'Alle schrijfsels zijn welkom' Hollandse portretten in Kunsthal Holly wood-trucs op toneel I Cultuur Kunst Introdans schrapt ballet Vocale acrobatiek uit Cuba Polen betalen voor gestolen 'losgeld' doek Metsu 'Het is een persoonlijke triomf Historische opnamen Concertgebouworkest VRIJDAG 18 NOVEMBER 1994 Gratis Literair Blaadje biedt podium aan Leidse schrijvers en dichters Gezocht: Leidenaars met literaire ambities. Aangeboden: een podium om te publiceren. In de vorm van een nieuw 'Gratis Literair Blaadje' dat in een oplage van 500 stuks in Leiden zal worden verspreid. Twee jonge Leidenaars, Herbert Mattie (27) en Edgar Schouten (27), zelf ook be hept met een flinke dosis literaire ambitie, vormen de re dactie van het nog te verschijnen Gratis Literair Blaadje. leiden caroline van overbeeke I Mattie is kunsthistoricus en Schouten studeert taalweten schap. Leidenaars, dikke vrien- I den en dol op schrijven. Er lig- I gen al dikke pakken papier van I de jonge Leidse auteurs: gedich- I ten, sprookjes, korte verhalen en een heuse detective-roman. Ongepubliceerd, dat wel. Vandaar dat het tweetal veel sympathie voelt voor het oor spronkelijk Groningse initiatief om een Gratis Literair Blaadje (GLB) te maken. Een organisa tor van een literair podium in die stad kreeg de ingeving de bijdragen van schrijvers te bun delen in een pretentieloos maar professioneel blaadje. Gespon sord door de plaatselijke boek handel dat reclame mag maken in het blaadje. Het gratis A3-tje, bedrukt met gedichten en pro za, bleek al snel een succes: als warme broodjes vlogen de blaadjes de bibliotheken en de boekhandels uit. De makers gingen op zoek naar enthousiastelingen die het blaadje in andere steden wilden samenstellen. In Den Haag is een eerste nummer verschenen, in Amsterdam wordt er hard aan gewerkt en in Leiden is het ook bijna zover. Herbert Mattie vond het al meteen 'een sympathiek initia tief. De Leidse kunsthistoricus houdt van schrijven. „Het blaadje past goed bij onze lite- ego-gericht. Het is een podium voor anderen. Toen ik het Gro ningse blaadje zag, vond ik het er meteen goed uitzien. En het is gratis bovendien: een verrij king voor de mogelijkheden die mensen nu hebben om hun ge dichten en verhalen te publice ren." Edgar Schouten: „Als hun schrijfsels door literaire hot shots worden geweigerd, is het prettig dat ze bij het Gratis Lite rair Blaadje terecht kunnen." Bijdragen Het tweetal beoordeelt de in zendingen. maakt een keuze en stuurt de kopij op naar Gronin gen waar het blaadje wordt vormgegeven. Vervolgens wordt het in Leiden gekopieerd op A3- formaat, gevouwen en in de Leidse bibliotheek en boekhan dels verspreid. Er kunnen onge veer 15 bijdragen worden opge nomen in het blaadje. Herbert Mattie: „We hebben al een sponsor: de Kopieershop wil de helft van de kosten op zich nemen. We zijn nog in on derhandeling met een paar gro te Leidse boekhandels over de andere helft van de kosten. In december hopen we het eerste Leidse Gratis Literair Blaadje te maken. We hebben al een aan tal kandidaat-schrijvers maar het zou leuk zijn als meer Lei denaars ons hun werk instuur den." De beoordeling van de kopij blijft altijd persoonlijk, zegt het tweetal. „Iedereen mag in sturen. We kijken niet alleen woon een beregoed verhaal vin den we ook leuk. Als een ver haal moet worden ingekort, overleggen we eerst met de au teur. Als het Gratis Literair Blaadje straks goed loopt, over wegen we om themanummers te maken, gewijd aan één au teur bijvoorbeeld. Of bedrukt met één lang verhaal." Schrijvers in de dop kunnen hun produkten kwijt bij Her- bert Mattie, Hooglandsekerk- gracht 18,2312 HT, Leiden. Herbert Mattie (rechts) en Edgar Schouten, de redactie van het gratis Literair Blaadje in Leiden: „We kijken niet alleen maar naar literaire criteria: gewoon een beregoed verhaal vinden we ook leuk." FOTO HINK BOUWMAN Trio Uccellini in 't Huys Dever lisse Het Trio Uccellini treedt morgen op in 't Huys Dever in Lisse. Het drietal bestaat uit Vincent van den Ende op blokfluit, Job ter Haar op cello en Rien Voskuilen op clavecimbel. Op het programma staan werken van onder andere Sweelinck, Van Eyck, Bach en Marais. Het optreden aan de Heereweg 349a be gint om 20.00 uur. Toneelavond in Zijlkwartier leiden Het Zijlkwartier staat morgen in het teken van een avondvullend toneelprogramma. Het jeugdtoneel van de vereni ging Het Zijlkwartier bijt het spits af met het stuk Een bruid te veel. Een jonge, getrouwde kunstschilder leidt zijn tante om de tuin die denkt dat hij ongetrouwd is en een zangopleiding doet. Het seniorentoneel vervolgt de voorstelling met De klopgeest, over een geest die de bewoners van een huurpand de stuipen op het lijf jaagt. De voorstelllingen zijn in het wijkcentrum Zijlkwar tier. De zaal gaat om 19.00 uur open, de voorstelling begint om 19.30 uur. Kaarten zijn aan de zaal verkrijgbaar. Sacharovprijs schrijfster Nasrin straatsburg De Bengalese schrijfster Taslima Nasrin heeft gis teren de Sacharov-prijs gekregen. Het Europese Parlement rijkt deze prijs jaarlijks uit aan iemand die zich Verdienstelijk heeft gemaakt voor de „geestelijke vrijheid" in de wereld. De prijs be staat uit een bedrag van 15.000 ecu, iets meer dan 30.000 gul den. Nasrin komt in haar werk op voor de rechten van de vrouw in islamitische culturen. Zij werd voor het boek 'Schaamte' door fundamentalisten ter dood veroordeeld en is haar eigen land ontvlucht. Momenteel verblijft ze in Zweden. Toneel St. Matthias warmondDe afdeling toneel van St. Matthias te Warmond speelt op 19,25 en 26 november Hotel De Meerpaal. Deze klucht in vier bedrijven wordt opgevoerd in het Trefpunt, Herenweg 80 en begint om 20.15 uur. Plaatsbespreken bij mw. L.v.d.Kerkhof, 01711-12580 (na 13.00 u.). Dichtersfestival Leids volkshuis leiden Ongeveer twintig amateurschrijvers beklimmen van avond het podium van het Leidse Volkshuis om gedichten en verhalen uit eigen werk voor te dragen. In de pauze treedt het bekende Leidse smartlappenkoor 'Tussen wal en schip' op. De afwisselende en originele bijdragen worden in een boekje wor den gebundeld. Het Dichtersfestival begint om 20.00 uur in het Leidse Volkshuis, Apothekersdijk 33a, Leiden. De kaarten zijn aan de zaal verkrijgbaar. Optreden Geestgrondtheater lisse Het Geestgrondtheater brengt morgen het blijspel 'In de holte van je arm' op de planken van 't Poelhuys in Lisse. In' het stuk, geschreven door Dimitri Frenkel Frank, draait alles om de ruige autohandelaar Fred en de ambtenaar Otto, die elkaar heb ben gevonden nadat beider huwelijken in de soep liepen. Maar de echtgenotes duiken toch nog op en binnen de kortste keren zit de toeschouwer middenin allerlei verwikkelingen. De uitvoe ring begint om 20.15 uur in 't Poelhuys aan de Vivaldistraat 4. Simple minds naar Nederland den haag De Simple Minds staan na drie en half jaar zonder li ve-optreden weer op de planken. Tijdens hun Europese tour zul len ze op 2 april 1995 Nederland aandoen. De Statenhal in Den Haag staat dan in het teken van 'Good news for the next world', het niewe album dat op 30 januari verschijnt. De kaartverkoop begint morgen. Jazzfestival Sassenheim sassenheim» Zes swingende bands spelen zondag 20 november jazz onder één dak in het Party Bowlingcentre De Oude Tol, Hoofdstraat 147 in Sassenheim. Ilerringtown Jazzband, Jojo Swingband, Capelino, Poultry Jazzband, The Hot Revival Stomp ers en Storyville treden vanaf 16.00 uur op in de de zalen van het centrum. Kaarten zijn te reserveren op telefoonnummer 02522- 16850. arnhem. anp Het Arnhemse balletgezelschap Introdans heeft één van de stukken uit het nieuwe pro gramma geschrapt. Het reprise ballet Sacred Space zal niet meer worden gedansd omdat het te lang is. De afgelasting heeft niets te maken met een te geringe kwaliteit, zo laat een woordvoerster weten. Het is de eerste keer in het 24-jarig be- staaan van Introdans dat een dergelijke ingreep plaatsvindt. De gewijzigde voorstelling is op donderdag 8 december te zien in ,de Leidse schouwburg. Het programma II van het ge zelschap ging op 28 oktober in de Stadsschouwburg van Nijmegen in première. Het be vatte vier balletten waaronder het twintig minuten durende Sacred Space. Na die eerste uit voering besloot de directie van Introdans het stuk weg te laten. De drie andere balletten zijn. MuiiHattiitt rock, Rif van Mirjam Diedrich en Pub van Nils Christe. Muzikaal putten de choreo grafen uit Chopin (Aumelas steps), Górecki (Rif) en Bohus- law Martinu (Pub). Christe maakte zijn stuk in 1984 voor Introdans. Zoals de titel al doet vermoeden speelt Pub in een café. De portretkunst bloeide zeventiende eeuw rijkelijk in Nederland. Door de grote wel vaart konden niet alleen vorsten en adel, maar ook de gegoede burgerij opdrachten verstrek ken. De laatste categorie liet zich vooral als zeer deugdzaam afbeelden. Schilderijen van on der meer die 'brave' burgers zijn nu te zien op de expositie Gezichten van de Gouden Eeuw in de Rotterdamse Kunsthal. De tentoonstelling toont schilderijen van onder anderen Rembrandt, Frans Hals, Nico- laes Maes, Johannes Cornelisz. Verspronck, Ferdinand Bol, Al- bert Cuyp, Bartholomeus van der Helst, Caspar Netscher, Mi- chiel Jansz. Mierevelt en Gerard Terborch. De expositie heeft eerder succesvol getoerd door Japan. Met de opbrengsten van deze rondreis zijn meer dan twintig van de geëxposeerde werken gerestaureerd of schoongemaakt. De Rotterdam se tentoonstelling is met enkele schilderijen aangevuld en met een reeks van 24 geëtste zelf portretten van Rembrandt uit zijn hele leven. Op de expositie blijkt dat van portretten van mannen is af te iezen welk beroep dan wel hoe veel kennis zij hadden. Bij vrou wen wordt verwezen naar hun huishoudelijke en moedertaak en naar hun deugdzaamheid, maar nimmer naar hun kennis. Andere categorieën portretten die in de Kunsthal zijn te zien, zijn families, geleerden en groe pen van bij voorbeeld regenten en regentessen en van militai ren en burgerwachten. De groepsportretten hebben een nogal formeel karakter en wa ren meestal bedoeld om publie ke ruimtes op te sieren. De expositie bestaat uit de bruiklenen van de Rijksdienst Beeldende Kunst (RBK) en een aantal Nederlandse museum- en particuliere collecties. Een belangrijk deel van verzameling zeventiende eeuwse kunst van de RBK is na de Tweede We reldoorlog ontstaan, toen Duits land werken teruggaf die tijdens de oorlog uit ons land waren meegenomen. Veel van de RBK-bruiklenen recensie dick hermsen Optreden Gruppo Vocal Cuba Pro| ma Sampling Gehoord 17/11. ScF Voor muzikale fijnproevers viel er volop te genieten gisteravond in de Leidse Schouwburg. Op het menu stond een uitgebreide Cubaanse dis. Een werkelijk exotische delicatesse. Zes uiterst virtuoze vocalisten zetten een tot in de puntjes ver zorgd a-capella spektakel op de planken. Ze heten Gruppo Vo cal Cuba. Hun programma is getiteld: Sampling. Eigenlijk is dit een term die thuishoort in de computermuziek. Het bete kent zoveel als het digitaal na bootsen van klanken. Wat sampling heeft te maken met een vocaal sextet? Voor het ant woord waren twee oplettende oren voldoende. Met stemban den, kaken, tong, eigenlijk alles wat een beetje in de buurt van de mond zit, werd een complete band nagebootst. Drums, bas, veel percussie en zelfs een schetterend klinkende blazers sectie ontbrak niet. Solo's op zogenaamde trompetten, trom bones, mandolines, met als hoogtepunt een schitterende drumsolo met veel humor, waarbij het publiek ook een handje hielp door bijna in de maat mee te klappen. De arrangementen zijn com plex maai zitten feilloos in el kaar en worden daarbij ook nog perfect uitgevoerd. Elke klank zit daai waai die moet zitten en geen millimeter ernaast. Knap i dez ek. r den tegelijk, te laten swingen als een trein. Het enige technische hulpmiddel dat wordt toegepast is de galm op de microfoons. Een juiste geluidsafstelling zorgt ervoor dat de klanken samen vloeien alsof er één ensemble klinkt. Met gesloten ogen hoor je een Afro Jibaans orkest. Met de blik op het podium zie je een groep bekwame solisten die met vocale acrobatiek een spet terende show neerzetten. NEW VORK AP Het schilderij 'De W; i de ende i Ne Een uitsnede van het portret van de 6-jarige Michiel Pompe hangen normaal in Nederland se ambassades en consulaten over de hele wereld. Tot verdriet van specialisten, omdat de om standigheden wat temperatuur en vochtigheidsgraad betreft daar veelal te wensen overlaten. Na afloop van de tentoonstel ling in de Kunsthal, die tot 22 januari duurt, gaan de bruikle nen weer terug naar waar zij vandaan kwamen. derlandse kunstenaar Gabriel Metsu is weer in Polen. De krant New York Times meldde gisteren dat het schilderij eerder deze week van New York naar Warschau is overgebracht nadat aan een anonieme verzamelaar i>r>.non dollar was bataild Ni zi's stalen Metsu's 'De Was vrouw' in de Tweede Wereld oorlog uit Polen. Twee jaarjgele- den bood de huidige bezitter het te koop aan bij het veiling huis Sotheby's in New York. Het schilderij is nu 'vrijgekocht' door een Pools kunstgenoot schap in New York, met geld van een Pools-Amerikaanse za kenman en Sotheby's, aldus de New York Times. In kunstkringen is verbaasfl gereageerd op de transactie. „We hebben een precedent ge- schapen voor het volgende ge stolen kunstwerk, dat niet aan de eigenaar behoeft te worden teruggegeven, maar waarvoor hij moet betalen", zegt de uit Polen afkomstige conservator en schilderijenrestaurateur Ri chard Boncza. Hij had al beden kingen geuit toen Sotheby's 'De Wasvrouw* in Januari 1993 tei veiling wilde aanbieden. Het veilinghuis trok het schilderij daarop terug. De kunsthistori cus Willi Korte zegt in de Times 'losgeld' 'De Wasvrouw' je het kopen var tingen i betaald, „als eigen bezit - i kunt noe Gabriel Metsu leefde van 1629 tot 1667. In 1658 verhuisde hij van leiden naar Amsterdam. Metsu schilderde religieuze en mythische onderwerpen, maar werd vooral bekend om zijn ge nretaferelen. recensie wunand zeilstra 'Written on the wind', een Toneelschuur- produktie naar de gelijknamige film van Douglas Sirk Spel Gerrit Bons. Manèlle Gezien: 17/11LAKtheater Leiden In de begeleidende folder staat dat Written on the wind in veer tien dagen is gemaakt. Als dat waar is, dan heeft regisseur Rieks Swarte met deze produk- tie een knap staaltje werk ver richt. De vijf acteurs spelen een melodramatische jaren-vijftig- -film na en demonstreren daar mee Hollywood-trucs op to neel. De timing is goed en de overdrijving blijft constant bin nen de perken. Het begin van de voorstelling is ronduit rommelig en doet aanvankelijk vrezen dat Written on the wind op zuiver parodië rend niveau zal blijven steken. Het is op zichzelf wel grappig om te zien, hoe gebruikelijke scènes uit oudere films even worden aangestipt. Met bord kartonnen middelen bijvoor beeld wordt in de opnamestu dio een autoritje door de grote stad gesuggereerd. En natuurlijk worden dramatische momen ten in liefdesrelaties met her kenbare violenstroopmuziek begeleid. Los van alle grappen makerij maakt de voorstelling echter steeds meer duidelijk, hoe geraffineerd Hollywood drakerige driestuiverromanne- tjes in beeld wist te brengen. Daartoe is in de loop der tijd een geheel eigen filmisch idioom van mise-en-scènes, cameraposities. dramatische poses en symbolische rekwisie ten ontwikkeld. Juist doordat deze filmtrucs op een toneelpo dium worden nagebootst, kun je er even met een wat analyti sche blik tegenaan kijken. Maar gewenning slaat al snel toe, de toegepaste kunstgrepen zijn be stand tegen een stootje en blij ken ook op toneel nog altijd ef fectief. Daar maken de acteurs handig gebruik van. Het aantal parodiërende knipoogjes neemt alras af en langzaam maar zeker ga je toch onwillekeurig meele ven met de gebeurtenissen in* het verhaal. 'This woman in his arms was now the wife of the man he called his best friend!' - het klinkt naar soap en der derangs verhaaltjes. Maar als de afgewezen rivale van die door twee mannen beminde vrouw eenzaam en alleen In het grote rijke huis achterblijft, vinden we dat allemaal toch echt een beetje zielig. Leidse Lakenhal krijgt twee ton van Mondriaan Stichting leiden. marcov De Leidse Lakenhal krijgt, net als negentien andere Neder landse musea, de komende twee jaar 100.000 gulden per jaar om moderne beeldende kunst aan te schaffen. De Mon driaan Stichting, die vanaf dit jaar de regeling voor aankoop subsidies van het ministerie van Onderwijs Guituur en Weten schap (OCW) uitvoert, heeft dat de instellingen laten weten. De stichting verdeelt jn totaal vier miljoen gulden. J. Bolten-Rempt, directeur van de Lakenhal, spreekt van een 'doorbraak'. „Het is fantas tisch dat het gelukt is. Ik ben ook blij dat de gemeente Leiden ons voorstel heeft geaccep teerd." Bolten-Rempt doelt hiermee op het 'trucje' dat het museum uithaalde om boven eigen investeringen van één ton te komen, een eis die de Mon driaan Stichting stelt om voor subsidie in aanmerking te ko men. lot voor kort zal de la kenhal onder die norm. Door de gemeentelijke subsidies voor de komende drie jaar te bundelen haalt het museum de grens van 100.000 gulden wel. Bolten- Rempt is blij dat de beleidslijn die ze heeft uitgestippeld zulke goede resultaten heelt behaald. „Ik zie het als een persoonlijke triomf." Voor de subsidie is nog geen bestemming gezocht. Bol ten-Rempt: „We wilden eerst de officiële beslissing afwachten." Voor het Prentenkabinet pakte het nieuws slechter uit. I let mu seum komt niet meer in aan merking voor de subsidie. J. Hollen, dim tein van hel Pren tenkabinet, reageert laconiek. „We hadden het min ol meer verwacht. De oplossing die de lakenhal heeft getroffen om de bezuiniging te omzeilen, is voor ons niet mogelijk. We zijn nu eenmaal geen publiekstrekker." Vooral de afdelingen fotografie en hedendaagse kunst moeten het ontgelden. „We kunnen de collectie nu minder uitbreiden dan we zouden willen. Maar ja, het is niet anders", aldus Bollen. Het Koninklijk Penningenka binet, het tweede museum in Leiden dat voor subsidie buiten de boot valt, wilde geen com- geven. amsterdam Het Gemeentearchief Amster dam laat morgen een aantal historische opnamen van het Concertgebouworkest horen. De muziek is afkomstig uit de verzameling van Janus Geleedst (1912-1993), een Zeeuwse bak kerszoon die verzot was het or kest. Sommige opnamen zijn zeldzaam, aldus Johan Giskes, wetenschappelijk medewerker van het Gemeentearchief en voormalig altviolist Concertgebouworkest. De collectie bevat bijna alle opnamen van het Concertge bouworkest vanaf 1926. De meer dan achthonderd gram mofoonplaten en cd's werden na het overlijden van Geleedst gelegateerd aan het Koninklijk Concertgebouworkest. Dat gaf het onlang^t^behee^bij het Gemeentearchief. Ook de ar chieven van het orkest en het Concertgebouw zijn daar opge slagen. Medewerkers houden zich nu bezig met de inventari satie van de documenten op ba sis waarvan het archief volgend jaar de tentoonstelling Mahler in Amsterdam; van Mengelberg tot Chailly samenstelt. Het aardige van de collectie Geleedst is dat de verschillende interpretaties van de dirigenten goed te vergelijken zijn. Zo „deed" bijvoorbeeld Mengel berg zeven minuten over het muziekgedeelte van Mahler dat zaterdag wordt gedraaid. Dat contrasteert volgens Giskes Die had, zo blijkt uit een opna me uit 1971, er ruim tien rninu- len voor nodig. Geleedst heeft z'n hele leven in het Zeeuwse Goes gewoond. Hij was ambtenaar bij de Raad van Arbeid, de PTT en het zie kenfonds. Op z'n 16e werd hij verliefd op het Concertgebouw orkest, een liefde die hij z'n le ven lang volhield. Elke opname van het orkest die verscheen, kocht hij. Ook plaatste hij ad vertenties om ontbrekende exemplaren te bemachtigen. In 1990 miste hij nog drie gram mofoonplaten. De bijeenkomst zaterdag in het Gemeentearchief is gratis toegankelijk. I let programma biedt delen van Von Suppé (1932), llaydn (1943), Schubert (1942), Bach (1935) en Bartók (1948). Reserveren is noodzake lijk.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 25