1
Kardinalen bekleden topfuncties
Kerk Samenleving
Gereformeerden maken zich sterk voor jongeren in de kerk
Nederland telde tot nog toe zeven kardinalen
ZATERDAG 26 NOVEMBER 1994
Lenzen
Dominee J.F. Tanghé i
het
kerkblad Hervormd Katwijk
aan den Rijn: „Dat een domi
nee een dankbaar onderwerp
van gesprek is in Katwijk,
wist ik, maar dat een poging
om lenzen te gaan dragen in
plaats van een bril, zoveel
tongen in beweging zou
brengen, had ik niet ver
wacht."
Simson
Op de zondagsschool van de
hervormde gemeente in Val
kenburg werd onlangs het
bijbelboek Richteren bespro
ken. De kinderen kregen ver
volgens de opdracht het ver
haal van Simson in hun taal
en in deze tijd op papier te
zetten. De gedenkwaardigste
bijdrage kwam van Sophia
Vierbergen en kreeg een
plaatsje in 'Kerkewerk'. "Man
vertrekt uit Valkenburg - En
zijn geheim wordt zijn dood',
staat er boven haar eigentijd
se interpretatie.
„Rond 6 augustus vertrok
een man, genaamd Sam van
der Son. uit Valkenburg. Hij
verbleef in Amsterdam en
sliep daar een nacht bij een
hoer. De mensen wisten dat
alles en wilden hem ver
moorden. Hij verliet Amster
dam met het vrijheidsbeeld,
daardoor onstonden vele rel
len. Hij verliet Amsterdam en
ging toen naar Den Haag.
Waar hij een mooie vrouw
ontmoette, waar hij verliefd
op werd. Haar naam was
Linda de Lil. Ze gingen sa
men in een leuk flatje wo
nen. Maar Sam wordt nog
steeds gezocht door de Am
sterdamse politie. Blijkbaar
weet Linda daar niet vanaf.
Een paar oude vrienden van
Linda, die bij de politie werk
ten, en wraak op Sam wilden
nemen, vroegen aan Linda
hoe het kwam dat Sam zo
sterk was. Dat wist Linda
niet, dus moest ze het gaan
vragen. Eerst zei ze nee.
Maar toen ze veel geld aan
boden stemde ze toch toe.
Linda vroeg vaak aan Sam
hoe het kwam dat hij zo sterk
was. Maar drie keer bedroog
hij haar De vierde keer was
het wel waar. want als ie
mand zijn haar zou afknip
pen, zou hij even sterk zijn
als ieder ander mens. En dus
knipte ze zijn haren.
Toen Linda's vrienden
kwamen staken ze zijn ogen
uit. En namen hem mee naar
de gevangenis. Daar moest
hij werken. Maar vanaf de
keer dat zijn haren geknipt
waren begon het weer aan te
groeien."
Ridderzaal
Het slot van haar Simson-
verhaal laat Sophia spelen in
Den Haag. „Het was Prins
jesdag, dus alle mensen uit
Den Haag, Amsterdam en
andere plaatsen kwamen bij
een in, om en op de Ridder
zaal. De koningin zou de
troonrede gaan voorlezen,
maar ze was er nog niet. Er
zaten zoveel mensen in en
op de Ridderzaal, dat hij bij
na in zou storten. Sam was er
ook, geboeid aan een paar
zuilen, stond hij in het mid
den van de Ridderzaal. Sam
haatte de mensen uit Am
sterdam en Den Haag zo, dat
hij ze maar al te graag wilde
vermoorden. Terwijl alle
mensen naar die hulpeloze
Sam keken, verzamelde Sam
al zijn krachten en boog de
zuilen om, zodat de hele Rid
derzaal instortte, en alle
mensen met Sam erbij om
kwamen.
Er wordt gewerkt aan de
herbouw van de Ridderzaal.
Sam is begraven in Delft.
Wij allen leven mee met de
familie Van der Son en de fa
milies van de mensen die
omgekomen zijn bij de in
stortingvan de Ridderzaal."
UIT DE KERKBLADEN
Voor de zoveelste keer constateerde de gereformeerde
synode deze week dat de kerk er niet in slaagt jongeren
aan te spreken. Zij laat het nu echter niet langer bij die
constatering, maar gaat ermee aan de slag. Veel plaat
selijke kerken zijn de afgelopen anderhalf jaar over en
met jongeren in gesprek gegaan. Dat heeft onder meer
tot het plan geleid volgend jaar. samen met de her
vormden en lutheranen, een landelijke of een aantal re
gionale manifestaties te organiseren over jongeren in
de kerk.
Meer dan de helft van alle kerkeraden gaf gehoor aan
een oproep van de synode om, aan de hand van een
gesprekshandleiding, met elkaar en vervolgens met
jongeren en jeugdwerkers in gesprek te gaan over het
eigen geloof. Ook een aantal hervormde gemeenten en
hervormde en lutherse jeugdwerkorganisaties waren bij
de gesprekken betrokken. Dit leidde op veel plekken tot
een hernieuwde ontmoeting van de kerkeraad met
jeugdwerkers en jongeren. De uitkomst van deze ge
sprekken zijn verzameld door deskundigen (deputaten)
op het gebied van jongeren en gemeenteopbouw.
Zij werden opgetekend in het rapport 'Geloven in de
carrousel', dat nu eens niet, zoals veel andere rappor
ten, in de bureaula verdwijnt. Uit het rapport blijkt on
der meer dat plaatselijke gemeenten behoefte hebben
aan ideeën voor activiteiten die aansluiten bij de leef
wereld van jongeren. Op de manifestatie(s) kunnen ge
meenten die ideeën uitwisselen en vervolgens toepas
sen in de eigen situatie.
Ds. T. Hibma, voorzitter van de sectie jeugd en jonge
ren van het deputaatschap Gemeenteopbouw, maakte
tijdens de synode bekend dat een populaire versie van
het rapport en een lijst met jeugdwerkorganisaties deze
week naar alle gereformeerde, hervormde en lutherse
gemeenten is gestuurd, zodat ook gemeenten die nog
niet met het rapport aan de slag zijn gegaan, er hun
voordeel mee kunnen doen.
Uit het document blijkt dat de plaatselijke kerken die
met jongeren hebben gesproken, geen moeite hebben
te vertellen wat er mis is: de kerkdiensten zijn saai, het
is er niet gezellig en vrolijk, de kerk is te passief en te
weinig emotioneel. De preek en de liederen spreken
jongeren niet aan en er wordt geen link gelegd met het
dagelijks leven. Veel kerken beseffen wel dat jongeren
een eigen plek nodig hebben in de kerk, maar ze zetten
deze constatering niet om in daden.
Op basis van de rapportage van de gesprekken in den
lande heeft de commissie jeugd en jongeren een profiel
gemaakt van een gemeente waar jongeren tot hun
recht kunnen komen. Zo'n gemeente moet een duide
lijke identiteit hebben, betrokken en gastvrij zijn, open
staan voor kritiek, sfeer hebben en een gevarieerd en
breed aanbod voor jongeren. De synode heeft het de
putaatschap gemeenteopbouw opgedragen plaatselijke
gemeenten te ondersteunen bij het ontwikkelen van
een jongerenbeleid, waarin deze elementen een plaats
hebben.
Paus steekt dertig nieuwe 'prinsen van de kerk' in het rood
Als vandaag in
Bergen op Zoom
de nieuwe bis
schop van Breda, mgr. T.
Muskens, wordt gewijd,
worden in de Sint-Pieter in
Rome dertig nieuwe kardi
nalen in het rood gestoken.
Zij zijn afkomstig uit 24
landen. De bekendste on
der de nieuwe 'prinsen van
de kerk' is de Belgische
aartsbisschop mgr. Jan
Schotte, secretaris-gene
raal van de Congregatie
voor de Bisschoppen.
UTRECHT «JAC DE WINTER
Officieel zijn kardinalen de be
langrijkste functionarissen van
de paus en ze bekleden dan ook
zowel in als buiten de curie top
functies. Sommige curieprela
ten bekleden die in het bis
schoppelijke paars reeds met
zoveel gezag, dat het slechts
wachten is op de 'kardinale be
vestiging' daarvan. Het bekend
ste voorbeeld is mgr. Montini,
die bij het overlijden van paus
Pius )G1 nog gewoon (curie)bis-
schop is, maar toen reeds heel
serieus wordt gerekend tot de
pauskandidaten. Het word uit
stel van executie, want Montini
wordt eerst als paus Paulus VI
de opvolger van paus Johannes
XXIII
Aartsbisschop Schotte is ei
genlijk ook zo iemand, in die
zin, dat hij als een soort spin in
het web bemoeienis heeft met
nagenoeg alles wat er centraal
in de wereldkerk gebeurt. Hij is
bijv. een van de organisatoren
en naaste begeleiders van de
paus tijdens diens bezoek aan
Nederland en Belgie. Hij is als
secretaris belast met bisschop
pensynodes, o.a. van de Bijzon
dere Bisschoppensynode over
het Tweede Vaticaans Concilie
eind 1985. Zijn benoeming tot
kardinaal is slechts een bevesti
ging van wat nagenoeg iedereen
al jaren heeft zien aankomen.
Pausen zien zich genoodzaakt
dikwijls nieuwe kardinalen te
benoemen. Voor paus Johannes
Paulus II is het al de zesde keer
in zijn 16-jarig pontificaat, dat
hij hiertoe overgaat. Het heeft te
maken met de leeftijd van de
kardinalen, sterfelijk als ieder
ander, en met het door paus
Paulus VI uitgevaardigde de
creet, dat bij overlijden van een
paus kardinalen ouder dan
tachtig niet meer in het con
claaf een nieuwe kerkleider mee
mogen kiezen. De nieuwe kar
dinalen ontvangen uit handen
van de paus niet meer als vroe
ger de rode kardinaalshoed,
maar de rode bonnet. De rode
Kardinaal Simonis.
Kardinaal Wiliebrands.
UTRECHT
Nederland heeft tot nog toe zeven kardina
len geteld, van wie twee nog in leven zijn.
De eerste is Willem van Enckevoirt, gebo
ren in Mierlo in 1464. Hij wordt in 1523 tot
kardinaal benoemd en in 1529 tot bis
schop van Utrecht. Hij laat het besturen
van dit bisdom evenwel aan anderen over
en verblijft tot zijn dood in 1534 in Rome.
De tweede is Adriaan Floriszoon Boeyens,
de in Utrecht geboren kardinaal-groot-in-
quisiteur, die in 1522 tot paus Adrianus VI
wordt gekozen en in 1523 overlijdt.
De derde is Willem Marinus van Rossum
uit Zwolle, de redemptorist die in 1911 tot
kardinaal wordt benoemd en als curiekar
dinaal meerdere hoge functies bekleedt,
onder meer als hoofd van de Congregatie
voor de verspreiding van het geloof. Hij
sterft in 1923.
De vierde is Johannes de Jong, aartsbis
schop van Urecht en in 1946 benoemd tot
kardinaal. Dan komen achtereenvolgens
de aartsbisschoppen van Utrecht, Ber-
nardus Alfrink, Johannes Wiliebrands (nog
in leven en reeds kardinaal als hoofd van
het Secretariaat voor de Eenheid in Rome)
en Adrianus Simonis, de huidige aartsbis
schop van Utrecht.
kleur van de kleren van de kar
dinaal, geeft aan, dat hij ver
plicht is het geloof van de kerk
desnoods te verdedigen tot
bloedig martelaarschap aan toe.
Cardo
Het kardinalaat dateert pas van
de elfde eeuw. Wel werd Rome
vóór die tijd wel eens 'cardo',
het scharnier van de Kerk ge
noemd. Afgeleid daarvan heet
ten in de zevende eeuw de
priesters van de hoofdkerken
van Rome de 'kardinale pries
ters'. Dezelfde 'titel' kregen ook
de bisschoppen van Ostia, Por
to. San Rufina, Albano, Frascati,
Palestrina en Sabina, om de
simpele reden, dat deze bis
dommen rond Rome waren ge
legen. De pausen hebben in die
tijd nog niet zo heel veel te zeg
gen of anders gezegd: elke bis
schop is dan nog vrij autonoom.
De tiende eeuw is één van de
zwartste in de kerkgeschiedenis,
doordat het pausschap een
speelbal is van elkaar rivalise
rende adellijke families. Pausen
zijn dan vaak nog slechts tieners
en moordpartijen volgen elkaar
snel op. Vanuit het Benedictijn-
se klooster in Cluny komt een
hervormingsbeweging op gang.
In 1059 bepaalt paus Nicolaas II
per decreet, dat bij de dood van
de bisschop van de roomse kerk
eerst de kardinaal-bisschoppen
zorgvuldig wikken over de op
volging, dan de kardinaal-pries
ters en dat daarna pas de gewo
ne geestelijkheid en de leken er
mee mogen instemmen. Daar
mee krijgen de kardinalen het
recht de nieuwe paus te kiezen
en dat is tot op de dag van he
den zo gebleven. Langzamer
hand gaan de pausen ook over
tot het benoemen van kardina
len van ver buiten Rome en ze
geven hun bovendien belangrij
ke bestuurlijke taken. Curiede
partementen met kardinalen
aan het hoofd worden groter en
invloedrijker. Met ander woor
den: Het centralisme sluipt de
kerk binnen.
Weelde
Wat aanvankelijk restauratief
bedoeld is, keert zich tegen de
kerk. De kardinalen kunnen de
weelde van hun macht niet aan.
Eeuwenlang gedragen zij zich
als machts- en anderssoortige
wellustelingen. Het slagen van
de reformatie is voor bijna hon
derd procent te danken aan de
alom heersende wantoestanden
in de RK-Kerk. Het leidt op
nieuw tot een belangrijke uit
breiding en hervorming van de
curie door paus Sixtus V. Er
moeten voortaan zeventig kar
dinalen zijn - tegenwoordig mi
nimaal 120. Ze moeten mini
maal dertig jaar oud en geen fa
milie van elkaar zijn. Hoewel
ook steeds meer niet curie-pre
laten, zoals plaatselijke aartsbis
schoppen en bisschoppen, tot
het kardinalaat worden verhe
ven, leidt dit niet tot decentrali
satie. Integendeel, de macht in
de r.k. kerk is nu nagenoeg hele
maal gecentraliseerd.
DE RECHTER
Mr. Jesse van Muylwijck COLOFON
Uitgave van Dagbladuitgever Damiate bv
DIRECTIE: B M Essenberg, C P Arnold (ad|). J
Kiel (adj),
HOOFDREDACTIE: Jan-Geert Majoor. Frans
Nypels, Henk van der Post (adj).
OMBUDSMAN: R D. Paauw, tel. dag. 9.30-
jr 071-356215. of per post
Telefoon 071-356230
Telefoon071-143545
ABONNEMENTEN
Tel. 071-128030 bij vooruitbet (ind BTW)
2321 BM L<
HOOFDKANTOOR.
Rooseveltstraat 82,23
Telefoon071-356356
POSTADRES
Postbus 54,2300 AB Leiden
TELEFAX
Advertenties 071 -323508
•n 071-323508
per kwartaal
periaar
VERZENDING PER POST
ovenge landen op aanvraag
85,55 84,55
ie 071 -3
HET WEER
HANS VANI
Rustig weer
In de van oorsprong polaire lucht,
waarin we ons korte tijd bevonden,
wist het kwik vrijdagmorgen in alle
vroegte even onder het vriespunt te
duiken. Soesterberg meldde een
minimum van -0.5 graden; op zich
heel gebruikelijk natuurlijk tegen
eind november, maar in een
maand, die regelrecht afstevent op
een nieuw warmterecord, toch wel
bijzonder.
Het was overigens pas de tweede
keer deze maand, dat het kwik -
bescheiden - onder het vriespunt
raakte. Vrijdag overdag voelde het
in de drogere luchtsoort wat koel
aan, maar wellicht komt dat omdat
we gewend waren geraakt aan
vochtige, subtropische lucht van
de laatste tijd. Het kwik wees weer
dik 11 graden aan. Met niet veel
wind en de zon die regelmatig door
de slieten cirrusbewolking heen
brak, werd het een verkwikkende
dag. Later in de middag waren er
zelfs drie zonnen zien; aan weers
zijden van de 'hoofdzon' versche
nen zogenoemde bijzonnen; ge
kleurde vlekken, die ontstaan als
het zonlicht door de miljarden ijs
kristalletjes van de hoge bewolking
wordt gebroken. In de loop van de
avond en nacht keerde het miezeri
ge, vochtige weer terug.
Vandaag spoelt de zoveelste portie
zeer milde oceaanlucht over het
land, voorafgegaan door wat regen
en motregen. Later vanmiddag is
een spaarzame opklaring mogelijk;
de noordwestenwind stelt niet veel
:noi
Voorlopig houden we dit rustige, «rL
weinig enerverende weer, zeker tf
aan de 1ste december, als de
weerkundige winter officieel be- -
gint. Hogedrukgebieden blijven
i met barometerstanden
ERDOR
(iio L
artje
irdan 1035 millib, tiet
Het weermenu bestaat uit wolkei omrc
velden, wat zon en - als het tegei ntain
zit - enkele plotseling opdoemen )rdze
mistbanken. Het kwik kan een p
graden dalen, zeker als de wind i
gin volgende week aflandig gaat
worden.
Drdze
Het wintergevoel zal bij velen on dwer
der u nog niet ontwaken bij het If jr e
itzichten.
Toch is er al wat bedrijvigheid te
bespeuren in het rijk van sneeu»J,ronc
iding
gestort en deze procedure wordt 'l jjjj
gen het midden van de volgende
week nog eens herhaald. Inde he r
gere lagen van de atmosfeer z
we boven Rusland een groot
golfdal van lagedruk ontstaan, gtjdecei
vuld met winterlucht. Ter hoogte jZei
West-Europa houdt zich v~-J~
r.0 een golftop staande, waar.,
warmbloedige hogedrukgebieder cf,
domineren. Ondanks het wat s
bij ons is er op wat grotere
schaal wel sprake van een toene-
mend spanningsveld in de atmos
feer, waarbij de temperatuursver
schillen in Europa verder toene-
static
is (rr
•rhan
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
zaterdag.
België en Luxemburg:
daar ook wat zon. Op de
meeste plaatsen droog.
Zondag kleine kans op
mist. Maxima van 7 gra
den plaatselijk in de Ar
dennen tot 10 in West-
Vlaanderen.
Noord- en Midden-Frank
rijk:
Veel wolkenvelden en
plaatselijk mist. Op de
meeste plaatsen droog.
Middagtemperatuur van
11 graden langs het Ka
naal tot circa 7 langs de
grens met Duitsland en
Zwitserland.
Vrij zonnig. Middagtempe
ratuur op veel plaatsen
iets boven de 20 graden.
Veranderlijk bewolkt en eer
op een regen- of onweersl
temperatuur ongeveer 23 gi
Spanje:
Droog en flinke zonnige perioden,
langs de oostkust ook
Canarische Eil
Naast zon van tijd tot tijd c
den. Waarschijnlijk droog. Middagtem
peratuur ongeveer 25 graden.
misschien ook enkele
Droog. Maximumtemperatuur vlak i
zee tussen 22 en 27 graden.
Zon op 08.19
Maan op 00.54 Maano
Waterstanden Katwijk
Hoogwater09.16 22.04
Laag water 04.56 17.26
MAANDAG 28 NOVEMBER 1994
Zon- en maanstanden
Zon op 08.20 Zon onder 1
Maan op 02.09 Maan onder 13,
Waterstanden Katwijk
Hoog water 10.33 23 08
Laag water 05.56 18.41
.5
e 20 gra
Maxima vlak a
Weerrapporten 25
Zuid-Frankrijk:
Veel wolkenvelden, hier en daar ook zon
Zaterdag op de meeste plaatsen droog,
zondag in het zuidoosten kans op een
regen- of onweersbui. Rond het Rhone-
dal waait de Mistral. Daling van tempe
ratuur, met op zondag middagtempera-
Middellandse Zee.
Mallorca en Ibiza:
Eerst nog zon, maar geleidelijk meer
wolkenvelden. Zondag kans op een re
gen- of onweersbui. Middagtemperatuur
zaterdag nog iets boven de 20 graden.
Italië:
Overgang naar iets wisselvalliger weer
Barcelona onbew
Boedapest regenbui
veel wolkenvelden
zondag kans op een regen- of onv
bui. Enige daling van temperatuui
op zondagmiddag temperaturen'1
15 graden in de omgeving van Rome en
tegen de 20 graden op Sicilië.
Corsica en Sardinië:
Zaterdag flinke perioden met zon, zon
dag meer wolkenvelden en kans op een
regen- of onweersbui. Middagtempera
tuur dalend tot circa 16 graden.
Griekenland en Kreta:
Naast zon geleidelijk meer wolkenvel
op de Ionische Eilanden; zondaj
Duitsland:
In het algemeen veel bewolking
en daar regen of motregen. Mi
ook mist. Zondag in het noorden
ten kans op opklaringen,
ratuur van 6 tot 9 graden
n de zuidzijde van het Alpenmassief
k geregeld zon. Zondag in het noorden
sschien wat regen, boven 1600 meter
en plaatselijk wat regen,
mist. Aan de zuidzijde
schijnt nu en dan de zon.
legen gebieden wordt h
In de lager ge-
;t ongeveer 5
«"1 vol
jlar
ook
zijn
een
vol
(gev.
laar
voo
(rat
eide
Gi
wet:
te t<
rerd
