'Het gaat niet om het publiek' Kinderopera over 'oerproblemen' Expositie van twee vaklui Cultuur Kunst Fleetwood Mac heeft de kriebels voor vanavond Vier miljoen voor stuk van Schumann Voor Haitink is alle muziek romantisch VRIJDAG 2 DECEMBER 1994 CHEF ANNEMIEK RUYGROK, 071-356471, PLV -CHEF JAN RIJSDAM, 071-356472 Exposities in Leidse regio regio» In Nieuwkoop is in de Hoeve Rijlaarsdam tot 26 februari een tentoonstelling met 165 Hollandse landschappen. Cor Lieve exposeert tot en met 18 december met zijn schilderijen in het Rijnland Ziekenhuis in Leiderdorp. Mea Stolk exposeert tot 15 januari in galerie De Waterspiegel in Woubrugge. De galerie is dagelijks van 10-17 uur geopend. Uitvoering Noordwijkse balletschool den haag De balletschool van Gemma de Boer uit Noordwijk heeft morgenavond de jaarlijkse uitvoering in het Haagse Con gresgebouw. Aanvang: 19.30 uur, toegangsprijs 17,50 gulden. Recordprijs voor schilderijen Bacon londen Twee olieverfschilderijen van de Britse kunstenaar Francis Bacon (1909-1992) hebben op een veiling in Londen re- cordprijzen opgebracht. De Studie Voor Een Hoofd uit 1960 ging weg voor 672.500 pond, ruim 1,8 miljoen gulden. Een zelfportret van Bacon uit 1972 leverde bijna een miljoen gulden (364.500 pond) op. Beide kunstwerken gingen naar privéverzamelaars die anoniem bleven, aldus veilinghuis Sotheby's gisteren. Polanski's vampierfilm wordt musical wenen Roman Polanski schrijft zijn ironische bloedzuigerfilm Met jouw tanden in mijn nek om tot musical. Het werk gaat als zogenoemde grusical in april 1996 in première in het Theater an der Wien. Een indruk van dit theater laeeg de in Polen geboren regisseur woensdagavond toen hij de herintroductie bijwoonde van de musical Elisabeth over de schone, ongelukkige keizerin. Scheiding Jackson-Presley op komst new york Michael Jackson wil af van Lisa Marie Presley, met wie hij vijf maanden geleden in het huwelijk trad, zo meldden Amerikaanse en Engelse boulevardbladen donderdag. „Een schandalige, totale leugen, 100 procent onwaar", reageerde Jacksons manager Bob Jones. De New York Daily wijt de ver meende mislukking van het huwelijk aan spanningen, die zou den zijn veroorzaakt doordat de echtelieden zo ver uit elkaar wonen. Volgens de krant is Jackson kwaad omdat Presley wei gert Californie te verlaten en bij hem in New York te komen wo- amsterdam/leiden anp Ruim zeventwintig jaar ervaring en dan toch nog plankenkoorts. Mick Fleetwood (52), samen met John McVie (49) naamge ver van de in 1967 opgerichte popgroep Fleetwood Mac, kwam er gisteren eerlijk voor uit. Met enige angst in de benen begint hij vanavond in Leiden aan de korte tournee door Ne derland en België. Een trio krasse knarren, aan gevuld met enkele dartele derti gers. Zo zat de „Nieuwe Mac" er gisteren in het hotel Ameri- cain in Amsterdam bij om zich zelf te presenteren. Fleetwood, McVie en de gitaarveteraan Da ve Mason vormen de ervaren ruggegraat. Zij worden bijge staan door de nieuwe zangeres Bekka Bramlett, gitarist Billy Bumette en nieuwkomer Steve Torna (keyboards). Fleetwood Mac is kennelijk weer uit de as herrezen. „Het blijft een uitdaging", beweert Fleetwood toch. „Ik zit al vanaf mijn zestiende in de muziek maar het blijft toch steeds weer nieuw." Hoe nieuw, dat zal pas duidelijk worden tijdens de drie concerten. De groep zal onge twijfeld enkele klassiekers (Oh Well) ten gehore brengen. „Maar je kunt het aan de ande re kant Bekka niet aandoen om allemaal vroegere liedjes op het programma te zetten." Fleetwood Mac treedt van avond op in de Leidse Groen- oordhal. Morgen en zondag vol gen concerten in Middenmeer en Kortrijk (B). De groep ver- «wacht mei volgend jaar een nieuwe cd op de markt te kun nen brengen. LAK-Galerie draait volledig op vrijwilligers Je krijgt hier in de LAK-Ga- lerie gelegenheid ervaring op te doen in de kunstwe reld. Het mooie daarvan is, dat je ruimte hebt om avontuurlijk te zijn, zonder dat het direct allerlei finan ciële risico's met zich mee brengt.' De zesdejaars student kunstgeschiedenis Martijn Verhoeven is zonder voor behoud enthousiast over de LAK-Galerie. Verhoeven beheert, samen met zes andere vrijwilligers, de ex positie-faciliteit voor beel dende kun§t van de Rijks universiteit Leiden. Hij schaart zich daarmee in de lange rij personen, die hun loopbaan in de kunstsector ooit begonnen in de LAK- Galerie. LEIDEN ONNO SCHILSTRA De universitaire galerie is één van de oudste in zijn soort. De LAK-Galerie werd kort na de Tweede Wereldoorlog opge richt, als onderdeel van het Leids Academisch Kunstcen trum (LAK). Geheel in de geest van de tijd werd gestreefd naar het verstevigen van de Band tussen de Leidse bevolking en de Universiteit, door het geven van cursussen, maar ook door het exposeren van kunst. In de loop der jaren hebben talloze kunstenaars er tentoonstellin gen gehad, onder wie enkele zeer bekende, zoals Jan Wolkers en Armando. Was de galerie jarenlang ge vestigd op het Levendaal, later verhuisde zij naar het trappen huis van het Academiegebouw aan het Rapenburg, om tenslot te, een jaar of tien geleden, on dergebracht te worden in en rondom de foyer van het nieuw gebouwde LAK-Theater in het Centrale Faciliteiten Gebouw aan de Cleveringaplaats. Onbe taalde krachten, meestal gere- cruteerd uit het universitaire milieu, runnen de galerie. Volgens Gudrun Feldkamp is het niet de bedoeling dat je al leen maar een blauwe maandag voor de LAK-Galerie werkt. „We willen dat iedereen tenminste een paar jaar actief is." Martijn van Ooststroom, tot voor kort voorzitter van de commissie, vult aan dat dit niet makkelijk is: „We werken hoofdzakelijk met studenten. Na hun studie verhuizen ze meestal al snel, waardoor hun band met Leiden en dé universiteit afneemt. Daardoor verloopt de doorstro ming sneller dan ons lief is." Fotografie De grootste animo voor de gale rie is er onder studenten kunst geschiedenis, maar soms ook melden zich beeldend kunste naars aan. Commissielid Joukje Posthuma is studente psycholo gie: „Ik ben geïnteresseerd in fotografie. Binnen mijn studie'is weinig gelegenheid om daar iets mee te doen. Ik zou graag es says over beeldende kunst en psychologie schrijven. Zulke dingen kan ik hier ontwikke- Gudrun Feldkamp meldde zich aan bij de galerie, zegt ze, „om kunstenaars te leren ken nen en om praktisch bezig te zijn met kunst." Martijn Ver hoeven had vooral idealistische motieven: „Ik voelde op een goed moment onvrede met de gang van zaken in de vakgroep kunstgeschiedenis. Toen kreeg ik de hevige aandrang om eens een signaal te geven dat het ook anders kan. Dat je ook zelf din gen kunt organiseren als je een beetje hart hebt voor de kunst, Exposanten voor de LAK-Ga- lerie zoekt men vooral onder jonge, beginnende kunstenaars. De leden lopen jaarlijks de eindexamenexposities van de kunstacademies af, en leggen daar doorgaans de eerste con tacten voor latere tentoonstel lingen. Niet alle leden hoeven achter een kunstenaar te staan, alvorens een expositie doorgang kan vinden. „Vroeger deden we dat wel, maar we merkten dat je dan telkens compromissen moet sluiten. Nu doen we het zo, dat wanneer twee mensen enthousiast voor iets zijn, zij de expositie mogen organiseren. Zo krijg je heel verschillende ac centen, met een minder grote gemene deler." Heeft dat niet als nadeel, dat je minder makkelijk herkenbaar bent voor het publiek? Verhoe ven: „Er komen hier duizenden studenten, die alleen maar toe vallig onze exposities zien. Je hebt daarnaast het publiek van het LAK-theater, en tenslotte is er een kleine groep belangstel lenden, die speciaal komt voor de tentoonstellingen. Die men sen zijn voor ons lastig uit el kaar te houden. Daarom is het moeilijk om ons op een bepaald publiek te richten. En eerlijk ge zegd gaat het ons ook niet echt LONDEN DPA Een bijna 150 jaar oud, lange tijd verloren gewaand ma nuscript van de Tweede Symfo nie van de Dditse componist Robert Schumann is gisteren tijdens een veiling in Londen verkocht voor bijna 1,5 miljoen pond, zo'n 4 miljoen gulden. Het is een recordbedrag voor één handgeschreven muziek stuk, deelde het veilinghuis So theby's mee. Het manuscript, dat werd ge schat op ruim 2 miljoen gulden, geldt als een van de belangrijk ste musicologische vondsten sinds de Tweede Wereldoorlog. Het dook enige tijd geleden in een particuliere collectie op en werd aangekocht door het echt paar Lehman uit New York, be kende verzamelaars. Ze willen het werk exposeren in het Pie- mont-museum. Volgens experts van Sotheby's is het van talloze correcties voorziene stuk de enige volledig bewaard gebleven symfonie uit de Romantiek die nog in privé- bezit is. Alle andere, van Brahms, Bruckner, Beethoven of Schubert, bevinden zich in De symfonie bevat in hand schrift een reeks opmerkingen die in de bewaard gebleven ge drukte versie niet zijn opgeno men. Het manuscript ontstond ongeveer in 1845 of 1846, onge veer tien jaar voor de zelf moordpoging van de compo nist, die op latere leeftijd gees telijk in de war raakte. om het publiek, maar om de Ontslag directeur kunst. Wij zetten ons in voor wat wij goed vinden. Die gele- Rotterdam anp genheid hebben wij nou een maal, en dan vind ik dat je die ook mag gebruiken." Tentoonstelling: HET KOPEREN KABINET Schatkamers van de wetenschap n Theater: VER-KIJKEN zondag 11 december Directeur drs. A. de Jonge van de Rotterdamse Kunststichting (RKS) neemt op 1 januari 1995 ontslag. Hij blijft nog tot 1 sep tember in dienst bij de kunstin stelling. Het bestuur van de RKS en De Jonge hebben een ak koord bereikt over een afvloei ingsregeling. Het duurt nog ze ker een half jaar voor de wer ving van een nieuwe directeur begint. De voltallige staf van de RKS zegde in maart van dit jaar het vertrouwen op in De Jonge, die vijf jaar eerder als directeur was aangesteld. De twaalf stafleden verweten hem dat hij de RKS te weinig profileerde. Ook zou hij de positie van de kunststichting onvoldoende hebben verde digd. Vrijwilligers van de LAK-Galerie (links achter Joukje Posthuma, blauwe maandag voor de Galerie werkt." rechts achter Gudrun Feldkamp): „Het is niet de bedoeling datje alleen maar een FOTO HOLVAST/MARK LAMERS "V Teneeter met Repel steel in uitverkochte) Leidse Schouwburg beeldende kunst leiden gpd/jos frusch Het zijn in meerdere opzichten spannende dagen voor Tenee ter. Voor het eerst heeft het Nij meegse jeugdtheatergezelschap een opera op het repertoire ge nomen: Repelsteel, van Bernard van Beurden en Imme Dros, be doeld voor iedereen vanaf zes jaar. Voor het eerst ook gaat de groep met deze produktie de grote zaal in. Op woensdag 7 december staan zij in de Leidse Schouwburg. De middagvoor stelling is inmiddels al uitver kocht. Geïnspireerd door het sprookje van 4de gebroeders Grimm maakte schrijfster Imme Dros een theatertekst die door Bernard van Beurden op mu ziek werd gezet. Het resultaat: een bonte mengeling van won derlijke woorden, adembene mende stiltes, lyrische aria's, dramatische duetten en soms oorstrelende, dan weer oorver dovende muzikale klanken. Al thans, dat belooft de tekst van de strooifolder van deze pro duktie, waaraan door drie ac teurs, drie zangers en vijf musici gestalte wordt gegeven. Ook de makers yan Repelsteel laten zich in gelijke bewoordingen uit. Zo spreekt schrijfster Imme Dros, die eerder bij Teneeter verantwoordelijk was voor De Maan en de Muzienkoning - een bewerking van haar boek Annetje Lie in het holst van de nacht - van „een sprookjesach tig verhaal, maar de karakters hebben echte problemen, oer problemen: twee verliefde men sen in een krankzinnige situa tie." In haar bewerking is de ko ning zelf Repelsteel geworden, die tot over zijn oren verliefd is op de molenaarsdochter, zijn vrouw dus. Hij vermomt zich als het monster, verwekt het ko ningskind bij haar en gaat kapot aan de gedachte dat ze hem be drogen heeft met hemzelf, aldus de schrijfster. Een hele mond vol voor een kinderopera. Wat pikken kinde ren hiervan op? Imme Dros: „Ik denk dat ze bepaalde proble men spannend vinden. Dat ze het leuk vinden bijvoorbeeld dat de nare koning niets krijgt en de molenaar alles. Maar ik geloof niet dat die kinderen we ten dat de koning en het mon ster één zijn." Ook componist Bernard van Beurden denkt dat kinderen veel, maar niet alles van Repel steel zullen begrijpen. „De mu ziek die ik schrijf is heel direct op iemand gericht en fel van ex pressie. Ik denk dat je kinderen 'daarmee ook heel goed bereikt. Je moet ze het gevoel geven dat het over hen gaat en over hun wereld." Van Beurden noemt als voorbeeld het koortje dat zingt over de molenaar: „Hij is gek, hij is goed gek, hij is gekker dan de rest..". Van Beurden: „Ik geef op een uitermate felle, schelle, dissonerende manier aan hoe gek die man wel is. Dat zullen de kinderen oppikken. Niemand zal zeggen: 'Nou dat zijn wel moderne harmónie- De man die op de bühne zan gers, acteurs en instrumentalis ten op één lijn moet proberen te houden, is de Limburgse diri gent Arno Dieteren, de leider van het kamerensemble Con- traint. „Het is herkenbaar mu ziektheater met af en toe ver vreemdende elementen. Maar dat maakt het juist spannend, ook voor kinderen." Hij heeft in een voorbereidingsperiode van een .produktie nog nooit zo in tensief gewerkt, beweert hij. „Ik speel keyboard en moet daarbij steeds van register veranderen, maar ik moet ook de zangers en de musici aangeven, en af en toe teksten zeggen en zingen. En daarbij het overzicht niet verliezen. Maar het is heel be vredigend werk, ook muzikaal. Ik denk dat het een heel kleur rijke produktie is geworden, niet alleen qua toneelbeeld maar ook qua muziek. En het is gewoond spannend om naar te kijken en luisteren." Wie 'Repelsteel' in leiden mist, kan z'n geluk beproeven op de volgende speeldata: 18 december, Theater aan het Spui Den Haag, 28, 29 en 30 december in de Stadsschouw burg in Utrecht. De produktie toert nog tot en met 26 februari door het land. RECENSIE BEN WAGEMAKER Herman Gordijn, etsen en litho's. Olivier Julia, houtdrukken. Te zien t/m 11/12, do t/m za 14 00-17.00 uur, Galerie Hofman en v/d Zee, Hooftstraat 209, Alphen aan den Rijn. In de romantische schilderkunst hebben dood, doodsangst en doodsverlangen altijd een pro minente plaats gehad. En hoe wel het grafisch werk van Her man Gordijn toch niet roman tisch genoemd kan worden al helemaal niet in de 19e eeuwse zin van het woord valt op dat de dood een constante is in zijn, bij Hofman en v/d Zee geëxpo seerde, werk. In de Leidsegracht van de ge lijknamige ets, drijven twee door water opgezette vrouwen- lijken in de richting van een schimmige Amsterdamse boog brug. Op de ets 'Singel' valt nog zo'n lijk te zien. Twee akelig magere vrouwengestalten (op zoek naar klanten?) hangen om een lantarenpaal en de zwarte rug van een voorbijganger be weegt zich in de richting van een steeg. Zeventiende-eeuwse grachtenpanden wensen zich met het tafereel te vermengen door in de verte weg te kwijnen. In de 'Brouwersgracht' is de zeis van Magere Flein vervangen door een groot schepnet. De schipper van een platbodem vist er dozijnen zuigelingen mee uit het water. Varkens han gen geslacht aan vleeshaken bo ven rijdende trams en in de 'Van Baerlestraat' springen gil lende mensen uit brandende trams. Toch zijn de etsen van Gor dijn niet echt afschrikwekkend. Hij lijkt de dood op de hak te willen nemen en dat lukt hem, want onwillekeurig moet men bij menige prent even grijnzen. De mix van humor en dood werkt nadrukkelijk relativerend. Van geheel andere orde is het werk van Olivier Julia. Waar Gordijn kiest voor de figuratie kiest Julia voor de uiterste ab stractie. De houtdrukken van de in Frankrijk geboren Julia wek ken niet alleen de suggestie van monumentale ruimte, met na me de grotere formaten zijn er om die reden ook buitenge woon geschikt voor. De vaak symmetrisch opgebouwde vlak ken krijgen warme tinten rood, blauw, turquoise. Zelfs zwarl wordt bij Julia warm omdat hij zijn kleuren laag voor laag op bouwt. De transparantie van de afdeklaag zorgt ervoor dat de onderliggende kleuren zicht baar blijven. Zijn zwart is dus nooit pikzwart, maar vertoont verfijnde kleurschakeringen. Het reliëf dat hij aanbrengt, door de vlakken enigszins in hoogte te laten verschillen, zorgt daarnaast voor een lichte schaduwwerking op de hout drukken. Jammer alleen, dat het werk niet in het daglicht hangt. De subtiliteit van de kleur zou ermee gediend zijn. Twee vaklui bij Hofman die toch een band hebben doordat Julia ooit leerling was van Gor dijn. muziek Kinderopera Repelsteel is een bonte mengeling van wonderlijke woorden, adembenemende stiltes, lyrische aria's, dramatische duetten en soms oorstrelende, dan weer oorverdovende muzikale klanken. FOTO GPD/BAS MARIEN RECENSIE PAUL JANSSEN Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Bernard Haitink m.m.v. Karan Armstrong (sopraan), Hanna Schwarz (mezzosopraan), Csaba Airizer (bariton). Schönberg-Erwartung op 17, Bartok-Her- tog Blauwbaards Burcht op. 11 Gehoord: 1/12, Concertgebouw, Amsterdam. Herhaling 2/12. Uitzending: 21/12 Radio 4, aanvang 20.00 uur. Ooit heeft het hardnekkige idee postgevat dat Bernard Haitink in zijn tijd bij het Concertge bouworkest weinig op had met de muziek van de twintigste eeuw. Na zijn zinderende vertolking van Mahlers Tweede Symfonie vorige week, deed Haitink gisteravond een poging dat idee enigszins bij te stellen. Hij dirigeerde het Koninklijk Con certgebouworkest in een even mooie als opmer kelijke combinatie van Schönbergs monodrama Erwartung uit 1909 en Bartoks eenakter Hertog Blauwbaards Burcht uit 1911. Beide meesterwerken uit het begin van deze eeuw hebben een gelijksoortige expressionis tische inhoud. In beide gevallen immers wordt het niet duidelijk of het drama zich in de geest van de protagonisten of in werkelijkheid afspeelt. Schönbergs Erwartung zet een vrouw neer die in doodsangst op zoek is naar haar echtgenoot. Reeds halverwege deze spookachtige monoloog, intens gezongen door Karan Armstrong, vindt de vrouw het lijk van haar man. Bartoks opera is met het openen van de zeven deuren van Blauwbaards Burcht een metafoor voor het ontsluiten van de innerlijke strijd van twee geliefden. De vrouw, Judith, sterk neergezet door.de mezzosopraan Hanna Schwarz, delft ten slotte het onderspit omdat de man, Blauwbaard, een kleurloze partij van bariton Csaba Airizer, niet het binnenste van zijn ziel wil laten zien. Beide componisten openden met hun werken op geheel eigen wijze de deur naar het vervolg van de twintigste eeuwse muziekgeschiedenis. Schönberg hief de tonaliteit op en kwam tot een gelaagde partituur vol krioelende partijen en Bar- tok verbond de Hongaarse volksmuziek met De- bussy's impressionistische klanken. Alleen Hai tink wilde terug naar de negentiende eeuw. Neerlands meest geliefde dirigent zag zowel Schönberg als Bartok als geestgenoten van Ma hler, Strauss en Wagner. Bij Schönberg kan dit niet zo'n kwaad, mits het orkest op het scherp van de snede speelt en en bloc reageert als Haitink op zijn machtig schmierende wijze de teugels laat vieren. Bartok daarentegen heeft heel weinig met Ma hier gemeen en vraagt een uiterst exacte ritmi sche benadering. Haitink bleef echter bij zijn: dro merige romantiek, wat na het openen van de vijf de deur magistrale momenten oplevert, maar daarvoor muziek oproept die Bartók nooit zo be doeld kan hebben. Misschien heeft Haitink toch te weinig op met deze muziek van de twintigste eeuw.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 27