Forse daling aantal
werkzame priesters
'Honden van de Heer' moeten
hun Nijmeegse burcht verlaten
Kerk Samenleving
Bram Grandia nieuwe
pastor van de IKON
Acht Mei Beweging zit bij LPO op publieke tribune
T™Bsié: cr si
VRIJDAG 2 DECEMBER 1994
BUITENLAND KORT
Homo-actie
De Anglicaanse Kerk in En
geland heeft geïrriteerd gere
ageerd op een actie van de
homogroepering Outrage om
tijdens een demonstratie tien
met name genoemde bis
schoppen aan te merken als
homoseksueel. Geestelijken
zeiden gisteren dat er geen
enkele grond is om aan te
nemen dat Outrage gelijk
heeft. De woordvoerder van
de homogroepering, Peter
Tatchell, kon zelf ook niet
bevestigen dat zijn informa
tie klopt. Wel zijn er volgens
hem 'aanhoudende berich
ten uit kerkelijke bron' die
erop wijzen dat de betrokken
bisschoppen iets met homo
seksualiteit hebben of had
den.
Insinuaties
'Kwaadwillige insinuaties',
reageerden diverse kerklei
ders. „Ik denk niet dat het
debat over homoseksualiteit
met zo'n verschrikkelijke
manifestatie is gediendal
dus bisschop Nigel Mc-
Culloch van Wakefield. Ook
bisschop John Oliver van
Hereford sprak schande van
de actie die woensdag voor
het Church House in Londen
werd gehouden. Tatchell en
de zijnen wilden de synode,
die deze week bijeenkomt,
wijzen op de 'hypocrisie' van
de kerk, die homoseksualiteit
afwijst. 'Vertel ze de waar
heid', stond boven de
plakkaten waarop de namen
van de vermeende homo
bisschoppen prijkten.
Orthodoxe Kerk
De Evangelische Kerk in
Duitsland en de Servisch-Or-
thodoxe Kerk zijn geen stap
dichter bij elkaar gekomen
over de verhouding kerk
staat. Dit blijkt uit het com
muniqué van EKD-bisschop
Rolf Koppe, verantwoordelijk
voor buitenlandse betrekkin
gen, die begin deze week met
patriarch Pavle in Belgrado
sprak. De EKD had de Servi
sche kerk in augustus ervan
beschuldigd de oorlog in
voormalig Joegoslavië 'met al
zijn wreedheden en bloedba
den'. te legitimeren. De kerk
laat zich gebruiken als in
strument van die nationalis
tische groeperingen 'die
compromisloos hun eigen
doelen nastreven'. De EKD
reageerde daarmee op een
verklaring van de servisch-
orthodoxe bisschoppencon
ferentie. Die riepen in juli de
Serviërs op de Servische
'rechten' in Bosnië te verde
digen. De bisschoppen ver
oordeelden het vredesplan
voor Bosnië, waarbij de
Bosnische Serviërs een deel
van het door hen veroverde
gebied zouden moeten af
staan. Volgens de verklaring
is de verovering van grond
gebied rechtmatig.
Leed
I Iet afstaan van veroverd
grondgebied is als gevolg van
de gewelddadige conflicten
tussen de etnische groepen
in Bosnië nog niet aan de or
de, aldus Koppe. Hij had zijn
gesprekspartners erop gewe
zen dat Duitsland na de
Tweede Wereldoorlog de
aanspraak had laten vallen
op grondgebied dat inmid
dels deel van Polen was ge
worden. Het leed dat de be
volkingsgroepen elkaar in het
verleden hebben aangedaan,
zit nog te diep. De Servisch-
Orthodoxe Kerk ontkende in
het gesprek dat zij het stre
ven naar een Groot-Servisch
rijk of naar een Servisch land
dat op onrechtmatige wijze
zijn eenheid heeft gekregen,
steunt. Wat de Kerk dan wel
voor een vreedzaam samen
leven tussen Serviërs,
Kroaten en Moslims kan
doen, werd niet duidelijk, al
dus Koppe.
Rooms-kcitholieke geestelijken vergrijzen snel
Het aantal werkzame priesters in de zeven rooms-katho-
lieke bisdommen van Nederland is in 1993 met 155 (7,7
procent) gedaald tot 1851. Deze forse afname, die de
kerkleiding wel had voorzien, is vooral veroorzaakt door
vergrijzing onder de geestelijken.
ratie een keer moest stoppen.
„Er is wel enige jonge aanwas,
maar vooral in de jaren '70 en
'80 zijn er heel weinig priesters
gewijd."
Tegenover de daling van het
aantal priesters staat de onder
hand vertrouwde toename van
het aantal (niet-gewijde) pasto
raal werk(st)ers: in 1993 nam
hun aantal met 37 (6,2 procent)
toe tot 633. Ook kwamen er
meer permanente diakens.
Vertrouwd is ook de daling
van het totaal aantal katholie
ken: in 1993 nam hun aantal
met ruim 10.000 (0,2 procent) af
Dit blijkt uit cijfers van het on
derzoeksbureau KASKI die gis
teren door het secretariaat van
de RK Kerkprovincie zijn gepu
bliceerd. In de jaren 1991 en
1992 was de daling van het aan
tal actieve priesters veel kleiner,
namelijk respectievelijk 87 en
37.
Met de versnelde afname van
het aantal priesters is in de be
leidsplannen van de bisdom
men al rekening gehouden, al
dus de woordvoerder. Het was
dat de oudere gene-
tot ongeveer 5,5 miljoen. Op dit
moment staat 36 procent van
de totale Nederlandse bevolking
te boek als rooms-katholiek.
Het misbezoek, gepeild tij
dens twee weekeinden in
maart, nam eveneens verder af
van 12,6 tot 12 procent van alle
gelovigen. In de afgelopen tien
jaar is het aantal kerkgangers
met een kwart gedaald. Een
doorsnee parochie kon in 1985
nog op 500 regelmatige kerkbe
zoekers rekenen. Dat aantal is
inmiddels gedaald tot 360, zo
heeft KASKI berekend.
Het onderzoeksbureau verge
leek ook de verschillen tussen
stad en platteland, waaruit blijkt
dat dorpelingen vaker naar de
kerk gaan en meer in de kerk
trouwen dan stedelingen. Ook
laten zij vaker hun kinderen
dopen, vormen en voorberei
den op de eerste communie.
HILVERSUM. ANP
De IKON heeft de gerefor
meerde predikant ds. Bram
Grandia uit Amsterdam be
noemd als pastor bij de inter
kerkelijke omroep. Grandia
(46) vervult per 1 februari 1995
de vacature die was ontstaan
door het vertrek van ds. Hans
Stolp.
Grandia is vanaf 1981 predi
kant in de Amsterdamse Kei-
zersgrachtkerk. Sinds 1992 is
hij voor een deel vrijgesteld
om werk te verrichten voor de
plaatselijke raad van kerken.
Eerder was hij voorganger in
Westervoort-Zevenaar en
werkzaam in het godsdienst
onderwijs aan openbare scho
len.
De nieuwe IKON-pastor stu
deerde theologie aan de Vrije
Universiteit, waar hij zich spe
cialiseerde in de praktische
theologie. Hij publiceerde en
kele boeken en trad herhaal
delijk op in uitzendingen van
NCRV en IKON. Grandia is
lange tijd voorzitter geweest
van de vredesorganisatie Kerk
en Vrede.
Het IKON-pastoraat wordt
uitgeoefend door twee predi
kanten. De andere pastor is ds.
Judith van der Werf.
COC-penning voor pater van Kilsdonk
AMSTERDAM
Pater Jan van Kilsdonk krijgt dit
jaar de Bob Angelo-penning van
de Nederlandse vereniging tot
integratie van homoseksualiteit
COC. De 77-jarige pastor ont
vangt de onderscheiding voor
zijn steun en hulp aan talloze
homo's en lesbiënnes. „Met zijn
werk neemt hij een unieke posi
tie binnen de Rooms-Katholieke
Kerk in", zo prijst het COC-be-
stuur Van Kilsdonk, die van
1958 tot 1982 studentenpastor
in de hoofdstad'was. „Hij is een
geziene doch bescheiden ver
schijning in de homoseksuele
cultuur en gemeenschap."
Gestolen schedel
Geert Groote
terug in
Broederenkerk
GUIDO DE BRUIN
In de duistere entree van het Al-
bertinum hangt boven een bos
verwelkte bloemen een afbeel
ding van Dominicus, de stichter
van de orde die het klooster be
woont. Aan zijn voeten staat
een hond met een brandende
fakkel in zijn bek. Pater D. van
Ooijen legt het typisch domini
caanse grapje uit: als je in het
Latijn 'domini canes' als twee
woorden schrijft, betekent het
'honden van de Heer'.
Voor de twintig paters die nu
nog in het Albertinum wonen is
het echter geen tijd voor grap
jes. Hun als een trotse burcht
gebouwde klooster gaat op 1 ja
nuari over in handen van een
projectontwikkelaar. De meren
deels bejaarde bewoners, onder
wie de tachtigjarige theoloog
Edward Schillebeeckx, zoeken
nog naar vervangende huisves
ting.
Van Ooijen, overste van de
dominicanen in Nederland, ver
baast zich over de ophef die er
rond de verkoop van het ge
bouw ontstaan is. Blijkbaar
komt de sluiting van dit rooms-
katholieke bolwerk, jarenlang
de zetel van de theologische fa
culteit in Nijmegen, voor velen
als een schok. Het Albertinum
genoot bekendheid als onder
komen voor instellingen als het
Titus Brandsma Instituut voor
de studie van spiritualiteit, het
Instituut voor Oosters Christen
dom en het rooms-katholieke
weekblad De Bazuin.
Zelf blijft Van Ooijen er nuch
ter onder. „Natuurlijk is het niet
leuk dat wij hier weg moeten.
Maar de vraag is: kun je het ver-
Het liefst zouden de overgeble
ven paters de band met het
kloosterterrein behouden. In de
tuin liggen ongeveer 250 mede
broeders begraven. Met de ge
meente Nijmegen wordt ge
sproken over de mogelijkheid
om op het terrein een klein ge
bouw voor de twintig dominica
nen neer te zetten.
De architect Eduard Cuypers
ontwierp het klooster, genoemd
naar de middeleeuwse domini
caanse theoloog Albertus Mag
nus, in 1932 als een burcht met
vijf torens. Kloosters waren vol
gens hem 'sterke schansen
waarin tot behoud van de mas
sa gebeden en gestreden wordt'.
Het Albertinum staat dan ook
'als van de weg afgewend en in
zichzelf gekeerd, als een geeste
lijke gemeenschap'. Op de be
gane grond versterken de hoge
ramen de sfeer van afzondering.
In de gangen en trappenhuizen
valt alleen indirect licht binnen.
DEVENTER GPD
Het Albertinum in Nijmegen.
klaren, of is het een ramp?" De
bebaarde pater kan het verkla
ren. „Er zijn geen monniken
meer. Dat kun je wel willen,
maar dat is vechten tegen de'
zonsondergang. We zouden alle
dominicanen in Nederland in
foto
dit gebouw kunnen onderbren
gen. Dat heeft echter geen zin,
want we hebben werkzaamhe
den in het hele landt"
„Wij verdwijnen niet van de
aardbodem", relativeert Van
Ooijen het lot van de bewoners.
Terwijl de nieuwe eigenaar
het Albertinum gaat verbou
wen, mogen de dominicanen
nog geruime tijd in een deel van
het gebouw blijven wonen. Na
de verbouwing wordt het kloos
ter een studentenhuis. „Je zou
kunnen zeggen dat het Alberti
num zijn oorspronkelijke be
stemming weer terugkrijgt",
zegt Van Ooijen met een zweem
van ironie in zijn stem.
Van Ooijen realiseert zich
echter terdege dat de burcht
van de dominicanen van karak
ter zal veranderen. „Je moet al
tijd concessies doen. Maar mo
numenten worden nooit in
stand gehouden zonder nieuwe
bestemming. Zonder bestem
ming vergaat alles."
Een berouwvolle dief heeft de
sinds 1980 vermiste schedel van
Geert Groote terugbezorgd bij
de Deventer Broederenkerk.
Koster Nico Geelen trof het on
geschonden reliek om 10.45 uur
aan in een kartonnen doos met
zaagsel en papier, die behoed
zaam achter het afgesloten toe
gangshek was neergezet. Afzen
der onbekend. Veertien jaar ge
leden betekende de raadselach
tige verdwijning een flinke op
schudding.
„Ik dacht eerst dat het een
grap was", vertelt Geelen een
paar uur na zijn verrassende
vondst, die voor de St. Lebuï-
nus-parochie een enorme op
luchting betekent. Helemaal ze
ker was Geelen niet van zijn
zaak. Hij benaderde pater Gem-
meke die destijds de diefstal
ontdekte en die kwam met en
kele gedetailleerde foto's op de
proppen. De hervonden schedel
ligt nu veilig in de kluis van de
kerk. De waarde van het ruim
zeshonderd jaar oude reliek is
volgens Geelen niet in geld uit
te drukken.
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDSE HERVORMDE KERK
Bedankt: voor Ga pel Te aan den IJssel:
G.Th. Vollebregt te Sassenheim.
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepbaarstelling: J.F. de Leeuw,
Wilhelminastraat 5-11, 1054 VTAm-
Zoetermeer.
GEREFORMEERDEGEMEENTEN
Beroepen: te Wolphaartsdijk: J. Ka-
De Acht Mei Beweging zit dit weekeinde bij het Lande
lijk Pastoraal Overleg (LPO), dat zich over de dialoog in
de Rooms-Katholieke Kerk buigt, op de publieke tribu
ne. De koepelorganisatie van progressieve rk-organisa-
ties. die op een uitnodiging wachtte, had verzuimd zich
tijdig aan te melden. Het LPO-bestuur, dat op een aan
melding wachtte, besloot daarop de Acht Mei Beweging
niet als 'gecoöpteerd lid' uit te nodigen.
Gecoöpteerde leden kunnen aan alle zittingen, dus
ook aan de besloten groepsgesprekken, deelnemen. De
perschef van de Acht Mei Beweging kan vanaf de pu
blieke tribune alleen de plenaire zittingen bijwonen.
Het LPO-bestuur, dat op 23 november bijeenkwam,
was op dat moment 'niet op de hoogte van uw belang
stelling óm als lid tot het LPO te worden toegelaten',
schrijft secretaris mr. W.H. van Zundert deze week aan
de AMB. Op 26 oktober had drs. G. Hoeve, beleidsme
dewerkster van de AMB, telefonisch contact met hem
gehad, onder meer over de mogelijkheid tot het bijwo
nen van het LPO.
Het LPO-bestuur heeft zeven van de negen plaatsen
voor organisaties reeds toegewezen, onder meer aan de
Mariënburgvereniging en de Stichting Bouwen aan de
Nieuwe AardeKatholieke Charismatische Vernieuwing.
De laatste twee plaatsen kunnen worden toegewezen
aan de Acht Mei Beweging en aan de behoudende te
genhanger, het Contact Rooms-Katholieken, dat zich
ook niet had gemeld. Daarover neemt het bestuur pas
na de LPO-bijeenkomst van dit weekeinde een beslis
sing.
Om vergadertechnische redenen was dat deze week
niet mogelijk, aldus de woordvoerder van de RK Kerk
provincie. De voorzitster, M. Koopman-Goumans, wil
zo'n besluit niet nemen zonder alle leden van het be
stuur te hebben gehoord.
DE RECHTER
Mr. Jesse van Muylwijck COLOFON
CeLL-EWTEKoRT
.STEEDS
voor DE B'JLMERBAjeS STAAT EEN
FiLE VAM 10 KILOMETER.voor HET
fcElVARiNS iM
armhem 8
kilometer,
de KOEPEL-
6evafm(bENliS iM
HAARLEM 6
kilometer....
Uitgave van Dagbladuitgeverij Damiate bv.
DIRECTIE. B.M. Essenberg, G.P. Arnold (adj), J.
HOOFDREDACTIE Jan-Geert Majoor. Frans
Nypels. Henk van der Post (adj)
OMBUDSMAN R D Paauw, tel dag. 9.30-
30 uur 071 -356215, of per post.
HOOFDKANTOOR
KLACHTEN BEZORGING
ma t/m vrij 18.00-19.301
zat. 10 00-12.00 uur. Tel
HET WEER
HANS VAN ES
Zachtere lucht
De meteorologische winter (1 de
cember-1 maart) is met 'frisse'
moed van start gegaan. Op de
meeste stations in het westelijk
kustgebied reikte het kwik niet ho
ger dan 4 a 5 graden, terwijl in het
zuiden van het land nog circa 8
graden werd gehaald. De sluier van
mist en laaghangende bewolking,
die de laatste dagen voor zulk don
ker weer zorgde, werd in de loop
van de dag opgelicht. Bij een lage
winterzon bleef het nevelig; er
dreef alleen wat ijle cirrusbewol-
king over. Na zonsondergang be
gon zich in de buurt van vaarten,
sloten en boven weilanden grond
mist te vormen, terwijl het kwik af
zakte in de richting van het vries
punt.
Niet alleen bij ons, maar boven een
groot deel van het Europese conti
nent is het de laatste dagen flink
afgekoeld. Een hogedrukgebied
met centrum boven Midden-Euro
pa zorgt er voor, dat er weinig stro
ming heerst. Hierbij koelt alleen de
onderste luchtlaag af. De uitwisse
ling met de hogere luchtlagen
wordt tegengegaan omdat zich
daar warmere luchtlagen bevinden.
Als deze situatie lang aanhoudt,
verzamelen zich in de onderste
paar honderd meter allerlei afval-
produkten, afkomstig van industrie
en verkeer en kan wintersmog op
treden.
Maar er komt verandering; oceaan
depressies komen dichterbij, waar
door de huidige, rustige weerssitu-
atie ten einde loopt Op de nade
ring van een eerste front, dat nog
niet erg actief is, begint de wind op
te steken uit zuid tot zuidwest,
waarbij langzaam aan weer zachte
re lucht van de oceaan wordt bin
nengeleid. De komende nacht is
het al wat minder koud en morgen
overdag bereikt het kwik weer
waarden van ongeveer 9 graden.
Regen van enige betekenis wordt
ervan dit front nog niet verwacht.
Zondag komt de Atlantische straal- J
stroom op toeren en stuurt een
kleine, actieve depressie naar de
Noordzee. Wind en regen geven
dan weer de vertrouwde, herfstach
tige sfeer. De wisselvalligheid
houdt ook volgende week aan; het
kwik ligt een paar graden boven de
norm voor begin december.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
zaterdag.
Noorwegen:
n Ierland:
kouder.
Zweden:
Vooral in
kenvelden, in het
naast opklaringen plaatse
lijk ook mist. Vrijwel overal
droog. Middagtempera-
tuur op veel plaatsen en
kele graden boven
vriespunt.
Denemarken:
Droog weer met zowel wol
kenvelden als zon. Moge
lijk mist. Middagtempera-
tuur ongeveer 4 graden.
Engeland, Schotland, Wales
Van het westen uit meer bewolking, later
gevolgd door -regen. In Engeland en
Schotland vandaag nog af en toe zon en
droog. In het westen vooral morgen.veel
wind. Middagtemperatuur rond 12 gra
den maar vandaag in het oosten enkele
graden lager.
België en Luxemburg:
Vandaag af en toe zon en droog. Morgen
van het westen uit wat meer bewolking
en later mogelijk regen. Middagtempe
ratuur vandaag ongeveer 6 graden; mor
gen iets oplopend.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Vandaag perioden met zon, droog en 's
ochtends eerst nog plaatselijk mist.
Morgen in het westen meer bewolking,
later gevolgd door regen. Middagtempe
ratuur ongeveer 9 graden maar in de de
partementen in het westen en zuiden
Neerslagkans
Minimumtemp.
Middagtemp.
WEERRAPPORTEN
Perioden met zon maar langs de kust
vooral vijdag ook wolkenvelden. Vrijwel
overal droog. Middagtemperatuur tussen
18 en 21 graden.
Madeira:
Af en toe zon en vooral vandaag nog een
enkele regen- of onweersbui. Middag
temperatuur ongeveer 21 graden.
Spaii* station «eet
Perioden met zon en droog. Aan de Cos
ta's in het zuiden en oosten ook kans op Amsterdam onbew
een bui. Middagtemperatuur in het bin- De Bilt onbew.
nenland ongeveer 14 graden, aan de Deelen onbew.
kusten en in Andalusië maxima tussen Eelde onbew.
16 en 20 graden. Eindhoven lichtbe
Canarische Eilanden: Den Helder lichtbe
Perioden met zon en voornamelijk van- Rotterdam onbew.
daag nog kans op een regen- of onweers- onj'®w
bui. Middagtemperatuur ongeveer 23 "ge"
Sraden- Zrïn
Droog en vrij zonnig. Maxima vlak aan Barcelona zwaart
zee ongeveer 20 graden. ger|,jn onbew
Zuid-Frankrijk: Soedapest onbew
Droog en perioden met zon. Vooral aan Bordeaux lichtbe
de Middellandse Zee-kust ook wolken- Brussel onbew
velden. Middagtemperatuur van onge- Cyprus weerhc
veer 13 graden rond Bordeaux en op het Dublin zwaar b
Centraal Massief tot 16 langs de Mid- Frankfurt onbew.
Mallorcaenlbiza:
Perioden met zon en droog. Middagtem
peratuur ongeveer 18 graden.
Italië:
In de Po-vlakte plaatselijk mist. Verder
droog en flinke zonnige perioden, langs
ZATERDAG 3 DECEMBER 1994
Zon- en maanstanden
Zon op 08.28 Zon onder 16.27
Maan op 08.41 Maan onder 17.17
Waterstanden Katwijk
Hoogwater02.49 15.09
Laag water 10.51 23.25
Weerrapporten 01 december 19 uur:
de Adriatische kust ook wolkenvelden.
Middagtemperatuur van 8 graden in
hardnekkige mist tot 18 op Sicilië. Mid-
dagtemperaturen langs de Adriatische
Zee rond 11 graden, morgen iets hoger.
Griekenland en Kreta:
Vandaag wolkenvelden en plaatselijk re
gen, in het noorden kans op sneeuw. In
het westen droog en geregeld zon. Op de
Egeïsche Zee waait een stevige noorden
wind. Koud met maxima van 5 graden in
het noordoosten tot 13 op de Ionische
Eilanden. Morgen vrijvyel overal droog.
temperaturen.
Turkije en Cyprus:
Op Cyprus en mogelijk ook langs de
Turkse westkust vandaag wolkenvelden
en een enkele bui. Verder droog en pe
rioden met zon. Langs de Turkse west
en zuidwestkust veel wind. Middagtem
peratuur van 5 graden rond de Dar-
danellen tot 13 op Cyprus.
daar enkele wolkenvelden of mist. Mid
dagtemperatuur 2 tot 7 graden, in
Beieren lokaal enkele graden hoger.
Zwitserland:
Perioden met zon, ook hier en daar wol
kenvelden. Droog. Maxima in de dalen
meest,tussen 6 en 10 graden.
Oostenrijk:
Droog en tamelijk veel zon. Middagtem
peratuur in de dalen van 2 tot 6 graden.
Luxemburg zwaar bew.
Madnd onbew
Malaga licht bew
Mallorca onbew.
no 3 16 3 0.0
Warschau onbew
w7/ 11 2 0.0
BOES
