Oecumene aan kerkelijke
top kan best toontje lager
Kerk Samenleving
Aartsbisdom viert 1300-jarig bestaan
Bundel over
theologie van
prof. Berkhof
Samen op Weg blijft gemoederen
lutherse gemeenten bezighouden
Theologische prijs voor Leuvenaar Lieven Boeve
DINSDAG 8 NOVEMBER 1994
BUITENLAND KORT
Homoseksualiteit
De Anglicaanse Kerk moet
haar standpunt over homo
seksualiteit herzien. Homo
seksuele priesters en leken
moeten worden betrokken
bij een breed debat over dit
onderwerp binnen de kerk.
Dal zei Michael Turnbull, de
nieuwe bisschop van Dur
ham, voor de BBC-radio.
Turnbull raakte eind septem
ber zelf in opspraak, toen het
Britse dagblad News of the
World terugkwam op 'de
ernstige onzedelijke daad'
die hij in 1968 met een boer
in een openbare toiletruimte
had bedreven. Na de publi-
katie deed Turnbull boete
voor het incident en bena
drukte hij dat hij geen homo
seksueel is. Voor de kersverse
bisschop had de zaak geen
consequenties. George Ca
rey, aartsbisschop van Can
terbury, en John Habgood,
aartsbisschop van York, wa
ren van het incident op de
hoogte en beschouwden het
als vergeven en vergeten. In
het radio-interview zei Turn-
bull dat de opvattingen van
de Anglicaanse Kerk over ho
moseksualiteit opnieuw on
der de loep genomen moe
ten worden. Hij zei teleurge
steld te ziin over het feit dat
het bisschoppelijke rapport
Kwesties in menselijke
seksualiteit uit 1991 niet
heeft geleid tot een brede
discussie binnen de kerk.
Eucharistie
Een priester mag rooms-ka-
tholieke gelovigen die na een
echtscheiding hertrouwd
zijn, de toegang tot de eu
charistie niet ontzeggen. Dat
heeft de Belgische kardinaal
Godfried Danneels verklaard.
Het Vaticaan bevestigde in
oktober juist dat zulke gelo
vigen van de eucharistie
moeten worden uitgesloten.
Danneels benadrukte dat de
Belgische bisschoppen deze
kwestie nog moeten bespre
ken tijdens hun maandelijkse
conferentie, die vandaag be
gint. Zijn standpunt is echter
dat een priester niemand van
de eucharistie mag uitslui
ten. Men mag mensen niet
stigmatiseren, zo verklaarde
Danneels. Eind vorige
maand keerden twee Belgi
sche bisschoppen zich al te
gen het document van de
congregatie voor de geloofs
leer. Bisschop Vanghcluwe
van Brugge en zijn collega
Luyslerman van Gent ver
klaarden dat in hun bisdom
men niemand de communie
zal worden geweigerd.
Dialoog
Paus Johannes Paulus II
heeft katholieken en anglica
nen aangemoedigd tot ver
dieping van de oecumeni
sche dialoog. Tijdens een au
diëntie voor vijf katholieke
en vijf anglicaanse bisschop
pen uit de Verenigde Staten
prees de paus de reeks be
reikte vooruitgang in deze
dialoog. Hij verwees naar
reeds bestaande goede voor
beelden van oecumenische
samenwerking. Zo is het ge
meenschappelijke gebed
voor de eenheid van de ker
ken in de VS al ingeburgerd.
'Met verdriet' wees de paus
ook op de nog bestaande ob
stakels op weg naar eenheid.
Eén van de belangrijkste me
ningsverschillen tussen de
beide kerken is de priester
wijding van vrouwen. De
paus zei hoop te putten uit
het feit dat zowel anglicanen
als katholieken een diep ge
loof hebben in de geheimen
van leven, dood en opstan
ding van de Verlosser. De
tien Amerikaanse bisschop
pen zijn op pelgrimstocht.
Na Canterbury brengen zij
momenteel een bezoek aan
Rome.
Vertrekkende secretaris Willihrordvereniging wil vooral 'de basisinschakelen
De oecumenedeskundigen aan de top van de kerk kun
nen best een toontje lager zingen. De samenwerking tus
sen katholieken en protestanten moet op dit moment
vooral gestalte krijgen aan de basis, in het gewone kerke
lijke leven. Daar is de oecumene nog te vaak 'een inci
dent, een toevalstreffer'.
hand voldoende waardevol oe
cumenisch materiaal op tafel,
maar maken de parochies en
gemeenten te weinig gebruik
van dit denkwerk van theologen
en kerkleiders. „De oecumene
aan de top is goed opgeschoten,
maar de plaatselijke kerken
hebben nog niet de kans gehad
hun eigen oecumene vorm te
geven", aldus Brattinga.
In zijn afscheidsrede pleitte
Met deze boodschap nam dr. T.
Brattinga in Den Bosch afscheid
als secretaris van de Sint Willi
hrordvereniging, het adviesor
gaan voor oecumene van dè
Nederlandse bisschoppen. Brat
tinga (65) vervulde deze functie
de afgelopen negen jaar.
In zijn optiek ligt er onder-
ne ook toe te laten in eigen ge
lederen. De Willihrordvereni
ging zou zich moeten verbreden
naar andere kerken, met name
de Hervormde Kerk en de Gere
formeerde Kerken. Op die ma
nier wordt niet alleen de oecu
mene gediend, maar wellicht
ook een halt toegeroepen aan
het gestadige ledenverlies van
de vereniging, die op dit mo
ment zo'n 10.000 leden telt.
Brattinga vindt het geen pro
bleem dat de kerken steeds
minder aanhang hebben. „Het
is juist leuk als de kerken kleiner
worden. Dan hebben ze minder
praatjes en minder macht, en
dat is heel gezond. Zij moeten
vooral niet denken dat de sa
menleving goddelozer wordt nu
christenen in de minderheid ra
ken. Zo goed was die christelijke
meerderheid nou ook weer
De kerken moeten minder
benauwd zijn voor de samenle
ving. Zij moeten zich aansluiten
bij allerlei positieve tendenzen,
betoogde Brattinga. Hij wees
onder meer op vredesactivitei-
ten en het wérk onder vluchte
lingen. Ook initiatieven op het
gebied van zingeving, kunst en
muziek zouden door de kerken
gesteund kunnen worden. „Zij
hoeven niet alles zelf uit te vin
den."
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDSE HERVORMDE KERK
Beroepen: te Ganjp-Oudega (Sm
T.T. Osinga, kandidaat teOosterbie-
rum; te Hendrik Ido Ambacht (wijkge-
meente Elim): U.W. van Slooten te
Bergschenhoek (verbeterd bericht);
te Berkel en Rodenrijs: J.R. Smit te
Zuidwolde (Dr te Zwolle (wijk 4): J.
Alma te Veenendaal (deelgemeente
Sola Fide); te Ederveem M. Aangeen-
burg te Barneveld.
Bedankt: voor Nijkerkerveen. J.H. van
Daalen te Ede.
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen, te Wijk bij Duurstede (her
vormde/gereformeerde kerkgemeen
schap) (part-time): mw. drs. J.C.
IJkema-de Koning te Emmen (part-ti
me); te Twijzel i.c.m. Kollumerzwaag
(part-time): mevr. N.E. Veldman-Pot
ters, kandidaat te Kampen, die dit
beroep heeft aangenomen.
Beroepbaarstelling: mevr. N.E. Veld
man-Potters, kandidaat te Kampen.
GEREF. KERKEN VRIJGEMAAKT
Beroepen: te Gorinchem i.c.m. Slie
drecht B. van Zuijlekom, kandidaat
te Kampen
Aangenomen: naar 's-Gravenhage-
Centrum-Scheveningen: A.J. van
Zuijlekom te Goes.
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Bedankt voor Hilversum en voor Ca-
pelle aan den IJssel-West: C. Hog-
chem te Borssele; voor Oud-Beijer-
land: J. Kareis te Oudemirdum; voor
Kapelle-Biezelinge t.b.v. het zen
dingswerk m Guinée: P Mulder te Ca-
pelle aan den IJssel-Middelwatering.
Het aartsbisdom Utrecht viert
volgend jaar een bijzonder jubi
leum. Op 22 november 1995 is
het 1300 jaar geleden dat Willi-
brord in Rome door paus Sergi-
us tot bisschop gewijd werd.
Daarmee werd de oprichting
van het bisdom Utrecht een feit.
Het huidige aartsbisdom zal die
gebeurtenis herdenken door
een grote bijeenkomst met alle
geledingen van het bisdom te
beleggen om te verwoorden wat
er in het bisdom-leeft en zich te
bezinnen op de toekomst. Bo
vendien zal het Rijksmuseum
'Het Catharijneconvent' een
speciale expositie openen over
Willibrord. Ook wordt er in sa
menwerking met enkele Neder
landse universiteiten een inter
nationaal symposium gehou
den.
Dat schrijft kardinaal dr. A.J.
Simonis aan alle parochies van
het aartsbisdom Utrecht. In zijn
brief wijst de aartsbisschop van
Utrecht erop dat de vragen die
de missionaris Willibrord des
tijds bezig hield ook nu nog
aandacht moeten krijgen.
„Daarbij is onze belangrijkste
opdracht dat zendingsbewust
zijn dat hem bezielde in ons zelf
tot leven te brengen, ook al
hoeft het evangelie niet meer
als nieuw in ons land gebracht
te worden. Wij léven in een tijd
i geloof
en kerk dalende is. In zo'n tijd is
het niet eenvoudig aan onze
zending gestalte te geven."
De kardinaal kondigt in zijn
brief de publicatie aan van een
brochure ter bezinning en be
spreking in de parochies. „Voor
de vitalisering van de parochie
zijn bezinning
onmisbaar; r
gepaard met
ven, zoals de
bespreking
vaak gaan zij
initiatie
van vele vrij
willigers in de zorg en leiding
van de parochies samen met
pastoraal werksters en werkers,
met diakens en priesters. De er
varingen die worden opgedaan
met de goede resultaten en ook
met moeilijkheden, werken be
vruchtend en stimulerend voor
elkaar."
Verder wijst de kardinaal op
de bisdomm^lijke herstructure
ring, waarbij het aantal dekena
ten is verkleind tot negen en de
bisdomraad als belangrijkste
bestuursorgaan is ingesteld. „In
de dekenaten wordt hard ge
werkt om de overgang naar de
nieuwe situatie zo goed moge
lijk te doen verlopen. Dat pro
ces is op meerdere plaatsen nog
in volle gang en vraagt nog
steeds een grote inzet van be
trokkenen. Die inzet wordt
volop gegeven, al zullen sommi
gen ook wel eens wat vermoeid
heid bij zich bespeuren."
Kardinaal dr. AJ. Simonis.
'Waar is God in deze tijd?' On
der die titel verscheen gisteren
bij uitgeverij Callenbach een
bundel waarin vier vooraan
staande theologen zich buigen
over de betekenis van de ge
schiedenis in het werk van dr.
H. Berkhof. Deze emeritus
hoogleraar geldt als één van de
smaakmakers in de Nederland
se theologie van na de Tweede
Wereldoorlog.
De bundel bevat de bijdragen
die prof. dr. A. van de Beek,
prof. dr. A.W.J. Houtepen, prof.
dr. C. Graafland en prof. dr.
H.M. Kuitert gisteren hielden
tijdens een studiedag in het ka
der van de 'Leidse Lezingen'.
Verder zijn in het boek hoofd-
stulcken opgenomen waarin on
der anderen dr. S. Schoon, dr. K.
Blei en prof. dr. H.W. de Knijff
hun licht over Berkhof laten
schijnen. Afgesloten wordt met
een biografische schets van de
hand van A.W. Berkhof, de zoon
van dr. H. Berkhof die onlangs
80 jaar werd.
De bundel 'Waar is God in
deze tijd' is vanaf vandaag ver
krijgbaar in de boekhandel. Het
boek telt 200 pagina's en kost
29,90 gulden.
BENNEKOM ANP
Ongeveer tien verontruste lu
therse gemeenten hebben het
tijdens de synode van de Evan-
gelisch-Lutherse Kerk (ELK)
voor elkaar gekregen dat begin
volgend jaar een aparte verga
dering zal worden gewijd aan
hun zorgen over het Samen op
Weg-proces.
Volgens ds. R.E. van den Berg,
secretaris van de synodale com
missie, gaat het om een aantal
kleinere gemeenten die be- gel van de Nederlandse Her-
zwaar hebben tegen een fusie vormde Kerk, die in plaats van
van hervormden, gereformeer- een fusie liever een minder ver
den en lutheranen. „Het zijn gaande federatie van de drie
Gereformeerde-Bond-achtige kerken willen,
geluiden", aldus Van den Berg,
verwijzend naar de rechtervleu- „Deze gemeenten, vooral in
■vatief-lutherse hoek,
hebben grote zorgen over hoe
ze straks in een grotere struc
tuur nog kunnen functioneren."
Het gaat volgens Van den Berg
om ongeveer tien van de zestig
lutherse gemeenten en een aan
tal verontruste individuen.
Overigens ging de synode
unaniem akkoord met het com
promis dat de trio-synode van
gereformeerden, hervormden
en lutheranen vorige week over
het Samen-op-Wegproces be
reikte. Besloten werd, dat pas
over een kleine twee jaar het
definitieve besluit valt over de
fusie van de regionale en lande
lijke bureaus van de drie ker
ken. Intussen wordt de nieuwe
gezamenlijke werkorganisatie
alvast yoorbereid.
KAMPEN GPD/ANP
theoloog Lieven Boeve
heeft de Kok-Essayprijs 1994 gewonnen.
De wedstrijd had als thema: 'De relative
ring voorbij'. Het moest daarbij gaan
over de plaats die de christelijke bood
schap inneemt in een geseculariseerde,
verwereldlijkte samenleving. Bovendien
ging het om een wedstrijd voor 'jonge'
theologen, die minder dan tien jaar gele
den zijn afgestudeerd in de theologie.
Niet minder dan 83 theologen uit bin
nen- en buitenland deden mee aan deze
essay-wedstrijd van de jubilerende Kam
per uitgeverij. Na een voorselectie ble
ven uiteindelijk 25 manuscripten over.
De jury koos daaruit de vijf beste. De vijf
bekroonde inzendingen werden gehono
reerd met publikatie in een bundel en
een geldbedrag van vijfhonderd gulden.
De winnaar krijgt bovendien nog eens
een toelage van zevenduizend gulden.
Drie van de vijf genomineerden zijn
van protestantse, twee van katholieke
huize. Alle vijf bereiden zich voor op een
promotie. Vier van hen zijn werkzaam
aan een theologische faculteit, een in
een kerkelijke gemeente. De uitverko
renen studeerden naast theologie nog
een ander vak: rechten, wijsbegeerte, so
ciale wetenschappen en Semitische ta
len.
Boeve pleit in zijn essay voor een open
en onbevangen omgang met de traditie:
„Waarheid is niet iets wat men bezit,
maar waartoe men zich verhoudt. Het
Woord met een hoofdletter is uiteinde
lijk onverwoordbaar. Kerken en theolo
gen komen de relativering en dogmatise
ring alleen voorbij wanneer zij zien dat
een authentiek christelijk verhaal zich
zelf noodzakelijk relativeert."
Jury-voorzitter prof. dr. G. Heitink,
hoogleraar praktische theologie aan de
VU in Amsterdam, vond het aantal in
zendingen verrassend hoog. Ongeveer
25 essays hadden een goede kwaliteit.
Wat hem opviel was dat in de bijdragen
nauwelijks wordt verwezen naar het
werk van bekende theologen in binnen-
en buitenland. „De breuk met de traditie
valt op. Jonge theologen kiezen hun refe
rentiekader niet in de Schrift of de con
fessie, maar in de moderniteit."
HET WEER
HANS VAN ES
Vrij somber
Na de thermische hoogstandjes
van vorige week keert het origine
le herfstweer de komende dagen
terug. November staat op de ka
lender en maandag was er voor
het eerst iets te merken van het
gevorderde seizoen. Een dikke
laag mist, overgaand in laaghan
gende bewolking, liet slechts een
schemerig daglicht door. Een oud
neerslaggebied schoof over ons
land en de motregen, die af en toe
viel, benadrukte de sombere
sfeer. Niettemin verbleven we nog
steeds in tamelijk zachte lucht,
waarin het kwik tot een graad of
12 opliep
De komende dagen lijken op
nieuw vrij somber te worden. Een
diepe depressie heeft zich ten
westen van Ierland geïnstalleerd
en stuurt morgen een frontensys
teem over ons land. Er zijn perio
den met regen bij een tijdelijk
toenemende wind uit zuid of zuid
west. Dankzij die windrichting
blijft het betrekkelijk zacht met
een graad of 11De ontwikkeling
van een arctische hogedrukge-
bied, dat al veel kou teweeg
brengt in een groot gebied van
Groenland via Scandinavië naar
Rusland, duwt de Ierse depressie
in een ongebruikelijke koers.
Grote herfstdepressies hebben
nogal eens de gewoonte zich bij
IJsland te vestigen. Nu gaat de
kern van lagedruk naar het oosten
en komt in de loop van de week
als een omvangrijk lagedruksys-
teem boven West- en Centraal-
Europa te liggen. Dat betekent
neerslag op uitgebreide schaal
sneeuw en harde oostenwind bo
ven Zuid-Scandmavië, en perio
den met buiige regenval bij ons.
De temperatuur ligt met 10 gra
den overdag op een normaal ni- j
veau. De vele bewolking houdt de
nachten vorstvrij. De winterse
dreiging, die van het Scandinavi
sche koude-imperium uitgaat,
wordt komend weekeinde afge
zwakt door een oplevende straal
stroom op de Atlantische oceaan.
Een nieuw groot depressiegebied
zal met een brede strook zachte
zuidwestenwinden West-Europa
vrij houden van vroege winterkou.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
woensdag.
Noorwegen:
Wolkenvelden, ook hier en
daar enkele opklaringen
voornamelijk
Denemarken:
Vandaag rustig weer mei
den en plaatselijk regen of mist. Morgen
eerst enkele opklaringen, later toene
mende wind en bewolking, gevolgd door
regen. Middagtemperatuur rond 7 gra
den.
Engeland, Schotland, Wales en Ierland:
Veranderlijk bewolkt en nu en dan re
gen. Vandaag tamelijk veel wind. Maxi
ma ongeveer 10 graden.
België en Luxemburg:
Vandaag eerst enkele opklaringen,
plaatselijk ook mist. Verder veel wolken
velden en vooral morgen enige tijd re
gen. Middagtemperatuur ongeveer 11
graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
In het oosten wolkenvelden, ook nu en
dan zon en overwegend droog. Vooral
vandaag op veel plaatsen mist. In de
westelijke departementen overwegend
veel bewolking en nu en dan regen of
buien. Temperaturen in de middag van
10 tot 14 graden, morgen aan de noord
kant van het Centraal Massief door föhn
enkele graden hoger.
Spanje:
Aan de Costa's vooral vandaag van tijd
tot tijd zon. Verder veel wolkenvelden en
grote kans op buiige regen; in het noord
westen kan plaatselijk veel neerslag val
len. Middagtemperatuur rond 18 gra-
Canarische Eilanden:
Afwisselend wolkenvelden en zon en een
kleine kans op wat regen. Maxima rond
24 graden.
Zuid-Frankrijk:
Vandaag in de oostelijke departementen
nog een enkele regen- of onweersbui;
verder perioden met zon. Morgen later
op de dag vanuit het westen opnieuw
kans op zware buien. Middagtempera
tuur van 17 tot 20 graden, in de omge
ving van Biarritz mogelijk iets hoger; ter
hoogte van Lyon is het ongeveer 15 gra-
Mallorca en Ibiza:
Van tijd tot tijd zon. Vooral morgen kans
op een onweersbui. Maximumtempera
tuur rond 22 graden.
Italië:
Vandaag nog veranderlijk bewolkt en
plaatselijk buiige regen, misschien met
onweer. Morgen tijdelijk droger en zon
niger. Middagtemperatuur van 12 gra
den plaatselijk in het noorden' tot iets
boven de 20 op Sicilië.
Griekenland en Kreta:
Vooral op het Griekse vasteland wolken
velden en kans op enkele stevige (on
weersbuien. Maxima van 15 graden m
het noordoosten tot 20 graden of iets
hoger op de Ionische Eilanden en op
Turkije en Cyprus:
Naast perioden met zon van tijd tot tijd
ook wolkenvelden. Langs de Turkse
westkust toenemende k
elders op de meeste plaatsen droog.
Temperatuur in de middag van 17 gra
den rond de Dardanellen tot 24 op Cy-
Neerslagkans
Mimmumtemp.
Middagtemp.
WEERRAPPORTEN
WOENSDAG 9 NOVEMBER 1994
Zon- en maanstanden
Zon op 07.48 Zon onder 16.55
Maan op 13.10 Maan onder23.16
Waterstanden Katwijk
Hoog water 07.09 19.29
Laag water 03.01 15.11
Weerrapporten 07
Maastricht regen
Aberdeen half bew
Athene half bew
Bordeaux
Brussel
Cyprus
nl 13 7 03
