Leiden
Potvis raakte
steeds verder
in de stress
Leiden kan als Pilgrim-stad meer toeristen trekken
'Ik heb de mooiste winkel
van de Haarlemmerstraat'
Eén Groene lijst bij
verkiezingen Staten
De Stevenshof heeft
weer schoon water
Man bijt
politiehond
MAANDAG 7 NOVEMBER 1994
Tand
Een Alphense familie kreeg afge
lopen weekeinde een onsmake
lijke verrassing in deegverpakking. In
een thuisbezorgde pizza werd een
tand van een rat aangetroffen.
Doodsoorzaak zal altijd onduidelijk blijven
De exacte doodsoorzaak van de potvis zal altijd een raad
sel blijven. Stress, honger, desoriëntatie en een hartver-
zwakking hebben in elk geval een rol gespeeld. ,,Maar we
weten niet of het dier levend is aangespoeld. Als dat zo is,
dan is hij daaraan ook overleden. Zo'n zwaar dier hóórt
in het water. Op het land stort hij letterlijk in elkaar", zegt
conservator C. Smeenk van het Leidse Nationaal Natuur
Historisch Museum (NNM).
monica wesseling
Potvissen leven in diepe wate
ren. Hun radarsysteem is daar
op ook ingesteld. Dit dier is ver
dwaald en in de veel ondiepere
Noordzee terecht gekomen.
„Zonder voedsel en in de war
gebracht door allerlei zandban
ken die hij met zijn echo-sys
teem niet opmerkt, is het dier
steeds verder in de stress ge
raakt. Dat blijkt ook wel uit de
kleur van het hart. Sectie wees
uit dat dit spierwit was: een dui
delijk geval van stress."
Smeenk weet niet niet of de
vis levend is aangespoeld.
Woensdag is de potvis nog
zwemmend gesignaleerd door
vissers. Zelfs al was het dier nog
levend toen hij aanspoelde, dan
nog was redding volgens de
deskundige van het NNM ten
ene malen onmogelijk. „De or
ganen klappen direct in elkaar
door het gewicht. Ruim 30 ton
is ook niet niets. Stranden is do
delijk. Met wegslepen ben je al
tijd te laat. Bovendien, hoe denk
je een gevaarte van 30.000 tot
35.0000 kilo weer eventjes vlot
te trekken?"
Hoewel de mensen van het
NNM als eerste bij de potvis
waren, gaat het dier uiteindelijk
Scooterrovers slaan weer toe
leiden Een 18-jarige Leidenaar is zaterdagavond van zijn
bromscooter beroofd. Hij reed op het fietspad van de Dr. Lely-
laan en zag daar twee mannen half in de bosjes staan. De jonge
man draaide snel om maar werd op de Hoge Morsweg klemge
reden door de twee, die zich ook op een bromscooter verplaats
ten. Een van de twee rovers had een bivakmuts op en hield een
mes en een pistool in de hand. De 18-jarige koos voor de aanval
en gaf hem een knietje. Toch liet hij de scooterrrovers uiteinde
lijk met zijn brommer vertrekken.
Autokrakers gepakt
leiden De politie heeft gistermiddag twee Hagenaars, 22 en 24
jaar oud, aangehouden die hadden ingebroken in geparkeerde
auto's in de omgeving van het Stationsplein. Voorbijgangers za
gen de twee aan het werk en de politie kon ze vrij eenvoudig
aanhouden. Ze hadden inbrekerswerktuigen en twee autoradio's
bij zich.
Inbreker loopt tegen de lamp
leiden» Voor de tweede keer in één week tijd heeft de politie een
27-jarige man aangehouden na een mislukte inbraak. De inbre
ker, met wie de politie zeer goed bekend is, poogde vannacht
zijn slag te slaan in het ANWB-kantoor aan de Stationsweg. Het
alarm ging af en de politie was er als de kippen bij. De man had
tevergeefs geprobeerd bureaus en sleutelkistjes open te breken.
Dronkeman vernielt auto's
leiden Bewoners van de Debussystraat hebben zaterdagavond
een 28-jarige, zwaar beschonken man aangehouden en aan de
politie overgeleverd. De dronkeman had een spoor vjin vernie
lingen aangericht in de straat, waarbij vooral autospiegels en an
tennes het moesten ontgelden. Tot dusverre zijn er drie aangif
ten binnen van vernielde auto's maar de politie verwacht er heel
wat meer.
Informatiecentrum nieuw station
leiden
Wethouder Walenkamp opent woensdag het Informatiecentrum
Leiden Centraal Project in een pand aan het Stationsplein. In het
centrum staan maquettes, er is een videoruimte en er ligl informa
tiemateriaal over de bouw van hel station en de andere maatrege
len in de stationsomgeving. Het informatiecentrum is dagelijks ge
opend van 9 tot 12.30 uur en van 13.30 tot 17.30 uur.
De Groenen en Groen Links wil
len met één gezamenlijke lijst
de verkiezingen voor Provincia
le Staten in Zuid-Holland in
gaan. De ledenvergadering van
Groen Links heeft daar zaterdag
in proncipe mee ingestemd. De
Groenen nemen zaterdag een
besluit. Er mag echter vanuit
worden gegaan dat ook zij zich
achter dit besluit scharen. Het
initiatief voor de samenwerking
komt namelijk van de Groenen.
Groen Links heeft nu vier ze
tels in Provinciale Staten. De
Groenen zitten nog niet in de
Staten, maar veroverden bij de
laatste raadsverkiezingen wel
een aantal zetels. Ze zijn onder
andere in Leiden en Rotterdam
in de raad vertegenwoordigd.
Het plan is voor de Statenver
kiezingen de los van elkaar sa
mengestelde lijsten van beide
partijen samen te voegen. De
Groenen komen dan op de
plaatsen vier, acht en twaalf. Er
wordt dan vanuil gegaan dat die
partij zodoende één zetel in de
wacht sleept. Groen Links-Sta
tenlid Cécile van Laar: „Dat
komt overeen met wat de Groe
nen hebben gevraagd." Ze legt
uit dat de wil tot samenwerking
binnen haar partij heel breed is.
„De meeste mensen hebben er
zin in." Aan de andere kant valt
het definitieve besluit tot sa
menwerking pas op. 3 decem
ber. „De Groenen hebben het
recht het programma aan te
passen met amandemcnten, bij
verschil van mening zijn er dan
binnen de fractie een aantal
voorbehouden. Daar moeten
duidelijke afspraken over ko
men, maar dat moet wel werk
baar zijn."
Margje Vlasveld, I-eids raads
lid van de Groenen, spreekt
haar vreugde uit over de sa
menwerking. Zij is lid van de
werkgroep De Groene Brug die
eerder het initiatief nam voor de
toenadering. „De verschillen
zijn feitelijk heel klein, de pro
gramma's lijken erg op elkaar.
Samenwerking moet gewoon,
anders heb ik grote vrees voor
de toekomst van natuur en
milieu in Nederland."
Afstammeling Trap ergert zich aan lakse gemeente
Bewoners van de Stevenshof hoeven hun drinkwater niet
meer te koken. Het water uit de kraan is weer betrouwbaar en
geschikt voor elk gebruik, meldde de energie- en watervoor
ziening Rijnland vanmiddag in een huis-aan-huis bezorgde
brief.
Volgens de EWR is het vervuilde water, dat donderdag
avond laat bij vergissing in het leidingnet werd gelaten, nooit
echt schadelijk geweest voor de volksgezondheid. Onderzoek
van monsters in het EWR-laboratorium in Katwijk heeft uit
gewezen, dat het water slechts vervuild was met roest en
mangaan. „Als je daar veel van drinkt krijg je darmklachten",
zegt woordvoerder J. van der Erf.
Donderdagavond kwam door het openen van een verkeer
de afsluiter een grote hoeveelheid zuurstofarm water in het
leidingnet van de Stevenshof. Om die fout goed te maken
spoelde de EWR grote hoeveelheden schoon water door het
net. „Dan ontstaat er grote beroering in het net en krijg je
bruin water", aldus Van der Erf. „De roest aan de binnenkant
van de leidingen laat los."
Bewoners van de Stevenshof kregen vrijdag een brief waar
in henn werd geadviseerd tot nader order het water te koken.
Die brief leverde het bedrijf zo'n 800 verontruste telefoontjes
op.
Na dagen spoelen was vanmorgen rond half elf het water
weer schoon. Na overleg met de provinciale inspectie voor de
volksgezondheid werd besloten het 'kookadvies' in te trekken.
Deskundigen zijn
het Noorder Dierenpark in Emmen
toch naar het Fries Natuur Mu
seum en het Noorder Dieren
park in Emmen. Ook het Ame
lander museum deelt mee in de
buit. Het skelet gaat waarschijn
lijk 'reizen' tussen deze plekken.
Het Fries Museum is een edu
catieve instelling en niet, zoals
n met het ontleden van de potvis. Het dier gaat a
zijn de gelukkige eigenaars.
het Leidse r
schappelijk onderzoeksinsti
tuut.
Smeenks wetenschappelijks
hart breekt niet. „De Groninger
universiteit heeft het oog eruit
kunnen halen voor onderzoek.
Wij krijgen een aantal bloed- en
weefselmonsters en het skelet
blijft bewaard. Da's mooi. Ver
geet niet dat Leiden gespeciali
seerd is in bruinvissen en dolfij
nen. De potvis is een extraatje."
De Leidenaar kan het niet na
laten morgen toch nog maar
even naar Ameland af te reizen.
De potvis ligt op de westpunt
van dit eiland en wordt op dit
moment geprepareerd. „Hele
maal loslaten kun je zo'n dier
ook weer niet. Zo'n vers exem
plaar in zo'n goede staat is zeld
zaam. Daar wil je gewoon bij
zijn".
PRONK - Minister Pronk van
ontwikkelingssamenwerking
leidt morgen het jaarlijkse Cam-
bridge-debat in Leiden. Thema
is het militair ingrijpen door de
Verenigde Naties. Het debat in
het Academiegebouw aan het
Rapenburg 73 begint om 19.00
uur. Aanwezigen kunnen mee
praten en na afloop hun stem
'voor' of'tegen' uitbrengen.
Labruyère verrast door ondernemersprijs
naars worden gewaardeerd.
Protesten tegen de beslissing
van de jury vielen niet te beluis
teren. Vooral de toekenning van
de Sleutel Award aan het
Leidsch Dagblad heeft in de jury
nauwelijks tot discussie geleid.
Toch kwam de prijs voor ad
junct-hoofdredacteur H. van
der Post, die de Sleutel Award
namens de 134 jaar oude krant
in ontvangst nam als een enor
me verrassing.
„Nooit gedacht dat we zou
den scoren. Ik wil niet verhullen
dat de krant nogal in beweging
is geweest. In alle discussies
verlies je dan wel eens uit het
oog dat de krant natuurlijk veel
betekent voor de stad, ook als
het gaat om het organiseren van
evenementen. Jaarlijks pompt
ons bedrijf tonnen in allerlei ac
tiviteiten. Met name dat aspect
is door de jury gewogen.
Bij de kleintjes ging de strijd
vooral tussen Labruyère en Bar-
ning Muziek Totaal, een zaak in
piano's, vleugels, bladmuziek
en klassieke CD's. Toch is ook
vervolg van voorpagina
De Sleutel Award ging naar deze
krant en winkelier Labruyère
omdat deze bedrijven volgens
de jury de laatste decennia voor
de stad en de inwoners het
meest betekenen.
CDA-parlementariër Y. van
Rooy noemde de Leidse onder
nemersprijs, ingesteld door de
Junior Kamer, 'uniek'. „Bij de
meeste ondernemersprijzen
staat het zaken doen centraal en
is cruciaal wat een ondernemer
voor zijn zaak heeft gedaan.
Hier draait het erom wat een
bedrijf betekent voor de stad
waarin het is gevestigd."
De Sleutel Award levert de
winnaars geen geld op. Wel
prestige. Er kwamen enkele
honderden ondernemers op de
bijeenkomst af, allen gestoken
in het voorgeschreven 'tenue de
ville' en uit de reacties van velen
werd duidelijk dat de onderne
mersprijs in trek is, serieus
wordt genomen en dat de win-
Labruyére een unanieme keuze
van de jury geweest. Labruyère,
Leidens meest eigenzinnige
winkelier, was ook als hij de
prijs niet had gewonnen de
blikvanger van de avond ge
weest. Zijn interpretatie van het
begrip 'tenue de ville' mocht er
zijn. In zijn enorme ruitjes-
hemd, met een leren werk-
schort voorgebonden en een
bolhoed op zijn hoofd leek hij
op Vader Abraham en ZZ Top-
gitarist Billy Gibbons tegelijk.
Het was de bolhoed van zijn
grootvader die de zaak in 1928
stichtte.
Ook Labruyère had vooraf
weinig verwachtingen. „Het
gaat prima met mijn zaak maar
met de Haarlemmerstraat en de
rest van de binnenstad hele
maal niet. Ik heb de mooiste
winkel van de Haarlemmer
straat. Kun je nagaan hoe slecht
het de collega's vergaat. Ha, ha,
ha."
In die jury zat onder anderen
R. Paauw, ereburger van Leiden,
ombudsman en de vroegere ad-
Portretten van Leidse bedrijven
50 Leidsche Meesters - Leidse ondernemingen in historisch per
spectief. Dat is de titel van het boek dat de Junior Kamer Leiden
zaterdag tijdens de uitreiking van de Sleutel Award ten doop
hield. Het boek is een bijprodukt van deze ondernemersprijs.
Het telt zo'n tweehonderd pagina's en bevat vijftig portretten
van evenzoveel Leidse bedrijven. Binnenkort is het te koop in de
boekhandel. Wie het nu al wil aanschaffen kan terecht bij het
Leidsch Dagblad. Met een lezersservicebon uit de krant van za
terdag kan het boek worden gekocht voor 39,95 gulden, een
tientje goedkoper dan in de boekhandel.
De bedrijven hebben de gegevens voor de artikelen zelf aange
dragen in hun antwoorden op de vragen uit de enquête van de
Junior Kamer. Die enquête was aanvankelijk alleen maar be
doeld voor de jury van de Sleutel Award. Nicolette Steenwijk van
de Juniorkamer bedacht dat met de grote hoeveelheid histori
sche informatie over het Leidse bedrijfsleven die door de enquê
te loskwam, een aantrekkelijk boek is te maken.
junct-hoofdredacteur van het
Leidsch Dagblad. Toen het LD
eenmaal met nog negen bedrij
ven was genomineerd, bemoei
de hij zich niet meer met de
Sleutel Award voor de grotere
bedrijven. Andere juryleden wa
ren burgemeester C. Goekoop,
de Leidse registeraccountant R.
van Eijk, notaris mr, J. Karstens,
directeur H. Bolten van de La
kenhal en prof. dr. mr. C. Oom-
en, oud-voorzitter van het colle
ge van bestuur van de Leidse
Voor beide categorieën waren
tien genomineerden. De jury
baseerde zich op de uitslag van
een enquête onder 450 Leidse
bedrijven. Honderd bedrijven
reageerden. Alleen bedrijven die
50 jaar of meer in Leiden zijn
gehuisvest kwamen in aanmer
king voor de Sleutel Award. Het
is nog onduidelijk wanneer de
volgende Sleutel Award wordt
uitgereikt. De Junior Kamer
streeft voortzetting na en wil
telkens andere criteria hante-
Een 28-jarige Hagenaar zette
vannacht zijn tanden in de neus
van een politiehond. Dat ge
beurde na een achtervolging die
was begonnen op het Leidse
Lammenschansplein. Daar zag
de politie rond half drie een be
stelbus en een personenauto
achter elkaar rijden.
De politie achtervolgde de
twee auto's die elkaar alsmaar
achterna bleven rijden, over
stukken van de A4 en de A12.
Ter hoogte van Nootdorp splits
ten de twee auto's. De politie
bleef achter de bestelbus aanrij
den. De bestuurder stopte, stap
te uil, sprong over de vangrail
en rende het weiland in.
Inmiddels waren collega's uit
Zoetermeer en Den Haag te
hulp geschoten. Zij leverden
onder meer de surveillance
hond. De politie trof het dier
twee kilometer van de bestelbus
aan, nabij een kippenhok. Daar
in bleek de chauffeur zich te
hebben verscholen, uit angst
voor de hond. I lij was het geblaf
en de omstandigheden waarin
hij mede door toedoen van de
viervoeter verkeerde zo zat, dat
hij de hond in de neus beet. Die
beet onmiddellijk terug.
De bestelbus bleek gestolen.
De bestuurder van de perso
nenauto, een 31 - jarige Leids-
chendammer, is later aange
houden. De twee zitten rno-
menteel in de gevangenis in
Leiden.
rotterdam/leiden
annetvan aarsen
Het ergert hem mateloos. De in
Leiden geboren burgemeester
H.J. Trap van Heerjansdam - fa
naat als het gaat om de geschie
denis van de Pilgrim Fathers -
kan maar niet begrijpen waar
om Leiden niet meer van de
evenementen van het Pilgrim
Fathers Memorial Year naar
zich toe heeft getrokken, zich
niet meer heeft ingespannen.
De meeste festiviteiten volgend
jaar vinden plaats in Rotterdam.
,,En dat terwijl de Pilgrim
Fathers maar 24 uur in Delfsha-
ven hebben gezeten, een haven
nota bene die in die tijd bij Delft
hoorde, voordat ze de oversteek
naar Engeland en vervolgens
Amerika waagden.
Trap was zaterdag als lid van
The Pilgrim Fathers Foundation
- hij houdt zich binnen de stich
ting bezig met de geschiedkun
dige onderdelen tijdens het her
denkingsjaar - met een groep
Amerikaanse journalisten in
Leiden voor een rondtocht
langs alle overblijfselen uit de
jaren die de uit Engeland af
komstige Pilgrim Fathers in Lei
den doorbrachten, van 1609 tot
1620. „Er is hier nog zó veel uit
die tijd", aldus de burgervader,
wiens voorouders zich als Pil
grims in Leiden vestigden en
daar bleven. „In de Pieterkerk-
choorsteeg staat het gebouwtje
waar William Brewster met de
Pilgrim Press begon, die de Brit
se onderdrukking aan de kaak
stalde. De huisjes van de aan de
Pilgrim-afstammeling H J. Trap (tweede van links) met een groep Amerikaanse toeristen op zoek naar Pilgrim-overblijfselen in Leiden. „Als je je
bedenkt hoe patriottisch de Amerikanen zijn, is het vreemd dat de gemeente daarmee geen toeristen probeert te trekken." foto henk bouwman
Kloksteeg staan er weliswaar
niet meer, daar is het Jan Pes-
ijnhofje gekomen, maar een ge-
denktegel in dit hofje herinnert
nog steeds aan de Pilgrim
Fathers. In de gemeente-archie
ven bevindt zich nog steeds het
document waarmee John Ro
binson en zijn volgelingen toe
stemming kregen zich in Leiden
te vestigen."
Bijna niemand weet, aldus
Trap, dat bijvoorbeeld de eerste
burgemeester van New York in
Leiden is geboren. „Burgemees
ter Willit, ook een Pilgrim, die
tien jaar nadat de Mayflower
vertrok de oversteek naar Ame
rika waagde met de Mayflower
II. Hij onderhield goede contac
ten met Stuyvesant, heeft hem
zelfs gewaarschuwd dat er een
hele vloot Engelsen aankwam.
Toen de Engelsen Nieuw Am
sterdam innamen en vervolgens
een burgemeester nodig had-
den, hebben ze Willit aangewe
zen. Hij sprak ook Nederlands
en dat kwam goed uit. Maar ook
de tweede president van Ameri
ka, Adams, is in Leiden gebo
ren. Als je je bedenkt hoe pa
triottisch de Amerikanen zijn, is
het vreemd dat Leiden daarmee
geen toeristen probeert te trek
ken."
Trap vindt dus dat Leiden
zich meer moet promoten als
Pilgrims-stad. Volgens hem ge
bruiken veel andere steden
waar de Pilgrims zijn geweest,
dat gegeven juist wel om toeris
ten te trekken. Een groepje
mensen in Delfshaven bedacht
tijdens een sessie in een kroeg
het Pilgrims Memorial Year,
met alle festiviteiten eromheen,
omdat het volgend jaar 375 jaar
geleden is dat de Pilgrims naar
Amerika vertrokken. „En als je
ziet wat ze allemaal in Ply
mouth in Engeland hebben ge
daan, het plaatsje waar de Pil
grims uiteindelijk in de Mayflo
wer zijn gestapt. Souvenierwin-
kels met Pilgrim-voorwerpen,
hele toestanden... Maar de Pil
grims hebben er maar een paar
jaar gezeten.. In Leiden vind je
dat niet en daar hebben de Pil
grims elf jaar gezeten voordat
een klein groepje naar Amerika
vertrok, en de Mayflower Com
pact opstelden. Het is me een
raadsel hoe dat kan."
Trap zelf is helemaal verslin
gerd aan de geschiedenis van de
Pilgrims vanaf het moment dat
hij ontdekte dat hij van de
groep afstamt. „Het was een he
le speurtocht maar uiteindelijk
heb ik in het Leidse archief ont
dekt dat ene Trapps mijn voor
vader is geweest, een Pilgrim uit
Essex", aldus Trap, wiens ro
man 'En zij werden tot een
groot volk' deze week in de
boekhandels verschijnt. Het
boek - over het wel en wee van
de Pilgrims - speelt zich voor
een groot drel in Leiden af.