"Cultuur Kunst
Uniek concert Leids Kamerkoor
FLEETWOOD
MAC
,eidse toneelvereniging
let Station maakt debuut
Dercon directeur Boymans-Van Beuningen
Mysteries bij de Bange Duivel
99
L7c?ewonderi ng
DNDERDAG 17 NOVEMBER 1994
_4
Rod Stewart naar Nederland
Rotterdam Na een afwezigheid van vier jaar treedt Rod Stewart
weer in Nederland op. De zanger met 'raspende, schuurpapie
ren stem' staat op 20 juni 1995 in de Rotterdamse AHOY'. De
voorverkoop s
Jan Rijbroek in de De gewoonste Zaak
usse Blueszangeres Cory Obialo geeft vanavond vanaf 22.00 uur
een extra optreden in tapperij De gewoonste zaak in Lisse.
j Straks staan ze in het voorprogramma van ZZ Top maar zater
dag zijn de blues-rockers Jan Rijbroek Band te beluisteren in
de tapperij aan de Schoolstraat 11. Het optreden in De gewoon
ste Zaak begint om 22.30 uur.
Leiden is een nieuwe toneel
groep rijker. Het Station is deze
zomer opgericht en staat mor-
gen voor het eerst op de plan
ken. De drie leden van de ver-
uil uit eniging, Ton Orleans, Marnix
vo/v/NGjjsjorder en Tim van der Kroon,
«pelen 'Kaaljakkers',
GEEN KAARTJE VOOR YOUP?
Het cabaret van de toekomst:
MAARTEN VAN ROOZENDAAL
dams
Klelnkunstlestival '94
mengt cabaret met blues
Send, droevig en
tegelijk'
(Nieuws van de Dag)
zaterdag 26 november, 20.30 uur
KAPELZAAL K&O
tel. 071-131943/141141
Nederlands stuk over drie man
nen die vanuit hun bed probe
ren het bestaan tot begrijpelijke
proporties terug te brengen.
Aan het ontstaan van Het Sta
tion zit een voorgeschiedenis
vast. Orleans: „We hebben el
kaar ontmoet tijdens de oplei
ding die we volgden, de Haagse
Akteer Studio. In de vakanties
hadden we het plan om een
stuk in te studeren. Toen dat
beviel, richtten we onze vereni
ging op."
De naam Het Station heeft
een symbolische betekenis. De
vereniging gaat uit van de ver
gankelijkheid van de gebeurte
nissen in het menselijk bestaan.
Zoals een station voor een trein
slechts een tussenstop is voor
de aankomende trein, die wis
selt van inhoud om vervolgens
zijn reis weer voort te zetten.
„Een symbolische uitleg die
we pas achteraf aan de naam
hebben gegeven", aldus Or
leans. „De meeste verenigingen
ontlenen hun naam aan de
plaats of het gebouw waar ze re
peteren. Die hadden we ten tij
de van de oprichting nog niet.
Het station was eigenlijk de eni
ge plek waar we vaak kwamen.
Zo is het gekomen."
Kaaljakkers is op 18 en 19
november in Leiden te zien in
het Theater Imperium, Oude
Vest 33e. Aanvang 20.30 uur.
Toegang: 12,50 gulden, CJP/65
10 gulden. Reserveren via K
&0, tel 071-141141.
Requiem van Mozart met originele instrumenten en in authentieke stemming
Het Leids Kamerkoor lijkt in veel opzichten op een ge
woon koor. Druk bezig met de laatste repetities voor een
belangrijke uitvoering. Een amateurgezelschap dat voor
zijn plezier zingt en dat, net als elk ander koor, een nij
pend tekort aan tenoren heeft. Toch heeft het Leids Ka
merkoor iets bijzonders. Het 'Requiem' en de 'Vesperae
solennes de confessore' van Mozart, die het koor zater
dag in de Marekerk ten gehore brengt, worden namelijk
met originele instrumenten en in authentieke stemming
uitgevoerd. Een kwarttoon lager dan tegenwoordig ge
bruikelijk is.
„Tamelijk uniek voor een ama
teurkoor", aldus Ton Beckers,
dirigent van het Leids Kamer
koor. „Hoewel de aandacht
voor authenticiteit in de mu
ziekwereld de laatste jaren lang
zaam maar zeker toeneemt."
Waarom de muziek in de tijd
van Mozart een kwarttoon lager
werd gespeeld, is volgens Bec
kers niet moeilijk te verklaren.
„Het heeft te maken met de
spanning van de snaren van de
strijkinstrumenten. De violen in
de 17e eeuw konden maar een
bepaalde spanning aan. Naar
mate de zalen groter werden,
moesten de instrumenten meer
presteren en werd de 'stem
ming' verhoogd."
Het idee om de muziek in
authentieke vorm uit te voeren
ontstond ongeveer een jaar ge
leden. Beckers: „Een oud be
stuurslid stelde dat voor. Voor
de stukken die we zaterdag
avond ten gehore brengen, was
dat moeilijk. Mozart maakt na
melijk gebruik van een merk
waardige bezetting. We hebben
twee bassethoorns nodig, zeld-
we hard hebben gezocht. Toen
dat eenmaal rond was, hebben
we de rest er omheen verza
meld."
Inspanning
Na zijn opleiding koor- en or
kestdirectie aan het conservato
rium, begon Becker meteen bij
het Leids Kamerkoor. „Dat was
in 1971. Bijna een jubileum.
Nee hoor, ik vind dat we dat
feest maar aan ons voorbij moet
gaan. Het is eerder een jubile
um voor het koor dat het zo
lang met mij heeft uitgehouden.
Dat ze me zo lang geduld heb
ben. Ik sta bekend als een veel
eisende dirigent."
Voor het koor betekent het
zingen in de oude stemming
niet meer inspanning dan nor
maal. „Behalve dan dat de koor
leden de ideeën die ze van mu
ziek hebben, bijvoorbeeld door
opnamen thuis, moeten verge
ten. Het is nodig op een andere
manier naar muziek te luiste
ren. Maar dit is een heel flexibel
koor", aldus Beckers.
Voor het orkest kost het meer
moeite. Veel instrumenten zijn
nog bespannen met darmsna
ren en vragen een andere ma
nier van bespelen. Stan van
I leijst, één van de violisten, legt
uit: „Je hebt het op een moder
ne manier geleerd. Dat moet je
omwisselen voor de authentie
ke manier. En je moet voorzich
tiger met je instrument om
gaan. De snaren zijn erg gevoe
lig voor temperatuursschom-
melingen en vocht."
Interpretatie
Beckers heeft er lang over nage
dacht of het wel zin had, al die
Het Leids Kamerkoor tijdens een re
moeite voor authentieke stem
ming. „Ik vond het te organisa
torisch. Al dat gezoek. Maar nu
het gelukt is, ben ik blij. Als het
aan mij ligt, gaan we door met
het spelen van klassieke stuk
ken in oude stemming. De Mat-
thaus-Passion van Bach bij
voorbeeld. Ik bepaal dat natuur
lijk niet alleen, maar ik heb wel
een grote stem in het kapittel. Ik
plan wat we spelen."
Het koor heeft in het verleden
al meer stukken in originele
vorm uitgevoerd. „Hoe het reilt
en zeilt is bekend", aldus Bec
kers. „Verder is veel muziek ook
in oude stemming op napier
verkrijgbaar. Er zijn goede uit
geverijen. De muziek die we za-
n-rdaK uitvoeren, is weten-
schappelijk onderzocht en hel
der uitgegeven. Dat zijn dank
bare exemplaren."
Volgen* Beckers blijft muziek
evenwel voor 60 procent eigen
interpretatie. „Dat zei mijn le
raar altiid. Je moet je eigen me
ning hebben. Dat houdt muziek
speels en levendig."
FOTO HINK BOUWMAN
De uitvoering van het l.eicls
Kamerkoor is op zaterdag 19
november om 20.30 uur in de
Marekerk. Toegang 20 gulden,
CJP/65+ 12,50 gulden.
De Belg Chris Dercon (36) is
voorgedragen als nieuwe direc
teur van het Rotterdamse Mu
seum Boymans-Van Beuningen.
Dercon is thans nog directeur
van het Witte de With, het cen
trum voor eigentijdse kunst op
een steenworp afstand van het
museum. Wegens andere ver
plichtingen is hij pas per 1 janu
ari 1996 beschikbaar. Dercon
volgt Wim Crouwel op die het
museum vorig jaar verliet.
Dercon, die in Lier geboren is,
studeerde kunstgeschiedenis
aan de Rijksuniversiteit in loei
den en werkte als tentoonstel
lingsmaker in binnen- en bui
tenland. Sinds 1990 is hij docent
aan De Ateliers in Amsterdam,
een opleiding voor talentvolle
beginnende beeldend kunste-
Dercon was directeur van het
Institute of Contemporary Art
I-s i In New York Hij vervuh
verschillende gastdocentschap
pen, onder meer aan het Colle
ge of Art Design in het C^ali-
fornische Pasadena. Met Der
con heeft de Rotterdamse cul
tuurwethouder G. Kombrink ge
kozen voor iemand die zeer
goed op de hoogte van de ont
wikkelingen in de hedendaagse
kunst.
De medewerkers van het mu
seum zijn gisteren ingelicht
over de voorgenomen benoe
ming van Dercon. Zij hebben
Jat met een zekere berusting
aangehoord, aldus een woord
KEES
BUUR
MAN WINKEL
Van 6 nov. tot 17 doe
Spociaal voor do foottdagen
UIT DE LA GELICHT.
Tekeningen on grafiok tot 1980,
tegen botaalbare prij/on
vanat 50,
Na telofonischo afspraak
Kees Buurman
Telefoon: 071 140088
Nieuwe Rijn 89, Leiden
Idealisme bestaat nog. In de
twintig jaar dat de grafische
werkplaats 'De Bange Duivel'
bestaat, zijn de ideële uitgangs
punten ongewijzigd gebleven.
Grafische kunstenaars kunnen
hier terecht om gebruik te ma
ken van benodigde apparatuur.
De samenwerking die daarmee
in de praktijk ontstaat, zorgt
weer voor een interessante
kruisbestuiving van ideeën. En
de daardoor ontstane kunst
wordt met een zeer redelijk be
drag voor iedereen toegankelijk
gemaakt. Daarnaast worden er
jaarlijks enige workshops en
soms een tentoonstelling geor
ganiseerd. Leiden mag zich ge
lukkig prijzen met deze plek.
Temidden van al die vrucht
bare samenwerking ontstaat
van tijd tot tijd het idee voor
een tentoonstelling. Bij vol
doende geestdrift (de expositie
komt in de plaats van werk
ruimte) blijft het niet bij dat
idee. En altijd verschijnt hierbij
een uitgave, dat als kunstwerk
op zich behandeld wordt.
Zo is een interessante reeks
uitgaven ontstaan, en het is
vooral naar deze activiteit dat
de titel van de huidige tentoon
stelling, 'Zojuist Verschenen',
verwijst. In deze jubileum-ex
positie zijn de uitgaven 1974-
1994 te zien, maar ook nieuw
grafisch werk van Marlies van
Boekei, Jan Kleingeld, Thomas
Ankum en Monique van Haas
teren (met bijbehorende nieu
we uitgaven).
Marlies van Boekei wilde in
eerste instantie een theaterin
stallatie maken, gebaseerd op
de 'Divina Commedia' van
Dantc. De schetsen die ze hier
toe maakte zijn uiteindelijk uit
gangspunt geworden voor etsen
en zeefdrukken. De werken
hebben een grote geladenheid.
Gezichten verschijnen achter
verglijdende strepen, als komen
ze uit een andere wereld. Tho
mas Ankum maakt óf heel klein
óf heel groot werk. Altijd staat
hierin een bepaalde vorm cen
traal. De hier getoonde kleine
werkjes stralen grote emst en
strengheid uit.
De zeefdrukken van Jan
Kleingeld vallen in vergelijking
hiermee licht en speels uit.
Mensfiguurtjes (afkomstig uit
oude Engelse en Italiaanse
schoolboekjes) of oude scheep
jes zweven in een strak en hel
der patroon op het napier en
maken nu onderdeel uit van
een geheel ander verhaal.
De bijbehorende uitgave is
hier een geestige aanvulling op.
In de etsen van Monique van
Haasteren worden monumen
tale landschappen van eeuwen
oud gesteente neergezet. Waar
zij een voor iedereen herkenba
re mysterieuze wereld heeft
neergezet, hebben de anderen
met hun vormen meer hun el-
gen mysterie gezocht. En dat
laatste is toch spannender.
2 DECEMBER 1994
GROENOORDHAL LEIDEN
m.m.v.
DAVE MASON en BEKKA BRAMLETT
SUPPORTACT: HANS VERMEULEN THE REST
kaartverkoop via 18 grote N.S. -stations. Informatie
O.V. Reisinformatie 06-9292 en telefonisch
reserveren bij Mail-Tickets 06-91122339
In deze rubriek komen al of
il? niet bekende
:iening'
streekgenoten aan het
ntoor- woord die, hetzij direct,
hetzij zijdelings met kunst
jaag; en cultuur te maken
irp, hebben. Ze praten over een
kunstvoorwerp* een
burg kunstuiting waaraan ze
stermef bijzondere waarde
hechten. Van de snuifdoos
van oma tot het
ie Zuid grijsgedraaide muziekstuk
5 van 4 en alles wat daar tussen zit.
het Rijksmuseum voor
",ul0l Volkenkunde, zijn
bewondering uit voor een
s- olielamp uit Sri Lanka. „Ik
ben weken bezig geweest
de plaats te vinden waar
n die dingen gemaakt
wegi worden. Uiteindelijk heb ik
het gevonden,een
familiebedrijfje op een plek
l5 ergens in de bergen
idienefj
iten 'k ben geen
verzamelaar. Veel
museumdirecteuren
zijn dat wel. Ik ken
er een heleboel die
verzamelen, meestal dingen die
niets met hun museum te
maken hebben. Als ik eerlijk
I moet zeggen waarvoor ik zelf de
meeste bewondering heb, dan
is dat de wiskunde. Dat heeft
natuurlijk te maken met het feit
dat ik wiskunde gestudeerd heb.
Het inzicht dat het aantal
priemgetallen oneindig is,
mensen die dat bedacht hebben
en er een eenvoudig maar
doeltreffend bewijs voor vinden,
daar heb ik echt bewondering
voor.
Toch heb ik niet zo lang nodig
gehad om een voorwerp te
vinden dat eveneens mijn
bewondering heeft. Het is deze
bronzen olielamp uit Sri Lanka.
Dat is een ding waar ik echt op
gejaagd heb. Je komt ze in Sri
Lanka ontzettend veel tegen. Bij
feestelijke gebeurtenissen
branden ze altijd. Dan worden
er lontjes gelegd in de schalen
met kokosolie, en die worden
dan heel plechtig ontstoken.
Bovenop de lamp staat een
haan, Skanda, de god van
Kataragama. Het is de god van
het licht.
Toen we vorig jaar november de
tentoonstelling 'De glorie van
Sri Lanka' in het museum
kregen hebben de toenmalige
Srilankaanse tl
onderwijs en cultuur,
Lokubandara, en zijn
toenmalige Nederlandse
collega. d'Ancona, de expositie
geopend door een olielamp aan
tc steken. Dat was ook een heel
plechtige gebeurtenis.
Afgelopen zomer was ik op
vakantie naar Sri Lanka en vast
van plan om zo n larnp te
kopen. Ik was bereid er een boel
geld voor uit te geven. Toen ik
daar kwam waren die lampen in
alle hoeken en gaten te koop.
Mijn vrouw zag het helemaal
niet zitten om zo'n ding te
kopen in de toeristencentra. Die
dingen worden allemaal
machinaal gefabriceerd, dacht
ze. Alleen als ik kon bewijzen
dat het handwerk is mocht ik er
één kopen. Ik ben toen weken
bezig geweest de plek te vinden
waar deze lampen gemaakt
worden. Uiteindelijk heb ik een
fabriekje gevonden, op een plek
ergens in de bergen, in een
ontzettend klein dorpje. Het
was een familiewerkplaatsje
met een kleine showToom. We
hebben precies gezien hoe ze ze
maakten. Handmatig. Ik blij.
Een geluk was dat de lamp in
stukken verv aardigd werd zodat
die gemakkelijk mee te nemen
viel. De onderdelen zijn in heel
fijne gietaarde gegoten en met
de hand nabewerkt. Ze zijn
eenvoudig aan elkaar te
draaien.
Het was een prachtig bedrijfje.
De mensen waren apetrots dat
we ze hadden weten te vinden.
Toen de koop eenmaal
bezegeld was hebben we wat
met ze gedronken. Door die
achtergrond heeft dit ding een
grote betekenis voor mij
gekregen. Maar ook de sfeer, de
rust die het uitstraalt vind ik
heel mooi.
Ik geloof nog steeds dat ik geen
verzamelaar ben. Door de plek
waarop ik zit wordt ik echter in
de gelegenheid gesteld naar
exotische bestemmingen te
gaan waar ze dingen maken die
je elders op de wereld niet
vindt. Zo heb ik laatst ook wat
keramiek gekocht en
ben ik in Japan op
zoek gegaan naar van
dat mooie japanse
lakwerk. Maar ik denk
niet dat het het begin^^^^
is van een echte
verzameling.
