Van blokkendoos tot huiskamerrealisme Spelen vanuit het hart Kermit en Miss Piggy in één persoon Mooie zang Jubilate Deo in aanstekelijk tempo Cultuur Kunst Extra voorstellingen opera Carmen in Ahoy Acteur slaat recensent in elkaar René Verhoeff jubileert met Benefietconcert Hartebrugkerk MAANDAG 7 NOVEMBER 1994 muziek recensie li dy van der spek Feestconcert Jubilate Deo inclusief Kamer koor, o.l.v. Dirk van Vliet. Solisten: Hanne- ke Kaasschieter, sopraan, Corinne Rornijn, alt, Alex Vermeulen, tenor, Marcel Moes ter, bas. Aan het orgel Simon Stelling. In- Begeleidingsorkest. Gehoord: 5/11, Op- standingskerk, Alphen aan den Rijn Jubilate Deo is zijn tiende lus- trum ingegaan en dat zal ge- vierd worden! Dus kosten noch moeite waren gespaard met een uitgebreid Barok/klassiek pro gramma, bekende solisten en een professioneel orkest. Zomerse temperaturen bui ten, maar vooral ook binnen in de bomvolle Opstandingskerk. En dèn nog eens dat stralende openingskoraal 'Lobe den Her ren' van J.S. Bach, waar boven alles uit die expressieve zinde rende klank van de sopraan Hanneke Kaasschieter, niet dwingend dominerend, maar spontaan en luisterrijk: dit fees telijk concert kon niet beter be ginnen. Het Gelders Begelei dingsorkest, hier in het Westen niet echt vaak te horen, profi leerde zich als een orkest dat respect afdwingt, direct al bij de opening van de in strikte zin nog niet op maat gesneden kan- tate 'Alles was ihr tut' van Diet rich Buxtehude (1637-1707). Een enkele keer overtroefden de grote strijkers, celli en contrabas de zuivere lichtvoetige klank van de violen, wat de balans en het coloriet enigszins verstoor de, zoals in het Magnificat van Heinichen, tijdgenoot van Bux tehude. Jubilate Deo zong on der leiding van de soms on doorgrondelijk dirigerende maar zeer vertrouwde dirigent Dirk van Vliet opvallend mooi, in een aanstekelijk tempo. Van, het Jubilate Deo Kamerkoor zou je de goede inzetten, de heldere homogene klank, de spirit ver wachten, in alle opzichten het voorbeeld en de steun van het' grote koor; merkwaardig ge noeg zong Jubilate samenge voegd veel gescandeerder, pitti ger, gearticuleerder, meer in een golvende cadans van de kleine woordklusters. Voorbeel den genoeg: in het openings koor 'Alles was ihr tut mit Wor- ten oder Werken' of in de in één woord schitterende Kantate 91 van Bach 'Gelobet seist du lesu Christ', een kantate waarin de koraalmelodie als structurerend element nauwelijks een rol meer speelt. Een enkele keer ging het ook goed mis de man nen die in het dansende ritme van het Gloria Patri even nij pend op de tenen van de dames gingen staan, door de vrouwen glorieus behandeld en opgevan gen. Zo ook aan het eind van het Benedictus in Haydns Grote Orgelmis, wat overigens direct weefgoed gemaakt werd in de de Agnus Dei. Niet spectaculair, maar zeer intens met een in drukwekkende diepgang ver tolkte de bas Marcel Moester 'O Christenheid Wohl an'. Ook de sonore klank van de alt Corinne Romijn en de niet al te ver dra gende, maar lyrische stem van de tenor Alex Vermeulen kleur den fraai in het geheel. Maar het flonkerend kristal van Kaas schieter spande toch de kroon. Aardige staalkaart amateurtoneel op eenakteifestival in Alphen De verscheidenheid binnen het amateurtoneel is groot. Dat bleek maar weer eens tijdens het eenakterfestival af gelopen weekeinde in het Alphense Parktheater. Op drie avonden speelden drie amateurverenigingen uit de Rij n-en Veenstreek een eenakter. Het aanbod reikt van huiskamerrealisme tot blokkendoos: de ene groep kiest nadrukkelijk voor herkenbaar realisme, een ander voor een (k)luchtig niemendalletje en een derde gaat op de absurdistische toer. alphen aan den run» wunand zeilstra Dank zij deze verscheidenheid van het aanbod en de bezielde inzet waarmee men voor het voetlicht treedt, levert dat bij el kaar een aardige staalkaart op van wat er zoal aan amateurto neel in de regio valt te beleven. Daarmee is in elk geval voldaan aan de doelstelling van de orga nisatoren: het bevorderen van de kwaliteit en de interesse voor het amateurtoneel. Behalve dan dat er op drie avonden drie verschillende to neelgroepen met drie verschil lende eenakters waren gepro grammeerd, was er helaas van een echt festivalkader betrekke lijk weinig te merken. De jury maakt pas op 21 november haar bevindingen in een rapport be kend. Voor het festival betekent dat mosterd na de maaltijd. Ho pelijk bedenken de organisato ren van CARV, het Centrum voor Amateurtheater Rijn- en Veenstreken, voor volgend jaar een andere festivalformule. Laat bijvoorbeeld de jury direct al enig commentaar geven op het geen zij per avond voorgescho teld heeft gekregen. Het kan de discussie en dus het festi valsfeertje alleen maar ten goe de komen. Daarnaast zou men zich kun nen afvragen, of men wel per se aan een festival met eenakters moet vasthouden. Per avond door drie verschillende vereni gingen één en dezelfde scène uit voor amateurs bekend re pertoire te laten spelen, zou bij voorbeeld een aantrekkelijk al ternatief kunnen zijn. Veel een akters zijn namelijk zo plat als een dubbeltje; waarom zou je vasthouden aan een vaak flin terdun gegeven? De uiteenlo pende manieren waarop één enkele scène wordt aangepakt, kan evenzeer leerzaam materi aal opleveren. Ballon 'Welwezen' van Peter van Straaten vormt een gunstige uitzondering op deze regel. Ook hier graaft men weliswaar geenszins diep, maar de uitwer- De Timdelerclub uit Leiden - v.l.n.r. Nico van Leeuwen,e Rie Chrispijn-de Wolf en Jolanda van Gorkum - aan het werk tijdens het eenakterfestival in het Alphense Parktheater. foto ben de bruijn king ademt die droge, melan cholieke sfeer van Van Straaten. Spot uit Alphen heeft al snel de juiste toonzetting te pakken. Het ballonnetjes doorprikken als beeld voor de hier vertoonde gebakken lucht is effectief. Onder Ons uit Hazerswoude speelt op locatie in de foyer van het theater. Daar blijken tijdens de pauze twee witters aan het werk. De kracht van de voorstel ling ligt in die onverwachte con frontatie, de dialogen zelf heb ben vrij weinig om het lijf. Niet op de luchtige maar op de kluchtige toer zit St. Theo- dulfus uit Oude Wetering. Het overdreven spel en de onnodig mallotige kledij dikken het ma gere gegeven te sterk aan. Bij volslagen gebrek aan inhoud zoekt men het maar in de vorm. In zekere zin geldt dat ook voor Per Expres uit Alphen zelf. Het podium is één grote blokken doos. Met die blokken wordt voortdurend geschikt en ge schoven. Aldus moet kennelijk de boodschap overkomen dat werkelijkheid en spel elkaar overlappen. Huiskamer VIOS uit Oud Ade en de Timde lerclub uit Leiden houden het bij huiskamerrealisme. Bij de één zien we een dochter die maar niet wil inzien dat haar vader dementeert. Alleen ligt de boodschap van het stuk er ont zettend duimdik bovenop. Bij de andere eenakter een oudere weduwe die zich niet door de nieuwbouwplannen van de ge meente uit haar huis wil laten zetten. Enkele jaren geleden speelde de Timdelerclub dit stuk in de schouwburg. Nu is er op aanraden van een deskundi ge een verandering in de ensce nering aangebracht. Aan de zij kant zitten voor het publiek •zichtbaar de spelers, inspeciën- ten en souffleurs. Het blijkt geen gelukkige toevoeging. Spannend spel, slappe tekst bij de gevangenisscène door de Toneelfabriek uit Leiden. Span nend begin, slap einde in de treinscène door St. Pancratius uit Roelofarendsveen. Eigenlijk had met name Toverlei uit Lei derdorp een volwaardige eenak ter op het repertoire genomen. Drie schipbreukelingen bevin den zich op een vlot in zee. Sterke tekst, zeer sterk spel en een perfecte vormgeving in een stuk met inhoud van Slawomir Mrozek. Eenakterfestival 1994, geor ganiseerd door de werkgroep CARV. Gezien op: 4, 5 en 6/11 Parktheater Alphen a/d Rijn. Schelpen en pasteltekeningen in Artopa lisse Trudy van der Vlugt en Willem de Munk, heidsduo, brengen van 10 tot en met 27 november in Artopt de Grevelingstraat sieraden en schelpen (van Trudy) en pastelte keningen en schilderijen. De toegang tot de expositie is gratis. Artopa is geopend op donderdag, zatérdag en zondag van 13.30 tot 16.30 uur en op donderdagavond van 19.30 tot 21.30 uur. Acteur Jan Wegter overleden Amsterdam De acteur Jan Wegter is op 64-jarige leeftijd in Am sterdam overleden. Wegter werkte veel voor televisie en radio, maar was ook op het toneel te zien. Sporadisch trad hij op in speelfilms, zoals Pastorale en Dokter Vlimmen. Wegter ver scheen in televisieseries als Stadhuis op stelten, Maigret, De klop op de deur, Op hoop van zegen, Waaldrecht en Pommetje Hor lepiep. Eén van zijn eerste toneelrollen vervulde hij in het sei zoen 1969/1970 in De Jantjes, bij het Amsterdams Volkstoneel. Bij dit gezelschap zou Wegter ook in Op hoop van zegen, Rooie Sien en Potasch en Perlemoer verschijnen. Ook trad hij op in de spraakmakende produktie Oh Calcutta. In 1982/1983 speelde Wegter een solovoorstelling opgebouwd uit fragmenten van Vondels Lucifer. rotterdam anp Dame Edna bijzonder en bovenal Brits theaterfenomeen Omdat er voor de geplande vier uitvoeringen van de opera Car men van Georges Bizet in de Rotterdamse Ahoy nog maar wei nig toegangskaarten over zijn, heeft producent The Companions twee extra voorstellingen ingelast. Tot nu toe zijn 22,000 van de beschikbare 24.000 kaarten verkocht. Door de extra voorstellin gen komen er nog eens 12.000 kaarten beschikbaar. Carmen, de derde Opera in Ahoy"-produktie, gaat op 25 ja nuari in première. De extra voorstellingen zijn op 26 en 30 janu ari, waardoor nu tot en met 30 januari aaneengesloten wordt ge speeld. De Franse regisseur Bernard Broca verzorgt de enscene ring, de muzikale leiding heeft de Weense dirigent Roberto Pa- ternostro. In de produktie is 3,5 miljoen gulden gestoken. Vanaf 1 april is de Rotterdamse Carmen in het Palau Sant Jor- di in Barcelona te zien met een bezetting die samen met het operahuis Teatre de Liceu wordt vastgesteld. Met onder meer de Amsterdamse Rai, het Maastrichtse Mecc en de Wiener Stadt- halle in Wenen wordt nog onderhandeld. Geconcentreerd verricht de paukenist van Crescendo uit Noordwijk zijn slagen tijdens de uitvoering in de Leidse Stadsgehoorzaal. foto holvast/mark lamers Noordwijks Crescendo op concours in Leidse Stadsgehoorzaal noordwuk/leiden marco van pelt Het kleine zaaltje van 'De Vinkenhof in Noord- wijk staat te trillen op zijn grondvesten en barst bijna uit zijn voegen van al het muzikale geweld. De generale repetitie vap de plaatselijke Harmo nie Kapel Crescendo is 'in volle gang. Zo enkele uren voor het Hafabra Kampioenschap 1994 in de Stadsgehoorzaal in Leiden nemen de 45 leden van de blaaskapel de stukken nog één keer door. Iedereen is al in uniform: grijze broeken en donkerblauwe jassen. Natuurlijk ontbreekt de stropdas niet. Behalve bij Wies Kouwenhoven, één van de oudste leden van de vereniging. Zij draagt een sjaaltje. „Anders kan ik niet goed ade men, hoor. Die strakke das doe ik later wel om." Hoewel het geluid in de bescheiden ruimte niet goed tot zijn recht komt, zijn de musici redelijk tevreden. „Als we goed samenspel laten zien, komt alles best in orde", spreekt dirigent Jan Meij zijn musici moed in. Na zijn woorden 'veel succes straks' zet iedereen zich nog even aan een kop koffie en een broodje. Sinds afgelopen zomer staat alles bij Crescendo in het teken van het Najaarmuziekconcours van de Algemene Nederlandse Unie van Muziekvere nigingen. „Alles is ervoor opzij gezet", zegt Wille- ke Kouwenhoven, die hoorn speelt. „Maar het ha len van puntjes is dan ook belangrijk." Crescendo speelt in de afdeling 'uitmuntendheid harmonie' en zou kunnen opklimmen naar de 'ere- afde- ling'. Geknokt Marjo van Westerop verwacht dat echter niet. Ze bespeelt de hobo en draait al zo'n twintig jaar mee in het muziekwereldje. „Dat we in dezelfde divisie blijven zie ik wel gebeuren. Maar hoger klimmen zou natuurlijk wel fijn zijn. We hebben er hard voor geknokt. Het zou het puntje op de i zijn." Ondertussen is de bus aangekomen die het ge zelschap naar Leiden brengt. Het gesleep met-in strumenten begint. De grootste gaan in het laad ruim. Marjo neemt haar hobo mee de bus in. „De hobo is het gevoeligste instrument", legt ze uit. „Die houd ik liever bij me." In de bus heerst een gezellige sfeer. Iedereen kletst honderduit en van zenuwen is nog weinig te merken. Eenmaal in de Stadsgehoorzaal is dat wel an ders. Het toilet wordt met veel bezoekjes vereerd en de praatjes zijn zo goed als verdwenen. Zeker na de laatste 'afstemming' van de instrumenten. Iedereen maakt zich toch wel een beetje zorgen over de temperatuur in de zaal. „We kunnen hier dan wel stemmen", zegt een muzikant. „Maar straks moeten we de koude gang over en is alles voor niets geweest. Eigenlijk heeft het geen zin." Dat het wel degelijk zin had, bleek tijdens de uitvoering. De stukken die Crescendo uitvoerde, Spanish Suite en Four Contrasts for Wind, klon ken goed. Vooral Öe hobo kwam in de bijna lege zaal goed tot zijn recht. Behalve dan dat de diri gent bijna viel omdat er een pootje van zijn ver hoging afbrak, ging er eigenlijk weinig mis. „We hebben muziek gemaakt. Vanuit het hart", sprak hij dik tevreden na afloop. In de afdeling 'uitmuntendheid harmonie' be haalde de Harmonie Kapel Crescendo uit Noordwijk met 294,5 punten de eerste prijs. Werkmans wilskracht uit Leiden werd met 254 punten tweede in de 'tweede afdeling harmo- amsterdam»^ De acteur Carol van Herwijnen heeft gisteren Hein Janssen, de theater-recensent van De Volks krant, in elkaar geslagen. Aan leiding was een opmerking van Janssen over Van Herwijnen in het VPRO-televisieprogramma Passage, dat live vanuit Amster dam werd uitgezonden. Janssen voerde in het pro gramma een discussie met the atermaker Ton Lutz. In dat ge sprek noemde hij Van Herwij nen als voorbeeld van een ac teur „die zich achter zijn ijdel- heid verstopt". Van Herwijnen was niet bij de uitzending aan wezig, maar zag het programma thuis op televisie. Kwaad over de opmerking kwam hij op de fiets naar de tv-studio om Jans sen te spreken. „We zijn even naar een aparte ruimte gegaan, om het uit te praten," zegt Janssen. „Hij was verschrikkelijk emotioneel, zei dat ik hem kapot wilde maken. Ik probeerde, uit te leggen dat ik niets tegen hem heb, maar hij was niet voor rede vatbaar. Ken nelijk knapte er wat bij hem. Hij gooide mij tegen de muur en heeft mij geslagen en getrapt terwijl ik op de vloer lag." Medewerkers van deVPRO wezen Van Herwijnen de deur. De recensent heeft geen blij vend letsel opgelopen bij het in cident. Vandaag doet hij aangif te bij de politie. Artotheken vrezen geldproblemen amsterdam anp De drie Amsterdamse gesubsi dieerde artotheken vrezen grote problemen als zij moeten gaan betalen voor hun BKR-kunst- werken. Wethouder E. Bakker van cultuur wil dat de kunstuit lenen en instellingen 200 gul den per stuk betalen voor wer ken die afkomstig zijn uit de tijd van de kunstenaarsregeling. De Amsterdamse artotheken voorzien echter grote proble men als zij voor hun BKR-col- lectie moeten betalen. Het gaat per kunstuitleen om enkele dui zenden stuks en dus een hoog bedrag. Theater Carré, Am Als Madge Allsop alsnog haar zwijgzame opwachting op het toneel maakt, gaat Carré uit zijn dak. Ovaties, een staand applaus, toejuichingen. Alles om maar aan te tonen dat het publiek dol is op dit petieterige persoontje dat alleen door haar verschijning al een contrast vormt met de gebekte, brutale humor van Dame Edna Evera- ge- Variété, music-hall of vaude ville die begrippen worden zo langzamerhand naast en vooral door elkaar gebruikt als het er om gaat een bijzonder, en bovenal Brits theaterfeno meen te omschrijven. Zelfs zo zeer dat het beter is om even te verwijzen naar de Muppet Show om te beschrijven waar we het over hebben. En Dame Edna is een» combinatie van Kennit en Miss Piggy in een en dezelfde persoon. We hebben het bij vaudeville over kolderieke, zelfs vette grap pen, een voortdurende strijd tussen de seksen en/of tussen seksuele voorkeuren, een liedje, een dansje, een conférence, al dan niet doorspekt met een goochelact. Dame Edna Evera- ge, achter wie de magistrale Australische enteratiner-acteur Barry Humphries schuil gaat, beheerst dit langzaam uitster vende métier tot in de puntjes van de gladiolen die ze zo ruim hartig onder haar publiek uit deelt. Als je sec moet beschrijven wat Dame Edna in het theater aanricht, dan ben je snel klaar ze babbelt met verve, stuurt haar venijnige opmerkingen dankzij een groot improvisatie vermogen de zaal in en blust ie dere gekwetste ziel met een dubbelhartig dosis verbale zalf. De hulpmiddelen waarover Humphries daarbij beschikt zijn orkestband, een Dame Edna mocht ter ere van haar bezoek aan Nederland een door Joop Braakhekke gemaakte ijstaart vol toeters, bellen en natuurlijk haar extravagante bril in ontvangst nemen. foto a goedlachse, nichterige pianist en twee luchtig geklede dans meisjes. Het variététheater is weliswaar veel meer aange kleed, maar de stijlverwante Amerikaanse stand-up-come- dians moeten het weer met minder doen. In Engeland is deze specifieke vorm van vaudeville nog altijd in zwang al is het in dit tv- en multi-mediatijdperk in de regel net zo gedateerd als ballroom- dancing. In navolging van Dan ny LaRue hijsen zich echter nog altijd komische acteurs in da meskleding in de regel een alibi om zich zo grof mogelijk te kunnen uiüaten. Zelden heb ik een entertainer zich zo hard zien uitlaten jegens de goedko pe rangen ('Hello, paupers!") in Carré als Dame Edna en daar voor beloond zien worden met zo'n klaterend applaus. Om ver volgens de paupers te 'upgra den' tot Les Misérables en ze te adviseren zich met een hand vast te houden aan de steile wand waartegen hun stoelen geplakt zitten, Edna's tv-shows zijn grappig, maar als proeve van haar the atrale vermogen, armoedig. Tij dens haar theatershows krijgt Dame Everage de clientèle zo ver dat ze hun schoenen uit doen, die in een netje depone ren, waarna het schoeisel wordt gelezen als een waarzegster doet met een hand. De schoen vormt daarna voldoende garan tie om de slachtoffers het podi um op te krijgen en hen zelfs om te kleden tot goedlijkende imitaties van leden van het Brit se koninklijk huis. Kolder, klucht en mop ineen. Harder Alle koren zondag in Leids concert Dirigent René Verhoeff viert dit jaar zijn 25-jarig jubileum. Ter ere daarvan is er aanstaande zon dagmiddag een benefietconcert in de Hartebrug kerk in Leiden. Verhoeff is in 1945 in Voorburg geboren. Mu ziek is hem met de paplepel ingegoten. Zijn vader leidde meerdere bekende koren. Al op achtjarige leeftijd was Verhoeff 'dirigent' van een koortje dat op de zolder van zijn ouderlijke huis bij elkaar kwam. Jaren later richtte hij een zusterkoor op, dat nog altijd bestaat. Momenteel staat Verhoeff aan het hoofd van zeven koren: het Koninklijk Mannenkoor 'Die Haghe Sanghers', het Philharmonisch koor 'Haga- cantare', de Koninklijke Zangvereniging 'Rotte's Mannenkoor', het Voorne's Dameskoor, het koor van het Haagse Leyenburg Ziekenhuis, het orkest 'Leiden Sinfoniëtta. En alsof dat nog niet genoeg is, is Verhoeff sinds 1990 ook dirigent van het 'Hartebrugkoor' uit Leiden. Het is bekend dat Verhoeff een voorstander is van Nederlandse composities. Hij vindt dat een Nederlandse dirigent Nederlandse muziek be hoort te promoten. Zo kreeg zijn koor 'die Haghe Sanghers' in 1992 de Heinze medaille, omdat net in tien jaar tijd 218 werken van Nederlandse com ponisten op het repertoire had staan. Tijdens het benefietconcert komen verschillen de koren en solisten bijeen om hun eer aan Ver hoeff te betuigen, waaronder het 'Hartebrugkoor'. Het geheel staat onder leiding van René Verhoeff zelf. Op het programma staan onder meer werken van Charpentier, Bach, Mozart, Langlais en Mon nikendam. Het jubileumconcert is op zondag 13 novem ber in de Hartebrugkerk aan de Haarlemmer straat in Leiden. Aanvang 15.00 uur. De toegang is gratis. In de pauze wordt een collecte gehou den. De opbrengst daarvan gaat naar een door Verhoeff te bepalen goed doel, waarschijnlijk een project voor de kerk. dan Paul de Leeuw, fijnzinniger dan Van den, Ende's tv-shows' die allemaal een 'rip-off van do 1 vaudeville zijn. Diezelfde Barry Humphries doet ook het voorprogramma, in de huid van de gore, verloe derde Australische attaché Les Patterson. Boerend, fluimend ('My saliva is safe!') en zonder scrupules. Als hij zijn vroegere secretaresse tussen het publiek herkent, is het Engels dat hij be zigt voertaal voor een bedui meld soort humor, waarover we best snaaks willen lachen: „lley luv', I didn't recognise your face, but the lop of your head rang a bell." Als Dame Edna is Humphries weliswaar minder grof, maar even authentiek. Een meester van de 'voelt u 'm'-hu- Duitse prijs voor boek Anne Frank amsterdam anp Het uit Nederland afkomstige lees- en fotoboek Anne Frank krijgt de Duitse Jeugdliteratuur- prijs 1994. De uitreiking van de prijs is donderdag in Leipzig. De auteurs, Ruud van der Rol en Rian Verhoeven, en de vertaler, Mirjam Pressler, krijgen samen 15.000 mark. De jaarlijkse Jeugdliteratuur- prijs is een initiatief van de werkgroep voor jeugdliteratuur van het Duitse ministerie voor vrouwen en jeugd. Het betref de belangrijkste onderscheiding die Duitsland op dit gebied kent. De geschiedenis van Anne Frank en haar tijd wordt verteld aan de hand van fragmenten uit het dagboek, overzichtskaarten en vele, vaak voor de keerste keer gepubliceerde foto's. Het bekroonde boek is behalve in het Duits in tien andere talen verschenen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 11