Russische vice-premier stapt op
Buitenland
Protest op hoog niveau
Soldaat in Zuid-Libanon
gedood door Hezbollah
'Topaas' bracht levens
van miljoenen in gevaar
Clan-strijd ondermijnt verkiezingen Tadzjikistan
Open Dag
Jacques Delors zou wel eens lachende derde kunnen worden
-
ja'i
ZATERDAG 5 NOVEMBER 1994
Mitterrand wilde publikatie stoppen
parus President Frangois Mitterrand van Frankrijk heeft gepro
beerd het weekblad Paris-Match te weerhouden van de publika
tie van foto's van zijn buitenechtelijke dochter. Van naaste me
dewerkers van de president is vernomen dat Mitterrand drie we
ken geleden te horen kreeg dat het blad de foto's wilde afdruk
ken. Paris-Match legde de oproep van de president naast zich
neer en publiceerde de foto's donderdag.
Eerste Euromir-missie veilig afgerond
parus De eerste Russisch-Europese ruimtevaartmissie Euromir
is gisteren beëindigd met de terugkeer van de Duitse astronaut
Ulf Merbold, zijn Russische collega Joeri Malentsjenko en Talgat
Moessabaijev uit Kazachstan. Hun ruimteschip landde gister
middag even na twaalf uur Nederlandse tijd in de buurt van het
Russische ruimtevaartcentrum Bajkonoer. Merbold, in dienst
van het Europese ruimtevaartorganisatie ESA, vestigde met zijn
verblijf van een maand in de ruimte een nieuw record voor een
Europees astronaut. In de Mir zijp drie Russen achtergebleven.
V-raad beëindigt operatie in Somalië
new york De Veiligheidsraad heeft gisteren besloten een einde
te maken aan de VN-operatie in Somalië. De raad riep op tot
een ordelijk en veilig vertrek van de 15.000 blauwhelmen uit het
land. Een gemakkelijke aftocht is allerminst zeker, omdat moge
lijk diverse krijgsheren zullen proberen de VN-voorraden te
plunderen.
VN bespreken veiligheid vluchtelingen
geneve Secretaris-generaal van de Verenigde Naties Boutros
Boutros-Ghali bespreekt begin volgende week in Geneve met
hoge VN-functionarissen de veiligheid in Rwandese vluchtelin
genkampen. Zestien hulporganisaties dreigden donderdag dat
ze zich uit de kampen in Zaïre en andere buurlanden van
Rwanda zullen terugtrekken als de veiligheid niet onmiddellijk
verbetert.
Rode Khmer waarschuwt buitenland
phnom penh De Rode Khmer heeft de Verenigde Staten, Frank
rijk en Australië gisteren gewaarschuwd dat ingezetenen van die
landen gevaar lopen tijdens hun verblijf in Cambodja. De waar
schuwing kwam luttele dagen nadat de Cambodjaanse regering
vaststelde dat een Fransman, een Australiër en een Brit die in ju
li waren ontvoerd, door de Rode Khmer waren vermoord.
VerlieS autoconcern Nissan verdubbeld
Tokyo» Het Japanse autoconcern Nissan heeft in de eerste helft
van het op 1 april begonnen boekjaar een verlies voor belastin
gen geleden van 57,9 miljard yen (1 miljard gulden). Dat is twee
maal zoveel als het negatieve resultaat over de eerste helft van
het boekjaar 1993/94. Het op een na grootste autoconcern van
Japan kwam in 1992/93 voor het eerst sinds 1951 op verlies te
staan.
Koerdische partij boycot verkiezingen
Istanbul» De Koerdische partij Hadep (Partij vancle Arbeid van
het Volk) heeft besloten de tussentijdse verkiezingen te boycot
ten die op 4 december in Turkije worden gehouden. Het groot
ste aantal van de 22 vrijgekomen parlementszetels wordt geko
zen in de Koerdische provincies. Nu de Hadep niet meedoet,
zullen de stemmen van kiezers die niet tevreden zijn met het re
geringsbeleid waarschijnlijk naar de fundamentalistische Wel
vaartspartij gaan.
Sjochin verontwaardigd dat Jeltsin Panskov tot minister van financiën benoemt
De Russische vice-premier en minister van economische
zaken Aleksandr Sjochin heeft gisteren zijn ontslag aan
gekondigd. Hij neemt het niet dat president Jeltsin diens
naaste medewerker Vladimir Panskov buiten hem om tot
minister van financiën heeft benoemd.
gekweten. Daarom steekt het
hem dat hij nu niet is geraad
pleegd over de benoeming van
een nieuwe man op financiën.
Panskov vervangt Andrej Va-
vilov, die net als de toenmalige
minister van financiën, Sergej
moskou afp/krf/dpa
Sjochin zei dat premier Tsjemo-
myrdin hem ook de schuld
heeft gegeven van de roebelcri
sis omdat hij zich onvoldoende
van zijn coördinerende taak had
Doebinin, en de president van
de centrale bank, Viktor Ge-
rasjtsjenko, wegens de roebel-
crisis het veld moest ruimen.
Donderdag kreeg Viktor Kroe-
nia, chef afdeling deviezencon-
trole en -export, ook al zijn ont-
slag.
Vavilov kreeg na de crisis het
heft in handen op financiën.
Amper een maand later kreeg
hij donderdag een stevige 'uit
brander' voor zijn aandeel in de
duikvlucht van de Russische
munteenheid, zo meldde het
persbureau Interfax.
De econoom Panskov (50)
was tweede man op de afdeling
financiële en budgettaire zaken
van Jeltsins kabinet. Hij is vice-
minister van financiën geweest
ten tijde van de oude Sovjetu
nie. Hij heeft ook gewerkt voor
de begrotingscommissie van
het parlement.
Panskovs benoeming is niet
onomstreden. Volgens de krant
Sevodna waren de chef van de
geheime dienst, Sergej Stepast-
sjin, en procureur-generaal
Aleksej lljoestsjenko er tegen
gekant. Panskov heeft vorig jaar
vijf maanden vastgezeten op
verdenking van corruptie. Hij
kwam vrij bij gebrek aan bewijs.
Sjochin tilt er ook zwaar aan
dal Panskov zich zeer kritisch
heeft uitgelaten over het bezui
nigingsbeleid van de regering,
ook al vindt hij dat beleid nodig
voor de economische hervor
mingen. Jegor Gajdar, die aan
de wieg stond van die hervor
mingen. prees daarentegen 's
mans kwaliteiten als begro
tingsexpert.
Sjochin noemde gisteren zelf
de secretaris van de invloedrijke
Veiligheidsraad, Oleg Lobov, en
ex-minister van buitenlandse
handel Sergej Glasjev als zijn
mogelijke opvolger op econo
mische zaken.
Belgische truckers
willen maandag
actie gaan voeren
De Belgische vervoersbonden
hebben hun leden opgeroepen
maandagochtend massaal naar
Brussel op te trekken om te pro
testeren tegen het uitblijven van
compensatie voor de invoering
van het Eurovignet voor vracht
wagens.
De Federatie voor het Bel
gisch Transport (Febetra) mikt
op een opkomst van ruim twee
duizend trucks. Volgens een
woordvoerder zal het bij een
dergelijke opkomst onvermijde
lijk zijn dat er grote files in en
rond de Belgische hoofstad ont
staan. „Maar het is niet onze
bedoeling wegen en kruispun
ten opzettelijk te blokkeren."
Het Belgische vrachtvervoer
wordt door de invoering van het
vignet met ingang van 1 januari
geconfronteerd met een extra
belasting variërend van een
kleine 1400 gulden tot ruim
2700 gulden per jaar. De Febe
tra wijst erop dat in Nederland,
Duitsland en Denemarken al af
spraken zijn gemaakt over com
pensatie.
Volgens een woordvoerster
van het federale ministerie van
verkeer, is de Belgische regering
bereid met de transportsector
over compensatie te praten.
Maar dat kan pas als er over
eenstemming is bereikt over
een verdeling van de opbrengst
van het Eurovignet tussen de
verschillende gewesten.
londen Demonstranten glipten gisteren langs de politie en klommen op het dak van het Britse Lager
huis om te protesteren tegen de nieuwe strafwetten die gisteren van kracht werden, foto russel boyce
reuter
Israëlisch leger vergeldt aanval
mas riep op af te rekenen met
Palestijnen die met Israël colla
boreren. Islamitische militanten
hebben gedreigd de dood van
Hani Abed te wreken. Abed is
een leidende figuur in de radi
cale Islamitische Jihad-bewe-
ging. Hij kwam woensdag om
het leven toen een bom ontplof-
marjayoun/tel a
Bij een guerrilla-aanval van de
pro-lraanse Hezbollah op een
patrouille van de door Israël ge
steunde SIA-militie in Zuid-Li-
banon is gisteren een soldaat
gedood.
Als vergelding voor de aanval
voerden de SLA-militie en het
Israëlische leger zware artillerie
beschietingen uit op moslim
dorpen in Zuid-Libanon. Liba
nese bronnen maakten melding
van zware schade aan gebou
wen en "gewassen, maar geen
persoonlijke slachtoffers.
Tijdens de beschietingen
kwamen vijf mortiergranaten
terecht tussen stellingen van het
Ierse UNIFIL-bataljon nabij het
dorp Hariss. Volgens een VN-
woordvocrder leden gebouwen
en gewassen zware schade,
maar raakte niemand gewond.
Op een bijeenkomst van de
Arbeidspartij in Tel Aviv zei de
Israëlische premier Yitzhak Ra
bin gisteren dat radicaal terro
ristisch islamitisch fundamen
talisme en armoede de grootste
bedreigingen vormen voor het
vredesproces tussen Israël en
zijn Arabische buurlanden.
Ongeveer gelijktijdig heeft de
radicale Palestijnse Hamas-be-
weging in vlugschriften die gis
teren in Gaza werden uitge
deeld, nieuwe aanslagen tegen
de Israëliërs aangekondigd. Ha-
te in zijn a
Aanklager eist 15 jaar tegen NAVO-spion:
den haag diederik kramers
dusseldorf
Tegen de voormalige topspion
Rainer Rupp, die door de Oost-
duitse Stasi onder de codenaam
'Topaas' was geworven als in
formant op het NAVO-hoofd-
kwartier in Brussel, is gisteren
vijftien jaar cel geëist.
Aanklager Eckehard Schulz
zei voor de rechtbank in Düs-
seldorf dat Rupp met zijn spio
nage de NAVO zodanig had ver
zwakt dat dat in geval van oor
log met het Warschaupact mil
joenen mensen het leven zou
hebben kunnen gekost. De
Westduitser was werkzaam op
de economische afdeling van de
NAVO in Brussel, waar hij in
1977 begon met het kopiëren
van documenten over militaire
manoeuvres, planning, en inter
ne evaluaties. Rupp (49) werd
pas in juli 1993 gearresteerd,
ruim drie jaar na de val van de
DDR. In het proces tegen de
voormalige Oostduitse spiona
gechef Markus Wolf, waarin hij
als getuige was opgeroepen, gaf
hij toe dat hij gespioneerd had.
Rupp pleegde een van de erg
ste gevallen van verraad uit de
periode na de Tweede Wereld
oorlog, zei Schulz. De aanklager
zei dat hij geen levenslang eiste,
omdat het communistische
blok in Oost-Europa inmiddels
verdwenen is en dat als een ver
zachtende omstandigheid geldt.
Schulz eiste ook dat Rupp de
600.000 Mark agentenloon te
rugbetaalt die hij van de Stasi
ontving. Hij wees erop dat de
NAVO voor een deel' mede
schuldig is, omdat 'Topaas' der
tien jaar lang ongestoord zijn
gang kon gaan in Brussel.
Behalve Rupp staan ook zijn
vrouw Ann-Christine en de
voormalige Stasi-agenten Klaus
Roesier en Karl Rehbaum te
recht. Roesier en Rehbaum na
men destijds de geheimen van
'Topaas' in ontvangst, terwijl
zijn van oorsprong Britse vrouw
onder de codenaam 'Turkoois'
op de veiligheidsafdeling van
het NAVO-hoofdkantoor even
eens documenten aan de DDR
doorgaf. Tegen de drie eiste
Schulz twee jaar voorwaardelijk.
(voltijd)
Woensdag 9 nove.mber 1994 aanvang 14.00 uur
Morsestraat 1 2517 RZ Den Haag
Facilitaire Dienstverlening (FD)
Een zee van mogelijkheden
De opleiding FD is een afwisselende, veelzijdige en
praktijkgerichte opleiding met twee afstudeervarianten:
Facilitair Management en Consumentenzaken.
FD'ers voeren het management van vanzelfsprekende
'alledaagse' zaken als inkoop, schoonmaak, catering,
beveiliging en onderhoud van gebouwen.
Zij organiseren thuiszorg, geven voorlichting en
vertalen wensen van consumenten in een goed
aanbod.
Bel voor een brochure FD 070-360 29 38
of de infolijn van Economie Management
070-356 21 80 (9.00 - I2.x uur)
De volgende open dagen zijn op:
22 februari en 19 april 1995 aanvang 14.00 uur
Haagse Hogeschool. Net even meer aandacht.
Imomali Rachmonov zit i
moeilijk parket. De
tische machthebber van Tadzji
kistan zag zich onder druk van
zijn beschermheren in Moskou
gedwongen presidentsverkie
zingen uit te schrijven, om een
eind te maken aan de bloedige
strijd met de oppositie van isla
mitische en democratische par
tijen. Maar de verkiezingen,
morgen, dreigen zijn rivaal bin
nen het communistische kamp
aan de macht te brengen.
Zowel de electorale strijd als de
oorlog met de oppositie ver
loopt langs regionale scheidslij
nen. Rachmonov moet het
meer dan ooit hebben van zijn
streekgenoten uit Koeljab, een
conservatief communistisch
bolwerk in het zuiden. Zijn te
genkandidaat, Abdoemalik Ab
doelladzjanov, steunt op het
noordelijk district Chodzjend,
waar in de Sovjet-tijd alle Tad-
zjiekse partijleiders vandaan
kwamen. De oppositiepartijen
zijn afkomstig uit Garm, Koer-
gan-Tjoebe en het autonome
Gomy-Badachsjan, gebieden
die van oudsher van de macht
waren uitgesloten. Zij weigeren
aan de verkiezingen deel te ne-
De clan-oorlog brak in 1992 uit
toen de neo-communisten van
Koeljab de islamitisch-demo-
cratische oppositie het land uit
jaagden. Daarbij vielen zeker
60.000 doden. Naar schatting
een miljoen mensen werden
van huis en haard verdreven.
Rachmonov werd vervolgens tot
parlementsvoorzitter en voorlo
pig staatshoofd gekozen.
De troepen van de oppositie
vluchtten naar Afghanistan,
vanwaar zij de strijd voortzet
ten. Regelmatig voerden ze aan
vallen uit op het regeringsleger
en de grenstroepen van het
GOS (Gemenebest van Onaf
hankelijke Staten, een los ver
band tussen Rusland en het
merendeel van de voormalige
Sovjet-republieken) die voorna
melijk uit Russen bestaan. De
laatste maanden slaagden zij er
in enkele districten in Tadzjikis
tan te veroveren.
In Moskou krijgt men zo lang
zamerhand genoeg van de
voortdurende onrust aan de
strategisch belangrijke zuid
grens van de vroegere Sovjetu
nie, en van Rachmonovs onver
zoenlijke houding tegenover de
oppositie. Zelfs de Russische
grenswachten van de 201ste ge
motoriseerde brigade riepen de
leiding in Doesjanbe op over
vrede te praten. „Wij zijn niet in
oorlog met de oppositie", stelde
hun commandant in een com
muniqué.
Pas na druk van Rusland en
buurland Oezbekistan stemde
Rachmonov ermee in presi
dentsverkiezingen te houden en
met de oppositie te praten. Drie
gespreksrondes tussen de strij
dende partijen, onder bemidde
100 km
1 oTasjkent
OEZBEKISTAN Chodzjend
KIRGIZI-
STAN
TADZJIKISTAN
CHINA
f ^Doesjanbe COR/v|-
BADACHÉJAN
o w 7
Koergan- Koeljab j
T,oeKe j** 1 cho,°8 /ff"
AFGHANISTAN
OC«A«K.W
ling van de Verenigde Naties, le-
verden maar weinig resultaten
op. Volgens oppositieleider
ChodzjaAkbarToerandzjonzo-
da kan er pas sprake zijn van
vrije verkiezingen als alle gewa
pende groepen de wapens heb
ben neergelegd, de vluchtelin
gen terug zijn en er een voorlo
pige regering is ingesteld.
Ondanks de protesten van de
oppositiepartijen zet Rach
monov zijn verkiezingen zonder
hen door. De kiesstrijd gaat nu
tussen de (ex-)communistische
facties van twee regio's: het
agrarische Koeljab van Rach
monov, en de noordelijke in-
dustriehaard Chodzjend, verte
genwoordigd door oud-premier
en zakenman Abdoemalik Ab-
doelladzjanov.
Abdoelladzjanov is een typische
exponent van de industrieba
ronnen van het noorden, die
decennia lang de dienst uit
maakten in Doesjanbe, de
hoofdstad van Tadzjikistan. Hij
was anderhalfjaar premier, tot
dat Rachrncmov hem in 1993
aanklaagde wegens corruptie en
de laan uitstuurde. Daarop ver
dween hij als ambassadeur naar
Moskou.
De kandidaat van Chodzjend
heeft een paar stevige troeven
in handen. Hij is een van de
rijkste mensen in het straatar
me Tadzjikistan, met name
dankzij zijn spijkerbroekenfa-
briek, een joint venture met Is
raël. Bovendien is hij aanvaard
baar voor het autonome Gomy-
Badachsjan, en geniet hij de
steun van politieke en financië
le kringen in Rusland en Oezbe
kistan. Daar wil men iemand
die trouw aan hen is en orde in
eigen huis kan houden. „Mijn
eerste prioriteit als president zal
zijn om iedereen aan de onder
handelingstafel te krijgen, zowel
de oppositiepartijen als de com-
kondigde hij al
Rachmanovs Koeljab-clan
brengt hier tegenin dat zijn kan
didaat de enige is die het beetje
stabiliteit dat Tadzjikistan nog
kent, kan behouden. De parle
mentsvoorzitter is een steile
communist zonder veel charis
ma, die zich altijd vertoont in
een zwart pak met een rode
stropdas. Als oud-voorzitter van
een collectieve boerderij maakt
hij zich sterk voor het behoud
van de planeconomie.
Abdoelladzjanov geldt als de ge
doodverfde winnaar, maar uit
eindelijk bepaalt Moskou de
uitkomst. De toekomstige presi
dent zal niet zonder Russische
hulp en bemiddeling het con
flict met de oppositie kunnen
slechten. Shirin Akiner van het
Londense Centraal-Azië Insti
tuut verwacht dat de verkiezin
gen niets zullen oplossen.
„Iedereen is er op uit de belan
gen van zijn eigen clan te be
vorderen. Er kan pas een oplos
sing komen wanneer de partijen
merken dat de oorlog tot een
patsstelling heeft geleid, en ze
alleen verder kunnen door met
elkaar te praten."
Britse leger
liet militairen
LSD slikken
Niet alleen de Beatles, maar
ook Britse militairen experi
menteerden in de jaren zestig
met de hallucinaties opwek
kende drug LSD. Het ministe
rie van defensie in Londen zei
gisteren dat de experimenten
waren uitgevoerd omdat er re
kening mee werd gehouden
dat vijandelijke legers LSD
zouden kunnen inzetten tegen
Britse troepen.
Om na te gaan of er bescher
ming tegen een LSD-aanval
mogelijk was, riep het leger
een aantal vrijwilligers op, die
de drug toegediend kregen tij
dens oefeningen. Volgens het
ministerie werden de halluci
nerende militairen uitvoerig
medisch en psychisch bege
leid. Uiteindelijk concludeerde
het ministerie dat LSD een on
praktisch wapen was, omdat
de drug duur was en onvoor
spelbaar in de uitwerking.
De regering maakte de expe
rimenten bekend op aandrang
van David Clark, defensiespe
cialist van de oppositionele La-
bourpartij.
Indonesië wijst
rapport Amnesty
fel van de hand
Indonesië heeft gisteren het
rapport van Amnesty Interna
tional fel van de hand gewezen
en de mensenrechtenorganisa
tie beschuldigd van 'kwaadwil
ligheid'.
In het rapport, dat donderdag
verscheen, zegt Amnesty dat de
regering dissidenten heeft op
gepakt en politieke gevangenen
martelt onder het mom dat de
stad moet worden verschoond
van criminelen voor de Azia-
tisch-Pacifistische economische
top die op 15 november begint
in West Java. Volgens het rap
port zouden de Indonesische
autoriteiten geboeide vermeen
de misdadigers koelbloedig
hebben doodgeschoten, zoge
naamd omdat ze probeerden te
ontsnappen of uit zogenaamde
zelfverdediging.
Chirac moet quitte of dubbel spelen
PARUS HANS GERTSEN
CORRESPONDENT
Drie maal is scheepsrecht, denkt Jacques Chirac vermoedelijk.
De 61-jarige burgemeester van Parijs die zowel in 1981 als in
1988 vergeefs een gooi deed naar het hoogste ambt van Frank
rijk, heeft zich gisteren aangediend als eerste serieuze kandi
daat voor de presidentsverkiezingen van volgend voorjaar.
Echt verrassend is dat niet. De ambities van Chirac, leider van
de neo-Gaullistische RPR, zijn voor niemand in Frankrijk een
geheim. Wel verrassend is de timing. Door zijn kandidatuur al
zes maanden vóór de verkiezingen bekend te maken, kiest Chi
rac voor een lange, vermoeiende campagne met het risico dat
de Franse kiezers al lang voor ze naar de stembus gaan, op hem
uitgekeken zijn.
Maar veel keus heeft Chirac niet De man die begin vorig jaar
na de enorme verkiezingsoverwinning van de conservatieve co
alitie leek af te stevenen op het presidentschap, staat min of
meer met de rug tegen de muur. Ondanks tal van pogingen
slaagt hij er maar niet in om uit de schaduw te komen van pre
mier Edouard Balladur, de andere gedoodverfde presidents
kandidaat van rechts.
Dat is weinig minder dan een persoonlijk drama voor de burge
meester van Parijs. Hij was het immers die ervoor zorgde dat
Balladur premier werd. Balladur mocht van zijn 'vriend sinds
dertig jaar* op de winkel passen, zodat Chirac zich in alle rust
op het presidentschap kon voorbereiden.
Maar Chirac maakte twee grote misrekeningen. Ten eerste
dacht hij dat Balladur geen ambities had voor het hoogste
ambt. En ten tweede gokte hij erop dat de ster van Balladur snel
zou verbleken, zodra hij als premier geconfronteerd zou wor
den met de niet geringe problemen van Frankrijk. Problemen
die immers tot impopulaire maatregelen dwingen.
Tot verbijstering van Chirac heeft Balladur zich echter tot een
concurrent van formaat ontwikkeld. AJ sinds meer dan een jaar
doet Balladur het in alle opiniepeilingen stukken beter dan Chi
rac. Volgens de diverse bureaus heeft Balladur een goede kans
om het van een linkse kandidaat, waarschijnlijk Jacques Delors,
te winnen, terwijl Chirac tegen dezelfde Delors ruim het onder
spit zou moeten delven.
Door rich nu al met veel bombarie als presidentskandidaat te
presenteren, probeert Chirac rijn concurrent in het eigen kamp
de pas af te snijden en gebruik te maken van het feit dat hij in
tegensteling tot Balladur de handen vrij heeft. De premier heeft
de afgelopen maanden tot vervelens toe verklaard dat hij zich
voor januari volgend jaar uitsluitend met regeren bezig wenst
te houden. Chirac heeft dus twee maanden die tijd om de pre
mier op een beslissende achterstand te zetten.
Of dat lukt, is zeer de vraag. Chirac heeft, zo lijkt het, binnen
zijn eigen partij meer steun dan Balladur. Maar Balladur lijkt
de overgrote meerderheid van de liberale coalitiepartner UDF
achter rich te hebben. Balladur lijkt bovendien beter dan Chi
rac in staat om kiezers links van het midden weg te halen. Dat
zou met name tijdens de tweede, beslissende ronde wel eens de
doorslag kunnen geven. Steeds meer prominenten in het recht
se kamp zetten hun geld liever op premier Balladur dan op rijn
vroegere politieke vriend Chirac.
Chirac moet, kortom, wel quitte of dubbel spelen. De inzet is
hoog. Chirac zet niet alleen rijn eigen carrière op het spel, maar
ook het lot van de conservatieve meerderheid. Die lijkt er, on
danks jarenlange discussies, opnieuw niet in te slagen om met
een door iedereen geaccepteerde eenheidskandidaat op de
proppen te komen. Jacques Delors zou wel eens de lachende
derde kunnen worden.
