat zingt alleen psalmen
en gezangen'. Dat is niet zo. We
hebben alle richtingen bekeken.
Van musical tot Zuidameri
kaans. We hebben stijlen ge
noeg gezongen." Van Marion
vult hem aan: „Inderdaad. Het
is niet alleen m
De Lokhorstkerk, de vaste repe
titieruimte van het koor, drup
pelt langzaam maar zeker vol
met leden. De repetities voor
het aankomende kerstconcert
zijn in volle gang. Ook denkt de
vereniging al na over het jubile
um van volgend jaar. Er vallen
veel grijze koppies te tellen. Het
jongste lid is 33, het oudste 80.
Dat is nu net waar het bij Vox
Humana om draait.
„We zitten te springen om
nieuwe leden", vertelt de diri
gent. Met het bestuur blikt hij
terug op 25 jaar zingen. „We
strijden heel hard om muziek
dig gedoe." Meteen denkt het
bestuur terug aan de musical
Promise of Christmas, waarmee
Vox Humana zelfs op televisie
te zien was. Een muziekstuk dat
veel dirigenten niet snel op het
repertoire van een koor zouden
zetten. „Het is een nogal massa
le musical", legt één van de be
stuursleden uit. „Heel Ameri
kaans. Dat moet ook maar aan
slaan." Veel is te danken aan de
inspanningen van dirigent Van
Marion. „De inspiratie die van
hem uitgaat is enorm", legt
penningmeester G.P. de Gunst
In de kwart eeuw geschiede
nis van Vox Humana kan het
koor op een groot aantal triom
fen terugkijken. Over het abso
lute hoogtepunt zijn alle be
stuursleden het eens: het 2000
stemmenconcert in de Staten-
hal in Den Haag en de Ameri-
cahal in Apeldoorn in 1990.
„Maar ook het concert in de St.
Pauls Cathedral", vertelt voor
zitter Van der Deijl. „Dat vond
ik echt iets bijzonders. Ik stond
er met tranen in de ogen. Het is
niet voor elk koor weggelegd
om daar op te treden. Het was
veel indrukwekkender dan
Westminster Abbey."
Ook voor 1995, het jubileum
jaar. staan diverse activiteiten
op het programma. Een CD-op-
name, een grootscheepse re
ceptie, een buitenlandse reis en
natuurlijk een jubileumconcert
zijn nog maar een paar van de
geplande festiviteiten. „Daar
mee hopen we een aantal po
tentiële leden over de streep te
trekken. We hebben ze iets spe
ciaals te bieden", aldus voorzit
ter Van der Deijl.
De kerstconcerten van Vox
Humana zijn op 17 en 19 de
cember in de Stadsgehoorzaal,
Breestraat 60 in Leiden. De op
tredens, met medewerking van
onder anderen Laurens van
Rooyen, beginnen om 20.00.
Kaarten kosten 30 gulden, in
de voorverkoop bij het Leidsch
Dagblad en voor de leden van
Vox Humana 25 gulden.
De Engelse zanger Sting is één
van de optredende artiesten tij
dens het World Liberty Concert,
het rockspektakel dat op 8 mei
1995 in Arnhem wordt gehou
den. Het World Liberty Concert
is mede een initiatief van de En
gelse producer Alan Parsons.
Het evenement is volgens
Parsons 'het grootste popevene
ment dat ooit is gehouden'.
Kaarten voor het World Liberty
Concert zijn vanaf vandaag voor
75 gulden te koop bij alle VW-
bespreekbureaus.
De optredende artiesten wor
den tijdens het concert begeleid
door het Metropool Orkest en
het Groot Omroepkoor. Alan
Parsons, die de verbindende
muziek schrijft, zal zelf deel uit
maken van de rockgroep op het
podium. Welke artiesten verder
deelnemen aan het World Libe
rty Concert wilden Arno Geul,
van het organiserende bureau K
B Events, en Parsons gisteren
nog niet kwijt, „maar ze zijn al
lemaal van mondiaal niveau."
In elk geval maakt één Neder
landse zangeres deel uit van de
tien a twaalf solisten, die ieder
maximaal twee 'eigen' songs
ten gehore zullen brengen
waarin één van de festivalthe
ma's (oorlog, bevrijding, vrede)
aan bod zal komen.
Het festival heeft plaats aan
de zuid-oever van de Rijn. Op
het ASM-terrein doet de vier
honderd meter lange vloer van
de voormalige scheepswerf
dienst als 'natuurlijk podium'.
Naast de verhoging voor de mu
sici wordt een deel van het
vooroorlogse Arnhem nage
bouwd. Tijdens de twee^uur du
rende show zal hier, met mede
werking van de Koninklijke
Landmacht en historische vlieg
tuigen, een beeld van de oor
logsverschrikkingen en de Slag
om Arnhem worden gegeven.
Verder worden achter het po
dium lichttorens opgesteld, die i
met licht, laser en vuurwerk een
belangrijke rol in het zullen
spektakel spelen. Ook de daar
achter weer zichtbare 'sky-line'
van Arnhem-Noord zal dankzij I
lichteffecten bij de show betrok- j
ken worden. Al in februari
wordt op het festivalterrein be
gonnen met de eerste voorbe
reidingen, waaronder de bouw j
van acht vooroorlogse wonin- 1
gen. Het hele terrein
(oppervlakte: 200.000 vierkante
meter) wordt afgesloten door
hekken.
Het World Liberty Concert zal
rechtstreeks in de meeste Eu
ropese landen op de televisie te
zien zijn. In Nederland zijn de
rechten verkocht aan de zend
gemachtigden van TV1: KRO,
Avro. en NCRV. Ook Radio 3
zendt het concert live uit. Tij
dens het evenement worden
opnames gemaakt voor een la
ter uit te brengen video en een
dubbel-cd.
Het tweejaarlijks donateursconcert van de christelijke muziekvere
niging Kunst Genoegen is aanstaande zaterdag 10 december.
Jong K&G viert dan het veertigjarig jubileum. Tijdens het concert
wordt hier op bijzondere wijze aandacht aan besteed.
Twee jaar na de opheffing van de Stageband presenteert de ver
eniging het nieuwe amusementsorkest K&G 3. Een kort optreden
laat zien wat er bereikt is in de twee korte maanden die het orkest
had om te repeteren. De Show and Marchingband laat een heel
nieuw repertoire horen, anders dan dat waarmee de band het We
reld Muziekconcours won.
Het optreden aan de Stadsgehoorzaal begint om 20.00 uur.
Vanaf 19.00 uur zijn er aan de kassa kaarten te verkrijgen.
amsterdam
Het Nederlands Filmmuseum toont van 7 tot 15 december een
aantal nieuw-geconserveerde vroege films van de Nederlandse ci
neast Joris Ivens. De vertoning volgt op een conserveringsproject
van het Filmmuseum in Amsterdam. De première maakt deel uit
van het International Documentary Filmfestival (IDFA), dat in het
Filmmuseum gehouden wordt.
Bekend werk van Ivens uit de periode tot 1954, nog op nitraat ge
maakt, is gerestaureerd. Verder werden in het conserveringsproces
onbekende versies en fragmenten van Ivens-films ontdekt en onder
handen genomen, waaronder een werkkopie van een film over het
Belgische mijngebied Borinage.
Het Filmmuseum werkt in het conserveringsproject samen met
het IDFA, de Stichting Film en Wetenschap en de Europese Stich
ting Joris Ivens.
Tijdens het Documentaire Festival worden twee themadagen ge
houden over de recente ontdekkingen van de Ivens-films en over
de restauratie ervan. Na het IDVA-programma vertoont het Film
museum nog tien dagen lang twee programma's met hoogtepun
ten van de nieuw-geconserveerde 'nitraat'-films van Ivens.
recensie max smith
Voorstelling: 'Dag vreemde man' Tekst,
muziek en regie: Robert Long. Toneel
beeld: John Bogaerts. Vertolkers: Paul
Röttger, Simone Rooskens, Diana Coolen
en René Koenegras. Première Cultureel
Centrum Amstelveen 30/11 Ook op reis
o.m Speeldoos Baam (19/1), Theater De
Kom Nieuwegein, (17/2), C-Drie Soest
(18/3) en De Flint Amersfoort (8/4).
liefde wordt r
r dar
seks verhaspeld en dat leidt
vaak weer tot hypocrisie en
kleingeestige toestanden. In die
trant moraliseert Robert Long in
de door hem geschreven en ge
regisseerde melodieuze tragi
komedie 'Dag vreemde man'.
Het stuk 'gaat gewoon over
ons allemaal', staal er in de toe
lichting te lezen. Is het daarom
dat Robert Long er een alle-
smaken-hutspot van heeft ge
maakt? Een beetje levenstragiek
over een succesvolle musical
regisseur die op het hoogtepunt
van zijn roem en in de kracht
van zijn jaren een ongeneeslijke
ziekte krijgt en als gevolg van
langzaam voortschrijdende ver
lammingen spoedig zal sterven.
Dan een flinke scheut gekwel
de liefde. Zo kort voor zijn dood
moet de man zien te leven met
verscheurende twijfels. En met
en tegen hem zijn vrouw. Als
hetero blijkt hij namelijk geeste
lijke rust en optimale bevredi
ging te vinden bij een jonge ho
mo-hoer. Hun liefde is oprecht
en reikt veel verder dan seks al
leen. Maar dat geldt ook tussen
de man en zijn echtgenote.
Met cabareteske wijsheden
ventileert Robert Long via deze
personages zijn visies op kwes
tieuze zaken als de vage gren
zen tussen homo/hetero; het
schijngeluk dat achter zoge
naamde geslaagde huwelijken
schuilgaat; over het hemelsbre
de verschil tussen egoïstische
geilheid en liefdevolle lustbele
ving en dat hoereren niet per se
verderfelijk hoeft te zijn.
Kortom, net als in zijn shows
en populaire liedjes neemt hij
recht voor zijn raap stelling te
gen allerlei vormen van onop
rechtheid en beijvert hij zich ge
lijk een eigentijdse apostel voor
meer ruimdenkendheid en tole
rantie.
Die gedrevenheid heeft echter
niet geresulteerd in een verrij
king van het Nederlandstalig
drama. 'Dag vreemde man' is
dramatisch nogal brokkelig: qua
structuur en dialogen neigt het
te veel naar cabaret-sketches.
De van films afgekeken en te
genwoordig tamelijk veelvuldig
toegepaste flitsende afsnijdin
gen in korte scènes doen in dit
geval afbreuk aan de beoogde
dramatische spankracht.
Even lijkt het een stukje To
neelgroep Amsterdam met het
sado-masochistische droom
beeld van het naakt vastgeke
tende hoerenjong dat kronke
lend door de echtgenote aan
zijn haren wordt getrokken. De
man in zijn naaktheid doet zich
nog een paar keer voor in het
stuk, maar dan wel decent van
achter gezien of precies zo dat
kledingstuk of beddegoed de
edele delen aan het oog ont
trekken. (Over hypocrisie ge
sproken!).
Het decor bestaande uit mul-
tifuncionele langwerpige blok
ken, is in al zijn eenvoud van
een onthutsende lelijkheid. Wat
te denken van een meubel-
wand, die ondermeer fungeert
als keukentje waar koffie wordt
gezet, en als pissoir. Een vrije
produktie is financieel riskant
en mag daarom niet te veel kos
ten met zich meebrengen, maar
het musical-wereldje wordt in
het toneelbeeld zo armetierig
gesuggereerd, dat het effect er
van echt wel een remedie tegen
de zelfwerkzaamheid van de
fantasie is.
Het lukt Paul Röttger als de
doodzieke regisseur nog het
best om iets van ontroering aan
de zaal over te dragen. Al doet
Diana Coolen in de rol van zijn
echtgenote vreselijk haar best,
ze komt jammer genoeg niet
verder dan het etaleren van ui
terlijkheden. Huisvriendin en
advocate Simone Rooskens
weet zichtbaar niet goed raad
met haar personage. Van René
Koenegras gaat te weinig fasci
natie uit, waardoor je je nauwe
lijks kunt voorstellen dat hij in
de hoedanigheid van frank en
vrije schandknaap zo'n ontrege
lende aantrekkingskracht uitoe
fent op de musicalregisseur. AI
heeft hij wel een mooi lichaam.
Of zit ik nu ideële liefde met li
chamelijke erotiek te verwar
ren? En daar waarschuwt pro
gressieve zedepreker Robert
Long juist zo voor in 'Dag
vreemde man'.
Karst Woudstra heeft de Neder-
lands-Vlaamse Toneelschrijf-
prijs 1994 gekregen voor het
best gespeelde stuk in het sei
zoen 93/94. Een andere toneel
prijs, de Mediamax-prijs voor
het beste nog niet opgevoerde
stuk, ging naar Frank Houtap
pels. Woudstra krijgt de prijs,
waaraan een bedrag van 20.000
gulden is verbonden, voor zijn
toneelstuk De stille grijzen van
een winterse dag in Oostende.
Houtappels viel in de prijzen
met zijn stuk Aan het eind van
de aspergetijd. Aan de trofee is
een bedrag van 10.000 gulden
verbonden.
Gisteren op televisie
GEORGETTE DEE
TERRY TRUCK
-Chanson Total -
(Rotterdams Dagblad)
'De mooiste en geestigste
androgyn van dit moment'
(VPRO-gids)
op zaterdag
10 december a.s.
aanvang 20.15 uur
in de LEIDSE
SCHOUWBURG
Reserveren: 071-131943
De grote Vermeer-tentoonstel
ling, die vanaf eind volgend jaar
in Washington en daarna in
Den Haag is te zien. bestaat uit
minimaal twintig schilderijen.
F. Duparc, directeur van het
Mauritshuis, maakte vorige
week bekend dat hij nog onder
handelt over een aantal bruikle
nen. Welke schilderijen, een
plaats krijgen op de tentoon
stelling is nog niet bekend.
Johannes Vermeer (1632-
1675) was herbergier en kunst
handelaar in Delft. Het schilde
ren beschouwde hij niet als zijn
vak. Waarschijnlijk daarom is
ook zijn oeuvre zo klein; rond
de dertig doeken zijn zeker door
hem geschilderd. Over drie (in
Amerikaanse musea) bestaat
onzekerheid.
Op de 'eerste' Vermeer-ten
toonstelling die in 1935 in Rot
terdam en Amsterdam werd ge
houden, waren van de vijftien
tentoongestelde werken, er zes
zeker niet van de meester. Dat
zal bij de komende tentoonstel
ling zeker niet het geval zijn.
Van alle getoonde schilderijen
bestaat geen enkele twijfel over
de echtheid.
Het Mauritshuis heeft drie
Vermeers: Meisje met de parel,
Gezicht op Delft - onlangs ge-
restaureerd - en Diana en haar
gezellinnen. Nederland telt ze
ven werken. De rest bevindt
zich onder meer in de VS (10),
Duitsland (6), Groot-Brittannië
(4), Frankrijk (2), Ierland (1) en
Oostenrijk (1). Eén schilderij is
spoorloos. Het werd uit het mu
seum in Boston gestolen.
Omdat de tentoonstelling pas
over een klein jaar in de Natio
nal Gallery in Washington be-
gint, is nog niet bekend welk
werk te zien zal zijn. Musea zijn
bereid een aantal van hun Ver
meers af te staan, maar titels
zijn nog niet bepaald. Zo ligt
bijvoorbeeld vast dat het Metro
politan in New York twee van
de vijf schilderijen uitleent, en
geeft de National Gallery in
Londen één van de twee in
bruikleen.
Ondanks het relatief kleine
aantal werken, belooft de pre
sentatie groots te worden, zo
verzekerde Duparc. „Dit is 'on
ce in a lifetime', en dat waar
schijnlijk zelfs niet." Het Mau
ritshuis. waar de schilderijen
vanaf 1 maart 1996 tot en met 2
juni te zien zijn, is volgens hem
bij uitstek geschikt voor de ten
toonstelling. De intieme sfeer
van de schilderijen komt goed
tot z'n recht in de ook intieme
atmosfeer van het museum. De
nabijheid van Delft, waar Ver-
De restauratie van 'Het meisje met de parel'
tentoonstelling die het Haagse Mauritshuis
meer zijn hele leven woonde,
maakt Den Haag bovendien
aantrekkelijk als locatie. Bezoe
kers kunnen de tentoonstelling
combineren met een bezoek
aan Delft, en Vermeers Gezicht
op Delft uit 1660 vergelijken
met de huidige situatie.
Het museum verwacht een zo
grote toeloop, dat de kaarten
voor de tentoonstelling alleen in
de voorverkoop verkrijgbaar
zullen zijn. Naar schatting trekt
de tentoonstelling tussen de
250.000 en 350.000 bezoekers.