NAVO-actie in Kroatië gestuit door slecht weer Buitenland J Lijken bergbeklimmers gevonden Radicaliserende partij ligt aan Delors' voeten IRA geeft moord op postbeambte toe, protestantse UDP reageert kwaad Miltvuur-mysterie uit Koude Oorlog opgelost Leger bezet sloppenwijken van Rio BAANDAG 21 NOVEMBER 1994 Succes voor oppositie Mozambique maputo De voormalige terreurorganisatie en oppositiepartij Renamo heeft het onverwacht goed gedaan bij de parlements verkiezingen in Mozambique. Renamo kreeg 37,8 procent van de stemmen, de huidige linkse regeringpartij Frelimo 44,3 pro cent heeft gehaald. De zittende president en Frelimo-kandidaat Chissano werd bij de gelijktijdig gehouden presidentsverkiezin gen herkozen. Demonstratie tegen vervoer kernafval pjCHOwOngeveer tweeduizend demonstranten hebben zater dag ondanks een verbod van de autoriteiten geprotesteerd tegen het overbrengen van nucleair afval uit het zuiden van Duitsland naar een stortplaats in Görleben in de deelstaat Nedersaksen. Volgens de politie hebben sommige demonstranten schade toe gebracht aan gebouwen en wegen en een spoorlijn geblokkeerd. Doden door brand in café Bonn ponn» Hen brand in een café in Bonn in de nacht van vrijdag op zaterdag heeft aan twee mensen het leven gekost. De kans is groot dat het dodental nog verder oploopt. Elf mensen zijn met levensbedreigende brandwonden in ziekenhuizen en in een spe ciaal brandwondencentrum in Keulen opgenomen. Ongeveer vijftien cafébezoekers liepen lichtere verwondingen op. Baskische politie ontdekt ETA-bases bilbao De politie van Spaans Baskenland heeft afgelopen week einde een schuilplaats en een omvangrijk wapen- en munitiede pot van de verboden afscheidingsbeweging ETA ontdekt. Een appartement in Bilbao bleek een basis van de terreurorganisatie te zijn. Zaterdag werd in een huis in Baracaldo, in de buurt van Bilbao, onder meer vijftig kilo springstof aangetroffen. ■kathmandu Een reddingsteam heeft gisteren de Lichamen ge vonden van elf leden van een Duitse Himalaya-expeditie. De bergbeklimmers lagen 'als een grote bal' over elkaar heen op een sneeuwveld op de 6.091 meter hoge berg Pisang. Ze waren ken nelijk op 13 november om het leven gekomen, bij een val van zo'n 500 meter. De expeditie bestond uit negen Duitsers, een Zwitser en een Nepalese berggids. Aland-eilanden voor aansluiting EU helsinki Kiezers op de autonome Finse Aland-eilanden hebben gisteren met overweldigende meerderheid voor aansluiting bij de Europese Unie gekozen. Volgens de einduitslag zei 76 pro cent van de eilandbewoners 'ja' tegen de unie. Twee dagen eer der had het Finse parlement voor aansluiting bij de EU gestemd. In Noorwegen, waar volgende week wordt gestemd, lijkt het me rendeel van de bevoking tegen aansluiting. Anti-misdaadconferentie ^moet leiden tot samenwerking iapels Rtr-afp-gpdvoor politiemensen die zich be zig houden met bestrijding van 'ertegenwoordigers van 140 re- de maffia en andere misdaad- ;eringen, onder wie meer dan bendes komt aan de orde. Deze is :estig ministers, en dertig niet- instelling komt waarschijnlijk ii gouvernementele organisaties Italië. lijn vanaf vandaag in Napels Volgens de VN neemt de bijeen op een driedaagse confe- macht van internationale nlis- lewtie van de Verenigde Naties daadorganisaties enorm toe. over de bestrijding van de geor- Geschat wordt dat alleen al in ganiseerde misdaad. VN-secre- de drughandel jaarlijks 850 mil- taris-generaal Boutros Ghali jard gulden omgaat. Maar ook opende de bijeenkomst. andere vormen van grensover- De conferentie moet de aan- schrijdende criminaliteit, vari- ;t geven tot een betere coördi- ërend van kindersmokkel, ille- itie en informatie-uitwisseling gale migratie tot orgaanhandel, tussen landen. Ook het opzet- komen op de bijeenkomst aan opleidingsinstituut bod. Jacques Delors, doe je plicht en red ons uit de oppositie'. Dat is, kort samengevat, de boodschap die de Franse Socialistische Par tij het afgelopen weekeinde aan Delors meegaf. Tijdens het drie daagse congres in het Noord franse Liévin smeekten de soci alisten Delors om zich kandi daat te stellen voor de opvol gingvan president Mitterrand. Slechts de uiterste linkervleu gel waagde het om wat kritische vraagtekens te zetten bij het ge lonk naar 'de Brusselse verlos ser'. De linkervleugel vindt Del ors eigenlijk veel te gematigd. Maar bij gebrek aan een alter natief bleef het bij wat gesput- Delors, tot januari nog voor zitter van de Europese Commis sie, is volgens vrijwel iedereen de enige socialist die een kans heeft de presidentsverkiezingen Links wint bij verkiezingen in steden Italië correspondent De burgemeesterverkiezingen die gisteren plaatsvonden in 238 Italiaanse gemeenten, heb ben in de zeven grootste steden een overwinning opgeleverd voor de progressief-linkse par tijen en de 'post-fascistische' (regerings)partij Nationale Alli antie. Forza Italia, de partij van premier Berlusconi, zag haar aanhang aanmerkelijk afnemen. Vergeleken met de parle mentsverkiezingen van maart dit jaar, verloor Forza Italia in de zeven steden tussen de 2,8 en 9,3 procent. De grootste op positiepartij, de ex-communis tische PDS, zag haar aanhang toenemen met een half tot tien procent. Nationale Alliantie groeide tussen de 0,2 en 5,5 procent, terwijl de derde rege ringspartij, Eega Nord, tussen de 0,5 en 5 procent verloor. De leider van de PDS, D'Ale ma, zei gisteravond dat zijn par tij als winnaar uit de bus is ge komen en omgerekend naar landelijk niveau - hetgeen bijna niet mogelijk is vanwege het ge fragmenteerde karakter van de verkiezingen en het feit dat er een tweede stemronde zal plaatsvinden - 24 procent van de stemmen zou hebben. De PDS zou met dit percentage Forza Italia voorbijstreven en de grootste partij van het land wor den. Vredesakkoord Angola, geweld duurt voort De Angolese regering en de re- bellenorganisatie Unita hebben gisteren in de Zambiaanse hoofdstad Lusaka een vredes overeenkomst getekend, on danks aankondigingen van Uni ta vrijdag dat de organisatie zich terugtrok uit de vredesbe sprekingen. Maar de gevechten in Angola gaan intussen onder- minderd door. Zowel interna tionale waarnemers als de in woners van de Angolese hoofd stad Luanda zijn pessimistisch. Een van de reaenen voor dat pessimisme is dat de overeen komst niet op topniveau is gete kend. IJnita-leider Jonas Savim bi liet in Lusaka verstek gaan, officieel omdat hij niet uit An gola weg kon aangezien de startbaan van het vliegveld door het MPLA-regeringsleger was gebombardeerd. Van Unita-zijde is de over eenkomst nu getekend door de secretaris-generaal. In reactie daarop weigerde de Angolese president Eduardo de Santos ook zijn handtekening te zetten. Hij liet dat doen door minister van buitenlandse zaken Silva de More. Het vredesakkoord wordt morgen, 48 uur na de onderte kening, van kracht. Dat geeft de Verenigde Naties, die de over eenkomst in de afgelopen elf maanden tot stand hebben we ten te brengen, nog twee dagen de tijd om beide partijen over te halen daadwerkelijk de wapens neer te leggen. Daarna zal een VN-macht zich in Angola vesti gen om de vrede te bewaren. Leiders Algerije tegen 'Italiaans' overleg oppositie Congres zingt weer De Internationale in mei volgend jaar te winnen. Met hem is er een serieuze kans dat er, na veertien jaar Mitter rand, opnieuw een socialist in het Hlysée komt. Hoewel de socialisten alle hoop op Delors hebben geves tigd, wil dat niet zeggen dat de partij zich onvoorwaardelijk achter hem schaart. Het con gres markeerde namelijk een duidelijke ruk naar links. De partij moet het contact met de basis en met haar historische achterban terugvinden, aldus partijleider Henri Emmanuelli. Via eisen als de invoering van de 35-urige werkweek zonder loonsverlaging hoopt de partij een deel van het verloren ter rein terug te winnen. De socia listen lieten weinig symbolen ongebruikt om die koerswijzi ging te onderstrepen, tot het zingen van De Internationale toe. Dat was in geen tien jaar meer vertoond. Oud-partijleider Lionel Jospin legde zaterdag uit hoe de kandi datuur van de gematigde Delors valt te rijmen met een partij die radicaliseert. Terwijl de sodalis ten met een radicaler program ma winst hopen te boeken ter linkerzijde, moet Delo/s rechts van het midden stemmen weg halen. Met die 'praktische syn these' hopen de Franse socialis ten opnieuw aan de macht te komen. VN-militairen in 'hoogste staat van paraatheid' De NAVO heeft besloten het vliegveld Udbina in Kroatië aan te vallen dat in handen is van de Serviërs, als vergel ding voor de Servische aanvallen op de moslimstad Bi- hac. De NAVO-vliegtuigen stonden gisteren al klaar om het vliegveld te bombarderen. De actie werd echter we gens het slechte weer uitgesteld. Dat schreef de Amerikaanse krant New York Times vandaag. De krant citeert anonieme Ame rikaanse functionarissen die verwachten dat een aanval op Udbina, in Krajina, en de Servi sche luchtmacht aldaar zo snel mogelijk zal plaatshebben. De politieke autoriteiten hadden voor de voor gisteren geplande NAVO-actie al het groene licht gegeven, aldus de krant. Vol gens de functionarissen was het niet moeilijk geweest de goed keuring te krijgen van VN-ge- zant Yasushi Akashi. De Vere nigde Naties gaven de NAVO zaterdag toestemming voor luchtacties tegen de Serviërs in Kroatië. Nationalistische Serviërs ge bruikten dit vliegveld vorige week voor luchtaanvallen op Bi- hac en andere delen van Noord- west-Bosnië die in handen zijn van het overwegend uit mos lims bestaande Bosnische rege ringsleger. Volgens het dagblad heeft de Kroatische president Franjo Tudjman de NAVO voor de komende week toestemming gegeven gevechtsmissies boven Kroatisch grondgebied uit te De 31.000 blauwhelmen in Bosnië en Kroatië zijn gisteren in de hoogste staat van paraat heid gebracht. De veiligheids maatregel is ingegeven door vrees voor Servische represailles als de NAVO luchtaanvallen uit voert op Servische stellingen in Kroatië. Het 'rode alarm' houdt in dat de VN-medewerkers hun stellingen niet meer verlaten en permanent een kogelvrij vest dragen. Vrouwelijke VN-mede- werkers en hulporganisaties werden naar de Kroatische hoofdstad Zagreb geëvacueerd. De gevechten rond de mos lim-enclave Bihac in Noord- Bosnië gaan ondertussen on verminderd door. Volgens Bosnische bronnen ligt de stad zonder onderbreking sinds gis terochtend onder artillerievuur. Tientallen Servische tanks, ge steund door milities van de moslim-rebel Fikret Abdic, zou den aan de rand van de door de VN geproclameerde bescherm de zone staan. Groot verdriet bij de bewoners van het dorp Sidi Abdellah, twintig kilometer van de Algerijnse hoofdstad Al giers, waar woensdag honderd fundamentalistische commando's een bloedbad aanrichtten. Zeker 24 mensen werden daarbij gedood. De angst zit er bij de dorpelingen zo hevig in, dat zij gisteren wapens hebben geëist om zichzelf te verdedigen. Sidi Abdellah weigert zich te onderwerpen aan de radicale moslims die ii geving alle dorpen domineren. Raketaanval op Kabul kost 12 mensenlevens De Algerijnse regering heeft gis teren een geplande ontmoeting van verschillende oppositie groepen in Rome scherp ver oordeeld. „De binnenlandse problemen van Algerije kunnen alleen in Algerije worden opge lost", aldus de regering die be nadrukt dat ze „nooit om bui tenlandse bemiddeling" heeft gevraagd. Op uitnotjiging van de rooms-katholieke basisgemeen te Sant'Egidio komen vandaag en morgen in Rome vertegen woordigers van de oppositie bij elkaar. Het is de eerste ontmoe ting tussen vertegenwoordigers van het Islamitisch Reddings front (FIS) en de andere opposi tiepartijen, sinds de regering in januari 1992 het democratise ringsproces stopzette door de tweede ronde van de verkiezin gen af te gelasten. Het FIS ste vende toen af op ning. Rio de Janeiro* Een sloppenwijkbewonertje uit Rio de Janeiro houdt angstvallig een militair ii Het Braziliaanse leger heeft de afgelopen dagen de sloppenwijken van de stad bezet en hermetisch afgeslo ten. Met de grootscheepse operatie willen de autoriteiten de drugmaffia in het nauw drijven. De soldaten blij ven net zolang in de armoedige wijken, totdat de illegale handel in drugs en wapens volledig is lamgelegd, aldus een woordvoerder van het leger gisteren. Tot nu toe zijn volgens officiële bronnen zo'n vijftig personen gearresteerd. foto reuter Het Ierse Republikeinse Leger (IRA) heeft zich gisteren verant woordelijk gezteld voor de moord op een postbeambte tij dens een roofoverval op een postkantoor in Newry op 11 no vember. De overval is een schending van het op 31 augus tus afgekondigde bestand, dat een einde maakte aan de gewa pende strijd tegen de Britse aanwezigheid in Noord-lerland. De protstantse UDP heeft kwaad gereageerd op de IRA- ?n raketaanval op de Af ghaanse hoofdstad Kabul zijn gisteren zeker twaalf personen om het leven gekomen. Elf mensen raakten gewond. Troe pen van de Hezb-i-Islami onder leiding van ex-premier Gulbud- din Hekmatyar schoten zo'n dertig raketten af, aldus een melding van Radio Kabul. De aanval volgde op het moment dat de regering opdracht had gegeven tot een staakt-het-vu- an een week, meldde de radio. De tijdelijke onderbre king van de gevechten was be doeld om een grootscheepse inentingsactie onder de bevol king van Kabul en omgeving te kunnen uitvoeren. De troepen van Hekmatyar proberen sinds begin dit jaar president Burhanuddin Rabba- te verdrijven. the independent Een van de grootste raadsels uit de Kou de Oorlog is door Amerikaanse en Russi sche wetenschappers opgelost. Bijna 15 jaar geleden stierven 66 mensen door een mysterieuze explosie van de infec tieziekte miltvuur in de industriestad Sverdlovsk in de Oeral. Hoewel Russi sche autoriteiten het steeds ontkenden, blijkt de oorzaak van de epidemie een ongeluk op een militair complex, waar Sovjet-wetenschappers werkten met de miltvuurbacterie. Of ze met de bacterie biologische wapens wilden maken, wordt nog onderzocht. De Verenigde Staten beschuldigden Moskou er destijds al van dergelijke wa pens te produceren en dus internationa le verdragen te schenden. Moskou be weerde dat de slachtoffers vlees hadden gegeten van vee dat was gestorven aan in de natuur voorkomende milt- vuurvergiftiging. Professor Matthew Meselson, biochemi cus aan de Harvard-universiteit, geloof- de geen van die lezingen. Hij probeerde Sverdlovsk binnen te komen om meer te ontdekken, maar kreeg geen toestem ming. Wel mocht hij vier Russische art sen spreken die ten tijde van de uitbar sting, in april 1979, in de stad waren. Wat Meselson van de artsen hoorde, leek een ondersteuning van het idee dat het besmette vlees het antwoord was op het mysterie. Meselson bleef echter twijfel houden. Tijdens de Koude Oorlog deden zowel de VS als de Sovjetunie onderzoek naar miltvuur als een mogelijk biologisch oorlogswapen. Amerikaanse satellietfo to's toonden aan dat er aan de rand van Sverdlovsk twee militaire complexen la gen, die leken op de Amerikaanse mili taire fabrieken waar experimenten wer den uitvoerd voor de verdediging bij biologische oorlogsvoering. In juli 1979 hoorden Amerikaanse in lichtingendiensten voor het eerst ge ruchten over dodelijke slachtoffers van miltvuur. Diezelfde maand publiceerde een Londens blad een artikel over een ongeluk dat in juni in een biologische wapenfabriek in de Sovjetunie had plaatsgevonden. Honderden mensen zouden zijn omgekomen, maar bewijzen ontbraken. Later publiceerde een Rus sisch-talige krant voor emigranten in Frankfurt, Posseu, een bericht waarin 4 april werd aangemerkt als de dag van het ongeluk. In 1992 toog Meselson met een team naar de Oeral om nabestaanden van de overledenen te ondervragen. Een maand voor zijn komst, had de nieuwe Russi sche president, Jeltsin, tegen de krant Komsomolskaya Pravda gezegd dat 'de KGB toegaf dat militaire ontwikkelingen de oorzaak waren van de ontsnapte miltvuursporen'. De KGB had de betref fende ziekenhuisdossiers in beslag geno men, maar het lukte Meselson de fami lies van de overledenen op te sporen. Vijf van de slachtoffers hadden op 2 april op een militair complex lessen gevolgd voor reservisten. Vervolgens ontdekte Meselson in een meteorologisch archief in de Amerikaanse staat Colorado dat er op 2 april een zwakke noordelijke wind woei. Hij berekende dat een 'pluim' van miltvuursporen vanaf het militaire com plex door de wind in zuidelijke richting moet zijn meegevoerd. Uit i' met nabestaanden bleek uiteindelijk dat 57 van de 66 doden in de periode na het ongeluk aan het werk waren geweest in een 4 kilometer lange strook tussen het militaire complex en de zuidelijke stads grens van Sverdlovsk. Meselson en zijn team concludeerden dat er een ongeluk was gebeurd op het militaire complex en dat daarbij milt vuursporen waren vrijgekomen. Rest de vraag wat de Sovjet-wetenschappers in de fabriek deden met het miltvuur. Wa ren ze een tegengif aan het maken tegen biologische oorlogsvoering wat mag volgens de Conventie van Biologische Wapens uit 1972 of waren ze biolo gische wapens aan het maken, wat is verboden? Die vraag komt nog aan de orde bij de besprekingen tussen de Verenigde Sta ten, Rusland en Groot-Brittannië over het openstellen van oude chemische en biologische fabrieken voor internationa le inspectie. vertaling luutje niemantsverdriet verklaring. Volgens een com muniqué van de IRA zou het een soort bedrijfsongeval zijn geweest. De overval werd uitge voerd door vrijwilligers en vol gens de verklaring was er sprake van communicatiestoornissen tussen commandanten en de vrijwilligers. „Het probleem is nu opgelost", aldus de IRA. De organisatie voegde eraan toe dat de IRA-leiding de operatie nooit heeft goedgekeurd. Zij herhaalde haar toewijding aan het vredesproces en bood 'wel gemeende excuses' aan aan de familie, vrienden en collega's van het slachtoffer. De protestantse Unionis tische Democratische Partij van Ulster (UDP) beschuldigde de IRA in een reactie van 'schaam teloze hypocrisie'. „In dezelfde boodschap geven zij toe verant woordelijk te zijn voor de moord op de postbode en zeg gen ze het vredesproces aan te hangen", aldus Peter Robinson, een van de UDP-leiders. „De aanslag bewijst dat de IRA de wapens weer opneemt wanneer het uitkomt." Robinson riep de Britse pre mier John Major op de voorbe reidende besprekingen met Sinn Fein, de politieke arm van de IRA, die in december zouden moeten beginnen onmiddellijk af te zeggen. Pearl Harbor: afscheidsfeestje ging voor oorlogsverklaring Japan heeft vlak voor de lucht aanval op de Amerikaanse ma rinebasis Pearl Harbor, op 7 de cember 1941, diplomatieke blunders gemaakt. De Amerika nen werden niet voor maar na de aanval ingelicht. De oorzaak? Een feestje. Dat heeft het Japanse minis terie van buitenlandse zaken in Tokyo gisteren meegedeeld op basis van vrijgegeven documen- Japan viel de marinebasis Pearl Harbor op Hawaii aan zonder oorlogsverklaring voor af. Door deze verrassingsaanval, geleid door admiraal Jamamo- to, werd de Amerikanen een zware slag toegebracht. De Amerikanen verloren 2.300 manschappen, 250 vliegtuigen en 18 schepen. Door deze aan val raakten de VS rechtstreeks betrokken bij de Tweede We reldoorlog. Historici menen dat de Ame rikanen misschien nog maatre gelen hadden kunnen nemen als ze vantevoren op de hoogte waren geweest van Tokyo's plannen. Maar door nalatigheid van Japanse diplomaten kreeg de% Amerikaanse regering pas een uur na de aanval een tele gram waarin stond dat de on derhandelingen over het voor komen van oorlog waren afge broken. Volgens de vrijgegeven docu menten heeft Japan op 6 de cember dertien telegrammen gestuurd naar zijn vertegen woordiging in Washington. De telegrafist heeft ze ook gedeco deerd. Maar de eerste ambassa desecretaris, die de tekst moest uitwerken, ging naar een af scheidsfeestje van een collega en liet het werk liggen. Een ge heim veertiende memorandum, waarin Japan meedeelde dat het zich uit de besprekingen terug trok, arriveerde op 7 december 's ochtends. Niet, zoals de be doeling was, 25 minuten vóór, maar een uur na de aanval be reikte dit bericht de Amerikaan se regering. Het Japanse ministerie van buitenlandse zaken bood giste ren alsnog zijn verontschuldi gingen aan voor de gang van zaken. Indiase gekozen tot Miss World SUN city ap De 21-jarige Aishwarya Rai uit India is in de Zuidafrikaanse stad Sun City gekozen tot Miss World. Aan de verkiezing nam het recordaantal van 87 vrou wen deel. De 20-jarige Zuidafri kaanse Basetsane werd tweede.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 5