Fans op de bres
voor liedjescircus
'We willen de taboesfeer rond de dood doorbreken'
Een route langs natuurschoon,
kunstschatten en nijverheid
Rtv show
MTV reikt eerste Europese Awards uit
WOENSDAG 23 NOVEMBER 1994
Zorgen over Eurovisie Songfestival -
AMSTERDAM MARTIN HERMENS
Willeke Alberti schitterde door afwezigheid tijdens de bijeenkomst var.
de fans van het Eurovisie Songfestival. Zij was van de trap gevallen en e
blesseerde haar enkel. foto A/?c/-//j>ettic
Artist. „Dat ligt nu rond de zejr
honderd. Aanleiding voor (jitsi'a
zorgen is de nieuwe opzet va
het Songfestival. Die is nodlcone
omdat te veel landen wille "d e
deelnemen. Er gaat gewer
worden met voorrondes. In h m
ergste geval duurt het dan jarëitsia
voordat Nederland weer eens
de finale terecht komt."
„Voor een eersteklas-artie'dj|
zijn de risico's dan te groot o j
eraan mee te doen", stelt Va jke i
der Zant. Hij krijgt bijval van Ji C1
han Verstreken, programmam
ker bij de Belgische omroe 'm®s
BRTN. „Ik hoop dat die nieuv mi
formule niet de doodstenrsi
wordt. Eigenlijk zou het festiv nde
in twee delen gehakt moetei,s'"
Het Eurovisie Songfestival heeft
zijn beste tijd gehad. Tenmin
ste, daar zijn veel Songfestival-
fans van overtuigd. „Ik ben
bang dat het festival het jaar
2000 ni^t haalt", zegt Ferry van
der Zant. Geen bekende Neder
lander, die Ferry. Maar binnen
de Nederlands-Belgische Euro
visiestichting 'Eurovision Ar
tists' heeft hij als secretaris z'n
sporen al verdiend. In die hoe
danigheid was hij afgelope'n
weekeinde in Amsterdam één
van de gastheren van de tweede
jaarlijkse bijeenkomst voor
Songfestival-fans.
Ruim tweehonderd festival
fanaten uit binnen- en buiten- worden: een festival voor
land reisden naar de hoofdstad
om er onder meer getuige te
zijn van de uitreiking van de
Eurovision Artists Award 1994.
Een onderscheiding voor de
man of vrouw die het afgelopen
jaar het Eurovisie Songfestival
op de meest positieve wijze in
de media heeft gebracht. „Op
die manier proberen wij het
Songfestival een beetje te pro
moten", legt Van der Zant uit.
Het steekt hem dat er in ons
land vaak lacherig wordt ge
daan over het bijna veertig jaar
oude liedjescircus. „Soms is het
inderdaad oubollig: niet alles is
er leuk aan. Maar dan hoef je
het toch niet meteen af te kra
ken? Het Songfestival is het eni
ge platform waar de Europese
gedachte een beetje vorm
krijgt."
Eén van de speciale gasten op
de bijeenkomst was Getty Kas
pers, de voormalige zangeres
van Teach In. Ze poseert gewil
lig met fans voor foto's. „Ik vind
het een groot compliment dat
mensen me nog herkennen",
vertelt Getty. „In 1995 is het al
wél twintig jaar geleden dat we
in Stockholm wonnen met
Ding-A-Dong." De fanclub vindt
ze een goed initiatief „want het
Songfestival zit in het slop."
Zorgen
Ook Van der Zant verwacht
'zwaar weer' als het om het le
denaantal gaat van Eurovision
Westeuropese landen en eent
voor de Oosteuropese. De cu
turele verschillen zijn nog
groot om eikaars muziek IEL
kunnen waarderen.
Johan Verstreken ontving (W|
Eurovision Artists Award 199 dacj
„Toch ben ik geen echte freak ,f,|(
bekent hij meteen. „Het festiv ring
ligt me na aan het hart; ik v ne
absoluut thuis zijn als het wei
zo ver is om samen met vrieifp
den te kijken."
Naast Eurovision Artists bérPa
staan er in ons land ook ne lns'
kleine clubs van liefhebbeiderl
„We kijken, eten en drinken gi e
zamenlijk", somt Frans u lget
Amersfoort snel op. Hij noen ;grj
zich een echte verslaafde. „D We
is moeilijk uit te leggen; d jfd'
moet je aanvoelen. Bij de mee °eesr
te begint het vaak al als ze kin hoe
zijn. Ik denk dat het de comb e he
natie van spanning en show in t
We nemen het ehet serieus."
Grote afwezige op het feest
in Amsterdam was Willeke Aèder
berti. De zangeres die Nede
land dit jaar de betreurde djj tem
gradatie bezorgde, was zate®d'
dagavond van de trap gevalle rer
en had daarbij haar enkel piji n di
lijk bezeerd. „Ze vond het vresi ijde
lijk jammer dat ze er niet b ie^
kon zijn", liet haar manage*™1
Bianca Verbrugge weten. „2^
heeft ongelooflijk veel steun va iten
jullie ondervonden. Ze komt al coi
soluut naar jullie bijeenkom rep
volgend jaar in Antwerpen."
Emotie-TV is in. Wijsneuzen als Paul Witteman en Maya
Eksteen wroeten ongegeneerd in persoonlijke levens.
Likkebaardend laten ze TV-kijkend Nederland genieten
van extreem verdriet. Tranen scoren nu eenmaal. Willi-
brord Frequin bedacht voor RTL 4 een variant: Oog in
oog met de dood. „Ik vind het heel intrigerend om te zien
hoe mensen met het verschijnsel 'dood in de ogen' om
gaan."
De camera snuffelt
zenuwachtig aan
een vuurzee. Een
auto staat in lichterlaaie. Bom
bastische muziek vergezelt het
tafereel. „De 29e augustus ver
anderde alles", dreunt de stem
van Jos van Bergen Henegou
wen, bekend van onder meer de
Pin Up Club. De toon is gezet.
„U zag uw vrouw voor uw ogen
verbranden. Was het niet af
schuwelijk?" Willibrord Frequin
in gesprek met het onderwerp.
Uit de brandende auto duikt
plotsklaps het portret van de
vrouw op. De stem van Van
Bergen Henegouwen doet ge
wichtig: „André zal zijn vrouw
Ineke nooit vergeten."
De zesdelige serie Oog in oog
met de dood, die RTL 4 vanaf
vandaag uitzendt, heeft iets
klefs. Op kruistocht tegen het
taboe bewandelt Frequin glib
berige paden. Als een magneet
hangt hij aan de lippen van zijn
onderwerp en helpt ze met sug
gestieve vragen. Hij wil alle
emoties. Beeld en geluid helpen
hem een handje om het effect
in de huiskamer tot het uiterste
te bereiken. Waar doe je het
voor.
„Ik heb gemerkt dat mensen,
in wat voor verschrikkelijke si
tuaties ze ook terechtkwamen,
een heel positief verhaal heb
ben. Ze pakken het leven weer
positief op. Met deze serie wil
len we die taboesfeer rond de
dood doorbreken. Om mensen
weer moed te geven." Frequin
heeft er goed over nagedacht.
Samen met zijn team. Maan
denlang. En toen: „Je probeert
de gevoelens van mensen, die
in een bepaalde situatie zijn be
land, over te brengen. En je
werkt voor TV, dus je probeert
het toch op een of andere ma
nier te visualiseren. Maar we
zijn zeer zorgvuldig met beeld
en commentaar. Zoals altijd."
Positieve informatie
In beeld: de man van de ver
brande vrouw doet de afwas.
Geluid: de stem van Van Bergen
Henegouwen: „Ondanks dat
Ineke er niet meer is en André
het huishouden alleen moet
doen, heeft hij het idee dat ze
nog bij hem is." Frequin: „Dit is
hele goede informatie van Van
Bergen Henegouwen, overigens
de beste inspreker van Neder
land: we hebben hem er spe
ciaal voor gevraagd. Die tekst
vermeldt namelijk positieve in
formatie, want André heeft het
leven weer positief opgepakt.
Hij zegt letterlijk: 'Het is ge
beurd, maar ze is toch nog altijd
Willibrord Frequin: „Ik vind het heel intigrerend om te zien hoe mensen
met het gegeven 'dood in de ogen' omgaan." foto archief
bij me.' Ik vind het heel knap
dat zo'n iemand zo'n instelling
heeft. En ook het goede van de
uitzending, trouwens."
Het autobranddrama is één
van de onderwerpen in de
tweede uitzending. In de eerste
vertelt Stephan Duyndam, de
vrachtwagenchauffeur die de
ramp met de Estonia overleef
de, zijn verhaal. Frequin nam
hem mee naar de plek. Als ze
die op een spiegelgladde zee
passeren, staan ze op het dek.
Even terug op de Estonia. Fre
quin stelt de vragen: „Was je
bang? Dacht je dat je verzuipen
zou? Was u niet bang dat u zich
niet kon redden, dat u dood zou
gaan? Dan heb je echt de dood
in de ogen gezien! Zijn dat geen
vreselijke momenten? Uw colle
ga ligt er ook!" Duyndam rea
geert nauwelijks, toont weinig
emoties.
Frequin: „Als ik zo de beelden
terugzie, bespeur ik bij mijzelf
dat ik niet bezig ben als inter
viewer, zoals ik mijzelf toch zie,
maar als... dat ik met iemand
aan het praten ben. Het zijn ook
persoonlijke details en dan mag
je het journalistieke wel even
weglaten."
In het item over Duyndam
wordt ook flink met de camera
gestoeid. Als Duyndam naar het
bovendek loopt, volgt de came
ra, nerveus rondkijkend, hem
op kniehoogte. Zware muziek-
klanken maken het spannend.
Frequin: „Op dat schip, daar
was paniek. En het zou onjuist
zijn om dat niet met beeld en
commentaar gestalte te geven.
Anders zou het niet aan de rea
liteit voldoen. Als je in zo'n po
sitie terechtkomt, is er een gi
gantische paniek en angst. Wij
proberen dat zo zorgvuldig mo
gelijk in beeld te brengen." De
aanpak van Frequin werd door
de hoofdpersonen gewaar
deerd, want „de mensen von
den het fijn om aan ons pro
gramma mee te werken."
Ook de redactie van Oog in
oog met de dood is zeer tevre
den over Frequin. Een redactie
lid: „Duyndam is door vijf talk
shows benaderd: van de 5 Uur
Show tot en met Paul de Leeuw.
En dan kiest-ie toch voor Willi
brord. Dat is Willibrords over
tuigingskracht. Als Willibrord
mensen benadert, dan maakt
dat een heel verschil dan wan
neer de redactie daar op af
stapt. Stephan kon op deze wij
ze ook het beste zijn verhaal
kwijt."
Zware muziek
Guus van Bladel, de sociaal
raadsman van Johannes van
Damme, vertelt Frequin zijn er
varingen met de in Singapore
opgehangen Nederlander.
„Toen zijn laatste gratieverzoek
werd afgewezen, zei hij: 'Zes se
conden Guus, zes seconden
duurt het, de executie'. Hij was
heel berustend." In beeld ver
schijnt het luik onder de strop.
Zware muziek. Als het luik
plotsklaps openklapt, klinkt
vanuit de diepte galmend de
stem van Van Bladel. „Zes se
conden Guus, zes seconden."
Langzaam sterft het geluid weg.
Frequin sluit af: „Het moet
binnen de ethische normen van
de journalistiek blijven. Ik denk
dat we heel consciëntieus bezig
zijn geweest: een serieuze keuze
hebben getracht te maken. We
hebben de populistische onder
werpen er uit gelaten. Als wij de
angst voor de dood, waarmee ik
zelf veel te maken heb gehad,
zouden kunnen wegnemen dan
zijn we heel tevreden. Zo zie ik
het wel, eerlijk gezegd."
(Oog in oog met de dood, van
avond, 22.40 uur, RTL 4)
li
Tom Jones neemt de presentatie
van de show voor zijn rekening.
foto cpd
Optredens van Prince en Take That bij de Brandenburger Tor
Prince oftewel The Symbol is een van de
popartiesten die morgenavond zal optreden
tijdens de uitreiking van de eerste MTV Eu
ropean Music Awards. De uitreiking vindt
plaats bij de Brandenburger Tor in Berlijn,
waar MTV een gigantisch podium laat bou
wen.
De MTV European Music Awards moet
een jaarlijks terugkerend evenement wor
den. Naast Prince/The Symbol die enkele
nieuwe songs ten gehore zal brengen, heeft
MTV ook optredens geregeld van onder an
deren Ace of Base, Aerosmith, Björk, Take
That, Therapy?, Youssou 'N Dour, Neneh
Cherry en East 17. Zanger MichaHJiiji!.
chence van de Australische band INXS en
fotomodel/zangeres Naomi Campbell rei
ken enkele prijzen uit, terwijl Tom Jones de
presentatie van de show op zich zal nemen.
Tijdens de live-uitzending die in 239 mil
joen huishoudens kan worden bekeken,
worden prijzen uitgereikt in acht categorie
ën: beste groep, beste zanger, beste zange
res, grootste doorbraak, beste cover, beste
rockact, beste dansact and beste nummer.
Ook Nederland is vertegenwoordigd. In de
categorie beste dansact doet 2 Unlimited
een gooi naar de Award. Ray en Anita krij
gen in die categorie concurrentie van Jam
Spoon, Reel to Real, Prodigy en D:Ream. In
de categorie beste groep zijn genomineerd:
\imiismilli. l.ikrTh.il lTinv.1,1,III,
ge Against The Machine en Beastie Boys.
De nominaties voor de beste song zijn voor:
Cryin van Aerosmith, Girls Boys van Blur,
Big Time Sensuality (Björk), Loser (Beek) en
7 Seconds van Neneh Cherry en Youssou 'N
Dour
De uitzending heeft nog een Nederlands
tintje. Fotograaf/videomaker Anton Corbijn
is bij het programma betrokken als creatief
ontwerper van verschillende onderdelen
van de show. Zo is hij verantwoordelijk voor
styling van de Award-uitreiking.
(MTV European Music Awards, morgen
avond, 20.00 uur, MTV)
Prince zal optreden tijdens de uit
reiking van de eerste MTV Euro
pean Music Awards.
foto archief
Willibrord Frequin maakt programma over 'De dood in ogen
Portugal vertrekpunt nieuwe reeks 'Weg van de snelweg'
telkens 30.000 afnemers.
Erfgoed
„Weg van de Snelweg is ooit bedacht met de
achterliggende gedachte de kijkers het erf
goed van Europa te laten zien", zegt Carien
van Beek, sinds drie jaar aan het toeristisch
getinte programma verbonden.
Door de NCRV is ze als
producer/regisseuse helemaal vrijgemaakt
voor Weg van de Snelweg, waar tot vorig
jaar nog een team van medewerkers tijd
spendeerde aan het uitstippelen van routes.
De nieuwe reeks Weg van de Snelweg kan
met recht als een eenvrouwsproduktie wor
den gekenschetst. Met de kanttekening dat
fysieke problemen Van Beek ervan weer
hielden zich daadwerkelijk met één afleve
ring te bemoeien, maar het item als zoda
nig zette ze wel geheel en al op papier.
Begin dit jaar begon voor haar Alentejo
als eerste aflevering van Weg van de Snel
weg, editie 1995 te leven. Thuis begroef Ca
rien van Beek zich onder gedetailleerde we
genkaarten en informatie van het Portugese
verkeersbureau. „Tja, waarom deze streek?
Natuurlijk had ik ook de omgeving van Lis
sabon, de streek rond Porto of het achter
land van de Algarve kunnen pakken. Stuk
voor stuk heel mooie streken. Maar ik
dacht: waarom niet eens een omgeving die
in Nederland minder bekend is? En waar
van de Portugezen zelf zeggen: dit is nog
Portugal puur. Speciaal voor deze aflevering
heb ik destijds een stuk of vijf boeken ge
raadpleegd. Hoewel ik hier nog nooit was
geweest, kreeg ik zodoende toch al een be
paald idee. En vervolgens schreef ik de din
gen op die wel eens interessant konden zijn
voor de uitzending. In februari ben ik ver
volgens als een idioot door dit gebied ge-
crosst. Heb veel moeten weggooien, maar
daar is zo'n research-reis ook voor. Het was
voor mij een ware ontdekkingstocht."
De indrukken die Carien van Beek op
deed, deden haar in lyriek ontsteken. Ze
noemt nu Alentejo afwisselend Portugals
tapijt der tinten en Poëtisch Portugal. De
cameraploeg had eind april/begin mei ze
ven dagen nodig om aflevering 1 op Film
vast te leggen. „We hadden acht dagen ge
pland, maar we hadden het geluk dat de
zon voortdurend scheen."
Kurkeik
De rondreis door het landschap dat wordt
gedomineerd door de Quercus suber, de
kurkeik Portugal neemt de helft van de
Europese kurkproduktie voor z'n rekening
voert de TV-kijkers langs opmerkelijke
haltes. In Èvora spreekt het uit 1600 date
rende bottenkapel in de kerk van Igreja Real
de Sao Francisco tot de verbeelding. Nage
noeg alle muren zijn behangen met been
deren en doodskoppen, slechts een hoekje
is uitgespaard. Niet voor niets herinnert de
tekst boven de toegangspoort de bezoekers
aan de betrekkelijkheid van het leven: 'Wij
beenderen wachten op de uwen'. Aandacht
ook voor de nijverheid van tapijtknoopsters
in Arraiolos. Voor de marmergroeven en de
vele kastelen in deze omgeving en voor het
centrum van Èvora in het algemeen. De
binnenstad van deze plaats werd in 1986
door de Unesco aangewezen als historisch
monument.
Weg van de Snelweg kan worden geduid
als een low bz/rfger-produktie. Carien van
Beek schat dat met de aflevering van Por
tugal al met al 45.000 gulden was gemoeid.
Met de andere items was de NCRV goedko
per uit. Van Beek; „Hoe dichterbij het reis
doel hoe goedkoper de aflevering."
In materiële zin wordt Weg van de Snel
weg niet gesponsord. En dat geeft Carien
van Beek eens te meer vrijheid van hande
len. „En dat is heerlijk. Zegt bijvoorbeeld ie
mand van een verkeersbureau bijvoorbeeld
dat het interessant is om aan die en die
streek aandacht te besteden, dan verkeer ik
in de positie om te zeggen: maar dat gebied
is in wezen nog interessanter voor een pro
gramma. Ik kan het gewoon van m'n eigen
budget doen en dat waarborgt een soort
onafhankelijkheid."
(Nieuwe reeks van Weg van de Snelweg, te
zien vanaf 6 januari op Nederland 1)
Het wonder van de natuur mag
dan grotendeels ten offer zijn
gevallen aan het wonder op
wielen, godlof heeft de moderne techniek
nog niet overal zendingswerk verricht. Het
is soms even zoeken achter de almaar ver
dikkende facade van beton, maar er be
staan waarachtig nog plekken waar het ge
jaagde bestaan doodloopt op de weldadige
rust van het ongerepte. Neem Alentejo,
landstreek in Portugal, een uur of twee rij
den van Lissabon en onveranderd rijk aan
natuurschoon en kunstschatten. Onbekend
(nog) bij de vakantieganger, ter plaatse be
mind als verborgen schat van Portugal.
Het NCRV-programma Weg van de Snel-
weg belicht al twaalf jaar bezienswaardighe
den die zich vooralsnog buiten het bereik
van toeristische folders en reisgidsen heb
ben weten te houden. Op 6 januari is Èvora
als hoofdplaats van Alentejo het vertrekpunt
van een nieuwe reeks van zes afleveringen.
Behalve in Portugal filmde producer/regis
seur Carien van Beek ook in de Franse Dor-
dogne, op Sicilië, in Moravië (Tsjechische
Republiek), in de streek bezuiden Birming
ham en in de Belgische Ardennen. Het risi
co dat vakantievierend Nederland na het
zien van bijvoorbeeld aflevering 1 massaal
opstoomt naar Alentejo is natuurlijk niet
denkbeeldig, maar Van Beek weigert te ge
loven dat door haar toedoen deze streek in
Portugal zal verworden tot een toeristenfa-
briek. „De meeste mensen geven er toch de
voorkeur aan hun vakantie aan het strand
door te brengen."
Dat moge wellicht zo zijn, niettemin ver
gaapt rond een miljoen kijkers zich aan
Weg van de Snelweg, een programma waar
in telkens de schijn wordt gewekt dat de na
tuur en cultuur van een landstreek onder
een gemoderniseerde toverlantaarn worden
gehouden. De vraag naar het gelijknamige
boekje, dat na de TV-serie verschijnt, is
groot. De NCRV noteerde de laatste zes jaar
Weg van de snelweg kwam de NCRV in het stadspark van Èvora het
standbeeld tegen van Vasco da Gama. foto pr
