Leiden Potvis raakte steeds verder in de stress Leiden kan als Pilgrim-stad meer toeristen trekken 'Ik heb de mooiste winkel van de Haarlemmerstraat' Eén Groene lijst bij verkiezingen Staten De Stevenshof heeft weer schoon water Man bijt politiehond MAANDAG 7 NOVEMBER 1994 Tand Een Alphense familie kreeg afge lopen weekeinde een onsmake lijke verrassing in deegverpakking. In een thuisbezorgde pizza werd een tand van een rat aangetroffen. Doodsoorzaak zal altijd onduidelijk blijven De exacte doodsoorzaak van de potvis zal altijd een raad sel blijven. Stress, honger, desoriëntatie en een hartver- zwakking hebben in elk geval een rol gespeeld. ,,Maar we weten niet of het dier levend is aangespoeld. Als dat zo is, dan is hij daaraan ook overleden. Zo'n zwaar dier hóórt in het water. Op het land stort hij letterlijk in elkaar", zegt conservator C. Smeenk van het Leidse Nationaal Natuur Historisch Museum (NNM). monica wesseling Potvissen leven in diepe wate ren. Hun radarsysteem is daar op ook ingesteld. Dit dier is ver dwaald en in de veel ondiepere Noordzee terecht gekomen. „Zonder voedsel en in de war gebracht door allerlei zandban ken die hij met zijn echo-sys teem niet opmerkt, is het dier steeds verder in de stress ge raakt. Dat blijkt ook wel uit de kleur van het hart. Sectie wees uit dat dit spierwit was: een dui delijk geval van stress." Smeenk weet niet niet of de vis levend is aangespoeld. Woensdag is de potvis nog zwemmend gesignaleerd door vissers. Zelfs al was het dier nog levend toen hij aanspoelde, dan nog was redding volgens de deskundige van het NNM ten ene malen onmogelijk. „De or ganen klappen direct in elkaar door het gewicht. Ruim 30 ton is ook niet niets. Stranden is do delijk. Met wegslepen ben je al tijd te laat. Bovendien, hoe denk je een gevaarte van 30.000 tot 35.0000 kilo weer eventjes vlot te trekken?" Hoewel de mensen van het NNM als eerste bij de potvis waren, gaat het dier uiteindelijk Scooterrovers slaan weer toe leiden Een 18-jarige Leidenaar is zaterdagavond van zijn bromscooter beroofd. Hij reed op het fietspad van de Dr. Lely- laan en zag daar twee mannen half in de bosjes staan. De jonge man draaide snel om maar werd op de Hoge Morsweg klemge reden door de twee, die zich ook op een bromscooter verplaats ten. Een van de twee rovers had een bivakmuts op en hield een mes en een pistool in de hand. De 18-jarige koos voor de aanval en gaf hem een knietje. Toch liet hij de scooterrrovers uiteinde lijk met zijn brommer vertrekken. Autokrakers gepakt leiden De politie heeft gistermiddag twee Hagenaars, 22 en 24 jaar oud, aangehouden die hadden ingebroken in geparkeerde auto's in de omgeving van het Stationsplein. Voorbijgangers za gen de twee aan het werk en de politie kon ze vrij eenvoudig aanhouden. Ze hadden inbrekerswerktuigen en twee autoradio's bij zich. Inbreker loopt tegen de lamp leiden» Voor de tweede keer in één week tijd heeft de politie een 27-jarige man aangehouden na een mislukte inbraak. De inbre ker, met wie de politie zeer goed bekend is, poogde vannacht zijn slag te slaan in het ANWB-kantoor aan de Stationsweg. Het alarm ging af en de politie was er als de kippen bij. De man had tevergeefs geprobeerd bureaus en sleutelkistjes open te breken. Dronkeman vernielt auto's leiden Bewoners van de Debussystraat hebben zaterdagavond een 28-jarige, zwaar beschonken man aangehouden en aan de politie overgeleverd. De dronkeman had een spoor vjin vernie lingen aangericht in de straat, waarbij vooral autospiegels en an tennes het moesten ontgelden. Tot dusverre zijn er drie aangif ten binnen van vernielde auto's maar de politie verwacht er heel wat meer. Informatiecentrum nieuw station leiden Wethouder Walenkamp opent woensdag het Informatiecentrum Leiden Centraal Project in een pand aan het Stationsplein. In het centrum staan maquettes, er is een videoruimte en er ligl informa tiemateriaal over de bouw van hel station en de andere maatrege len in de stationsomgeving. Het informatiecentrum is dagelijks ge opend van 9 tot 12.30 uur en van 13.30 tot 17.30 uur. De Groenen en Groen Links wil len met één gezamenlijke lijst de verkiezingen voor Provincia le Staten in Zuid-Holland in gaan. De ledenvergadering van Groen Links heeft daar zaterdag in proncipe mee ingestemd. De Groenen nemen zaterdag een besluit. Er mag echter vanuit worden gegaan dat ook zij zich achter dit besluit scharen. Het initiatief voor de samenwerking komt namelijk van de Groenen. Groen Links heeft nu vier ze tels in Provinciale Staten. De Groenen zitten nog niet in de Staten, maar veroverden bij de laatste raadsverkiezingen wel een aantal zetels. Ze zijn onder andere in Leiden en Rotterdam in de raad vertegenwoordigd. Het plan is voor de Statenver kiezingen de los van elkaar sa mengestelde lijsten van beide partijen samen te voegen. De Groenen komen dan op de plaatsen vier, acht en twaalf. Er wordt dan vanuil gegaan dat die partij zodoende één zetel in de wacht sleept. Groen Links-Sta tenlid Cécile van Laar: „Dat komt overeen met wat de Groe nen hebben gevraagd." Ze legt uit dat de wil tot samenwerking binnen haar partij heel breed is. „De meeste mensen hebben er zin in." Aan de andere kant valt het definitieve besluit tot sa menwerking pas op. 3 decem ber. „De Groenen hebben het recht het programma aan te passen met amandemcnten, bij verschil van mening zijn er dan binnen de fractie een aantal voorbehouden. Daar moeten duidelijke afspraken over ko men, maar dat moet wel werk baar zijn." Margje Vlasveld, I-eids raads lid van de Groenen, spreekt haar vreugde uit over de sa menwerking. Zij is lid van de werkgroep De Groene Brug die eerder het initiatief nam voor de toenadering. „De verschillen zijn feitelijk heel klein, de pro gramma's lijken erg op elkaar. Samenwerking moet gewoon, anders heb ik grote vrees voor de toekomst van natuur en milieu in Nederland." Afstammeling Trap ergert zich aan lakse gemeente Bewoners van de Stevenshof hoeven hun drinkwater niet meer te koken. Het water uit de kraan is weer betrouwbaar en geschikt voor elk gebruik, meldde de energie- en watervoor ziening Rijnland vanmiddag in een huis-aan-huis bezorgde brief. Volgens de EWR is het vervuilde water, dat donderdag avond laat bij vergissing in het leidingnet werd gelaten, nooit echt schadelijk geweest voor de volksgezondheid. Onderzoek van monsters in het EWR-laboratorium in Katwijk heeft uit gewezen, dat het water slechts vervuild was met roest en mangaan. „Als je daar veel van drinkt krijg je darmklachten", zegt woordvoerder J. van der Erf. Donderdagavond kwam door het openen van een verkeer de afsluiter een grote hoeveelheid zuurstofarm water in het leidingnet van de Stevenshof. Om die fout goed te maken spoelde de EWR grote hoeveelheden schoon water door het net. „Dan ontstaat er grote beroering in het net en krijg je bruin water", aldus Van der Erf. „De roest aan de binnenkant van de leidingen laat los." Bewoners van de Stevenshof kregen vrijdag een brief waar in henn werd geadviseerd tot nader order het water te koken. Die brief leverde het bedrijf zo'n 800 verontruste telefoontjes op. Na dagen spoelen was vanmorgen rond half elf het water weer schoon. Na overleg met de provinciale inspectie voor de volksgezondheid werd besloten het 'kookadvies' in te trekken. Deskundigen zijn het Noorder Dierenpark in Emmen toch naar het Fries Natuur Mu seum en het Noorder Dieren park in Emmen. Ook het Ame lander museum deelt mee in de buit. Het skelet gaat waarschijn lijk 'reizen' tussen deze plekken. Het Fries Museum is een edu catieve instelling en niet, zoals n met het ontleden van de potvis. Het dier gaat a zijn de gelukkige eigenaars. het Leidse r schappelijk onderzoeksinsti tuut. Smeenks wetenschappelijks hart breekt niet. „De Groninger universiteit heeft het oog eruit kunnen halen voor onderzoek. Wij krijgen een aantal bloed- en weefselmonsters en het skelet blijft bewaard. Da's mooi. Ver geet niet dat Leiden gespeciali seerd is in bruinvissen en dolfij nen. De potvis is een extraatje." De Leidenaar kan het niet na laten morgen toch nog maar even naar Ameland af te reizen. De potvis ligt op de westpunt van dit eiland en wordt op dit moment geprepareerd. „Hele maal loslaten kun je zo'n dier ook weer niet. Zo'n vers exem plaar in zo'n goede staat is zeld zaam. Daar wil je gewoon bij zijn". PRONK - Minister Pronk van ontwikkelingssamenwerking leidt morgen het jaarlijkse Cam- bridge-debat in Leiden. Thema is het militair ingrijpen door de Verenigde Naties. Het debat in het Academiegebouw aan het Rapenburg 73 begint om 19.00 uur. Aanwezigen kunnen mee praten en na afloop hun stem 'voor' of'tegen' uitbrengen. Labruyère verrast door ondernemersprijs naars worden gewaardeerd. Protesten tegen de beslissing van de jury vielen niet te beluis teren. Vooral de toekenning van de Sleutel Award aan het Leidsch Dagblad heeft in de jury nauwelijks tot discussie geleid. Toch kwam de prijs voor ad junct-hoofdredacteur H. van der Post, die de Sleutel Award namens de 134 jaar oude krant in ontvangst nam als een enor me verrassing. „Nooit gedacht dat we zou den scoren. Ik wil niet verhullen dat de krant nogal in beweging is geweest. In alle discussies verlies je dan wel eens uit het oog dat de krant natuurlijk veel betekent voor de stad, ook als het gaat om het organiseren van evenementen. Jaarlijks pompt ons bedrijf tonnen in allerlei ac tiviteiten. Met name dat aspect is door de jury gewogen. Bij de kleintjes ging de strijd vooral tussen Labruyère en Bar- ning Muziek Totaal, een zaak in piano's, vleugels, bladmuziek en klassieke CD's. Toch is ook vervolg van voorpagina De Sleutel Award ging naar deze krant en winkelier Labruyère omdat deze bedrijven volgens de jury de laatste decennia voor de stad en de inwoners het meest betekenen. CDA-parlementariër Y. van Rooy noemde de Leidse onder nemersprijs, ingesteld door de Junior Kamer, 'uniek'. „Bij de meeste ondernemersprijzen staat het zaken doen centraal en is cruciaal wat een ondernemer voor zijn zaak heeft gedaan. Hier draait het erom wat een bedrijf betekent voor de stad waarin het is gevestigd." De Sleutel Award levert de winnaars geen geld op. Wel prestige. Er kwamen enkele honderden ondernemers op de bijeenkomst af, allen gestoken in het voorgeschreven 'tenue de ville' en uit de reacties van velen werd duidelijk dat de onderne mersprijs in trek is, serieus wordt genomen en dat de win- Labruyére een unanieme keuze van de jury geweest. Labruyère, Leidens meest eigenzinnige winkelier, was ook als hij de prijs niet had gewonnen de blikvanger van de avond ge weest. Zijn interpretatie van het begrip 'tenue de ville' mocht er zijn. In zijn enorme ruitjes- hemd, met een leren werk- schort voorgebonden en een bolhoed op zijn hoofd leek hij op Vader Abraham en ZZ Top- gitarist Billy Gibbons tegelijk. Het was de bolhoed van zijn grootvader die de zaak in 1928 stichtte. Ook Labruyère had vooraf weinig verwachtingen. „Het gaat prima met mijn zaak maar met de Haarlemmerstraat en de rest van de binnenstad hele maal niet. Ik heb de mooiste winkel van de Haarlemmer straat. Kun je nagaan hoe slecht het de collega's vergaat. Ha, ha, ha." In die jury zat onder anderen R. Paauw, ereburger van Leiden, ombudsman en de vroegere ad- Portretten van Leidse bedrijven 50 Leidsche Meesters - Leidse ondernemingen in historisch per spectief. Dat is de titel van het boek dat de Junior Kamer Leiden zaterdag tijdens de uitreiking van de Sleutel Award ten doop hield. Het boek is een bijprodukt van deze ondernemersprijs. Het telt zo'n tweehonderd pagina's en bevat vijftig portretten van evenzoveel Leidse bedrijven. Binnenkort is het te koop in de boekhandel. Wie het nu al wil aanschaffen kan terecht bij het Leidsch Dagblad. Met een lezersservicebon uit de krant van za terdag kan het boek worden gekocht voor 39,95 gulden, een tientje goedkoper dan in de boekhandel. De bedrijven hebben de gegevens voor de artikelen zelf aange dragen in hun antwoorden op de vragen uit de enquête van de Junior Kamer. Die enquête was aanvankelijk alleen maar be doeld voor de jury van de Sleutel Award. Nicolette Steenwijk van de Juniorkamer bedacht dat met de grote hoeveelheid histori sche informatie over het Leidse bedrijfsleven die door de enquê te loskwam, een aantrekkelijk boek is te maken. junct-hoofdredacteur van het Leidsch Dagblad. Toen het LD eenmaal met nog negen bedrij ven was genomineerd, bemoei de hij zich niet meer met de Sleutel Award voor de grotere bedrijven. Andere juryleden wa ren burgemeester C. Goekoop, de Leidse registeraccountant R. van Eijk, notaris mr, J. Karstens, directeur H. Bolten van de La kenhal en prof. dr. mr. C. Oom- en, oud-voorzitter van het colle ge van bestuur van de Leidse Voor beide categorieën waren tien genomineerden. De jury baseerde zich op de uitslag van een enquête onder 450 Leidse bedrijven. Honderd bedrijven reageerden. Alleen bedrijven die 50 jaar of meer in Leiden zijn gehuisvest kwamen in aanmer king voor de Sleutel Award. Het is nog onduidelijk wanneer de volgende Sleutel Award wordt uitgereikt. De Junior Kamer streeft voortzetting na en wil telkens andere criteria hante- Een 28-jarige Hagenaar zette vannacht zijn tanden in de neus van een politiehond. Dat ge beurde na een achtervolging die was begonnen op het Leidse Lammenschansplein. Daar zag de politie rond half drie een be stelbus en een personenauto achter elkaar rijden. De politie achtervolgde de twee auto's die elkaar alsmaar achterna bleven rijden, over stukken van de A4 en de A12. Ter hoogte van Nootdorp splits ten de twee auto's. De politie bleef achter de bestelbus aanrij den. De bestuurder stopte, stap te uil, sprong over de vangrail en rende het weiland in. Inmiddels waren collega's uit Zoetermeer en Den Haag te hulp geschoten. Zij leverden onder meer de surveillance hond. De politie trof het dier twee kilometer van de bestelbus aan, nabij een kippenhok. Daar in bleek de chauffeur zich te hebben verscholen, uit angst voor de hond. I lij was het geblaf en de omstandigheden waarin hij mede door toedoen van de viervoeter verkeerde zo zat, dat hij de hond in de neus beet. Die beet onmiddellijk terug. De bestelbus bleek gestolen. De bestuurder van de perso nenauto, een 31 - jarige Leids- chendammer, is later aange houden. De twee zitten rno- menteel in de gevangenis in Leiden. rotterdam/leiden annetvan aarsen Het ergert hem mateloos. De in Leiden geboren burgemeester H.J. Trap van Heerjansdam - fa naat als het gaat om de geschie denis van de Pilgrim Fathers - kan maar niet begrijpen waar om Leiden niet meer van de evenementen van het Pilgrim Fathers Memorial Year naar zich toe heeft getrokken, zich niet meer heeft ingespannen. De meeste festiviteiten volgend jaar vinden plaats in Rotterdam. ,,En dat terwijl de Pilgrim Fathers maar 24 uur in Delfsha- ven hebben gezeten, een haven nota bene die in die tijd bij Delft hoorde, voordat ze de oversteek naar Engeland en vervolgens Amerika waagden. Trap was zaterdag als lid van The Pilgrim Fathers Foundation - hij houdt zich binnen de stich ting bezig met de geschiedkun dige onderdelen tijdens het her denkingsjaar - met een groep Amerikaanse journalisten in Leiden voor een rondtocht langs alle overblijfselen uit de jaren die de uit Engeland af komstige Pilgrim Fathers in Lei den doorbrachten, van 1609 tot 1620. „Er is hier nog zó veel uit die tijd", aldus de burgervader, wiens voorouders zich als Pil grims in Leiden vestigden en daar bleven. „In de Pieterkerk- choorsteeg staat het gebouwtje waar William Brewster met de Pilgrim Press begon, die de Brit se onderdrukking aan de kaak stalde. De huisjes van de aan de Pilgrim-afstammeling H J. Trap (tweede van links) met een groep Amerikaanse toeristen op zoek naar Pilgrim-overblijfselen in Leiden. „Als je je bedenkt hoe patriottisch de Amerikanen zijn, is het vreemd dat de gemeente daarmee geen toeristen probeert te trekken." foto henk bouwman Kloksteeg staan er weliswaar niet meer, daar is het Jan Pes- ijnhofje gekomen, maar een ge- denktegel in dit hofje herinnert nog steeds aan de Pilgrim Fathers. In de gemeente-archie ven bevindt zich nog steeds het document waarmee John Ro binson en zijn volgelingen toe stemming kregen zich in Leiden te vestigen." Bijna niemand weet, aldus Trap, dat bijvoorbeeld de eerste burgemeester van New York in Leiden is geboren. „Burgemees ter Willit, ook een Pilgrim, die tien jaar nadat de Mayflower vertrok de oversteek naar Ame rika waagde met de Mayflower II. Hij onderhield goede contac ten met Stuyvesant, heeft hem zelfs gewaarschuwd dat er een hele vloot Engelsen aankwam. Toen de Engelsen Nieuw Am sterdam innamen en vervolgens een burgemeester nodig had- den, hebben ze Willit aangewe zen. Hij sprak ook Nederlands en dat kwam goed uit. Maar ook de tweede president van Ameri ka, Adams, is in Leiden gebo ren. Als je je bedenkt hoe pa triottisch de Amerikanen zijn, is het vreemd dat Leiden daarmee geen toeristen probeert te trek ken." Trap vindt dus dat Leiden zich meer moet promoten als Pilgrims-stad. Volgens hem ge bruiken veel andere steden waar de Pilgrims zijn geweest, dat gegeven juist wel om toeris ten te trekken. Een groepje mensen in Delfshaven bedacht tijdens een sessie in een kroeg het Pilgrims Memorial Year, met alle festiviteiten eromheen, omdat het volgend jaar 375 jaar geleden is dat de Pilgrims naar Amerika vertrokken. „En als je ziet wat ze allemaal in Ply mouth in Engeland hebben ge daan, het plaatsje waar de Pil grims uiteindelijk in de Mayflo wer zijn gestapt. Souvenierwin- kels met Pilgrim-voorwerpen, hele toestanden... Maar de Pil grims hebben er maar een paar jaar gezeten.. In Leiden vind je dat niet en daar hebben de Pil grims elf jaar gezeten voordat een klein groepje naar Amerika vertrok, en de Mayflower Com pact opstelden. Het is me een raadsel hoe dat kan." Trap zelf is helemaal verslin gerd aan de geschiedenis van de Pilgrims vanaf het moment dat hij ontdekte dat hij van de groep afstamt. „Het was een he le speurtocht maar uiteindelijk heb ik in het Leidse archief ont dekt dat ene Trapps mijn voor vader is geweest, een Pilgrim uit Essex", aldus Trap, wiens ro man 'En zij werden tot een groot volk' deze week in de boekhandels verschijnt. Het boek - over het wel en wee van de Pilgrims - speelt zich voor een groot drel in Leiden af.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 7