Reuzeschilderij voor
Hooglandse Kerk
'In het begin waren we erg onervaren'
Cultuur Kunst
De kleuren van Brazilië in
schilderijen John Hansen
Letterkundig Museum viert 40-jarig
bestaan met tentoonstelling over 1954
-IWOENSDAG 23 NOVEMBER 1994
ANNEMIEK RUYCROK, 0
James Last in Rijnhal in Arnhem
arnhem De Duitse orkestleider James Last komt 30 april 1995
met zijn muzikanten naar de Rijnhal in Arnhem voor een con
cert. De kaartverkoop, onder meer bij de VW Theaterbespreek
bureaus, is inmiddels begonnen.
Concert Eric Clapton
parus 'Lric Clapton plays the blues'. Onder deze titel toert Clap
ton door Europa. Voor de fans die geen kaartje voor de concer
ten in Nederland konden bemachtigen, is er de mogelijkheid
toegangsbewijzen te kopen voor het optreden in Parijs op 21
april 1995. De kaarten zijn verkrijgbaar bij de bekende voorver
koopadressen en de VW-bespreekbureaus.
Eerste Gerrit Achterberg Prijs
voorschoten De Gerrit Achterberg Prijs 1994 gaat naar A. Mid
deldorp voor zijn boek 'Het avontuur van Achterberg', versche
nen in 1989 bij Uitgeverij de Prom in Baarn. Aan de bekroning is
een bedrag van 10.000 gulden verbonden, zo meldt de Stichting
Genootschap Gerrit Achterberg. De prijs gaat eens in de vijf jaar
naar een studie of een ander letterkundig werkstuk over het
werk van de dichter Gerrit Achterberg. Het is voor het eerst dat
de prijs wordt uitgereikt. De bekroning is financieel mogelijk ge
maakt door een legaat van de weduwe van de dichter, J.C. Ach
terberg-van Baak. De prijsuitreiking vindt plaats op het Achter
bergsymposium op 26 november in Utrecht.
e bezo»
selkun
De sculpturen van Alma Polane tonen de mensfiguur
sierlijke houdingen.
beeldende kunst
recensie roos van put
Expositie: schilderijen van John Hansen,
sculpturen van Alma Polane, textiel van
Lidy v.d. Spek, glas van Nanna Back-
woude-dorp.
Wie ooit eens in Brazilië is ge
weest zal bij het aanschouwen
van de schilderijen van Hansen
een gevoel van herkenning er
varen. Brazilië, land van exoti
sche vruchten en oneindig ge
varieerde landschappen. Als je
in Rio de Janeiro bent, ervaar je
die typische sfeer die alleen de
ze plaats heeft; een wereldstad
in tropische sferen en boven
dien gesitueerd aan zee, omge
ven door bergen. Andere steden
en de routes daar naar toe heb
ben weer een geheel andere uit
straling. Maar altijd is Brazilië
nadrukkelijk aanwezig. De ein
deloze schakeringen groen van
de jungle en de ldeuren van de
aarde zijn op geen enkele kleu-
renwaaier na te bootsen. Han
sen heeft tien maanden door
Brazilië gereisd. Zijn indrukken
van het land heeft hij vastgelegd
in een nieuwe serie schilderijen.
Was zijn abstracte werk voor
deze periode zeer kleurrijk, na
Brazilië experimenteert hij met
sobere kleuren -bruin, oker- en
grijstinten, wit- resulterend in
abstracte, zeer tot de verbeel
ding sprekende doeken. Wat
zeer opvallend is, juist omdat
Brazilië in vele opzichten zo
kleurrijk en contrastvol is.
Het werk 'Terra do Brasil' laat
grove vegen zien in bruintinten,
vanuit het middelpunt vliedend.
Het centrum van de afbeelding
is gelig, wit. Met het zand en ei
geel uit Brazilië heeft Hansen
dit schilderij samengesteld. Het
is alsof hij je een fragment Bra
zilië presenteert op een plat
Dick Bruna weg bij Meulenhoff
Monument voor vrijheid twaalf keer zo groot als De Nachtwacht
De Helderse kunstenaar Dabaruch werkt sinds mei aan
een wel heel ongewoon schilderij. Volgend jaar mei zal
het in Leiden te zien zijn. Het ongewone ervan is dat het
in geen enkel museum of galerie past. Het werk meet tien
bij twintig meter, ongeveer twaalf maal zo groot als 'De
Nachtwacht'. Op 5, 6 en 7 mei wordt het superschilderij
tentoongesteld in het dwarsschip van de Hooglandse
Kerk waar zich dezelfde periode een cultureel evenement
zal afspelen in het kader van de vijftigste viering van de
bevrijding.
groepen."
Dabaruch werkt volgens een
eigen techniek die hij „profile
and painting" noemt. Door de
ze techniek worden sommige
panelen een soort beeldhouw
werken. Er steken niet alleen
scherpe voorwerpen uit maar
bijvoorbeeld ook geslepen kris
tallen die verwerkt zijn in de
sterrenhemel. „Het effect is heel
mooi," zegt Dabaruch.
leiden jan rijsdam
Het reuzeschilderij bestaat uit
meer dan honderd manshoge
panelen die samen een 'monu
ment voor de vrijheid' vormen.
„Elk paneel op zich bestaat uit
een gedetailleerde voorstelling
met als thema vrijheid," vertelt
Dabaruch over zijn werk. „Als
geheel vormt het kunstwerk ook
weer een afbeelding waarin het
zelfde thema tot uitdrukking
wordt gebracht."
Dabaruch heeft een maquette
gemaakt waarop te zien is hoe
het straks wordt. „Onder in het
schilderij zien we een aardbol
en in de bovenste helft, aan het
eind van een traject waarin al
lerlei taferelen voorkomen die
handelen over de vrijheid, een
bruid die de zon omarmt. De
bruid is het ultieme symbool
voor de vrijheid, met om haar
heen allemaal scherpe voorwer
pen die de vrijheid bedreigen.
Dat is waar het schilderij over
gaat, mensen die strijden voor
de vrijheid en anderen die de
vrijheid bedreigen. Kunstenaars
hebben de taak die bedreigin
gen te signaleren en er tegenin
te gaan. Ik wil in mijn werk dui
delijk maken dat er alleen men
sen bestaan en geen etnische
Lichtgewicht
Ook het materiaal waarop de
kunstenaar zijn schildering aan
brengt is ongewoon. ,,Ik schil
der op lichtgewicht kunststof
panelen die speciaal voor dit
werk in het voormalige Oost-
Duitsland zijn gemaakt. Bij el
kaar wegen de panelen nog al
tijd ruim 500 kilo. Om het
kunstwerk in de Hooglandse
Kerk opgesteld te krijgen wordt
een bedrijf ingeschakeld dat ge
woonlijk de bouw verzorgt van
podia met licht- en geluidsin
stallaties bij grote popconcer
ten, zoals in de Rotterdamse
Kuip."
Speciaal voor het evenement
in de Hooglandse Kerk is ook de
stichting Fellowship For Free
dom in het leven geroepen.
Sandra van der Born, één van
de bestuursleden van de stich
ting, vertelt dat het doel van de
organisatie niet is de oorlog te
herdenken maar de vrijheid te
vieren. „De stichting financiert
en organiseert het culturele eve
nement." Het is de bedoeling
om het elke vijf jaar te herhalen.
Van der Bom: „Verscheidene
Nederlandse bedrijven en parti
culieren hebben al panelen uit
het kunstwerk geadopteerd. Zij
sponsoren op deze wijze de tot
standkoming van het ongeveer
drie ton kostende evenement.
Na de expositie in de Hoogland
se Kerk krijgen ze de panelen in
huis. De stichting zorgt voor het
onderhoud en houdt precies bij
waar de panelen blijven, zodat
ze over vijf jaar gemakkelijk op
spoorbaarzijn."
Het evenement in de Hoog
landse Kerk bestaat, behalve uit
de tentoonstelling van het su
perschilderij, uit concerten, le
zingen en activiteiten voor de
jeugd, alle in het teken van de
vrijheid. De activiteiten spelen
zich af op 5, 6 en 7 mei.
Een stukje van het super
schilderij is momenteel te zien
in kasteel Oud-Poelgeest, aan
de Oegstgeesterweg 1 in Oegst-
geest. Daat is ook een maquet
te te bezichtigen. De expositie
in Oud-Poelgeest is tot eind
december te zien, tijdens kan
met vrijdag. Elke vrijdag geeft
de kunstenaar een rondleiding
met toelichting op zijn werk.
Aanmelden voor de rondlei
ding, of voor meer informatie
over de expositie in de Hoog
landse Kerk ken men zich
wenden tot de stichting
Fellowship For Freedom, tele
foon: 02230-47934.
Kunstenaar Dabaruch e
ment voor de vrijheid.
i Sandra van der Born v
Het Letterkundig Museum viert
begin december zijn veertigjarig
bestaan met de tentoonstelling
'1954, een literaire doorsnee'.
Gelijktijdig opent het Kinder
boekenmuseum, dat onderdeel
vormt van het Letterkundig Mu
seum. Staatssecretaris A. Nuis
van OCW verricht op 8 decem
ber de officiële opening.
Met de jubileumtentoonstel
ling blikt het Letterkundig Mu
seum terug op de gebeurtenis
sen in het oprichtingsjaar. Het
was het jaar waarin Bordewijk
de P.C. Hooftprijs kreeg, Luce-
bert de toegang werd geweigerd
tot de prijsuitreiking van de ge
meente Amsterdam en 'De fa
milie Doorsnee' de Academie-
prijs kreeg toegekend. Op de
tentoonstelling is er aandacht
voor de romans, de poëzie en
het korte proza van dat jaar,
maar ook voor de kinderlitera
tuur en de detectives.
Om in de sfeer van de jaren
vijftig te komen is bovendien
een half uur Polygoonjournaal
te zien, met als hoogtepunt het
dankwoord van Bordewijk tij
dens de uitreiking van de P.C.
Hooftprijs. Het was voor het
eerst dat de televisie daarbij
aanwezig was. Ook de uitzen
dingen van 'De familie Door
snee' zijn op de tentoonstelling
te beluisteren. Mensen die in
1954 zijn geboren, hoeven niks
te betalen voor de tentoonstel
ling die tot en met 26 februari
loopt.
Het Kinderboekenmuseum is
vooral bedoeld voor kinderen
tussen de 8 en 13 jaar. De ten
toonstelling gaat over zaken als
verliefd, school, dood, Tweede
Wereldoorlog, detectives/speur
ders, sprookjes, milieu en die
ren. In het Kinderboekenmuse
um is veel te zien - boeken,
handschriften, foto's -, maar
ook iets te doen.
Dat varieert van het afmaken
van een onvoltooid liefdesge
dicht van Ivo de Wijs, het oplos
sen van een raadsel tot het trek
ken van dichtregels uit de
kauwgumballenautoniaat. Ook
is er een boekje met een speur
tocht door de tentoonstelling
verkrijgbaar.
Rijksmuseum wil
onderdoorgang
verbouwen
amsterdam
vlak. Een fragment van de
grondstoffen van dit land. Hoe
direct kun je een land symboli
seren? Hij toont geen afbeeldin
gen van kleurrijke lambada-
dansers, geen frivole Braziliaan
se dames in bikini op het
strand, maar juist dat wat Brazi
lië tot Brazilië maakt: de kleuren
van het land zelf.
Een mooi contrast met dit
symbolische werk in het totaal
beeld van de expositie is het
werk van Alma Polane. Haar
sculpturen tonen de mensfiguur
in eenvoudige sierlijke houdin
gen, met bijvoorbeeld een
draaiing van de romp ten op
zichte van de benen. Het werk
is krachtig juist door de een
voud. Van de kop van de figuur
is veelal alleen de vorm aange
geven. Polane zegt zelf dat zij
zoekt naar een vorm die zowel
spanning als eenvoud uitdrukt.
Door de mensfiguur als uit
gangspunt te nemen, de ver
schillende lichaamsonderdelen
te abstraheren zodat de nadruk
op de sierlijke beweging wordt
gelegd, slaagt zij in deze opzet.
Soms abstraheert en vereen
voudigt zij dusdanig dat in de
verte de menselijke houding
nog wel herkenbaar is, maar dat
met name de beweging wordt
benadrukt.
De textiele werken van Lidy
van de Spek zijn weer van een
geheel andere orde. Kleurrijke
motieven, ontleend aan de na
tuur, herhaalt zij in een pa
troon, zodanig dat bijvoorbeeld
een fictief bloemstilleven of bo-
menlandschap ontstaat. Soms
citeert zij uit de kunstgeschie
denis. Een detail van een werk
van een grote Italiaanse meester
voegt zij, ook weer in een her
haald patroon, toe aan het
werk. Het is te omschrijven als
dominant in kleurkeuze (fel
rood, kleine details geel, tegen
een fel blauwe achtergrond).
New Fads spelen vanavond in het LVC
van kussensloop tot behang.
Van de Bruna-boekjes gaan er
jaarlijks honderdduizenden in
tientallen landen over de toon
bank. Bij Nederlandse maar ook
Japanse kindertjes liggen de
boekjes bijna naast de paplepel.
Er zijn inmiddels 83 titels ver
schenen, waarvan drie nog on
langs bij gelegenheid van de
Kinderboekenweek. Meulenhoff
wil evenmin als Mercis zeggen
hoe hoog precies de jaarlijkse
amsterdam jacob haagsma
Ze hadden er zo'n hekel aan, de
New Fast Automatic Daffodils.
Om botweg afgekort te worden
tot New Fads. Maar nu is het de
officiële naam van de groep uit
Manchester. Om puur prakti
sche redenen, vertelt zanger An
dy Spearpoint. „Veel mensen
noemden ons toch al zo, dus
dan dachten andere mensen
weer dat het om twee verschil
lende groepen ging. En laten we
eerlijk zijn: het was een erg lan
ge naam. Soms werden de let
tertjes op de concertposters wel
erg klein.
De groep, die vanavond in het
Leidse LVC aan de Breestraat
staat, is pas aangekomen in
Amsterdam. En nee, ze zijn nog
niet bij de Bulldog langsge-
weest: vast aansteekpunt voor
jongeren uit landen met een
minder tolerant softdrugkli
maat. „Die probeer ik te vermij
den", zegt Spearpoint. „Ik wil
Amsterdam nu wel eens anders
zien dan in een paranoïde ne
vel." Paranoia is anders wel een
element dat opduikt in Spear-
points teksten. „Ik weet niet of
dat het goede woord is. Een ze
kere somberte, dat is het wel.
Een wantrouwen in alle zeker
heden. Maar misschien is dat
wel paranoia."
Grillig
De New Fads, zoals we ze vanaf
nu maar zullen noemen, kwa
men zo'n vier jaar geleden bo
vendrijven in het destijds erg
hippe Manchester. De groep
werd door de media natuurlijk
ingelijfd in de indie-dansscene
die destijds in die stad woeker
de rond groepen als Happy
Mondays en Stone Roses. Maar
in wezen waren de muzikale
opvattingen van de New Fads te
grillig, te experimenteel en te
persoonlijk om zich op die ma
nier te laten inkaderen. „We
hebben ons nooit zo aangetrok
ken gevoeld tot dat gedoe", zegt
Spearpoint. „Dat was in wezen
slechts één ritme, erg saai ei
genlijk. Daarom hebben we ons
ook pas vrij laat aan elektronica
We voelen ons in ter-
vemièuwing
i New Fads hebben duidelijk aantoonbaar leren spelen.
De
met al die indie-gitaarbandjes.
Maar ja. we zijn blank, middle-
class en gebruiken jeen gitaar en
dus zijn we een indie-band. Zo
werkt dat." Spearpoints groot
ste bezwaar tegen het Britse in-
die-gebeuren is dat die scene zo
'retro' is. „Op dit moment heb
je veel bands die proberen te
klinken als The Smiths. Nou,
dat vond ik de eerste keer al
niks, dus daar zit ik niet op te
wachten."
Ritmes
De New Fads zijn altijd erg op
mede dankzij de door Westafri-
kaanse muzikanten geschoolde
percussionist Icarus Wilson-
Wright. Op hun vorige cd 'Body
exit mind' kwam die ritmische
kant er niet helemaal uit, von
den ze zelf. „We deden erg ons
best om een goed, heavy gitaar
geluid te krijgen. De ritmes ver
gaten we een beetje.'' Op de
nieuwe cd, 'Love it all', is dat al
lemaal wat beter in evenwicht,
ook dankzij de hier en daar in
gezette elektronica. „Live ge
bruiken we die spullen ook. Dat
geeft ook een extra melodieuze
bruiken omdat we verder alleen
maar een gitarist hebben." Bij
een vorig goed gesprek met de
New Fads maakten ze zich
nogal druk over hun 'non-muzi-
kanten'-schap en over het feit
dat hun bepaald onorthodox
klinkende nummers allesbehal
ve op de traditionele singer-
songwriter-manier tot stand ko
men. Op 'Love it all' hebben de
mannen duidelijk aantoonbaar
leren spelen, terwijl er zowaar
een aantal echte, ambachtelijke
songs op staat. „In het begin
we erg c
het ritme, met de motivatie om
alsjeblieft niet in de bekende
clichés van het songschrijven te
vervallen. Maar nu beheersen
we ook dat aspect van het pro
ces beter. We waren altijd erg
intuïtief, ik stond het liefst te
schreeuwen. Maar nu heb ik
zangles genomen, ik beheers
mijn stembanden beter en nu
heb ik er ook meer lol in."
The New Fads treden van
avond op in het LVC Leiden,
24/11 Arena, Amsterdam,
Het Rijksmuseum in Amster
dam wil de onderdoorgang on
der het museum verbouwen tot
een voorportaal van het muse
um. De ruimte die nu vooral
wordt gebruikt als fietsstraat,
zou een openbare voetgangers
passage moeten worden met
een café/restaurant, een musc-
umwinkel en -kassa. Begin vol
gend jaar hoopt het museum
meer duidelijkheid te hebben
over de financiële haalbaarheid
van het miljoenenproject.
Met de komst van de passage
zou het museum verlost zijn
van facilitaire problemen. Die
zijn nu gigantisch. Bij grote ten
toonstellingen staat het publiek
soms twee of drie keer in de rij;
bij de kaartverkoop in de keet
aan de Stadhouderskade, bij de
ingang van het museum en bij
de garderobe.
Met de verbouwing van de
onderdoorgang tot een passage
a la de Brusselse, komt er een
einde aan de problemen. Be
zoekers zouden in die „prettige
atmosfeer" een, kaartje voor hel
museum kunnen kopen, een
kijkje kunnen nemen in de mu-
seumwinkël, een kopje koffie
drinken of een hapje kunnen
Scholenproject
over kunst in
andere culturen
Van Marokkaanse vertellingen
en Indiase dansen tot Afrikaan
se percussie en Iraanse film.
Met deze facetten van 'andere'
culturen is vandaag in leiden
het Beleidsproject Culturele
Vernieuwing begonnen dat tot
doel heeft leerlingen van basis
scholen een grotere kennis en
inzicht in kunstvormen van an
dere culturen bij te brengen.
Het project is een initiatief van
de Streekmuziekschool Lejden
e.o., de Volksuniversiteit K&O
en de provinciale Stichting
Steunfunctie Kunstzinnige vor
ming (SSKV). Het geld komt van
de provincie Zuid-Holland.
Marian van Veen, van de Sec
tor Kunsten van de gemeente
Leiden, legt de precieze bedoe
ling van het project uit: „Het
programma omvat films en ten
toonstellingen voor alle acht
groepen van de basisschool.
Aan het bezoek van bijvoor
beeld een film koppelen we een
stukje begeleiding. Als de kinde
ren Indiase dans willen leren,
kan er een vakdocent van K&O
of de muziekschool les komen
geven." Wethouder P. Longen-
berg van Verkeer (cultuur) heeft
vandaag het startsein gegeven
voor het project dat nog tot 25
juni 1995 loopt. Op die dag
wordt het project m# een grote
